Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / સંયુત્તનિકાય • Saṃyuttanikāya

    ૩. કોસલસંયુત્તં

    3. Kosalasaṃyuttaṃ

    ૧. પઠમવગ્ગો

    1. Paṭhamavaggo

    ૧. દહરસુત્તં

    1. Daharasuttaṃ

    ૧૧૨. એવં મે સુતં – એકં સમયં ભગવા સાવત્થિયં વિહરતિ જેતવને અનાથપિણ્ડિકસ્સ આરામે. અથ ખો રાજા પસેનદિ કોસલો યેન ભગવા તેનુપસઙ્કમિ; ઉપસઙ્કમિત્વા ભગવતા સદ્ધિં સમ્મોદિ. સમ્મોદનીયં કથં સારણીયં વીતિસારેત્વા એકમન્તં નિસીદિ. એકમન્તં નિસિન્નો ખો રાજા પસેનદિ કોસલો ભગવન્તં એતદવોચ – ‘‘ભવમ્પિ નો ગોતમો અનુત્તરં સમ્માસમ્બોધિં અભિસમ્બુદ્ધોતિ પટિજાનાતી’’તિ? ‘‘યઞ્હિ તં, મહારાજ, સમ્મા વદમાનો વદેય્ય ‘અનુત્તરં સમ્માસમ્બોધિં અભિસમ્બુદ્ધો’તિ, મમેવ 1 તં સમ્મા વદમાનો વદેય્ય. અહઞ્હિ, મહારાજ, અનુત્તરં સમ્માસમ્બોધિં અભિસમ્બુદ્ધો’’તિ.

    112. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Atha kho rājā pasenadi kosalo yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho rājā pasenadi kosalo bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘bhavampi no gotamo anuttaraṃ sammāsambodhiṃ abhisambuddhoti paṭijānātī’’ti? ‘‘Yañhi taṃ, mahārāja, sammā vadamāno vadeyya ‘anuttaraṃ sammāsambodhiṃ abhisambuddho’ti, mameva 2 taṃ sammā vadamāno vadeyya. Ahañhi, mahārāja, anuttaraṃ sammāsambodhiṃ abhisambuddho’’ti.

    ‘‘યેપિ તે, ભો ગોતમ, સમણબ્રાહ્મણા સઙ્ઘિનો ગણિનો ગણાચરિયા ઞાતા યસસ્સિનો તિત્થકરા સાધુસમ્મતા બહુજનસ્સ, સેય્યથિદં – પૂરણો કસ્સપો, મક્ખલિ ગોસાલો, નિગણ્ઠો નાટપુત્તો, સઞ્ચયો બેલટ્ઠપુત્તો, પકુધો કચ્ચાયનો, અજિતો કેસકમ્બલો; તેપિ મયા ‘અનુત્તરં સમ્માસમ્બોધિં અભિસમ્બુદ્ધોતિ પટિજાનાથા’તિ પુટ્ઠા સમાના અનુત્તરં સમ્માસમ્બોધિં અભિસમ્બુદ્ધોતિ ન પટિજાનન્તિ. કિં પન ભવં ગોતમો દહરો ચેવ જાતિયા નવો ચ પબ્બજ્જાયા’’તિ?

    ‘‘Yepi te, bho gotama, samaṇabrāhmaṇā saṅghino gaṇino gaṇācariyā ñātā yasassino titthakarā sādhusammatā bahujanassa, seyyathidaṃ – pūraṇo kassapo, makkhali gosālo, nigaṇṭho nāṭaputto, sañcayo belaṭṭhaputto, pakudho kaccāyano, ajito kesakambalo; tepi mayā ‘anuttaraṃ sammāsambodhiṃ abhisambuddhoti paṭijānāthā’ti puṭṭhā samānā anuttaraṃ sammāsambodhiṃ abhisambuddhoti na paṭijānanti. Kiṃ pana bhavaṃ gotamo daharo ceva jātiyā navo ca pabbajjāyā’’ti?

