Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / સંયુત્તનિકાય • Saṃyuttanikāya |
૪. અનુરાધસુત્તં
4. Anurādhasuttaṃ
૮૬. એવં મે સુતં – એકં સમયં ભગવા વેસાલિયં વિહરતિ મહાવને કૂટાગારસાલાયં. તેન ખો પન સમયેન આયસ્મા અનુરાધો ભગવતો અવિદૂરે અરઞ્ઞકુટિકાયં વિહરતિ. અથ ખો સમ્બહુલા અઞ્ઞતિત્થિયા પરિબ્બાજકા યેન આયસ્મા અનુરાધો તેનુપસઙ્કમિંસુ; ઉપસઙ્કમિત્વા આયસ્મતા અનુરાધેન સદ્ધિં સમ્મોદિંસુ. સમ્મોદનીયં કથં સારણીયં વીતિસારેત્વા એકમન્તં નિસીદિંસુ. એકમન્તં નિસિન્ના ખો તે અઞ્ઞતિત્થિયા પરિબ્બાજકા આયસ્મન્તં અનુરાધં એતદવોચું – ‘‘યો સો, આવુસો અનુરાધ, તથાગતો ઉત્તમપુરિસો પરમપુરિસો પરમપત્તિપત્તો, તં તથાગતો ઇમેસુ ચતૂસુ ઠાનેસુ પઞ્ઞાપયમાનો પઞ્ઞાપેતિ – ‘હોતિ તથાગતો પરં મરણા’તિ વા, ‘ન હોતિ તથાગતો પરં મરણા’તિ વા, ‘હોતિ ચ ન ચ હોતિ તથાગતો પરં મરણા’તિ વા, ‘નેવ હોતિ ન ન હોતિ તથાગતો પરં મરણા’તિ વા’’તિ?
86. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā vesāliyaṃ viharati mahāvane kūṭāgārasālāyaṃ. Tena kho pana samayena āyasmā anurādho bhagavato avidūre araññakuṭikāyaṃ viharati. Atha kho sambahulā aññatitthiyā paribbājakā yena āyasmā anurādho tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā āyasmatā anurādhena saddhiṃ sammodiṃsu. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Ekamantaṃ nisinnā kho te aññatitthiyā paribbājakā āyasmantaṃ anurādhaṃ etadavocuṃ – ‘‘yo so, āvuso anurādha, tathāgato uttamapuriso paramapuriso paramapattipatto, taṃ tathāgato imesu catūsu ṭhānesu paññāpayamāno paññāpeti – ‘hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti vā, ‘na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti vā, ‘hoti ca na ca hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti vā, ‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti vā’’ti?
એવં વુત્તે, આયસ્મા અનુરાધો તે અઞ્ઞતિત્થિયે પરિબ્બાજકે એતદવોચ – ‘‘યો સો આવુસો તથાગતો ઉત્તમપુરિસો પરમપુરિસો પરમપત્તિપત્તો તં તથાગતો અઞ્ઞત્ર ઇમેહિ ચતૂહિ ઠાનેહિ પઞ્ઞાપયમાનો પઞ્ઞાપેતિ – ‘હોતિ તથાગતો પરં મરણા’તિ વા, ‘ન હોતિ તથાગતો પરં મરણા’તિ વા, ‘હોતિ ચ ન ચ હોતિ તથાગતો પરં મરણા’તિ વા, ‘નેવ હોતિ ન ન હોતિ તથાગતો પરં મરણા’તિ વા’’તિ. એવં વુત્તે, અઞ્ઞતિત્થિયા પરિબ્બાજકા આયસ્મન્તં અનુરાધં એતદવોચું – ‘‘સો ચાયં ભિક્ખુ નવો ભવિસ્સતિ અચિરપબ્બજિતો, થેરો વા પન બાલો અબ્યત્તો’’તિ. અથ ખો અઞ્ઞતિત્થિયા પરિબ્બાજકા આયસ્મન્તં અનુરાધં નવવાદેન ચ બાલવાદેન ચ અપસાદેત્વા ઉટ્ઠાયાસના પક્કમિંસુ.
Evaṃ vutte, āyasmā anurādho te aññatitthiye paribbājake etadavoca – ‘‘yo so āvuso tathāgato uttamapuriso paramapuriso paramapattipatto taṃ tathāgato aññatra imehi catūhi ṭhānehi paññāpayamāno paññāpeti – ‘hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti vā, ‘na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti vā, ‘hoti ca na ca hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti vā, ‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti vā’’ti. Evaṃ vutte, aññatitthiyā paribbājakā āyasmantaṃ anurādhaṃ etadavocuṃ – ‘‘so cāyaṃ bhikkhu navo bhavissati acirapabbajito, thero vā pana bālo abyatto’’ti. Atha kho aññatitthiyā paribbājakā āyasmantaṃ anurādhaṃ navavādena ca bālavādena ca apasādetvā uṭṭhāyāsanā pakkamiṃsu.
