Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / જાતક-અટ્ઠકથા • Jātaka-aṭṭhakathā

    [૧૩૩] ૩. ઘતાસનજાતકવણ્ણના

    [133] 3. Ghatāsanajātakavaṇṇanā

    ખેમં યહિન્તિ ઇદં સત્થા જેતવને વિહરન્તો અઞ્ઞતરં ભિક્ખું આરબ્ભ કથેસિ. સો હિ ભિક્ખુ સત્થુ સન્તિકે કમ્મટ્ઠાનં ગહેત્વા પચ્ચન્તં ગન્ત્વા એકં ગામકં ઉપનિસ્સાય અરઞ્ઞસેનાસને વસ્સં ઉપગઞ્છિ. તસ્સ પઠમમાસેયેવ પિણ્ડાય પવિટ્ઠસ્સ પણ્ણસાલા ઝાયિત્થ. સો વસનટ્ઠાનાભાવેન કિલમન્તો ઉપટ્ઠાકાનં આચિક્ખિ. તે ‘‘હોતુ, ભન્તે, પણ્ણસાલં કરિસ્સામ, કસામ તાવ, વપામ તાવા’’તિઆદીનિ વદન્તા તેમાસં વીતિનામેસું. સો સેનાસનસપ્પાયાભાવેન કમ્મટ્ઠાનં મત્થકં પાપેતું નાસક્ખિ. સો નિમિત્તમત્તમ્પિ અનુપ્પાદેત્વા વુત્થવસ્સો જેતવનં ગન્ત્વા સત્થારં વન્દિત્વા એકમન્તં નિસીદિ. સત્થા તેન સદ્ધિં પટિસન્થારં કત્વા ‘‘કિં નુ ખો તે, ભિક્ખુ, કમ્મટ્ઠાનં સપ્પાયં જાત’’ન્તિ પુચ્છિ. સો આદિતો પટ્ઠાય અસપ્પાયભાવં કથેસિ. સત્થા ‘‘પુબ્બે ખો, ભિક્ખુ, તિરચ્છાનાપિ અત્તનો સપ્પાયાસપ્પાયં ઞત્વા સપ્પાયકાલે વસિત્વા અસપ્પાયકાલે વસનટ્ઠાનં પહાય અઞ્ઞત્થ અગમંસુ, ત્વં કસ્મા અત્તનો સપ્પાયાસપ્પાયં ન અઞ્ઞાસી’’તિ વત્વા તેન યાચિતો અતીતં આહરિ.

    Khemaṃyahinti idaṃ satthā jetavane viharanto aññataraṃ bhikkhuṃ ārabbha kathesi. So hi bhikkhu satthu santike kammaṭṭhānaṃ gahetvā paccantaṃ gantvā ekaṃ gāmakaṃ upanissāya araññasenāsane vassaṃ upagañchi. Tassa paṭhamamāseyeva piṇḍāya paviṭṭhassa paṇṇasālā jhāyittha. So vasanaṭṭhānābhāvena kilamanto upaṭṭhākānaṃ ācikkhi. Te ‘‘hotu, bhante, paṇṇasālaṃ karissāma, kasāma tāva, vapāma tāvā’’tiādīni vadantā temāsaṃ vītināmesuṃ. So senāsanasappāyābhāvena kammaṭṭhānaṃ matthakaṃ pāpetuṃ nāsakkhi. So nimittamattampi anuppādetvā vutthavasso jetavanaṃ gantvā satthāraṃ vanditvā ekamantaṃ nisīdi. Satthā tena saddhiṃ paṭisanthāraṃ katvā ‘‘kiṃ nu kho te, bhikkhu, kammaṭṭhānaṃ sappāyaṃ jāta’’nti pucchi. So ādito paṭṭhāya asappāyabhāvaṃ kathesi. Satthā ‘‘pubbe kho, bhikkhu, tiracchānāpi attano sappāyāsappāyaṃ ñatvā sappāyakāle vasitvā asappāyakāle vasanaṭṭhānaṃ pahāya aññattha agamaṃsu, tvaṃ kasmā attano sappāyāsappāyaṃ na aññāsī’’ti vatvā tena yācito atītaṃ āhari.

    અતીતે બારાણસિયં બ્રહ્મદત્તે રજ્જં કારેન્તે બોધિસત્તો સકુણયોનિયં નિબ્બત્તિત્વા વિઞ્ઞુતં પત્વા સોભગ્ગપ્પત્તો સકુણરાજા હુત્વા એકસ્મિં અરઞ્ઞાયતને જાતસ્સરતીરે સાખાવિટપસમ્પન્નં બહલપત્તપલાસં મહારુક્ખં ઉપનિસ્સાય સપરિવારો વાસં કપ્પેસિ. બહૂ સકુણા તસ્સ રુક્ખસ્સ ઉદકમત્થકે પત્થટસાખાસુ વસન્તા સરીરવળઞ્જં ઉદકે પાતેન્તિ. તસ્મિઞ્ચ જાતસ્સરે ચણ્ડો નાગરાજા વસતિ. તસ્સ એતદહોસિ ‘‘ઇમે સકુણા મય્હં નિવાસે જાતસ્સરે સરીરવળઞ્જં પાતેન્તિ, યંનૂનાહં ઉદકતો અગ્ગિં ઉટ્ઠાપેત્વા રુક્ખં ઝાપેત્વા એતે પલાપેય્ય’’ન્તિ. સો કુદ્ધમાનસો રત્તિભાગે સબ્બેસં સકુણાનં સન્નિપતિત્વા રુક્ખસાખાસુ નિપન્નકાલે પઠમં તાવ ઉદ્ધનારોપિતં વિય ઉદકં પક્કુધાપેત્વા દુતિયવારે ધૂમં ઉટ્ઠાપેત્વા તતિયવારે તાલક્ખન્ધપ્પમાણં જાલં ઉટ્ઠાપેસિ. બોધિસત્તો ઉદકતો જાલં ઉટ્ઠહમાનં દિસ્વા ‘‘ભો, સકુણા, અગ્ગિના આદિત્તં નામ ઉદકેન નિબ્બાપેન્તિ, ઇદાનિ પન ઉદકમેવ આદિત્તં. ન સક્કા અમ્હેહિ ઇધ વસિતું, અઞ્ઞત્થ ગમિસ્સામા’’તિ વત્વા ઇમં ગાથમાહ –

    Atīte bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente bodhisatto sakuṇayoniyaṃ nibbattitvā viññutaṃ patvā sobhaggappatto sakuṇarājā hutvā ekasmiṃ araññāyatane jātassaratīre sākhāviṭapasampannaṃ bahalapattapalāsaṃ mahārukkhaṃ upanissāya saparivāro vāsaṃ kappesi. Bahū sakuṇā tassa rukkhassa udakamatthake patthaṭasākhāsu vasantā sarīravaḷañjaṃ udake pātenti. Tasmiñca jātassare caṇḍo nāgarājā vasati. Tassa etadahosi ‘‘ime sakuṇā mayhaṃ nivāse jātassare sarīravaḷañjaṃ pātenti, yaṃnūnāhaṃ udakato aggiṃ uṭṭhāpetvā rukkhaṃ jhāpetvā ete palāpeyya’’nti. So kuddhamānaso rattibhāge sabbesaṃ sakuṇānaṃ sannipatitvā rukkhasākhāsu nipannakāle paṭhamaṃ tāva uddhanāropitaṃ viya udakaṃ pakkudhāpetvā dutiyavāre dhūmaṃ uṭṭhāpetvā tatiyavāre tālakkhandhappamāṇaṃ jālaṃ uṭṭhāpesi. Bodhisatto udakato jālaṃ uṭṭhahamānaṃ disvā ‘‘bho, sakuṇā, agginā ādittaṃ nāma udakena nibbāpenti, idāni pana udakameva ādittaṃ. Na sakkā amhehi idha vasituṃ, aññattha gamissāmā’’ti vatvā imaṃ gāthamāha –

    ૧૩૩.

    133.

    ‘‘ખેમં યહિં તત્થ અરી ઉદીરિતો, દકસ્સ મજ્ઝે જલતે ઘતાસનો;

    ‘‘Khemaṃ yahiṃ tattha arī udīrito, dakassa majjhe jalate ghatāsano;

    ન અજ્જ વાસો મહિયા મહીરુહે, દિસા ભજવ્હો સરણાજ્જ નોભય’’ન્તિ.

    Na ajja vāso mahiyā mahīruhe, disā bhajavho saraṇājja nobhaya’’nti.

    તત્થ ખેમં યહિં તત્થ અરી ઉદીરિતોતિ યસ્મિં ઉદકપિટ્ઠે ખેમભાવો નિબ્ભયભાવો, તસ્મિં અત્તપચ્ચત્થિકો સપત્તો ઉટ્ઠિતો. દકસ્સાતિ ઉદકસ્સ. ઘતાસનોતિ અગ્ગિ. સો હિ ઘતં અસ્નાતિ, તસ્મા ‘‘ઘતાસનો’’તિ વુચ્ચતિ. ન અજ્જ વાસોતિ અજ્જ નો વાસો નત્થિ. મહિયા મહીરુહેતિ મહિરુહો વુચ્ચતિ રુક્ખો, તસ્મિં ઇમિસ્સા મહિયા જાતે રુક્ખેતિ અત્થો. દિસા ભજવ્હોતિ દિસા ભજથ ગચ્છથ. સરણાજ્જ નો ભયન્તિ અજ્જ અમ્હાકં સરણતો ભયં જાતં, પટિસરણટ્ઠાનતો ભયં ઉપ્પન્નન્તિ અત્થો.

    Tattha khemaṃ yahiṃ tattha arī udīritoti yasmiṃ udakapiṭṭhe khemabhāvo nibbhayabhāvo, tasmiṃ attapaccatthiko sapatto uṭṭhito. Dakassāti udakassa. Ghatāsanoti aggi. So hi ghataṃ asnāti, tasmā ‘‘ghatāsano’’ti vuccati. Na ajja vāsoti ajja no vāso natthi. Mahiyā mahīruheti mahiruho vuccati rukkho, tasmiṃ imissā mahiyā jāte rukkheti attho. Disā bhajavhoti disā bhajatha gacchatha. Saraṇājja no bhayanti ajja amhākaṃ saraṇato bhayaṃ jātaṃ, paṭisaraṇaṭṭhānato bhayaṃ uppannanti attho.

    એવં વત્વા બોધિસત્તો અત્તનો વચનકરે સકુણે આદાય ઉપ્પતિત્વા અઞ્ઞત્થ ગતો. બોધિસત્તસ્સ વચનં અગ્ગહેત્વા ઠિતસકુણા જીવિતક્ખયં પત્તા.

    Evaṃ vatvā bodhisatto attano vacanakare sakuṇe ādāya uppatitvā aññattha gato. Bodhisattassa vacanaṃ aggahetvā ṭhitasakuṇā jīvitakkhayaṃ pattā.

    સત્થા ઇમં ધમ્મદેસનં આહરિત્વા સચ્ચાનિ પકાસેત્વા જાતકં સમોધાનેસિ, સચ્ચપરિયોસાને સો ભિક્ખુ અરહત્તે પતિટ્ઠાસિ.

    Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā saccāni pakāsetvā jātakaṃ samodhānesi, saccapariyosāne so bhikkhu arahatte patiṭṭhāsi.

    તદા બોધિસત્તસ્સ વચનકરા સકુણા બુદ્ધપરિસા અહેસું, સકુણરાજા પન અહમેવ અહોસિન્તિ.

    Tadā bodhisattassa vacanakarā sakuṇā buddhaparisā ahesuṃ, sakuṇarājā pana ahameva ahosinti.

    ઘતાસનજાતકવણ્ણના તતિયા.

    Ghatāsanajātakavaṇṇanā tatiyā.







    Related texts:



    તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / સુત્તપિટક • Suttapiṭaka / ખુદ્દકનિકાય • Khuddakanikāya / જાતકપાળિ • Jātakapāḷi / ૧૩૩. ઘતાસનજાતકં • 133. Ghatāsanajātakaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact