Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / સંયુત્તનિકાય • Saṃyuttanikāya |
૪. અત્થિરાગસુત્તં
4. Atthirāgasuttaṃ
૬૪. સાવત્થિયં વિહરતિ…પે॰… ‘‘ચત્તારોમે, ભિક્ખવે, આહારા ભૂતાનં વા સત્તાનં ઠિતિયા સમ્ભવેસીનં વા અનુગ્ગહાય. કતમે ચત્તારો? કબળીકારો આહારો ઓળારિકો વા સુખુમો વા, ફસ્સો દુતિયો, મનોસઞ્ચેતના તતિયા, વિઞ્ઞાણં ચતુત્થં. ઇમે ખો, ભિક્ખવે, ચત્તારો આહારા ભૂતાનં વા સત્તાનં ઠિતિયા સમ્ભવેસીનં વા અનુગ્ગહાય’’.
64. Sāvatthiyaṃ viharati…pe… ‘‘cattārome, bhikkhave, āhārā bhūtānaṃ vā sattānaṃ ṭhitiyā sambhavesīnaṃ vā anuggahāya. Katame cattāro? Kabaḷīkāro āhāro oḷāriko vā sukhumo vā, phasso dutiyo, manosañcetanā tatiyā, viññāṇaṃ catutthaṃ. Ime kho, bhikkhave, cattāro āhārā bhūtānaṃ vā sattānaṃ ṭhitiyā sambhavesīnaṃ vā anuggahāya’’.
‘‘કબળીકારે ચે, ભિક્ખવે, આહારે અત્થિ રાગો અત્થિ નન્દી અત્થિ તણ્હા, પતિટ્ઠિતં તત્થ વિઞ્ઞાણં વિરૂળ્હં. યત્થ પતિટ્ઠિતં વિઞ્ઞાણં વિરૂળ્હં, અત્થિ તત્થ નામરૂપસ્સ અવક્કન્તિ. યત્થ અત્થિ નામરૂપસ્સ અવક્કન્તિ, અત્થિ તત્થ સઙ્ખારાનં વુદ્ધિ. યત્થ અત્થિ સઙ્ખારાનં વુદ્ધિ, અત્થિ તત્થ આયતિં પુનબ્ભવાભિનિબ્બત્તિ. યત્થ અત્થિ આયતિં પુનબ્ભવાભિનિબ્બત્તિ, અત્થિ તત્થ આયતિં જાતિજરામરણં. યત્થ અત્થિ આયતિં જાતિજરામરણં, સસોકં તં, ભિક્ખવે, સદરં સઉપાયાસન્તિ વદામિ.
‘‘Kabaḷīkāre ce, bhikkhave, āhāre atthi rāgo atthi nandī atthi taṇhā, patiṭṭhitaṃ tattha viññāṇaṃ virūḷhaṃ. Yattha patiṭṭhitaṃ viññāṇaṃ virūḷhaṃ, atthi tattha nāmarūpassa avakkanti. Yattha atthi nāmarūpassa avakkanti, atthi tattha saṅkhārānaṃ vuddhi. Yattha atthi saṅkhārānaṃ vuddhi, atthi tattha āyatiṃ punabbhavābhinibbatti. Yattha atthi āyatiṃ punabbhavābhinibbatti, atthi tattha āyatiṃ jātijarāmaraṇaṃ. Yattha atthi āyatiṃ jātijarāmaraṇaṃ, sasokaṃ taṃ, bhikkhave, sadaraṃ saupāyāsanti vadāmi.
‘‘ફસ્સે ચે, ભિક્ખવે, આહારે…પે॰… મનોસઞ્ચેતનાય ચે, ભિક્ખવે, આહારે… વિઞ્ઞાણે ચે, ભિક્ખવે, આહારે અત્થિ રાગો અત્થિ નન્દી અત્થિ તણ્હા, પતિટ્ઠિતં તત્થ વિઞ્ઞાણં વિરૂળ્હં. યત્થ પતિટ્ઠિતં વિઞ્ઞાણં વિરૂળ્હં, અત્થિ તત્થ નામરૂપસ્સ અવક્કન્તિ. યત્થ અત્થિ નામરૂપસ્સ અવક્કન્તિ, અત્થિ તત્થ સઙ્ખારાનં વુદ્ધિ. યત્થ અત્થિ સઙ્ખારાનં વુદ્ધિ, અત્થિ તત્થ આયતિં પુનબ્ભવાભિનિબ્બત્તિ. યત્થ અત્થિ આયતિં પુનબ્ભવાભિનિબ્બત્તિ, અત્થિ તત્થ આયતિં જાતિજરામરણં. યત્થ અત્થિ આયતિં જાતિજરામરણં, સસોકં તં, ભિક્ખવે, સદરં સઉપાયાસન્તિ વદામિ.
‘‘Phasse ce, bhikkhave, āhāre…pe… manosañcetanāya ce, bhikkhave, āhāre… viññāṇe ce, bhikkhave, āhāre atthi rāgo atthi nandī atthi taṇhā, patiṭṭhitaṃ tattha viññāṇaṃ virūḷhaṃ. Yattha patiṭṭhitaṃ viññāṇaṃ virūḷhaṃ, atthi tattha nāmarūpassa avakkanti. Yattha atthi nāmarūpassa avakkanti, atthi tattha saṅkhārānaṃ vuddhi. Yattha atthi saṅkhārānaṃ vuddhi, atthi tattha āyatiṃ punabbhavābhinibbatti. Yattha atthi āyatiṃ punabbhavābhinibbatti, atthi tattha āyatiṃ jātijarāmaraṇaṃ. Yattha atthi āyatiṃ jātijarāmaraṇaṃ, sasokaṃ taṃ, bhikkhave, sadaraṃ saupāyāsanti vadāmi.
‘‘સેય્યથાપિ , ભિક્ખવે, રજકો વા ચિત્તકારકો વા સતિ રજનાય વા લાખાય વા હલિદ્દિયા વા નીલિયા વા મઞ્જિટ્ઠાય વા સુપરિમટ્ઠે વા ફલકે ભિત્તિયા વા દુસ્સપટ્ટે વા ઇત્થિરૂપં વા પુરિસરૂપં વા અભિનિમ્મિનેય્ય સબ્બઙ્ગપચ્ચઙ્ગં; એવમેવ ખો, ભિક્ખવે, કબળીકારે ચે આહારે અત્થિ રાગો અત્થિ નન્દી અત્થિ તણ્હા, પતિટ્ઠિતં તત્થ વિઞ્ઞાણં વિરૂળ્હં. યત્થ પતિટ્ઠિતં વિઞ્ઞાણં વિરૂળ્હં, અત્થિ તત્થ નામરૂપસ્સ અવક્કન્તિ. યત્થ અત્થિ નામરૂપસ્સ અવક્કન્તિ, અત્થિ તત્થ સઙ્ખારાનં વુદ્ધિ. યત્થ અત્થિ સઙ્ખારાનં વુદ્ધિ, અત્થિ તત્થ આયતિં પુનબ્ભવાભિનિબ્બત્તિ. યત્થ અત્થિ આયતિં પુનબ્ભવાભિનિબ્બત્તિ, અત્થિ તત્થ આયતિં જાતિજરામરણં. યત્થ અત્થિ આયતિં જાતિજરામરણં, સસોકં તં, ભિક્ખવે, સદરં સઉપાયાસન્તિ વદામિ.
‘‘Seyyathāpi , bhikkhave, rajako vā cittakārako vā sati rajanāya vā lākhāya vā haliddiyā vā nīliyā vā mañjiṭṭhāya vā suparimaṭṭhe vā phalake bhittiyā vā dussapaṭṭe vā itthirūpaṃ vā purisarūpaṃ vā abhinimmineyya sabbaṅgapaccaṅgaṃ; evameva kho, bhikkhave, kabaḷīkāre ce āhāre atthi rāgo atthi nandī atthi taṇhā, patiṭṭhitaṃ tattha viññāṇaṃ virūḷhaṃ. Yattha patiṭṭhitaṃ viññāṇaṃ virūḷhaṃ, atthi tattha nāmarūpassa avakkanti. Yattha atthi nāmarūpassa avakkanti, atthi tattha saṅkhārānaṃ vuddhi. Yattha atthi saṅkhārānaṃ vuddhi, atthi tattha āyatiṃ punabbhavābhinibbatti. Yattha atthi āyatiṃ punabbhavābhinibbatti, atthi tattha āyatiṃ jātijarāmaraṇaṃ. Yattha atthi āyatiṃ jātijarāmaraṇaṃ, sasokaṃ taṃ, bhikkhave, sadaraṃ saupāyāsanti vadāmi.
‘‘ફસ્સે ચે, ભિક્ખવે, આહારે…પે॰… મનોસઞ્ચેતનાય ચે, ભિક્ખવે, આહારે… વિઞ્ઞાણે ચે, ભિક્ખવે, આહારે અત્થિ રાગો અત્થિ નન્દી અત્થિ તણ્હા, પતિટ્ઠિતં તત્થ વિઞ્ઞાણં વિરૂળ્હં. યત્થ પતિટ્ઠિતં વિઞ્ઞાણં વિરૂળ્હં, અત્થિ તત્થ નામરૂપસ્સ અવક્કન્તિ. યત્થ અત્થિ નામરૂપસ્સ અવક્કન્તિ, અત્થિ તત્થ સઙ્ખારાનં વુદ્ધિ. યત્થ અત્થિ સઙ્ખારાનં વુદ્ધિ, અત્થિ તત્થ આયતિં પુનબ્ભવાભિનિબ્બત્તિ. યત્થ અત્થિ આયતિં પુનબ્ભવાભિનિબ્બત્તિ, અત્થિ તત્થ આયતિં જાતિજરામરણં. યત્થ અત્થિ આયતિં જાતિજરામરણં, સસોકં તં, ભિક્ખવે, સદરં સઉપાયાસન્તિ વદામિ.
‘‘Phasse ce, bhikkhave, āhāre…pe… manosañcetanāya ce, bhikkhave, āhāre… viññāṇe ce, bhikkhave, āhāre atthi rāgo atthi nandī atthi taṇhā, patiṭṭhitaṃ tattha viññāṇaṃ virūḷhaṃ. Yattha patiṭṭhitaṃ viññāṇaṃ virūḷhaṃ, atthi tattha nāmarūpassa avakkanti. Yattha atthi nāmarūpassa avakkanti, atthi tattha saṅkhārānaṃ vuddhi. Yattha atthi saṅkhārānaṃ vuddhi, atthi tattha āyatiṃ punabbhavābhinibbatti. Yattha atthi āyatiṃ punabbhavābhinibbatti, atthi tattha āyatiṃ jātijarāmaraṇaṃ. Yattha atthi āyatiṃ jātijarāmaraṇaṃ, sasokaṃ taṃ, bhikkhave, sadaraṃ saupāyāsanti vadāmi.
‘‘કબળીકારે ચે, ભિક્ખવે, આહારે નત્થિ રાગો નત્થિ નન્દી નત્થિ તણ્હા, અપ્પતિટ્ઠિતં તત્થ વિઞ્ઞાણં અવિરૂળ્હં. યત્થ અપ્પતિટ્ઠિતં વિઞ્ઞાણં અવિરૂળ્હં, નત્થિ તત્થ નામરૂપસ્સ અવક્કન્તિ. યત્થ નત્થિ નામરૂપસ્સ અવક્કન્તિ, નત્થિ તત્થ સઙ્ખારાનં વુદ્ધિ. યત્થ નત્થિ સઙ્ખારાનં વુદ્ધિ, નત્થિ તત્થ આયતિં પુનબ્ભવાભિનિબ્બત્તિ. યત્થ નત્થિ આયતિં પુનબ્ભવાભિનિબ્બત્તિ, નત્થિ તત્થ આયતિં જાતિજરામરણં. યત્થ નત્થિ આયતિં જાતિજરામરણં, અસોકં તં, ભિક્ખવે, અદરં અનુપાયાસન્તિ વદામિ.
‘‘Kabaḷīkāre ce, bhikkhave, āhāre natthi rāgo natthi nandī natthi taṇhā, appatiṭṭhitaṃ tattha viññāṇaṃ avirūḷhaṃ. Yattha appatiṭṭhitaṃ viññāṇaṃ avirūḷhaṃ, natthi tattha nāmarūpassa avakkanti. Yattha natthi nāmarūpassa avakkanti, natthi tattha saṅkhārānaṃ vuddhi. Yattha natthi saṅkhārānaṃ vuddhi, natthi tattha āyatiṃ punabbhavābhinibbatti. Yattha natthi āyatiṃ punabbhavābhinibbatti, natthi tattha āyatiṃ jātijarāmaraṇaṃ. Yattha natthi āyatiṃ jātijarāmaraṇaṃ, asokaṃ taṃ, bhikkhave, adaraṃ anupāyāsanti vadāmi.
‘‘ફસ્સે ચે, ભિક્ખવે, આહારે…પે॰… મનોસઞ્ચેતનાય ચે, ભિક્ખવે, આહારે… વિઞ્ઞાણે ચે, ભિક્ખવે, આહારે નત્થિ રાગો નત્થિ નન્દી નત્થિ તણ્હા, અપ્પતિટ્ઠિતં તત્થ વિઞ્ઞાણં અવિરૂળ્હં. યત્થ અપ્પતિટ્ઠિતં વિઞ્ઞાણં અવિરૂળ્હં, નત્થિ તત્થ નામરૂપસ્સ અવક્કન્તિ . યત્થ નત્થિ નામરૂપસ્સ અવક્કન્તિ, નત્થિ તત્થ સઙ્ખારાનં વુદ્ધિ. યત્થ નત્થિ સઙ્ખારાનં વુદ્ધિ, નત્થિ તત્થ આયતિં પુનબ્ભવાભિનિબ્બત્તિ. યત્થ નત્થિ આયતિં પુનબ્ભવાભિનિબ્બત્તિ, નત્થિ તત્થ આયતિં જાતિજરામરણં. યત્થ નત્થિ આયતિં જાતિજરામરણં, અસોકં તં, ભિક્ખવે, અદરં અનુપાયાસન્તિ વદામિ.
‘‘Phasse ce, bhikkhave, āhāre…pe… manosañcetanāya ce, bhikkhave, āhāre… viññāṇe ce, bhikkhave, āhāre natthi rāgo natthi nandī natthi taṇhā, appatiṭṭhitaṃ tattha viññāṇaṃ avirūḷhaṃ. Yattha appatiṭṭhitaṃ viññāṇaṃ avirūḷhaṃ, natthi tattha nāmarūpassa avakkanti . Yattha natthi nāmarūpassa avakkanti, natthi tattha saṅkhārānaṃ vuddhi. Yattha natthi saṅkhārānaṃ vuddhi, natthi tattha āyatiṃ punabbhavābhinibbatti. Yattha natthi āyatiṃ punabbhavābhinibbatti, natthi tattha āyatiṃ jātijarāmaraṇaṃ. Yattha natthi āyatiṃ jātijarāmaraṇaṃ, asokaṃ taṃ, bhikkhave, adaraṃ anupāyāsanti vadāmi.
‘‘સેય્યથાપિ, ભિક્ખવે, કૂટાગારં વા કૂટાગારસાલં વા ઉત્તરાય વા દક્ખિણાય વા પાચીનાય વા વાતપાના સૂરિયે ઉગ્ગચ્છન્તે વાતપાનેન રસ્મિ પવિસિત્વા ક્વાસ્સ પતિટ્ઠિતા’’ 1 તિ? ‘‘પચ્છિમાયં, ભન્તે, ભિત્તિય’’ન્તિ. ‘‘પચ્છિમા ચે, ભિક્ખવે, ભિત્તિ નાસ્સ ક્વાસ્સ પતિટ્ઠિતા’’તિ? ‘‘પથવિયં, ભન્તે’’તિ. ‘‘પથવી ચે, ભિક્ખવે , નાસ્સ ક્વાસ્સ પતિટ્ઠિતા’’તિ? ‘‘આપસ્મિં, ભન્તે’’તિ. ‘‘આપો ચે, ભિક્ખવે, નાસ્સ ક્વાસ્સ પતિટ્ઠિતા’’તિ? ‘‘અપ્પતિટ્ઠિતા, ભન્તે’’તિ. ‘‘એવમેવ ખો, ભિક્ખવે, કબળીકારે ચે આહારે નત્થિ રાગો નત્થિ નન્દી નત્થિ તણ્હા…પે॰….
‘‘Seyyathāpi, bhikkhave, kūṭāgāraṃ vā kūṭāgārasālaṃ vā uttarāya vā dakkhiṇāya vā pācīnāya vā vātapānā sūriye uggacchante vātapānena rasmi pavisitvā kvāssa patiṭṭhitā’’ 2 ti? ‘‘Pacchimāyaṃ, bhante, bhittiya’’nti. ‘‘Pacchimā ce, bhikkhave, bhitti nāssa kvāssa patiṭṭhitā’’ti? ‘‘Pathaviyaṃ, bhante’’ti. ‘‘Pathavī ce, bhikkhave , nāssa kvāssa patiṭṭhitā’’ti? ‘‘Āpasmiṃ, bhante’’ti. ‘‘Āpo ce, bhikkhave, nāssa kvāssa patiṭṭhitā’’ti? ‘‘Appatiṭṭhitā, bhante’’ti. ‘‘Evameva kho, bhikkhave, kabaḷīkāre ce āhāre natthi rāgo natthi nandī natthi taṇhā…pe….
‘‘ફસ્સે ચે, ભિક્ખવે, આહારે… મનોસઞ્ચેતનાય ચે, ભિક્ખવે, આહારે… વિઞ્ઞાણે ચે, ભિક્ખવે, આહારે નત્થિ રાગો નત્થિ નન્દી નત્થિ તણ્હા, અપ્પતિટ્ઠિતં તત્થ વિઞ્ઞાણં અવિરૂળ્હં. યત્થ અપ્પતિટ્ઠિતં વિઞ્ઞાણં અવિરૂળ્હં, નત્થિ તત્થ નામરૂપસ્સ અવક્કન્તિ. યત્થ નત્થિ નામરૂપસ્સ અવક્કન્તિ, નત્થિ તત્થ સઙ્ખારાનં વુદ્ધિ. યત્થ નત્થિ સઙ્ખારાનં વુદ્ધિ, નત્થિ તત્થ આયતિં પુનબ્ભવાભિનિબ્બત્તિ . યત્થ નત્થિ આયતિં પુનબ્ભવાભિનિબ્બત્તિ, નત્થિ તત્થ આયતિં જાતિજરામરણં. યત્થ નત્થિ આયતિં જાતિજરામરણં અસોકં તં, ભિક્ખવે, અદરં અનુપાયાસન્તિ વદામી’’તિ. ચતુત્થં.
‘‘Phasse ce, bhikkhave, āhāre… manosañcetanāya ce, bhikkhave, āhāre… viññāṇe ce, bhikkhave, āhāre natthi rāgo natthi nandī natthi taṇhā, appatiṭṭhitaṃ tattha viññāṇaṃ avirūḷhaṃ. Yattha appatiṭṭhitaṃ viññāṇaṃ avirūḷhaṃ, natthi tattha nāmarūpassa avakkanti. Yattha natthi nāmarūpassa avakkanti, natthi tattha saṅkhārānaṃ vuddhi. Yattha natthi saṅkhārānaṃ vuddhi, natthi tattha āyatiṃ punabbhavābhinibbatti . Yattha natthi āyatiṃ punabbhavābhinibbatti, natthi tattha āyatiṃ jātijarāmaraṇaṃ. Yattha natthi āyatiṃ jātijarāmaraṇaṃ asokaṃ taṃ, bhikkhave, adaraṃ anupāyāsanti vadāmī’’ti. Catutthaṃ.
Footnotes:
Related texts:
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / સંયુત્તનિકાય (અટ્ઠકથા) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ૪. અત્થિરાગસુત્તવણ્ણના • 4. Atthirāgasuttavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / સંયુત્તનિકાય (ટીકા) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ૪. અત્થિરાગસુત્તવણ્ણના • 4. Atthirāgasuttavaṇṇanā