અથ ખો આયસ્મતો અનુરાધસ્સ અચિરપક્કન્તેસુ તેસુ અઞ્ઞતિત્થિયેસુ પરિબ્બાજકેસુ એતદહોસિ – ‘‘સચે ખો મં તે અઞ્ઞતિત્થિયા પરિબ્બાજકા ઉત્તરિં પઞ્હં પુચ્છેય્યું. કથં બ્યાકરમાનો નુ ખ્વાહં તેસં અઞ્ઞતિત્થિયાનં પરિબ્બાજકાનં વુત્તવાદી ચેવ ભગવતો અસ્સં, ન ચ ભગવન્તં અભૂતેન અબ્ભાચિક્ખેય્યં, ધમ્મસ્સ ચાનુધમ્મં બ્યાકરેય્યં, ન ચ કોચિ સહધમ્મિકો વાદાનુવાદો ગારય્હં ઠાનં આગચ્છેય્યા’’તિ?
Atha kho āyasmato anurādhassa acirapakkantesu tesu aññatitthiyesu paribbājakesu etadahosi – ‘‘sace kho maṃ te aññatitthiyā paribbājakā uttariṃ pañhaṃ puccheyyuṃ. Kathaṃ byākaramāno nu khvāhaṃ tesaṃ aññatitthiyānaṃ paribbājakānaṃ vuttavādī ceva bhagavato assaṃ, na ca bhagavantaṃ abhūtena abbhācikkheyyaṃ, dhammassa cānudhammaṃ byākareyyaṃ, na ca koci sahadhammiko vādānuvādo gārayhaṃ ṭhānaṃ āgaccheyyā’’ti?
અથ ખો આયસ્મા અનુરાધો યેન ભગવા તેનુપસઙ્કમિ; ઉપસઙ્કમિત્વા…પે॰… એકમન્તં નિસિન્નો ખો આયસ્મા અનુરાધો ભગવન્તં એતદવોચ – ‘‘ઇધાહં, ભન્તે, ભગવતો અવિદૂરે અરઞ્ઞકુટિકાયં વિહરામિ. અથ ખો, ભન્તે, સમ્બહુલા અઞ્ઞતિત્થિયા પરિબ્બાજકા યેનાહં તેનુપસઙ્કમિંસુ …પે॰… મં એતદવોચું – ‘યો સો, આવુસો અનુરાધ, તથાગતો ઉત્તમપુરિસો પરમપુરિસો પરમપત્તિપત્તો તં તથાગતો ઇમેસુ ચતૂસુ ઠાનેસુ પઞ્ઞાપયમાનો પઞ્ઞાપેતિ – હોતિ તથાગતો પરં મરણાતિ વા, ન હોતિ… હોતિ ચ ન ચ હોતિ, નેવ હોતિ ન ન હોતિ તથાગતો પરં મરણાતિ વા’’’તિ?
Atha kho āyasmā anurādho yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā…pe… ekamantaṃ nisinno kho āyasmā anurādho bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘idhāhaṃ, bhante, bhagavato avidūre araññakuṭikāyaṃ viharāmi. Atha kho, bhante, sambahulā aññatitthiyā paribbājakā yenāhaṃ tenupasaṅkamiṃsu …pe… maṃ etadavocuṃ – ‘yo so, āvuso anurādha, tathāgato uttamapuriso paramapuriso paramapattipatto taṃ tathāgato imesu catūsu ṭhānesu paññāpayamāno paññāpeti – hoti tathāgato paraṃ maraṇāti vā, na hoti… hoti ca na ca hoti, neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇāti vā’’’ti?
એવં વુત્તાહં, ભન્તે, તે અઞ્ઞતિત્થિયે પરિબ્બાજકે એતદવોચં – ‘‘યો સો, આવુસો, તથાગતો ઉત્તમપુરિસો પરમપુરિસો પરમપત્તિપત્તો, તં તથાગતો અઞ્ઞત્ર ઇમેહિ ચતૂહિ ઠાનેહિ પઞ્ઞાપયમાનો પઞ્ઞાપેતિ – ‘હોતિ તથાગતો પરં મરણા’તિ વા…પે॰… ‘નેવ હોતિ ન ન હોતિ તથાગતો પરં મરણા’તિ વાતિ. એવં વુત્તે, ભન્તે, તે અઞ્ઞતિત્થિયા પરિબ્બાજકા મં એતદવોચું – ‘સો ચાયં ભિક્ખુ ન વો ભવિસ્સતિ અચિરપબ્બજિતો થેરો વા પન બાલો અબ્યત્તો’તિ. અથ ખો મં, ભન્તે, તે અઞ્ઞતિત્થિયા પરિબ્બાજકા નવવાદેન બાલવાદેન ચ અપસાદેત્વા ઉટ્ઠાયાસના પક્કમિંસુ’’.
