Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / વિમતિવિનોદની-ટીકા • Vimativinodanī-ṭīkā |
દ્વેનિસ્સરણાદિકથાવણ્ણના
Dvenissaraṇādikathāvaṇṇanā
૩૯૫. એસાતિ ‘‘બાલો’’તિઆદિના નિદ્દિટ્ઠપુગ્ગલો, અપ્પત્તોતિ સમ્બન્ધો. તત્થ કારણમાહ ‘‘યસ્મા’’તિઆદિ. તત્થ આવેણિકેન લક્ખણેનાતિ પબ્બાજનીયકમ્મસ્સ નિમિત્તભાવેન પાળિયં વુત્તત્તા અસાધારણભૂતેન કુલદૂસકભાવેન. યદિ હેસ તં કમ્મં અપ્પત્તો, કથં પન સુનિસ્સારિતોતિ આહ ‘‘યસ્મા પનસ્સ આકઙ્ખમાનો સઙ્ઘો પબ્બાજનીયકમ્મં કરેય્યાતિ વુત્તં, તસ્મા સુનિસ્સારિતો’’તિ. તત્થ વુત્તન્તિ કમ્મક્ખન્ધકે (ચૂળવ॰ ૨૭) વુત્તં.
395.Esāti ‘‘bālo’’tiādinā niddiṭṭhapuggalo, appattoti sambandho. Tattha kāraṇamāha ‘‘yasmā’’tiādi. Tattha āveṇikena lakkhaṇenāti pabbājanīyakammassa nimittabhāvena pāḷiyaṃ vuttattā asādhāraṇabhūtena kuladūsakabhāvena. Yadi hesa taṃ kammaṃ appatto, kathaṃ pana sunissāritoti āha ‘‘yasmā panassa ākaṅkhamāno saṅgho pabbājanīyakammaṃ kareyyāti vuttaṃ, tasmā sunissārito’’ti. Tattha vuttanti kammakkhandhake (cūḷava. 27) vuttaṃ.
એત્થ પન કુલદૂસકકમ્મં કત્વા પબ્બાજનીયકમ્મકતસ્સ તેરસકકણ્ડકટ્ઠકથાયં ‘‘યસ્મિં વિહારે વસન્તેન યસ્મિં ગામે કુલદૂસકકમ્મં કતં હોતિ, તસ્મિં વિહારે વા તસ્મિં ગામે વા ન વસિતબ્બ’’ન્તિઆદિના (પારા॰ અટ્ઠ॰ ૨.૪૩૩) યા સમ્માવત્તના વુત્તા, સા ઇતરેનાપિ પૂરેતબ્બા. યં પન પટિપ્પસ્સદ્ધકમ્મસ્સ કુલદૂસકસ્સ તત્થેવ અટ્ઠકથાયં ‘‘યેસુ કુલેસુ કુલદૂસકકમ્મં કતં, તતો પચ્ચયા ન ગહેતબ્બા’’તિઆદિ વુત્તં, તં ન પૂરેતબ્બં કુલસઙ્ગહસ્સ અકતત્તા. એવં સેસકમ્મેસુપિ. યદિ એવં ‘‘તજ્જનીયકમ્મારહસ્સ નિયસકમ્મં કરોતિ…પે॰… એવં ખો, ઉપાલિ, અધમ્મકમ્મં હોતી’’તિઆદિવચનં (મહાવ॰ ૪૦૨) વિરુજ્ઝતીતિ? ન વિરુજ્ઝતિ સઙ્ઘસન્નિટ્ઠાનવસેન તજ્જનીયાદિકમ્મારહત્તસ્સ સિજ્ઝનતો. યસ્સ હિ સઙ્ઘો ‘‘તજ્જનીયકમ્મં કરોમા’’તિ સન્નિટ્ઠાનં કત્વા કમ્મવાચં સાવેન્તો પબ્બાજનીયકમ્મવાચં સાવેતિ, તસ્સ કમ્મં અધમ્મકમ્મં હોતિ. સચે પન ‘‘તસ્સેવ પબ્બાજનીયકમ્મમેવ કરોમા’’તિ સન્નિટ્ઠાનં કત્વા તદેવ કરોતિ, તસ્સ તં કમ્મં ધમ્મકમ્મન્તિ વેદિતબ્બં.
Ettha pana kuladūsakakammaṃ katvā pabbājanīyakammakatassa terasakakaṇḍakaṭṭhakathāyaṃ ‘‘yasmiṃ vihāre vasantena yasmiṃ gāme kuladūsakakammaṃ kataṃ hoti, tasmiṃ vihāre vā tasmiṃ gāme vā na vasitabba’’ntiādinā (pārā. aṭṭha. 2.433) yā sammāvattanā vuttā, sā itarenāpi pūretabbā. Yaṃ pana paṭippassaddhakammassa kuladūsakassa tattheva aṭṭhakathāyaṃ ‘‘yesu kulesu kuladūsakakammaṃ kataṃ, tato paccayā na gahetabbā’’tiādi vuttaṃ, taṃ na pūretabbaṃ kulasaṅgahassa akatattā. Evaṃ sesakammesupi. Yadi evaṃ ‘‘tajjanīyakammārahassa niyasakammaṃ karoti…pe… evaṃ kho, upāli, adhammakammaṃ hotī’’tiādivacanaṃ (mahāva. 402) virujjhatīti? Na virujjhati saṅghasanniṭṭhānavasena tajjanīyādikammārahattassa sijjhanato. Yassa hi saṅgho ‘‘tajjanīyakammaṃ karomā’’ti sanniṭṭhānaṃ katvā kammavācaṃ sāvento pabbājanīyakammavācaṃ sāveti, tassa kammaṃ adhammakammaṃ hoti. Sace pana ‘‘tasseva pabbājanīyakammameva karomā’’ti sanniṭṭhānaṃ katvā tadeva karoti, tassa taṃ kammaṃ dhammakammanti veditabbaṃ.
એવમિધ ‘‘નિસ્સારણ’’ન્તિ અધિપ્પેતસ્સ પબ્બાજનીયકમ્મસ્સ વસેન અત્થં દસ્સેત્વા ઇદાનિ તદઞ્ઞેસં તજ્જનીયાદીનં વસેન નિસ્સારણે અધિપ્પેતે ‘‘અપ્પત્તો નિસ્સારણ’’ન્તિ ઇમસ્સ પટિપક્ખવસેન સમ્પત્તો નિસ્સારણં, ‘‘તઞ્ચે સઙ્ઘો નિસ્સારેતિ. સુનિસ્સારિતો’’તિ અત્થસમ્ભવં દસ્સેતું પુન ‘‘તઞ્ચે સઙ્ઘો નિસ્સારેતીતિ સચે સઙ્ઘો’’તિઆદિ વુત્તં. તત્થ તત્થાતિ તજ્જનીયાદિકમ્મવિસયે, એકેનાપિ અઙ્ગેન નિસ્સારણા અનુઞ્ઞાતાતિ યોજના. પાળિયં અપ્પત્તો નિસ્સારણન્તિ એત્થ આપન્નો આવેણિકવસેન તજ્જનીયાદિસઙ્ખાતં નિસ્સારણં પત્તોતિ અત્થો ગહેતબ્બો.
Evamidha ‘‘nissāraṇa’’nti adhippetassa pabbājanīyakammassa vasena atthaṃ dassetvā idāni tadaññesaṃ tajjanīyādīnaṃ vasena nissāraṇe adhippete ‘‘appatto nissāraṇa’’nti imassa paṭipakkhavasena sampatto nissāraṇaṃ, ‘‘tañce saṅgho nissāreti. Sunissārito’’ti atthasambhavaṃ dassetuṃ puna ‘‘tañce saṅgho nissāretīti sace saṅgho’’tiādi vuttaṃ. Tattha tatthāti tajjanīyādikammavisaye, ekenāpi aṅgena nissāraṇā anuññātāti yojanā. Pāḷiyaṃ appatto nissāraṇanti ettha āpanno āveṇikavasena tajjanīyādisaṅkhātaṃ nissāraṇaṃ pattoti attho gahetabbo.
દ્વેનિસ્સરણાદિકથાવણ્ણના નિટ્ઠિતા.
Dvenissaraṇādikathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
ચમ્પેય્યક્ખન્ધકવણ્ણનાનયો નિટ્ઠિતો.
Campeyyakkhandhakavaṇṇanānayo niṭṭhito.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / વિનયપિટક • Vinayapiṭaka / મહાવગ્ગપાળિ • Mahāvaggapāḷi / ૨૩૯. દ્વેનિસ્સારણાદિકથા • 239. Dvenissāraṇādikathā
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / વિનયપિટક (અટ્ઠકથા) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / મહાવગ્ગ-અટ્ઠકથા • Mahāvagga-aṭṭhakathā / દ્વેનિસ્સારણાદિકથા • Dvenissāraṇādikathā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / સારત્થદીપની-ટીકા • Sāratthadīpanī-ṭīkā / દ્વેનિસ્સારણાદિકથાવણ્ણના • Dvenissāraṇādikathāvaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વજિરબુદ્ધિ-ટીકા • Vajirabuddhi-ṭīkā / દ્વેનિસ્સારણાદિકથાવણ્ણના • Dvenissāraṇādikathāvaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / પાચિત્યાદિયોજનાપાળિ • Pācityādiyojanāpāḷi / ૨૩૯. દ્વેનિસ્સારણાદિકથા • 239. Dvenissāraṇādikathā