Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / સંયુત્તનિકાય • Saṃyuttanikāya

    ૪. અરુણવતીસુત્તં

    4. Aruṇavatīsuttaṃ

    ૧૮૫. એવં મે સુતં – એકં સમયં ભગવા સાવત્થિયં વિહરતિ…પે॰… તત્ર ખો ભગવા ભિક્ખૂ આમન્તેસિ – ‘‘ભિક્ખવો’’તિ. ‘‘ભદન્તે’’તિ તે ભિક્ખૂ ભગવતો પચ્ચસ્સોસું. ભગવા એતદવોચ –

    185. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati…pe… tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘bhikkhavo’’ti. ‘‘Bhadante’’ti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca –

    ‘‘ભૂતપુબ્બં, ભિક્ખવે, રાજા અહોસિ અરુણવા નામ. રઞ્ઞો ખો પન, ભિક્ખવે, અરુણવતો અરુણવતી નામ રાજધાની અહોસિ. અરુણવતિં ખો પન, ભિક્ખવે, રાજધાનિં 1 સિખી ભગવા અરહં સમ્માસમ્બુદ્ધો ઉપનિસ્સાય વિહાસિ. સિખિસ્સ ખો પન, ભિક્ખવે, ભગવતો અરહતો સમ્માસમ્બુદ્ધસ્સ અભિભૂસમ્ભવં નામ સાવકયુગં અહોસિ અગ્ગં ભદ્દયુગં. અથ ખો, ભિક્ખવે, સિખી ભગવા અરહં સમ્માસમ્બુદ્ધો અભિભું ભિક્ખું આમન્તેસિ – ‘આયામ, બ્રાહ્મણ, યેન અઞ્ઞતરો બ્રહ્મલોકો તેનુપસઙ્કમિસ્સામ, યાવ ભત્તસ્સ કાલો ભવિસ્સતી’તિ. ‘એવં, ભન્તે’તિ ખો ભિક્ખવે, અભિભૂ ભિક્ખુ સિખિસ્સ ભગવતો અરહતો સમ્માસમ્બુદ્ધસ્સ પચ્ચસ્સોસિ. અથ ખો, ભિક્ખવે, સિખી ભગવા અરહં સમ્માસમ્બુદ્ધો અભિભૂ ચ ભિક્ખુ – સેય્યથાપિ નામ બલવા પુરિસો સમિઞ્જિતં વા બાહં પસારેય્ય, પસારિતં વા બાહં સમિઞ્જેય્ય એવમેવ – અરુણવતિયા રાજધાનિયા અન્તરહિતા તસ્મિં બ્રહ્મલોકે પાતુરહેસું.

    ‘‘Bhūtapubbaṃ, bhikkhave, rājā ahosi aruṇavā nāma. Rañño kho pana, bhikkhave, aruṇavato aruṇavatī nāma rājadhānī ahosi. Aruṇavatiṃ kho pana, bhikkhave, rājadhāniṃ 2 sikhī bhagavā arahaṃ sammāsambuddho upanissāya vihāsi. Sikhissa kho pana, bhikkhave, bhagavato arahato sammāsambuddhassa abhibhūsambhavaṃ nāma sāvakayugaṃ ahosi aggaṃ bhaddayugaṃ. Atha kho, bhikkhave, sikhī bhagavā arahaṃ sammāsambuddho abhibhuṃ bhikkhuṃ āmantesi – ‘āyāma, brāhmaṇa, yena aññataro brahmaloko tenupasaṅkamissāma, yāva bhattassa kālo bhavissatī’ti. ‘Evaṃ, bhante’ti kho bhikkhave, abhibhū bhikkhu sikhissa bhagavato arahato sammāsambuddhassa paccassosi. Atha kho, bhikkhave, sikhī bhagavā arahaṃ sammāsambuddho abhibhū ca bhikkhu – seyyathāpi nāma balavā puriso samiñjitaṃ vā bāhaṃ pasāreyya, pasāritaṃ vā bāhaṃ samiñjeyya evameva – aruṇavatiyā rājadhāniyā antarahitā tasmiṃ brahmaloke pāturahesuṃ.

    ‘‘અથ ખો, ભિક્ખવે, સિખી ભગવા અરહં સમ્માસમ્બુદ્ધો અભિભું ભિક્ખું આમન્તેસિ – ‘પટિભાતુ, બ્રાહ્મણ, તં બ્રહ્મુનો ચ બ્રહ્મપરિસાય ચ બ્રહ્મપારિસજ્જાનઞ્ચ ધમ્મી કથા’તિ. ‘એવં, ભન્તે’તિ ખો, ભિક્ખવે, અભિભૂ ભિક્ખુ સિખિસ્સ ભગવતો અરહતો સમ્માસમ્બુદ્ધસ્સ પટિસ્સુત્વા, બ્રહ્માનઞ્ચ બ્રહ્મપરિસઞ્ચ બ્રહ્મપારિસજ્જે ચ ધમ્મિયા કથાય સન્દસ્સેસિ સમાદપેસિ સમુત્તેજેસિ સમ્પહંસેસિ. તત્ર સુદં, ભિક્ખવે, બ્રહ્મા ચ બ્રહ્મપરિસા ચ બ્રહ્મપારિસજ્જા ચ ઉજ્ઝાયન્તિ ખિય્યન્તિ 3 વિપાચેન્તિ – ‘અચ્છરિયં વત , ભો, અબ્ભુતં વત ભો, કથઞ્હિ નામ સત્થરિ સમ્મુખીભૂતે સાવકો ધમ્મં દેસેસ્સતી’’’તિ !

    ‘‘Atha kho, bhikkhave, sikhī bhagavā arahaṃ sammāsambuddho abhibhuṃ bhikkhuṃ āmantesi – ‘paṭibhātu, brāhmaṇa, taṃ brahmuno ca brahmaparisāya ca brahmapārisajjānañca dhammī kathā’ti. ‘Evaṃ, bhante’ti kho, bhikkhave, abhibhū bhikkhu sikhissa bhagavato arahato sammāsambuddhassa paṭissutvā, brahmānañca brahmaparisañca brahmapārisajje ca dhammiyā kathāya sandassesi samādapesi samuttejesi sampahaṃsesi. Tatra sudaṃ, bhikkhave, brahmā ca brahmaparisā ca brahmapārisajjā ca ujjhāyanti khiyyanti 4 vipācenti – ‘acchariyaṃ vata , bho, abbhutaṃ vata bho, kathañhi nāma satthari sammukhībhūte sāvako dhammaṃ desessatī’’’ti !

    ‘‘અથ ખો, ભિક્ખવે, સિખી ભગવા અરહં સમ્માસમ્બુદ્ધો અભિભું ભિક્ખું આમન્તેસિ – ‘ઉજ્ઝાયન્તિ ખો તે, બ્રાહ્મણ, બ્રહ્મા ચ બ્રહ્મપરિસા ચ બ્રહ્મપારિસજ્જા ચ – અચ્છરિયં વત, ભો, અબ્ભુતં વત, ભો, કથઞ્હિ નામ સત્થરિ સમ્મુખીભૂતે સાવકો ધમ્મં દેસેસ્સતીતિ! તેન હિ ત્વં બ્રાહ્મણ, ભિય્યોસોમત્તાય બ્રહ્માનઞ્ચ બ્રહ્મપરિસઞ્ચ બ્રહ્મપારિસજ્જે ચ સંવેજેહી’તિ. ‘એવં, ભન્તે’તિ ખો, ભિક્ખવે, અભિભૂ ભિક્ખુ સિખિસ્સ ભગવતો અરહતો સમ્માસમ્બુદ્ધસ્સ પટિસ્સુત્વા દિસ્સમાનેનપિ કાયેન ધમ્મં દેસેસિ, અદિસ્સમાનેનપિ કાયેન ધમ્મં દેસેસિ, દિસ્સમાનેનપિ હેટ્ઠિમેન ઉપડ્ઢકાયેન અદિસ્સમાનેન ઉપરિમેન ઉપડ્ઢકાયેન ધમ્મં દેસેસિ, દિસ્સમાનેનપિ ઉપરિમેન ઉપડ્ઢકાયેન અદિસ્સમાનેન હેટ્ઠિમેન ઉપડ્ઢકાયેન ધમ્મં દેસેસિ. તત્ર સુદં, ભિક્ખવે, બ્રહ્મા ચ બ્રહ્મપરિસા ચ બ્રહ્મપારિસજ્જા ચ અચ્છરિયબ્ભુતચિત્તજાતા અહેસું – ‘અચ્છરિયં વત, ભો, અબ્ભુતં વત, ભો, સમણસ્સ મહિદ્ધિકતા મહાનુભાવતા’’’તિ!