Evaṃ vuttāhaṃ, bhante, te aññatitthiye paribbājake etadavocaṃ – ‘‘yo so, āvuso, tathāgato uttamapuriso paramapuriso paramapattipatto, taṃ tathāgato aññatra imehi catūhi ṭhānehi paññāpayamāno paññāpeti – ‘hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti vā…pe… ‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti vāti. Evaṃ vutte, bhante, te aññatitthiyā paribbājakā maṃ etadavocuṃ – ‘so cāyaṃ bhikkhu na vo bhavissati acirapabbajito thero vā pana bālo abyatto’ti. Atha kho maṃ, bhante, te aññatitthiyā paribbājakā navavādena bālavādena ca apasādetvā uṭṭhāyāsanā pakkamiṃsu’’.
‘‘તસ્સ મય્હં, ભન્તે, અચિરપક્કન્તેસુ તેસુ અઞ્ઞતિત્થિયેસુ પરિબ્બાજકેસુ એતદહોસિ – ‘સચે ખો મં તે અઞ્ઞતિત્થિયા પરિબ્બાજકા ઉત્તરિં પઞ્હં પુચ્છેય્યું. કથં બ્યાકરમાનો નુ ખ્વાહં તેસં અઞ્ઞતિત્થિયાનં પરિબ્બાજકાનં વુત્તવાદી ચેવ ભગવતો અસ્સં, ન ચ ભગવન્તં અભૂતેન અબ્ભાચિક્ખેય્યં, ધમ્મસ્સ ચાનુધમ્મં બ્યાકરેય્યં, ન ચ કોચિ સહધમ્મિકો વાદાનુવાદો ગારય્હં ઠાનં આગચ્છેય્યા’’’તિ?
‘‘Tassa mayhaṃ, bhante, acirapakkantesu tesu aññatitthiyesu paribbājakesu etadahosi – ‘sace kho maṃ te aññatitthiyā paribbājakā uttariṃ pañhaṃ puccheyyuṃ. Kathaṃ byākaramāno nu khvāhaṃ tesaṃ aññatitthiyānaṃ paribbājakānaṃ vuttavādī ceva bhagavato assaṃ, na ca bhagavantaṃ abhūtena abbhācikkheyyaṃ, dhammassa cānudhammaṃ byākareyyaṃ, na ca koci sahadhammiko vādānuvādo gārayhaṃ ṭhānaṃ āgaccheyyā’’’ti?
‘‘તં કિં મઞ્ઞસિ, અનુરાધ, રૂપં નિચ્ચં વા અનિચ્ચં વા’’તિ? ‘‘અનિચ્ચં, ભન્તે’’. ‘‘યં પનાનિચ્ચં દુક્ખં વા તં સુખં વા’’તિ? ‘‘દુક્ખં, ભન્તે’’. ‘‘યં પનાનિચ્ચં દુક્ખં વિપરિણામધમ્મં કલ્લં નુ તં સમનુપસ્સિતું – ‘એતં મમ, એસોહમસ્મિ, એસો મે અત્તા’’’તિ? ‘‘નો હેતં , ભન્તે’’. ‘‘વેદના… સઞ્ઞા… સઙ્ખારા… વિઞ્ઞાણં નિચ્ચં વા અનિચ્ચં વા’’તિ? ‘‘અનિચ્ચં ભન્તે’’…પે॰… તસ્માતિહ…પે॰… એવં પસ્સં…પે॰… નાપરં ઇત્થત્તાયાતિ પજાનાતિ’’.
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, anurādha, rūpaṃ niccaṃ vā aniccaṃ vā’’ti? ‘‘Aniccaṃ, bhante’’. ‘‘Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vā taṃ sukhaṃ vā’’ti? ‘‘Dukkhaṃ, bhante’’. ‘‘Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammaṃ kallaṃ nu taṃ samanupassituṃ – ‘etaṃ mama, esohamasmi, eso me attā’’’ti? ‘‘No hetaṃ , bhante’’. ‘‘Vedanā… saññā… saṅkhārā… viññāṇaṃ niccaṃ vā aniccaṃ vā’’ti? ‘‘Aniccaṃ bhante’’…pe… tasmātiha…pe… evaṃ passaṃ…pe… nāparaṃ itthattāyāti pajānāti’’.
‘‘તં કિં મઞ્ઞસિ, અનુરાધ, રૂપં તથાગતોતિ સમનુપસ્સસી’’તિ? ‘‘નો હેતં, ભન્તે’’. ‘‘વેદનં… સઞ્ઞં… સઙ્ખારે… વિઞ્ઞાણં તથાગતોતિ સમનુપસ્સસી’’તિ? ‘‘નો હેતં, ભન્તે’’.
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, anurādha, rūpaṃ tathāgatoti samanupassasī’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Vedanaṃ… saññaṃ… saṅkhāre… viññāṇaṃ tathāgatoti samanupassasī’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’.
‘‘તં કિં મઞ્ઞસિ, અનુરાધ, રૂપસ્મિં તથાગતોતિ સમનુપસ્સસી’’તિ? ‘‘નો હેતં, ભન્તે’’. ‘‘અઞ્ઞત્ર રૂપા તથાગતોતિ સમનુપસ્સસી’’તિ? ‘‘નો હેતં, ભન્તે’’. ‘‘વેદનાય…પે॰… અઞ્ઞત્ર વેદનાય…પે॰… સઞ્ઞાય… અઞ્ઞત્ર સઞ્ઞાય… સઙ્ખારેસુ… અઞ્ઞત્ર સઙ્ખારેહિ… વિઞ્ઞાણસ્મિં… અઞ્ઞત્ર વિઞ્ઞાણા તથાગતોતિ સમનુપસ્સસી’’તિ? ‘‘નો હેતં, ભન્તે’’.
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, anurādha, rūpasmiṃ tathāgatoti samanupassasī’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Aññatra rūpā tathāgatoti samanupassasī’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Vedanāya…pe… aññatra vedanāya…pe… saññāya… aññatra saññāya… saṅkhāresu… aññatra saṅkhārehi… viññāṇasmiṃ… aññatra viññāṇā tathāgatoti samanupassasī’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’.
‘‘તં કિં મઞ્ઞસિ, અનુરાધ, રૂપં… વેદના… સઞ્ઞા… સઙ્ખારા… વિઞ્ઞાણં તથાગતોતિ સમનુપસ્સસી’’તિ? ‘‘નો હેતં, ભન્તે’’.
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, anurādha, rūpaṃ… vedanā… saññā… saṅkhārā… viññāṇaṃ tathāgatoti samanupassasī’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’.
‘‘તં કિં મઞ્ઞસિ, અનુરાધ, અયં સો અરૂપી અવેદનો અસઞ્ઞી અસઙ્ખારો અવિઞ્ઞાણો તથાગતોતિ સમનુપસ્સસી’’તિ? ‘‘નો હેતં, ભન્તે’’.
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, anurādha, ayaṃ so arūpī avedano asaññī asaṅkhāro aviññāṇo tathāgatoti samanupassasī’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’.
‘‘એત્થ ચ તે, અનુરાધ, દિટ્ઠેવ ધમ્મે સચ્ચતો થેતતો તથાગતે અનુપલબ્ભિયમાને કલ્લં નુ તે તં વેય્યાકરણં – ‘યો સો, આવુસો, તથાગતો ઉત્તમપુરિસો પરમપુરિસો પરમપત્તિપત્તો તં તથાગતો અઞ્ઞત્ર ઇમેહિ ચતૂહિ ઠાનેહિ પઞ્ઞાપયમાનો પઞ્ઞાપેતિ – હોતિ તથાગતો પરં મરણાતિ વા… નેવ હોતિ ન ન હોતિ તથાગતો પરં મરણાતિ વા’’’તિ? ‘‘નો હેતં, ભન્તે’’.
‘‘Ettha ca te, anurādha, diṭṭheva dhamme saccato thetato tathāgate anupalabbhiyamāne kallaṃ nu te taṃ veyyākaraṇaṃ – ‘yo so, āvuso, tathāgato uttamapuriso paramapuriso paramapattipatto taṃ tathāgato aññatra imehi catūhi ṭhānehi paññāpayamāno paññāpeti – hoti tathāgato paraṃ maraṇāti vā… neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇāti vā’’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’.
‘‘સાધુ સાધુ, અનુરાધ! પુબ્બે ચાહં, અનુરાધ, એતરહિ ચ દુક્ખઞ્ચેવ પઞ્ઞપેમિ, દુક્ખસ્સ ચ નિરોધ’’ન્તિ. ચતુત્થં.
‘‘Sādhu sādhu, anurādha! Pubbe cāhaṃ, anurādha, etarahi ca dukkhañceva paññapemi, dukkhassa ca nirodha’’nti. Catutthaṃ.
Related texts:
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / સંયુત્તનિકાય (અટ્ઠકથા) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ૪. અનુરાધસુત્તવણ્ણના • 4. Anurādhasuttavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / સંયુત્તનિકાય (ટીકા) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ૪. અનુરાધસુત્તવણ્ણના • 4. Anurādhasuttavaṇṇanā