Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / સંયુત્તનિકાય • Saṃyuttanikāya

    ૬. બ્રહ્મસંયુત્તં

    6. Brahmasaṃyuttaṃ

    ૧. પઠમવગ્ગો

    1. Paṭhamavaggo

    ૧. બ્રહ્માયાચનસુત્તં

    1. Brahmāyācanasuttaṃ

    ૧૭૨. એવં મે સુતં – એકં સમયં ભગવા ઉરુવેલાયં વિહરતિ નજ્જા નેરઞ્જરાય તીરે અજપાલનિગ્રોધમૂલે પઠમાભિસમ્બુદ્ધો. અથ ખો ભગવતો રહોગતસ્સ પટિસલ્લીનસ્સ એવં ચેતસો પરિવિતક્કો ઉદપાદિ – ‘‘અધિગતો ખો મ્યાયં ધમ્મો ગમ્ભીરો દુદ્દસો દુરનુબોધો સન્તો પણીતો અતક્કાવચરો નિપુણો પણ્ડિતવેદનીયો. આલયરામા ખો પનાયં પજા આલયરતા આલયસમ્મુદિતા. આલયરામાય ખો પન પજાય આલયરતાય આલયસમ્મુદિતાય દુદ્દસં ઇદં ઠાનં યદિદં ઇદપ્પચ્ચયતાપટિચ્ચસમુપ્પાદો. ઇદમ્પિ ખો ઠાનં દુદ્દસં યદિદં સબ્બસઙ્ખારસમથો સબ્બૂપધિપટિનિસ્સગ્ગો તણ્હાક્ખયો વિરાગો નિરોધો નિબ્બાનં. અહઞ્ચેવ ખો પન ધમ્મં દેસેય્યં; પરે ચ મે ન આજાનેય્યું; સો મમસ્સ કિલમથો, સા મમસ્સ વિહેસા’’તિ. અપિસ્સુ ભગવન્તં ઇમા અનચ્છરિયા ગાથાયો પટિભંસુ પુબ્બે અસ્સુતપુબ્બા –

    172. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā uruvelāyaṃ viharati najjā nerañjarāya tīre ajapālanigrodhamūle paṭhamābhisambuddho. Atha kho bhagavato rahogatassa paṭisallīnassa evaṃ cetaso parivitakko udapādi – ‘‘adhigato kho myāyaṃ dhammo gambhīro duddaso duranubodho santo paṇīto atakkāvacaro nipuṇo paṇḍitavedanīyo. Ālayarāmā kho panāyaṃ pajā ālayaratā ālayasammuditā. Ālayarāmāya kho pana pajāya ālayaratāya ālayasammuditāya duddasaṃ idaṃ ṭhānaṃ yadidaṃ idappaccayatāpaṭiccasamuppādo. Idampi kho ṭhānaṃ duddasaṃ yadidaṃ sabbasaṅkhārasamatho sabbūpadhipaṭinissaggo taṇhākkhayo virāgo nirodho nibbānaṃ. Ahañceva kho pana dhammaṃ deseyyaṃ; pare ca me na ājāneyyuṃ; so mamassa kilamatho, sā mamassa vihesā’’ti. Apissu bhagavantaṃ imā anacchariyā gāthāyo paṭibhaṃsu pubbe assutapubbā –

    ‘‘કિચ્છેન મે અધિગતં, હલં દાનિ પકાસિતું;

    ‘‘Kicchena me adhigataṃ, halaṃ dāni pakāsituṃ;

    રાગદોસપરેતેહિ, નાયં ધમ્મો સુસમ્બુધો.

    Rāgadosaparetehi, nāyaṃ dhammo susambudho.

    ‘‘પટિસોતગામિં નિપુણં, ગમ્ભીરં દુદ્દસં અણું;

    ‘‘Paṭisotagāmiṃ nipuṇaṃ, gambhīraṃ duddasaṃ aṇuṃ;

    રાગરત્તા ન દક્ખન્તિ, તમોખન્ધેન આવુટા’’તિ 1.

    Rāgarattā na dakkhanti, tamokhandhena āvuṭā’’ti 2.

    ઇતિહ ભગવતો પટિસઞ્ચિક્ખતો અપ્પોસ્સુક્કતાય ચિત્તં નમતિ, નો ધમ્મદેસનાય.

    Itiha bhagavato paṭisañcikkhato appossukkatāya cittaṃ namati, no dhammadesanāya.

    અથ ખો બ્રહ્મુનો સહમ્પતિસ્સ ભગવતો ચેતસા ચેતોપરિવિતક્કમઞ્ઞાય એતદહોસિ – ‘‘નસ્સતિ વત ભો લોકો, વિનસ્સતિ વત ભો લોકો, યત્ર હિ નામ તથાગતસ્સ અરહતો સમ્માસમ્બુદ્ધસ્સ અપ્પોસ્સુક્કતાય ચિત્તં નમતિ 3, નો ધમ્મદેસનાયા’’તિ. અથ ખો બ્રહ્મા સહમ્પતિ – સેય્યથાપિ નામ બલવા પુરિસો સમિઞ્જિતં 4 વા બાહં પસારેય્ય, પસારિતં વા બાહં સમિઞ્જેય્ય એવમેવ – બ્રહ્મલોકે અન્તરહિતો ભગવતો પુરતો પાતુરહોસિ. અથ ખો બ્રહ્મા સહમ્પતિ એકંસં ઉત્તરાસઙ્ગં કરિત્વા દક્ખિણજાણુમણ્ડલં પથવિયં નિહન્ત્વા યેન ભગવા તેનઞ્જલિં પણામેત્વા ભગવન્તં એતદવોચ – ‘‘દેસેતુ, ભન્તે, ભગવા ધમ્મં, દેસેતુ સુગતો ધમ્મં. સન્તિ સત્તા અપ્પરજક્ખજાતિકા, અસ્સવનતા ધમ્મસ્સ પરિહાયન્તિ. ભવિસ્સન્તિ ધમ્મસ્સ અઞ્ઞાતારો’’તિ. ઇદમવોચ બ્રહ્મા સહમ્પતિ, ઇદં વત્વા અથાપરં એતદવોચ –

    Atha kho brahmuno sahampatissa bhagavato cetasā cetoparivitakkamaññāya etadahosi – ‘‘nassati vata bho loko, vinassati vata bho loko, yatra hi nāma tathāgatassa arahato sammāsambuddhassa appossukkatāya cittaṃ namati 5, no dhammadesanāyā’’ti. Atha kho brahmā sahampati – seyyathāpi nāma balavā puriso samiñjitaṃ 6 vā bāhaṃ pasāreyya, pasāritaṃ vā bāhaṃ samiñjeyya evameva – brahmaloke antarahito bhagavato purato pāturahosi. Atha kho brahmā sahampati ekaṃsaṃ uttarāsaṅgaṃ karitvā dakkhiṇajāṇumaṇḍalaṃ pathaviyaṃ nihantvā yena bhagavā tenañjaliṃ paṇāmetvā bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘desetu, bhante, bhagavā dhammaṃ, desetu sugato dhammaṃ. Santi sattā apparajakkhajātikā, assavanatā dhammassa parihāyanti. Bhavissanti dhammassa aññātāro’’ti. Idamavoca brahmā sahampati, idaṃ vatvā athāparaṃ etadavoca –

    ‘‘પાતુરહોસિ મગધેસુ પુબ્બે,

    ‘‘Pāturahosi magadhesu pubbe,

    ધમ્મો અસુદ્ધો સમલેહિ ચિન્તિતો;

    Dhammo asuddho samalehi cintito;

    અપાપુરેતં 7 અમતસ્સ દ્વારં,

    Apāpuretaṃ 8 amatassa dvāraṃ,

    સુણન્તુ ધમ્મં વિમલેનાનુબુદ્ધં.

    Suṇantu dhammaṃ vimalenānubuddhaṃ.