    ‘‘Atha kho, bhikkhave, sikhī bhagavā arahaṃ sammāsambuddho abhibhuṃ bhikkhuṃ āmantesi – ‘ujjhāyanti kho te, brāhmaṇa, brahmā ca brahmaparisā ca brahmapārisajjā ca – acchariyaṃ vata, bho, abbhutaṃ vata, bho, kathañhi nāma satthari sammukhībhūte sāvako dhammaṃ desessatīti! Tena hi tvaṃ brāhmaṇa, bhiyyosomattāya brahmānañca brahmaparisañca brahmapārisajje ca saṃvejehī’ti. ‘Evaṃ, bhante’ti kho, bhikkhave, abhibhū bhikkhu sikhissa bhagavato arahato sammāsambuddhassa paṭissutvā dissamānenapi kāyena dhammaṃ desesi, adissamānenapi kāyena dhammaṃ desesi, dissamānenapi heṭṭhimena upaḍḍhakāyena adissamānena uparimena upaḍḍhakāyena dhammaṃ desesi, dissamānenapi uparimena upaḍḍhakāyena adissamānena heṭṭhimena upaḍḍhakāyena dhammaṃ desesi. Tatra sudaṃ, bhikkhave, brahmā ca brahmaparisā ca brahmapārisajjā ca acchariyabbhutacittajātā ahesuṃ – ‘acchariyaṃ vata, bho, abbhutaṃ vata, bho, samaṇassa mahiddhikatā mahānubhāvatā’’’ti!

    ‘‘અથ ખો અભિભૂ ભિક્ખુ સિખિં ભગવન્તં અરહન્તં સમ્માસમ્બુદ્ધં એતદવોચ – ‘અભિજાનામિ ખ્વાહં, ભન્તે, ભિક્ખુસઙ્ઘસ્સ મજ્ઝે એવરૂપિં વાચં ભાસિતા – પહોમિ ખ્વાહં આવુસો, બ્રહ્મલોકે ઠિતો સહસ્સિલોકધાતું 5 સરેન વિઞ્ઞાપેતુ’ન્તિ. ‘એતસ્સ, બ્રાહ્મણ, કાલો, એતસ્સ, બ્રાહ્મણ, કાલો; યં ત્વં, બ્રાહ્મણ, બ્રહ્મલોકે ઠિતો સહસ્સિલોકધાતું સરેન વિઞ્ઞાપેય્યાસી’તિ. ‘એવં, ભન્તે’તિ ખો, ભિક્ખવે, અભિભૂ ભિક્ખુ સિખિસ્સ ભગવતો અરહતો સમ્માસમ્બુદ્ધસ્સ પટિસ્સુત્વા બ્રહ્મલોકે ઠિતો ઇમા ગાથાયો અભાસિ –

    ‘‘Atha kho abhibhū bhikkhu sikhiṃ bhagavantaṃ arahantaṃ sammāsambuddhaṃ etadavoca – ‘abhijānāmi khvāhaṃ, bhante, bhikkhusaṅghassa majjhe evarūpiṃ vācaṃ bhāsitā – pahomi khvāhaṃ āvuso, brahmaloke ṭhito sahassilokadhātuṃ 6 sarena viññāpetu’nti. ‘Etassa, brāhmaṇa, kālo, etassa, brāhmaṇa, kālo; yaṃ tvaṃ, brāhmaṇa, brahmaloke ṭhito sahassilokadhātuṃ sarena viññāpeyyāsī’ti. ‘Evaṃ, bhante’ti kho, bhikkhave, abhibhū bhikkhu sikhissa bhagavato arahato sammāsambuddhassa paṭissutvā brahmaloke ṭhito imā gāthāyo abhāsi –

    ‘‘આરમ્ભથ 7 નિક્કમથ 8, યુઞ્જથ બુદ્ધસાસને;

    ‘‘Ārambhatha 9 nikkamatha 10, yuñjatha buddhasāsane;

    ધુનાથ મચ્ચુનો સેનં, નળાગારંવ કુઞ્જરો.

    Dhunātha maccuno senaṃ, naḷāgāraṃva kuñjaro.

    ‘‘યો ઇમસ્મિં ધમ્મવિનયે, અપ્પમત્તો વિહસ્સતિ;

    ‘‘Yo imasmiṃ dhammavinaye, appamatto vihassati;

    પહાય જાતિસંસારં, દુક્ખસ્સન્તં કરિસ્સતી’’તિ.

    Pahāya jātisaṃsāraṃ, dukkhassantaṃ karissatī’’ti.

    ‘‘અથ ખો, ભિક્ખવે, સિખી ચ ભગવા અરહં સમ્માસમ્બુદ્ધો અભિભૂ ચ ભિક્ખુ બ્રહ્માનઞ્ચ બ્રહ્મપરિસઞ્ચ બ્રહ્મપારિસજ્જે ચ સંવેજેત્વા – સેય્યથાપિ નામ…પે॰… તસ્મિં બ્રહ્મલોકે અન્તરહિતા અરુણવતિયા રાજધાનિયા પાતુરહેસું. અથ ખો, ભિક્ખવે, સિખી ભગવા અરહં સમ્માસમ્બુદ્ધો ભિક્ખૂ આમન્તેસિ – ‘અસ્સુત્થ નો, તુમ્હે, ભિક્ખવે, અભિભુસ્સ ભિક્ખુનો બ્રહ્મલોકે ઠિતસ્સ ગાથાયો ભાસમાનસ્સા’તિ? ‘અસ્સુમ્હ ખો મયં, ભન્તે, અભિભુસ્સ ભિક્ખુનો બ્રહ્મલોકે ઠિતસ્સ ગાથાયો ભાસમાનસ્સા’તિ. ‘યથા કથં પન તુમ્હે, ભિક્ખવે, અસ્સુત્થ અભિભુસ્સ ભિક્ખુનો બ્રહ્મલોકે ઠિતસ્સ ગાથાયો ભાસમાનસ્સા’’’તિ? એવં ખો મયં, ભન્તે, અસ્સુમ્હ અભિભુસ્સ ભિક્ખુનો બ્રહ્મલોકે ઠિતસ્સ ગાથાયો ભાસમાનસ્સ –

    ‘‘Atha kho, bhikkhave, sikhī ca bhagavā arahaṃ sammāsambuddho abhibhū ca bhikkhu brahmānañca brahmaparisañca brahmapārisajje ca saṃvejetvā – seyyathāpi nāma…pe… tasmiṃ brahmaloke antarahitā aruṇavatiyā rājadhāniyā pāturahesuṃ. Atha kho, bhikkhave, sikhī bhagavā arahaṃ sammāsambuddho bhikkhū āmantesi – ‘assuttha no, tumhe, bhikkhave, abhibhussa bhikkhuno brahmaloke ṭhitassa gāthāyo bhāsamānassā’ti? ‘Assumha kho mayaṃ, bhante, abhibhussa bhikkhuno brahmaloke ṭhitassa gāthāyo bhāsamānassā’ti. ‘Yathā kathaṃ pana tumhe, bhikkhave, assuttha abhibhussa bhikkhuno brahmaloke ṭhitassa gāthāyo bhāsamānassā’’’ti? Evaṃ kho mayaṃ, bhante, assumha abhibhussa bhikkhuno brahmaloke ṭhitassa gāthāyo bhāsamānassa –

    ‘‘આરમ્ભથ નિક્કમથ, યુઞ્જથ બુદ્ધસાસને;

    ‘‘Ārambhatha nikkamatha, yuñjatha buddhasāsane;

    ધુનાથ મચ્ચુનો સેનં, નળાગારંવ કુઞ્જરો.

    Dhunātha maccuno senaṃ, naḷāgāraṃva kuñjaro.

    ‘‘યો ઇમસ્મિં ધમ્મવિનયે, અપ્પમત્તો વિહસ્સતિ;

    ‘‘Yo imasmiṃ dhammavinaye, appamatto vihassati;

    પહાય જાતિસંસારં, દુક્ખસ્સન્તં કરિસ્સતી’’તિ.

    Pahāya jātisaṃsāraṃ, dukkhassantaṃ karissatī’’ti.

    ‘‘‘એવં ખો મયં, ભન્તે, અસ્સુમ્હ અભિભુસ્સ ભિક્ખુનો બ્રહ્મલોકે ઠિતસ્સ ગાથાયો ભાસમાનસ્સા’તિ. ‘સાધુ સાધુ, ભિક્ખવે; સાધુ ખો તુમ્હે, ભિક્ખવે! અસ્સુત્થ અભિભુસ્સ ભિક્ખુનો બ્રહ્મલોકે ઠિતસ્સ ગાથાયો ભાસમાનસ્સા’’’તિ.

    ‘‘‘Evaṃ kho mayaṃ, bhante, assumha abhibhussa bhikkhuno brahmaloke ṭhitassa gāthāyo bhāsamānassā’ti. ‘Sādhu sādhu, bhikkhave; sādhu kho tumhe, bhikkhave! Assuttha abhibhussa bhikkhuno brahmaloke ṭhitassa gāthāyo bhāsamānassā’’’ti.

    ઇદમવોચ ભગવા, અત્તમના તે ભિક્ખૂ ભગવતો ભાસિતં અભિનન્દુન્તિ.

    Idamavoca bhagavā, attamanā te bhikkhū bhagavato bhāsitaṃ abhinandunti.







    Footnotes:
    1. અરુણવતિયં ખો પન ભિક્ખવે રાજધાનિયં (પી॰ ક॰)
    2. aruṇavatiyaṃ kho pana bhikkhave rājadhāniyaṃ (pī. ka.)
    3. ખીયન્તિ (સી॰ સ્યા॰ કં॰ પી॰)
    4. khīyanti (sī. syā. kaṃ. pī.)
    5. સહસ્સીલોકધાતું (સી॰ સ્યા॰ કં॰ પી॰)
    6. sahassīlokadhātuṃ (sī. syā. kaṃ. pī.)
    7. આરબ્ભથ (સબ્બત્થ)
    8. નિક્ખમથ (સી॰ પી॰)
    9. ārabbhatha (sabbattha)
    10. nikkhamatha (sī. pī.)



    Related texts:



    અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / સંયુત્તનિકાય (અટ્ઠકથા) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ૪. અરુણવતીસુત્તવણ્ણના • 4. Aruṇavatīsuttavaṇṇanā

    ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / સંયુત્તનિકાય (ટીકા) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ૪. અરુણવતીસુત્તવણ્ણના • 4. Aruṇavatīsuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact