Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / உதா³ன-அட்ட²கதா² • Udāna-aṭṭhakathā |
நமோ தஸ்ஸ ப⁴க³வதோ அரஹதோ ஸம்மாஸம்பு³த்³த⁴ஸ்ஸ
Namo tassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa
கு²த்³த³கனிகாயே
Khuddakanikāye
உதா³ன-அட்ட²கதா²
Udāna-aṭṭhakathā
க³ந்தா²ரம்ப⁴கதா²
Ganthārambhakathā
மஹாகாருணிகங் நாத²ங், ஞெய்யஸாக³ரபாரகு³ங்;
Mahākāruṇikaṃ nāthaṃ, ñeyyasāgarapāraguṃ;
வந்தே³ நிபுணக³ம்பீ⁴ர-விசித்ரனயதே³ஸனங்.
Vande nipuṇagambhīra-vicitranayadesanaṃ.
விஜ்ஜாசரணஸம்பன்னா, யேன நீயந்தி லோகதோ;
Vijjācaraṇasampannā, yena nīyanti lokato;
வந்தே³ தமுத்தமங் த⁴ம்மங், ஸம்மாஸம்பு³த்³த⁴பூஜிதங்.
Vande tamuttamaṃ dhammaṃ, sammāsambuddhapūjitaṃ.
ஸீலாதி³கு³ணஸம்பன்னோ, டி²தோ மக்³க³ப²லேஸு யோ;
Sīlādiguṇasampanno, ṭhito maggaphalesu yo;
வந்தே³ அரியஸங்க⁴ங் தங், புஞ்ஞக்கெ²த்தங் அனுத்தரங்.
Vande ariyasaṅghaṃ taṃ, puññakkhettaṃ anuttaraṃ.
வந்த³னாஜனிதங் புஞ்ஞங், இதி யங் ரதனத்தயே;
Vandanājanitaṃ puññaṃ, iti yaṃ ratanattaye;
ஹதந்தராயோ ஸப்³ப³த்த², ஹுத்வாஹங் தஸ்ஸ தேஜஸா.
Hatantarāyo sabbattha, hutvāhaṃ tassa tejasā.
தேன தேன நிதா³னேன, தே³ஸிதானி ஹிதேஸினா;
Tena tena nidānena, desitāni hitesinā;
யானி ஸுத்³தா⁴பதா³னேன, உதா³னானி மஹேஸினா.
Yāni suddhāpadānena, udānāni mahesinā.
தானி ஸப்³பா³னி ஏகஜ்ஜ²ங், ஆரோபெந்தேஹி ஸங்க³ஹங்;
Tāni sabbāni ekajjhaṃ, āropentehi saṅgahaṃ;
உதா³னங் நாம ஸங்கீ³தங், த⁴ம்மஸங்கா³ஹகேஹி யங்.
Udānaṃ nāma saṅgītaṃ, dhammasaṅgāhakehi yaṃ.
ஜினஸ்ஸ த⁴ம்மஸங்வேக³-பாமோஜ்ஜபரிதீ³பனங்;
Jinassa dhammasaṃvega-pāmojjaparidīpanaṃ;
ஸோமனஸ்ஸஸமுட்டா²ன-கா³தா²ஹி படிமண்டி³தங்.
Somanassasamuṭṭhāna-gāthāhi paṭimaṇḍitaṃ.
தஸ்ஸ க³ம்பீ⁴ரஞாணேஹி, ஓகா³ஹேதப்³ப³பா⁴வதோ;
Tassa gambhīrañāṇehi, ogāhetabbabhāvato;
கிஞ்சாபி து³க்கரா காதுங், அத்த²ஸங்வண்ணனா மயா.
Kiñcāpi dukkarā kātuṃ, atthasaṃvaṇṇanā mayā.
ஸஹஸங்வண்ணனங் யஸ்மா, த⁴ரதே ஸத்து²ஸாஸனங்;
Sahasaṃvaṇṇanaṃ yasmā, dharate satthusāsanaṃ;
புப்³பா³சரியஸீஹானங், திட்ட²தேவ வினிச்ச²யோ.
Pubbācariyasīhānaṃ, tiṭṭhateva vinicchayo.
தஸ்மா தங் அவலம்பி³த்வா, ஓகா³ஹெத்வான பஞ்சபி;
Tasmā taṃ avalambitvā, ogāhetvāna pañcapi;
நிகாயே உபனிஸ்ஸாய, போராணட்ட²கதா²னயங்.