    ‘‘સેલે યથા પબ્બતમુદ્ધનિટ્ઠિતો,

    ‘‘Sele yathā pabbatamuddhaniṭṭhito,

    યથાપિ પસ્સે જનતં સમન્તતો;

    Yathāpi passe janataṃ samantato;

    તથૂપમં ધમ્મમયં સુમેધ,

    Tathūpamaṃ dhammamayaṃ sumedha,

    પાસાદમારુય્હ સમન્તચક્ખુ;

    Pāsādamāruyha samantacakkhu;

    સોકાવતિણ્ણં 9 જનતમપેતસોકો,

    Sokāvatiṇṇaṃ 10 janatamapetasoko,

    અવેક્ખસ્સુ જાતિજરાભિભૂતં.

    Avekkhassu jātijarābhibhūtaṃ.

    ‘‘ઉટ્ઠેહિ વીર વિજિતસઙ્ગામ,

    ‘‘Uṭṭhehi vīra vijitasaṅgāma,

    સત્થવાહ અનણ 11 વિચર લોકે;

    Satthavāha anaṇa 12 vicara loke;

    દેસસ્સુ 13 ભગવા ધમ્મં,

    Desassu 14 bhagavā dhammaṃ,

    અઞ્ઞાતારો ભવિસ્સન્તી’’તિ.

    Aññātāro bhavissantī’’ti.

    અથ ખો ભગવા બ્રહ્મુનો ચ અજ્ઝેસનં વિદિત્વા સત્તેસુ ચ કારુઞ્ઞતં પટિચ્ચ બુદ્ધચક્ખુના લોકં વોલોકેસિ. અદ્દસા ખો ભગવા બુદ્ધચક્ખુના લોકં વોલોકેન્તો સત્તે અપ્પરજક્ખે મહારજક્ખે તિક્ખિન્દ્રિયે મુદિન્દ્રિયે સ્વાકારે દ્વાકારે સુવિઞ્ઞાપયે દુવિઞ્ઞાપયે, અપ્પેકચ્ચે પરલોકવજ્જભયદસ્સાવિને વિહરન્તે, અપ્પેકચ્ચે ન પરલોકવજ્જભયદસ્સાવિને 15 વિહરન્તે. સેય્યથાપિ નામ ઉપ્પલિનિયં વા પદુમિનિયં વા પુણ્ડરીકિનિયં વા અપ્પેકચ્ચાનિ ઉપ્પલાનિ વા પદુમાનિ વા પુણ્ડરીકાનિ વા ઉદકે જાતાનિ ઉદકે સંવડ્ઢાનિ ઉદકાનુગ્ગતાનિ અન્તો નિમુગ્ગપોસીનિ, અપ્પેકચ્ચાનિ ઉપ્પલાનિ વા પદુમાનિ વા પુણ્ડરીકાનિ વા ઉદકે જાતાનિ ઉદકે સંવડ્ઢાનિ સમોદકં ઠિતાનિ, અપ્પેકચ્ચાનિ ઉપ્પલાનિ વા પદુમાનિ વા પુણ્ડરીકાનિ વા ઉદકે જાતાનિ ઉદકે સંવડ્ઢાનિ ઉદકા અચ્ચુગ્ગમ્મ ઠિતાનિ 16 અનુપલિત્તાનિ ઉદકેન; એવમેવ ભગવા બુદ્ધચક્ખુના લોકં વોલોકેન્તો અદ્દસ સત્તે અપ્પરજક્ખે મહારજક્ખે તિક્ખિન્દ્રિયે મુદિન્દ્રિયે સ્વાકારે દ્વાકારે સુવિઞ્ઞાપયે દુવિઞ્ઞાપયે, અપ્પેકચ્ચે પરલોકવજ્જભયદસ્સાવિને વિહરન્તે, અપ્પેકચ્ચે ન પરલોકવજ્જભયદસ્સાવિને વિહરન્તે. દિસ્વાન બ્રહ્માનં સહમ્પતિં ગાથાય પચ્ચભાસિ –

    Atha kho bhagavā brahmuno ca ajjhesanaṃ viditvā sattesu ca kāruññataṃ paṭicca buddhacakkhunā lokaṃ volokesi. Addasā kho bhagavā buddhacakkhunā lokaṃ volokento satte apparajakkhe mahārajakkhe tikkhindriye mudindriye svākāre dvākāre suviññāpaye duviññāpaye, appekacce paralokavajjabhayadassāvine viharante, appekacce na paralokavajjabhayadassāvine 17 viharante. Seyyathāpi nāma uppaliniyaṃ vā paduminiyaṃ vā puṇḍarīkiniyaṃ vā appekaccāni uppalāni vā padumāni vā puṇḍarīkāni vā udake jātāni udake saṃvaḍḍhāni udakānuggatāni anto nimuggaposīni, appekaccāni uppalāni vā padumāni vā puṇḍarīkāni vā udake jātāni udake saṃvaḍḍhāni samodakaṃ ṭhitāni, appekaccāni uppalāni vā padumāni vā puṇḍarīkāni vā udake jātāni udake saṃvaḍḍhāni udakā accuggamma ṭhitāni 18 anupalittāni udakena; evameva bhagavā buddhacakkhunā lokaṃ volokento addasa satte apparajakkhe mahārajakkhe tikkhindriye mudindriye svākāre dvākāre suviññāpaye duviññāpaye, appekacce paralokavajjabhayadassāvine viharante, appekacce na paralokavajjabhayadassāvine viharante. Disvāna brahmānaṃ sahampatiṃ gāthāya paccabhāsi –

    ‘‘અપારુતા તેસં અમતસ્સ દ્વારા,

    ‘‘Apārutā tesaṃ amatassa dvārā,

    યે સોતવન્તો પમુઞ્ચન્તુ સદ્ધં;

    Ye sotavanto pamuñcantu saddhaṃ;

    વિહિંસસઞ્ઞી પગુણં ન ભાસિં,

    Vihiṃsasaññī paguṇaṃ na bhāsiṃ,

    ધમ્મં પણીતં મનુજેસુ બ્રહ્મે’’તિ.

    Dhammaṃ paṇītaṃ manujesu brahme’’ti.

    અથ ખો બ્રહ્મા સહમ્પતિ ‘‘કતાવકાસો ખોમ્હિ ભગવતા ધમ્મદેસનાયા’’તિ ભગવન્તં અભિવાદેત્વા પદક્ખિણં કત્વા તત્થેવન્તરધાયીતિ.

    Atha kho brahmā sahampati ‘‘katāvakāso khomhi bhagavatā dhammadesanāyā’’ti bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā tatthevantaradhāyīti.







    Footnotes:
    1. તમોક્ખન્ધેન આવુતાતિ (સી॰ સ્યા॰ કં॰ પી॰)
    2. tamokkhandhena āvutāti (sī. syā. kaṃ. pī.)
    3. નમિસ્સતિ (?)
    4. સમ્મિઞ્જિતં (સી॰ સ્યા॰ કં॰ પી॰)
    5. namissati (?)
    6. sammiñjitaṃ (sī. syā. kaṃ. pī.)
    7. અવાપુરેતં (સી॰)
    8. avāpuretaṃ (sī.)
    9. સોકાવકિણ્ણં (સી॰)
    10. sokāvakiṇṇaṃ (sī.)
    11. અણણ (રૂપસિદ્ધિટીકા)
    12. aṇaṇa (rūpasiddhiṭīkā)
    13. દેસેતુ (સ્યા॰ કં॰ પી॰ ક॰)
    14. desetu (syā. kaṃ. pī. ka.)
    15. દસ્સાવિનો (સી॰ સ્યા॰ કં॰ પી॰)
    16. તિટ્ઠન્તિ (સી॰ સ્યા॰ કં॰ પી॰)
    17. dassāvino (sī. syā. kaṃ. pī.)
    18. tiṭṭhanti (sī. syā. kaṃ. pī.)



    Related texts:



    અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / સંયુત્તનિકાય (અટ્ઠકથા) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ૧. બ્રહ્માયાચનસુત્તવણ્ણના • 1. Brahmāyācanasuttavaṇṇanā

    ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / સંયુત્તનિકાય (ટીકા) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ૧. બ્રહ્માયાચનસુત્તવણ્ણના • 1. Brahmāyācanasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact