Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / સંયુત્તનિકાય • Saṃyuttanikāya |
૬. ચતુત્થસારિપુત્તકોટ્ઠિકસુત્તં
6. Catutthasāriputtakoṭṭhikasuttaṃ
૪૧૫. એકં સમયં આયસ્મા ચ સારિપુત્તો, આયસ્મા ચ મહાકોટ્ઠિકો બારાણસિયં વિહરન્તિ ઇસિપતને મિગદાયે. અથ ખો આયસ્મા સારિપુત્તો સાયન્હસમયં પટિસલ્લાના વુટ્ઠિતો યેનાયસ્મા મહાકોટ્ઠિકો તેનુપસઙ્કમિ; ઉપસઙ્કમિત્વા આયસ્મતા મહાકોટ્ઠિકેન સદ્ધિં સમ્મોદિ. સમ્મોદનીયં કથં સારણીયં વીતિસારેત્વા એકમન્તં નિસીદિ. એકમન્તં નિસિન્નો ખો આયસ્મા સારિપુત્તો આયસ્મન્તં મહાકોટ્ઠિકં એતદવોચ – ‘‘‘કિં નુ ખો, આવુસો કોટ્ઠિક, હોતિ તથાગતો પરં મરણા’તિ…પે॰… ‘કિં પનાવુસો, નેવ હોતિ ન ન હોતિ તથાગતો પરં મરણા’તિ ઇતિ પુટ્ઠો સમાનો – ‘એતમ્પિ ખો, આવુસો, અબ્યાકતં ભગવતા – નેવ હોતિ ન ન હોતિ તથાગતો પરં મરણા’તિ વદેસિ’’. ‘‘કો નુ ખો, આવુસો, હેતુ, કો પચ્ચયો, યેનેતં અબ્યાકતં ભગવતા’’તિ?
415. Ekaṃ samayaṃ āyasmā ca sāriputto, āyasmā ca mahākoṭṭhiko bārāṇasiyaṃ viharanti isipatane migadāye. Atha kho āyasmā sāriputto sāyanhasamayaṃ paṭisallānā vuṭṭhito yenāyasmā mahākoṭṭhiko tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmatā mahākoṭṭhikena saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā sāriputto āyasmantaṃ mahākoṭṭhikaṃ etadavoca – ‘‘‘kiṃ nu kho, āvuso koṭṭhika, hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti…pe… ‘kiṃ panāvuso, neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti iti puṭṭho samāno – ‘etampi kho, āvuso, abyākataṃ bhagavatā – neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti vadesi’’. ‘‘Ko nu kho, āvuso, hetu, ko paccayo, yenetaṃ abyākataṃ bhagavatā’’ti?
‘‘રૂપારામસ્સ ખો, આવુસો, રૂપરતસ્સ રૂપસમ્મુદિતસ્સ રૂપનિરોધં અજાનતો અપસ્સતો યથાભૂતં, ‘હોતિ તથાગતો પરં મરણા’તિપિસ્સ હોતિ; ‘ન હોતિ તથાગતો પરં મરણા’તિપિસ્સ હોતિ; ‘હોતિ ચ ન ચ હોતિ તથાગતો પરં મરણા’તિપિસ્સ હોતિ; ‘નેવ હોતિ ન ન હોતિ તથાગતો પરં મરણા’તિપિસ્સ હોતિ. વેદનારામસ્સ ખો, આવુસો, વેદનારતસ્સ વેદનાસમ્મુદિતસ્સ, વેદનાનિરોધં અજાનતો અપસ્સતો યથાભૂતં, ‘હોતિ તથાગતો પરં મરણા’તિપિસ્સ હોતિ…પે॰… સઞ્ઞારામસ્સ ખો, આવુસો…પે॰… સઙ્ખારારામસ્સ ખો આવુસો…પે॰… વિઞ્ઞાણારામસ્સ ખો, આવુસો, વિઞ્ઞાણરતસ્સ વિઞ્ઞાણસમ્મુદિતસ્સ વિઞ્ઞાણનિરોધં અજાનતો અપસ્સતો યથાભૂતં, ‘હોતિ તથાગતો પરં મરણા’તિપિસ્સ હોતિ…પે॰… ‘નેવ હોતિ ન ન હોતિ તથાગતો પરં મરણા’તિપિસ્સ હોતિ’’.
‘‘Rūpārāmassa kho, āvuso, rūparatassa rūpasammuditassa rūpanirodhaṃ ajānato apassato yathābhūtaṃ, ‘hoti tathāgato paraṃ maraṇā’tipissa hoti; ‘na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’tipissa hoti; ‘hoti ca na ca hoti tathāgato paraṃ maraṇā’tipissa hoti; ‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’tipissa hoti. Vedanārāmassa kho, āvuso, vedanāratassa vedanāsammuditassa, vedanānirodhaṃ ajānato apassato yathābhūtaṃ, ‘hoti tathāgato paraṃ maraṇā’tipissa hoti…pe… saññārāmassa kho, āvuso…pe… saṅkhārārāmassa kho āvuso…pe… viññāṇārāmassa kho, āvuso, viññāṇaratassa viññāṇasammuditassa viññāṇanirodhaṃ ajānato apassato yathābhūtaṃ, ‘hoti tathāgato paraṃ maraṇā’tipissa hoti…pe… ‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’tipissa hoti’’.
‘‘ન રૂપારામસ્સ ખો, આવુસો, ન રૂપરતસ્સ ન રૂપસમ્મુદિતસ્સ, રૂપનિરોધં જાનતો પસ્સતો યથાભૂતં, ‘હોતિ તથાગતો પરં મરણા’તિપિસ્સ ન હોતિ…પે॰… ‘નેવ હોતિ ન ન હોતિ તથાગતો પરં મરણા’તિપિસ્સ ન હોતિ. ન વેદનારામસ્સ ખો, આવુસો…પે॰… ન સઞ્ઞારામસ્સ ખો, આવુસો…પે॰… ન સઙ્ખારારામસ્સ ખો, આવુસો…પે॰… ન વિઞ્ઞાણારામસ્સ ખો, આવુસો, ન વિઞ્ઞાણરતસ્સ ન વિઞ્ઞાણસમ્મુદિતસ્સ, વિઞ્ઞાણનિરોધં જાનતો પસ્સતો યથાભૂતં, ‘હોતિ તથાગતો પરં મરણા’તિપિસ્સ ન હોતિ…પે॰… ‘નેવ હોતિ ન ન હોતિ તથાગતો પરં મરણા’તિપિસ્સ ન હોતિ. અયં ખો, આવુસો, હેતુ, અયં પચ્ચયો, યેનેતં અબ્યાકતં ભગવતા’’તિ.
‘‘Na rūpārāmassa kho, āvuso, na rūparatassa na rūpasammuditassa, rūpanirodhaṃ jānato passato yathābhūtaṃ, ‘hoti tathāgato paraṃ maraṇā’tipissa na hoti…pe… ‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’tipissa na hoti. Na vedanārāmassa kho, āvuso…pe… na saññārāmassa kho, āvuso…pe… na saṅkhārārāmassa kho, āvuso…pe… na viññāṇārāmassa kho, āvuso, na viññāṇaratassa na viññāṇasammuditassa, viññāṇanirodhaṃ jānato passato yathābhūtaṃ, ‘hoti tathāgato paraṃ maraṇā’tipissa na hoti…pe… ‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’tipissa na hoti. Ayaṃ kho, āvuso, hetu, ayaṃ paccayo, yenetaṃ abyākataṃ bhagavatā’’ti.
‘‘સિયા પનાવુસો, અઞ્ઞોપિ પરિયાયો, યેનેતં અબ્યાકતં ભગવતા’’તિ? ‘‘સિયા, આવુસો. ભવારામસ્સ ખો, આવુસો, ભવરતસ્સ ભવસમ્મુદિતસ્સ, ભવનિરોધં અજાનતો અપસ્સતો યથાભૂતં, ‘હોતિ તથાગતો પરં મરણા’તિપિસ્સ હોતિ…પે॰… ‘નેવ હોતિ ન ન હોતિ તથાગતો પરં મરણા’તિપિસ્સ હોતિ. ન ભવારામસ્સ ખો, આવુસો, ન ભવરતસ્સ ન ભવસમ્મુદિતસ્સ, ભવનિરોધં જાનતો પસ્સતો યથાભૂતં, ‘હોતિ તથાગતો પરં મરણા’તિપિસ્સ ન હોતિ…પે॰… ‘નેવ હોતિ ન ન હોતિ તથાગતો પરં મરણા’તિપિસ્સ ન હોતિ. અયમ્પિ ખો, આવુસો, પરિયાયો, યેનેતં અબ્યાકતં ભગવતા’’તિ.
‘‘Siyā panāvuso, aññopi pariyāyo, yenetaṃ abyākataṃ bhagavatā’’ti? ‘‘Siyā, āvuso. Bhavārāmassa kho, āvuso, bhavaratassa bhavasammuditassa, bhavanirodhaṃ ajānato apassato yathābhūtaṃ, ‘hoti tathāgato paraṃ maraṇā’tipissa hoti…pe… ‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’tipissa hoti. Na bhavārāmassa kho, āvuso, na bhavaratassa na bhavasammuditassa, bhavanirodhaṃ jānato passato yathābhūtaṃ, ‘hoti tathāgato paraṃ maraṇā’tipissa na hoti…pe… ‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’tipissa na hoti. Ayampi kho, āvuso, pariyāyo, yenetaṃ abyākataṃ bhagavatā’’ti.
‘‘સિયા પનાવુસો, અઞ્ઞોપિ પરિયાયો, યેનેતં અબ્યાકતં ભગવતા’’તિ? ‘‘સિયા, આવુસો. ઉપાદાનારામસ્સ ખો, આવુસો, ઉપાદાનરતસ્સ ઉપાદાનસમ્મુદિતસ્સ, ઉપાદાનનિરોધં અજાનતો અપસ્સતો યથાભૂતં, ‘હોતિ તથાગતો પરં મરણા’તિપિસ્સ હોતિ…પે॰… ‘નેવ હોતિ ન ન હોતિ તથાગતો પરં મરણા’તિપિસ્સ હોતિ. ન ઉપાદાનારામસ્સ ખો, આવુસો, ન ઉપાદાનરતસ્સ ન ઉપાદાનસમ્મુદિતસ્સ, ઉપાદાનનિરોધં જાનતો પસ્સતો યથાભૂતં, ‘હોતિ તથાગતો પરં મરણા’તિપિસ્સ ન હોતિ…પે॰… ‘નેવ, હોતિ ન ન હોતિ તથાગતો પરં મરણા’તિપિસ્સ ન હોતિ. અયમ્પિ ખો આવુસો, પરિયાયો, યેનેતં અબ્યાકતં ભગવતા’’તિ.
‘‘Siyā panāvuso, aññopi pariyāyo, yenetaṃ abyākataṃ bhagavatā’’ti? ‘‘Siyā, āvuso. Upādānārāmassa kho, āvuso, upādānaratassa upādānasammuditassa, upādānanirodhaṃ ajānato apassato yathābhūtaṃ, ‘hoti tathāgato paraṃ maraṇā’tipissa hoti…pe… ‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’tipissa hoti. Na upādānārāmassa kho, āvuso, na upādānaratassa na upādānasammuditassa, upādānanirodhaṃ jānato passato yathābhūtaṃ, ‘hoti tathāgato paraṃ maraṇā’tipissa na hoti…pe… ‘neva, hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’tipissa na hoti. Ayampi kho āvuso, pariyāyo, yenetaṃ abyākataṃ bhagavatā’’ti.
‘‘સિયા પનાવુસો, અઞ્ઞોપિ પરિયાયો, યેનેતં અબ્યાકતં ભગવતા’’તિ? ‘‘સિયા, આવુસો. તણ્હારામસ્સ ખો, આવુસો, તણ્હારતસ્સ તણ્હાસમ્મુદિતસ્સ, તણ્હાનિરોધં અજાનતો અપસ્સતો યથાભૂતં, ‘હોતિ તથાગતો પરં મરણા’તિપિસ્સ હોતિ…પે॰… ‘નેવ હોતિ ન ન હોતિ તથાગતો પરં મરણા’તિપિસ્સ હોતિ. ન તણ્હારામસ્સ ખો, આવુસો, ન તણ્હારતસ્સ ન તણ્હાસમ્મુદિતસ્સ, તણ્હાનિરોધં જાનતો પસ્સતો યથાભૂતં, ‘હોતિ તથાગતો પરં મરણા’તિપિસ્સ ન હોતિ…પે॰ … ‘નેવ હોતિ ન ન હોતિ તથાગતો પરં મરણા’તિપિસ્સ ન હોતિ. અયમ્પિ ખો, આવુસો, પરિયાયો, યેનેતં અબ્યાકતં ભગવતા’’તિ.
‘‘Siyā panāvuso, aññopi pariyāyo, yenetaṃ abyākataṃ bhagavatā’’ti? ‘‘Siyā, āvuso. Taṇhārāmassa kho, āvuso, taṇhāratassa taṇhāsammuditassa, taṇhānirodhaṃ ajānato apassato yathābhūtaṃ, ‘hoti tathāgato paraṃ maraṇā’tipissa hoti…pe… ‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’tipissa hoti. Na taṇhārāmassa kho, āvuso, na taṇhāratassa na taṇhāsammuditassa, taṇhānirodhaṃ jānato passato yathābhūtaṃ, ‘hoti tathāgato paraṃ maraṇā’tipissa na hoti…pe. … ‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’tipissa na hoti. Ayampi kho, āvuso, pariyāyo, yenetaṃ abyākataṃ bhagavatā’’ti.
‘‘સિયા પનાવુસો, અઞ્ઞોપિ પરિયાયો, યેનેતં અબ્યાકતં ભગવતા’’તિ? ‘‘એત્થ દાનિ, આવુસો સારિપુત્ત, ઇતો ઉત્તરિ કિં ઇચ્છસિ? તણ્હાસઙ્ખયવિમુત્તસ્સ, આવુસો સારિપુત્ત, ભિક્ખુનો વટ્ટં 1 નત્થિ પઞ્ઞાપનાયા’’તિ. છટ્ઠં.
‘‘Siyā panāvuso, aññopi pariyāyo, yenetaṃ abyākataṃ bhagavatā’’ti? ‘‘Ettha dāni, āvuso sāriputta, ito uttari kiṃ icchasi? Taṇhāsaṅkhayavimuttassa, āvuso sāriputta, bhikkhuno vaṭṭaṃ 2 natthi paññāpanāyā’’ti. Chaṭṭhaṃ.
Footnotes:
Related texts:
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / સંયુત્તનિકાય (અટ્ઠકથા) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ૩-૮. પઠમસારિપુત્તકોટ્ઠિકસુત્તાદિવણ્ણના • 3-8. Paṭhamasāriputtakoṭṭhikasuttādivaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / સંયુત્તનિકાય (ટીકા) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ૩-૮. પઠમસારિપુત્તકોટ્ઠિકસુત્તાદિવણ્ણના • 3-8. Paṭhamasāriputtakoṭṭhikasuttādivaṇṇanā