Nikāye upanissāya, porāṇaṭṭhakathānayaṃ.
ஸுவிஸுத்³த⁴ங் அஸங்கிண்ணங், நிபுணத்த²வினிச்ச²யங்;
Suvisuddhaṃ asaṃkiṇṇaṃ, nipuṇatthavinicchayaṃ;
மஹாவிஹாரவாஸீனங், ஸமயங் அவிலோமயங்.
Mahāvihāravāsīnaṃ, samayaṃ avilomayaṃ.
புனப்புனாக³தங் அத்த²ங், வஜ்ஜயித்வான ஸாது⁴கங்;
Punappunāgataṃ atthaṃ, vajjayitvāna sādhukaṃ;
யதா²ப³லங் கரிஸ்ஸாமி, உதா³னஸ்ஸத்த²வண்ணனங்.
Yathābalaṃ karissāmi, udānassatthavaṇṇanaṃ.
இதி ஆகங்க²மானஸ்ஸ, ஸத்³த⁴ம்மஸ்ஸ சிரட்டி²திங்;
Iti ākaṅkhamānassa, saddhammassa ciraṭṭhitiṃ;
விப⁴ஜந்தஸ்ஸ தஸ்ஸத்த²ங், ஸாது⁴ க³ண்ஹந்து ஸாத⁴வோதி.
Vibhajantassa tassatthaṃ, sādhu gaṇhantu sādhavoti.
தத்த² உதா³னந்தி கேனட்டே²ன உதா³னங்? உதா³னநட்டே²ன. கிமித³ங் உதா³னங் நாம? பீதிவேக³ஸமுட்டா²பிதோ உதா³ஹாரோ. யதா² ஹி யங் தேலாதி³ மினிதப்³ப³வத்து² மானங் க³ஹேதுங் ந ஸக்கோதி, விஸ்ஸந்தி³த்வா க³ச்ச²தி, தங் ‘‘அவஸேகோ’’தி வுச்சதி. யஞ்ச ஜலங் தளாகங் க³ஹேதுங் ந ஸக்கோதி, அஜ்ஜொ²த்த²ரித்வா க³ச்ச²தி, தங் ‘‘ஓகோ⁴’’தி வுச்சதி. ஏவமேவ யங் பீதிவேக³ஸமுட்டா²பிதங் விதக்கவிப்பா²ரங் அந்தோஹத³யங் ஸந்தா⁴ரேதுங் ந ஸக்கோதி, ஸோ அதி⁴கோ ஹுத்வா அந்தோ அஸண்ட²ஹித்வா ப³ஹி வசீத்³வாரேன நிக்க²ந்தோ படிக்³கா³ஹகனிரபெக்கோ² உதா³ஹாரவிஸேஸோ ‘‘உதா³ன’’ந்தி வுச்சதி. த⁴ம்மஸங்வேக³வஸேனபி அயமாகாரோ லப்³ப⁴தேவ.
Tattha udānanti kenaṭṭhena udānaṃ? Udānanaṭṭhena. Kimidaṃ udānaṃ nāma? Pītivegasamuṭṭhāpito udāhāro. Yathā hi yaṃ telādi minitabbavatthu mānaṃ gahetuṃ na sakkoti, vissanditvā gacchati, taṃ ‘‘avaseko’’ti vuccati. Yañca jalaṃ taḷākaṃ gahetuṃ na sakkoti, ajjhottharitvā gacchati, taṃ ‘‘ogho’’ti vuccati. Evameva yaṃ pītivegasamuṭṭhāpitaṃ vitakkavipphāraṃ antohadayaṃ sandhāretuṃ na sakkoti, so adhiko hutvā anto asaṇṭhahitvā bahi vacīdvārena nikkhanto paṭiggāhakanirapekkho udāhāraviseso ‘‘udāna’’nti vuccati. Dhammasaṃvegavasenapi ayamākāro labbhateva.
தயித³ங் கத்த²சி கா³தா²ப³ந்த⁴வஸேன கத்த²சி வாக்யவஸேன பவத்தங். யங் பன அட்ட²கதா²ஸு ‘‘ஸோமனஸ்ஸஞாணமயிககா³தா²படிஸங்யுத்தா’’தி உதா³னலக்க²ணங் வுத்தங், தங் யேபு⁴ய்யவஸேன வுத்தங். யேபு⁴ய்யேன ஹி உதா³னங் கா³தா²ப³ந்த⁴வஸேன பா⁴ஸிதங் பீதிஸோமனஸ்ஸஸமுட்டா²பிதஞ்ச. இதரம்பி பன ‘‘அத்தி², பி⁴க்க²வே, ததா³யதனங், யத்த² நேவ பத²வீ ந ஆபோ’’திஆதீ³ஸு (உதா³॰ 71) ‘‘ஸுக²காமானி பூ⁴தானி, யோ த³ண்டே³ன விஹிங்ஸதீ’’தி (த⁴॰ ப॰ 131), ‘‘ஸசே பா⁴யத² து³க்க²ஸ்ஸ, ஸசே வோ து³க்க²மப்பிய’’ந்தி ஏவமாதீ³ஸு (உதா³॰ 44; நெத்தி॰ 91) ச லப்³ப⁴தி.
Tayidaṃ katthaci gāthābandhavasena katthaci vākyavasena pavattaṃ. Yaṃ pana aṭṭhakathāsu ‘‘somanassañāṇamayikagāthāpaṭisaṃyuttā’’ti udānalakkhaṇaṃ vuttaṃ, taṃ yebhuyyavasena vuttaṃ. Yebhuyyena hi udānaṃ gāthābandhavasena bhāsitaṃ pītisomanassasamuṭṭhāpitañca. Itarampi pana ‘‘atthi, bhikkhave, tadāyatanaṃ, yattha neva pathavī na āpo’’tiādīsu (udā. 71) ‘‘sukhakāmāni bhūtāni, yo daṇḍena vihiṃsatī’’ti (dha. pa. 131), ‘‘sace bhāyatha dukkhassa, sace vo dukkhamappiya’’nti evamādīsu (udā. 44; netti. 91) ca labbhati.
ஏவங் தயித³ங் ஸப்³ப³ஞ்ஞுபு³த்³த⁴பா⁴ஸிதங், பச்சேகபு³த்³த⁴பா⁴ஸிதங், ஸாவகபா⁴ஸிதந்தி திவித⁴ங் ஹோதி. தத்த² பச்சேகபு³த்³த⁴பா⁴ஸிதங் – ‘‘ஸப்³பே³ஸு பூ⁴தேஸு நிதா⁴ய த³ண்ட³ங், அவிஹேட²யங் அஞ்ஞதரம்பி தேஸ’’ந்திஆதி³னா (ஸு॰ நி॰ 35; சூளனி॰ க²க்³க³விஸாணஸுத்தனித்³தே³ஸ 121) க²க்³க³விஸாணஸுத்தே ஆக³தமேவ. ஸாவகபா⁴ஸிதானிபி –
Evaṃ tayidaṃ sabbaññubuddhabhāsitaṃ, paccekabuddhabhāsitaṃ, sāvakabhāsitanti tividhaṃ hoti. Tattha paccekabuddhabhāsitaṃ – ‘‘sabbesu bhūtesu nidhāya daṇḍaṃ, aviheṭhayaṃ aññatarampi tesa’’ntiādinā (su. ni. 35; cūḷani. khaggavisāṇasuttaniddesa 121) khaggavisāṇasutte āgatameva. Sāvakabhāsitānipi –
‘‘ஸப்³போ³ ராகோ³ பஹீனோ மே, ஸப்³போ³ தோ³ஸோ ஸமூஹதோ;
‘‘Sabbo rāgo pahīno me, sabbo doso samūhato;
ஸப்³போ³ மே விஹதோ மோஹோ, ஸீதிபூ⁴தொஸ்மி நிப்³பு³தோ’’தி. (தே²ரகா³॰ 79) –
Sabbo me vihato moho, sītibhūtosmi nibbuto’’ti. (theragā. 79) –
ஆதி³னா தே²ரகா³தா²ஸு –
Ādinā theragāthāsu –
‘‘காயேன ஸங்வுதா ஆஸிங், வாசாய உத³ சேதஸா;
‘‘Kāyena saṃvutā āsiṃ, vācāya uda cetasā;
ஸமூலங் தண்ஹமப்³பு³ய்ஹ, ஸீதிபூ⁴தாஸ்மி நிப்³பு³தா’’தி. (தே²ரீகா³॰ 15) –
Samūlaṃ taṇhamabbuyha, sītibhūtāsmi nibbutā’’ti. (therīgā. 15) –
ஆதி³னா தே²ரீகா³தா²ஸு ச ஆக³தானி. தானி பன தேஸங் தே²ரானங் தே²ரீனஞ்ச ந கேவலங் உதா³னானி ஏவ, அத² கோ² ஸீஹனாதா³பி ஹொந்தி. ஸக்காதீ³ஹி தே³வேஹி பா⁴ஸிதானி ‘‘அஹோ தா³னங் பரமதா³னங், கஸ்ஸபே ஸுப்பதிட்டி²த’’ந்திஆதீ³னி (உதா³॰ 27), ஆராமத³ண்ட³ப்³ராஹ்மணாதீ³ஹி மனுஸ்ஸேஹி ச பா⁴ஸிதானி ‘‘நமோ தஸ்ஸ ப⁴க³வதோ’’திஆதீ³னி (அ॰ நி॰ 2.38) திஸ்ஸோ ஸங்கீ³தியோ ஆரூள்ஹானி உதா³னானி ஸந்தி ஏவ, ந தானி இத⁴ அதி⁴ப்பேதானி. யானி பன ஸம்மாஸம்பு³த்³தே⁴ன ஸாமங் ஆஹச்ச பா⁴ஸிதானி ஜினவசனபூ⁴தானி, யானி ஸந்தா⁴ய ப⁴க³வதா பரியத்தித⁴ம்மங் நவதா⁴ விப⁴ஜித்வா உத்³தி³ஸந்தேன உதா³னந்தி வுத்தானி, தானேவ த⁴ம்மஸங்கா³ஹகேஹி ‘‘உதா³ன’’ந்தி ஸங்கீ³தந்தி ததே³வெத்த² ஸங்வண்ணேதப்³ப³பா⁴வேன க³ஹிதங்.
Ādinā therīgāthāsu ca āgatāni. Tāni pana tesaṃ therānaṃ therīnañca na kevalaṃ udānāni eva, atha kho sīhanādāpi honti. Sakkādīhi devehi bhāsitāni ‘‘aho dānaṃ paramadānaṃ, kassape suppatiṭṭhita’’ntiādīni (udā. 27), ārāmadaṇḍabrāhmaṇādīhi manussehi ca bhāsitāni ‘‘namo tassa bhagavato’’tiādīni (a. ni. 2.38) tisso saṅgītiyo ārūḷhāni udānāni santi eva, na tāni idha adhippetāni. Yāni pana sammāsambuddhena sāmaṃ āhacca bhāsitāni jinavacanabhūtāni, yāni sandhāya bhagavatā pariyattidhammaṃ navadhā vibhajitvā uddisantena udānanti vuttāni, tāneva dhammasaṅgāhakehi ‘‘udāna’’nti saṅgītanti tadevettha saṃvaṇṇetabbabhāvena gahitaṃ.
யா பன ‘‘அனேகஜாதிஸங்ஸார’’ந்திஆதி³கா³தா²ய தீ³பிதா ப⁴க³வதா போ³தி⁴மூலே உதா³னவஸேன பவத்திதா அனேகஸதஸஹஸ்ஸானங் ஸம்மாஸம்பு³த்³தா⁴னங் அவிஜஹிதஉதா³னகா³தா² ச, ஏதா அபரபா⁴கே³ பன த⁴ம்மப⁴ண்டா³கா³ரிகஸ்ஸ ப⁴க³வதா தே³ஸிதத்தா த⁴ம்மஸங்கா³ஹகேஹி உதா³னபாளியங் ஸங்க³ஹங் அனாரோபெத்வா த⁴ம்மபதே³ ஸங்கீ³தா. யஞ்ச ‘‘அஞ்ஞாஸி வத, போ⁴ கொண்ட³ஞ்ஞோ, அஞ்ஞாஸி வத, போ⁴ கொண்ட³ஞ்ஞோ’’தி (மஹாவ॰ 17; ஸங்॰ நி॰ 5.1081; படி॰ ம॰ 2.30) உதா³னவசனங் த³ஸஸஹஸ்ஸிலோகதா⁴துயா தே³வமனுஸ்ஸானங் பவேத³னஸமத்த²னிக்³கோ⁴ஸவிப்பா²ரங் ப⁴க³வதா பா⁴ஸிதங், தத³பி த⁴ம்மசக்கப்பவத்தனஸுத்தந்ததே³ஸனாபரியோஸானே அத்தனா அதி⁴க³தத⁴ம்மேகதே³ஸஸ்ஸ யதா²தே³ஸிதஸ்ஸ அரியமக்³க³ஸ்ஸ ஸாவகேஸு ஸப்³ப³பட²மங் தே²ரேன அதி⁴க³தத்தா அத்தனோ பரிஸ்ஸமஸ்ஸ ஸப²லபா⁴வபச்சவெக்க²ணஹேதுகங் பட²மபோ³தி⁴யங் ஸப்³பே³ஸங் ஏவ பி⁴க்கூ²னங் ஸம்மாபடிபத்திபச்சவெக்க²ணஹேதுகங் ‘‘ஆராத⁴யிங்ஸு வத மங் பி⁴க்கூ² ஏகங் ஸமய’’ந்திஆதி³வசனங் (ம॰ நி॰ 1.225) விய பீதிஸோமனஸ்ஸஜனிதங் உதா³ஹாரமத்தங், ‘‘யதா³ ஹவே பாதுப⁴வந்தி த⁴ம்மா’’திஆதி³வசனங் (மஹாவ॰ 1-3; உதா³॰ 1-3) விய பவத்தியா நிவத்தியா வா ந பகாஸனந்தி, ந த⁴ம்மஸங்கா³ஹகேஹி உதா³னபாளியங் ஸங்கீ³தந்தி த³ட்ட²ப்³ப³ங்.
Yā pana ‘‘anekajātisaṃsāra’’ntiādigāthāya dīpitā bhagavatā bodhimūle udānavasena pavattitā anekasatasahassānaṃ sammāsambuddhānaṃ avijahitaudānagāthā ca, etā aparabhāge pana dhammabhaṇḍāgārikassa bhagavatā desitattā dhammasaṅgāhakehi udānapāḷiyaṃ saṅgahaṃ anāropetvā dhammapade saṅgītā. Yañca ‘‘aññāsi vata, bho koṇḍañño, aññāsi vata, bho koṇḍañño’’ti (mahāva. 17; saṃ. ni. 5.1081; paṭi. ma. 2.30) udānavacanaṃ dasasahassilokadhātuyā devamanussānaṃ pavedanasamatthanigghosavipphāraṃ bhagavatā bhāsitaṃ, tadapi dhammacakkappavattanasuttantadesanāpariyosāne attanā adhigatadhammekadesassa yathādesitassa ariyamaggassa sāvakesu sabbapaṭhamaṃ therena adhigatattā attano parissamassa saphalabhāvapaccavekkhaṇahetukaṃ paṭhamabodhiyaṃ sabbesaṃ eva bhikkhūnaṃ sammāpaṭipattipaccavekkhaṇahetukaṃ ‘‘ārādhayiṃsu vata maṃ bhikkhū ekaṃ samaya’’ntiādivacanaṃ (ma. ni. 1.225) viya pītisomanassajanitaṃ udāhāramattaṃ, ‘‘yadā have pātubhavanti dhammā’’tiādivacanaṃ (mahāva. 1-3; udā. 1-3) viya pavattiyā nivattiyā vā na pakāsananti, na dhammasaṅgāhakehi udānapāḷiyaṃ saṅgītanti daṭṭhabbaṃ.
தங் பனேதங் உதா³னங் வினயபிடகங், ஸுத்தந்தபிடகங், அபி⁴த⁴ம்மபிடகந்தி தீஸு பிடகேஸு ஸுத்தந்தபிடகபரியாபன்னங், தீ³க⁴னிகாயோ, மஜ்ஜி²மனிகாயோ, ஸங்யுத்தனிகாயோ, அங்கு³த்தரனிகாயோ, கு²த்³த³கனிகாயோதி பஞ்சஸு நிகாயேஸு கு²த்³த³கனிகாயபரியாபன்னங், ஸுத்தங், கெ³ய்யங், வெய்யாகரணங், கா³தா², உதா³னங், இதிவுத்தகங், ஜாதகங், அப்³பு⁴தத⁴ம்மங், வேத³ல்லந்தி நவஸு ஸாஸனங்கே³ஸு உதா³னஸங்க³ஹங்.
Taṃ panetaṃ udānaṃ vinayapiṭakaṃ, suttantapiṭakaṃ, abhidhammapiṭakanti tīsu piṭakesu suttantapiṭakapariyāpannaṃ, dīghanikāyo, majjhimanikāyo, saṃyuttanikāyo, aṅguttaranikāyo, khuddakanikāyoti pañcasu nikāyesu khuddakanikāyapariyāpannaṃ, suttaṃ, geyyaṃ, veyyākaraṇaṃ, gāthā, udānaṃ, itivuttakaṃ, jātakaṃ, abbhutadhammaṃ, vedallanti navasu sāsanaṅgesu udānasaṅgahaṃ.
‘‘த்³வாஸீதி பு³த்³த⁴தோ க³ண்ஹிங், த்³வே ஸஹஸ்ஸானி பி⁴க்கு²தோ;
‘‘Dvāsīti buddhato gaṇhiṃ, dve sahassāni bhikkhuto;
சதுராஸீதி ஸஹஸ்ஸானி, யே மே த⁴ம்மா பவத்தினோ’’தி. (தே²ரகா³॰ 1027) –
Caturāsīti sahassāni, ye me dhammā pavattino’’ti. (theragā. 1027) –
ஏவங் த⁴ம்மப⁴ண்டா³கா³ரிகேன படிஞ்ஞாதேஸு சதுராஸீதியா த⁴ம்மக்க²ந்த⁴ஸஹஸ்ஸேஸு கதிபயத⁴ம்மக்க²ந்த⁴ஸங்க³ஹங். போ³தி⁴வக்³கோ³, முசலிந்த³வக்³கோ³, நந்த³வக்³கோ³, மேகி⁴யவக்³கோ³, ஸோணவக்³கோ³, ஜச்சந்த⁴வக்³கோ³, சூளவக்³கோ³, பாடலிகா³மியவக்³கோ³தி வக்³க³தோ அட்ட²வக்³க³ங்; ஸுத்ததோ அஸீதிஸுத்தஸங்க³ஹங், கா³தா²தோ பஞ்சனவுதிஉதா³னகா³தா²ஸங்க³ஹங். பா⁴ணவாரதோ அட்³டூ⁴னநவமத்தா பா⁴ணவாரா. அனுஸந்தி⁴தோ போ³தி⁴ஸுத்தே புச்சா²னுஸந்தி⁴வஸேன ஏகானுஸந்தி⁴, ஸுப்பவாஸாஸுத்தே புச்சா²னுஸந்தி⁴யதா²னுஸந்தி⁴வஸேன த்³வே அனுஸந்தீ⁴, ஸேஸேஸு யதா²னுஸந்தி⁴வஸேன ஏகேகோவ அனுஸந்தி⁴, அஜ்ஜா²ஸயானுஸந்தி⁴ பனெத்த² நத்தி². ஏவங் ஸப்³ப³தா²பி ஏகாஸீதிஅனுஸந்தி⁴ஸங்க³ஹங். பத³தோ ஸதாதி⁴கானி ஏகவீஸ பத³ஸஹஸ்ஸானி, கா³தா²பாத³தோ தேவீஸதி சதுஸ்ஸதாதி⁴கானி அட்ட² ஸஹஸ்ஸானி , அக்க²ரதோ ஸத்தஸஹஸ்ஸாதி⁴கானி ஸட்டி² ஸஹஸ்ஸானி தீணி ச ஸதானி த்³வாஸீதி ச அக்க²ரானி. தேனேதங் வுச்சதி –
Evaṃ dhammabhaṇḍāgārikena paṭiññātesu caturāsītiyā dhammakkhandhasahassesu katipayadhammakkhandhasaṅgahaṃ. Bodhivaggo, mucalindavaggo, nandavaggo, meghiyavaggo, soṇavaggo, jaccandhavaggo, cūḷavaggo, pāṭaligāmiyavaggoti vaggato aṭṭhavaggaṃ; suttato asītisuttasaṅgahaṃ, gāthāto pañcanavutiudānagāthāsaṅgahaṃ. Bhāṇavārato aḍḍhūnanavamattā bhāṇavārā. Anusandhito bodhisutte pucchānusandhivasena ekānusandhi, suppavāsāsutte pucchānusandhiyathānusandhivasena dve anusandhī, sesesu yathānusandhivasena ekekova anusandhi, ajjhāsayānusandhi panettha natthi. Evaṃ sabbathāpi ekāsītianusandhisaṅgahaṃ. Padato satādhikāni ekavīsa padasahassāni, gāthāpādato tevīsati catussatādhikāni aṭṭha sahassāni , akkharato sattasahassādhikāni saṭṭhi sahassāni tīṇi ca satāni dvāsīti ca akkharāni. Tenetaṃ vuccati –
‘‘அஸீதி ஏவ ஸுத்தந்தா, வக்³கா³ அட்ட² ஸமாஸதோ;
‘‘Asīti eva suttantā, vaggā aṭṭha samāsato;
கா³தா² ச பஞ்சனவுதி, உதா³னஸ்ஸ பகாஸிதா.
Gāthā ca pañcanavuti, udānassa pakāsitā.
‘‘அட்³டூ⁴னநவமத்தா ச, பா⁴ணவாரா பமாணதோ;
‘‘Aḍḍhūnanavamattā ca, bhāṇavārā pamāṇato;
ஏகாதி⁴கா ததா²ஸீதி, உதா³னஸ்ஸானுஸந்தி⁴யோ.
Ekādhikā tathāsīti, udānassānusandhiyo.
‘‘ஏகவீஸஸஹஸ்ஸானி, ஸதஞ்சேவ விசக்க²ணோ;
‘‘Ekavīsasahassāni, satañceva vicakkhaṇo;
பதா³னேதானுதா³னஸ்ஸ, க³ணிதானி வினித்³தி³ஸே’’.
Padānetānudānassa, gaṇitāni viniddise’’.
கா³தா²பாத³தோ பன –
Gāthāpādato pana –
‘‘அட்ட²ஸஹஸ்ஸமத்தானி, சத்தாரேவ ஸதானி ச;
‘‘Aṭṭhasahassamattāni, cattāreva satāni ca;
பாதா³னேதானுதா³னஸ்ஸ, தேவீஸதி ச நித்³தி³ஸே.
Pādānetānudānassa, tevīsati ca niddise.
‘‘அக்க²ரானங் ஸஹஸ்ஸானி, ஸட்டி² ஸத்த ஸதானி ச;
‘‘Akkharānaṃ sahassāni, saṭṭhi satta satāni ca;
தீணி த்³வாஸீதி ச ததா², உதா³னஸ்ஸ பவேதி³தா’’தி.
Tīṇi dvāsīti ca tathā, udānassa paveditā’’ti.
தஸ்ஸ அட்ட²ஸு வக்³கே³ஸு போ³தி⁴வக்³கோ³ ஆதி³, ஸுத்தேஸு பட²மங் போ³தி⁴ஸுத்தங், தஸ்ஸாபி ஏவங் மே ஸுதந்திஆதி³கங் ஆயஸ்மதா ஆனந்தே³ன பட²மமஹாஸங்கீ³திகாலே வுத்தனிதா³னமாதி³. ஸா பனாயங் பட²மமஹாஸங்கீ³தி வினயபிடகே (சூளவ॰ 437) தந்திமாரூள்ஹா ஏவ. யோ பனெத்த² நிதா³னகோஸல்லத்த²ங் வத்தப்³போ³ கதா²மக்³கோ³ ஸோபி ஸுமங்க³லவிலாஸினியங் தீ³க⁴னிகாயட்ட²கதா²யங் (தீ³॰ நி॰ அட்ட²॰ 1.நிதா³னகதா²) வுத்தோ ஏவாதி தத்த² வுத்தனயேனேவ வேதி³தப்³போ³.
Tassa aṭṭhasu vaggesu bodhivaggo ādi, suttesu paṭhamaṃ bodhisuttaṃ, tassāpi evaṃ me sutantiādikaṃ āyasmatā ānandena paṭhamamahāsaṅgītikāle vuttanidānamādi. Sā panāyaṃ paṭhamamahāsaṅgīti vinayapiṭake (cūḷava. 437) tantimārūḷhā eva. Yo panettha nidānakosallatthaṃ vattabbo kathāmaggo sopi sumaṅgalavilāsiniyaṃ dīghanikāyaṭṭhakathāyaṃ (dī. ni. aṭṭha. 1.nidānakathā) vutto evāti tattha vuttanayeneva veditabbo.