    ‘‘ચત્તારો ખો મે, મહારાજ, દહરાતિ ન ઉઞ્ઞાતબ્બા, દહરાતિ ન પરિભોતબ્બા. કતમે ચત્તારો? ખત્તિયો ખો, મહારાજ, દહરોતિ ન ઉઞ્ઞાતબ્બો, દહરોતિ ન પરિભોતબ્બો. ઉરગો ખો, મહારાજ, દહરોતિ ન ઉઞ્ઞાતબ્બો, દહરોતિ ન પરિભોતબ્બો. અગ્ગિ ખો, મહારાજ, દહરોતિ ન ઉઞ્ઞાતબ્બો, દહરોતિ ન પરિભોતબ્બો. ભિક્ખુ, ખો, મહારાજ, દહરોતિ ન ઉઞ્ઞાતબ્બો, દહરોતિ ન પરિભોતબ્બો. ઇમે ખો, મહારાજ, ચત્તારો દહરાતિ ન ઉઞ્ઞાતબ્બા, દહરાતિ ન પરિભોતબ્બા’’તિ.

    ‘‘Cattāro kho me, mahārāja, daharāti na uññātabbā, daharāti na paribhotabbā. Katame cattāro? Khattiyo kho, mahārāja, daharoti na uññātabbo, daharoti na paribhotabbo. Urago kho, mahārāja, daharoti na uññātabbo, daharoti na paribhotabbo. Aggi kho, mahārāja, daharoti na uññātabbo, daharoti na paribhotabbo. Bhikkhu, kho, mahārāja, daharoti na uññātabbo, daharoti na paribhotabbo. Ime kho, mahārāja, cattāro daharāti na uññātabbā, daharāti na paribhotabbā’’ti.

    ઇદમવોચ ભગવા. ઇદં વત્વાન સુગતો અથાપરં એતદવોચ સત્થા –

    Idamavoca bhagavā. Idaṃ vatvāna sugato athāparaṃ etadavoca satthā –

    ‘‘ખત્તિયં જાતિસમ્પન્નં, અભિજાતં યસસ્સિનં;

    ‘‘Khattiyaṃ jātisampannaṃ, abhijātaṃ yasassinaṃ;

    દહરોતિ નાવજાનેય્ય, ન નં પરિભવે નરો.

    Daharoti nāvajāneyya, na naṃ paribhave naro.

    ‘‘ઠાનઞ્હિ સો મનુજિન્દો, રજ્જં લદ્ધાન ખત્તિયો;

    ‘‘Ṭhānañhi so manujindo, rajjaṃ laddhāna khattiyo;

    સો કુદ્ધો રાજદણ્ડેન, તસ્મિં પક્કમતે ભુસં;

    So kuddho rājadaṇḍena, tasmiṃ pakkamate bhusaṃ;

    તસ્મા તં પરિવજ્જેય્ય, રક્ખં જીવિતમત્તનો.

    Tasmā taṃ parivajjeyya, rakkhaṃ jīvitamattano.

    ‘‘ગામે વા યદિ વા રઞ્ઞે, યત્થ પસ્સે ભુજઙ્ગમં;

    ‘‘Gāme vā yadi vā raññe, yattha passe bhujaṅgamaṃ;

    દહરોતિ નાવજાનેય્ય, ન નં પરિભવે નરો.

    Daharoti nāvajāneyya, na naṃ paribhave naro.

    ‘‘ઉચ્ચાવચેહિ વણ્ણેહિ, ઉરગો ચરતિ તેજસી 3;

    ‘‘Uccāvacehi vaṇṇehi, urago carati tejasī 4;

    સો આસજ્જ ડંસે બાલં, નરં નારિઞ્ચ એકદા;

    So āsajja ḍaṃse bālaṃ, naraṃ nāriñca ekadā;

    તસ્મા તં પરિવજ્જેય્ય, રક્ખં જીવિતમત્તનો.

    Tasmā taṃ parivajjeyya, rakkhaṃ jīvitamattano.

    ‘‘પહૂતભક્ખં જાલિનં, પાવકં કણ્હવત્તનિં;

    ‘‘Pahūtabhakkhaṃ jālinaṃ, pāvakaṃ kaṇhavattaniṃ;

    દહરોતિ નાવજાનેય્ય, ન નં પરિભવે નરો.

    Daharoti nāvajāneyya, na naṃ paribhave naro.

    ‘‘લદ્ધા હિ સો ઉપાદાનં, મહા હુત્વાન પાવકો;

    ‘‘Laddhā hi so upādānaṃ, mahā hutvāna pāvako;

    સો આસજ્જ ડહે 5 બાલં, નરં નારિઞ્ચ એકદા;

    So āsajja ḍahe 6 bālaṃ, naraṃ nāriñca ekadā;

    તસ્મા તં પરિવજ્જેય્ય, રક્ખં જીવિતમત્તનો.

    Tasmā taṃ parivajjeyya, rakkhaṃ jīvitamattano.

    ‘‘વનં યદગ્ગિ ડહતિ 7, પાવકો કણ્હવત્તની;

    ‘‘Vanaṃ yadaggi ḍahati 8, pāvako kaṇhavattanī;

    જાયન્તિ તત્થ પારોહા, અહોરત્તાનમચ્ચયે.

    Jāyanti tattha pārohā, ahorattānamaccaye.

    ‘‘યઞ્ચ ખો સીલસમ્પન્નો, ભિક્ખુ ડહતિ તેજસા;

    ‘‘Yañca kho sīlasampanno, bhikkhu ḍahati tejasā;

    ન તસ્સ પુત્તા પસવો, દાયાદા વિન્દરે ધનં;

    Na tassa puttā pasavo, dāyādā vindare dhanaṃ;

    અનપચ્ચા અદાયાદા, તાલાવત્થૂ ભવન્તિ તે.

    Anapaccā adāyādā, tālāvatthū bhavanti te.

    ‘‘તસ્મા હિ પણ્ડિતો પોસો, સમ્પસ્સં અત્થમત્તનો;

    ‘‘Tasmā hi paṇḍito poso, sampassaṃ atthamattano;

    ભુજઙ્ગમં પાવકઞ્ચ, ખત્તિયઞ્ચ યસસ્સિનં;

    Bhujaṅgamaṃ pāvakañca, khattiyañca yasassinaṃ;

    ભિક્ખુઞ્ચ સીલસમ્પન્નં, સમ્મદેવ સમાચરે’’તિ.

    Bhikkhuñca sīlasampannaṃ, sammadeva samācare’’ti.

    એવં વુત્તે, રાજા પસેનદિ કોસલો ભગવન્તં એતદવોચ – ‘‘અભિક્કન્તં, ભન્તે, અભિક્કન્તં, ભન્તે! સેય્યથાપિ ભન્તે, નિક્કુજ્જિતં 9 વા ઉક્કુજ્જેય્ય , પટિચ્છન્નં વા વિવરેય્ય, મૂળ્હસ્સ વા મગ્ગં આચિક્ખેય્ય , અન્ધકારે વા તેલપજ્જોતં ધારેય્ય – ‘ચક્ખુમન્તો રૂપાનિ દક્ખન્તી’તિ; એવમેવં ભગવતા અનેકપરિયાયેન ધમ્મો પકાસિતો. એસાહં, ભન્તે, ભગવન્તં સરણં ગચ્છામિ ધમ્મઞ્ચ ભિક્ખુસઙ્ઘઞ્ચ. ઉપાસકં મં, ભન્તે, ભગવા ધારેતુ અજ્જતગ્ગે પાણુપેતં સરણં ગત’’ન્તિ.

    Evaṃ vutte, rājā pasenadi kosalo bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘abhikkantaṃ, bhante, abhikkantaṃ, bhante! Seyyathāpi bhante, nikkujjitaṃ 10 vā ukkujjeyya , paṭicchannaṃ vā vivareyya, mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya , andhakāre vā telapajjotaṃ dhāreyya – ‘cakkhumanto rūpāni dakkhantī’ti; evamevaṃ bhagavatā anekapariyāyena dhammo pakāsito. Esāhaṃ, bhante, bhagavantaṃ saraṇaṃ gacchāmi dhammañca bhikkhusaṅghañca. Upāsakaṃ maṃ, bhante, bhagavā dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gata’’nti.







    Footnotes:
    1. મમં (સબ્બત્થ)
    2. mamaṃ (sabbattha)
    3. તેજસા (સી॰ ક॰), તેજસિ (પી॰ ક॰)
    4. tejasā (sī. ka.), tejasi (pī. ka.)
    5. દહે
    6. dahe
    7. દહતિ (ક॰)
    8. dahati (ka.)
    9. નિકુજ્જિતં (?)
    10. nikujjitaṃ (?)



    Related texts:



    અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / સંયુત્તનિકાય (અટ્ઠકથા) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ૧. દહરસુત્તવણ્ણના • 1. Daharasuttavaṇṇanā

    ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / સંયુત્તનિકાય (ટીકા) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ૧. દહરસુત્તવણ્ણના • 1. Daharasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact