Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / સંયુત્તનિકાય • Saṃyuttanikāya |
૪. કામગુણસુત્તં
4. Kāmaguṇasuttaṃ
૧૧૭. ‘‘પુબ્બેવ મે, ભિક્ખવે, સમ્બોધા અનભિસમ્બુદ્ધસ્સ બોધિસત્તસ્સેવ સતો એતદહોસિ – ‘યેમે પઞ્ચ કામગુણા ચેતસો સમ્ફુટ્ઠપુબ્બા અતીતા નિરુદ્ધા વિપરિણતા, તત્ર મે ચિત્તં બહુલં ગચ્છમાનં ગચ્છેય્ય પચ્ચુપ્પન્નેસુ વા અપ્પં વા અનાગતેસુ’. તસ્સ મય્હં, ભિક્ખવે, એતદહોસિ – ‘યેમે પઞ્ચ કામગુણા ચેતસો સમ્ફુટ્ઠપુબ્બા અતીતા નિરુદ્ધા વિપરિણતા, તત્ર મે અત્તરૂપેન અપ્પમાદો સતિ ચેતસો આરક્ખો કરણીયો’. તસ્માતિહ, ભિક્ખવે, તુમ્હાકમ્પિ યે તે પઞ્ચ કામગુણા ચેતસો સમ્ફુટ્ઠપુબ્બા અતીતા નિરુદ્ધા વિપરિણતા, તત્ર વો ચિત્તં બહુલં ગચ્છમાનં ગચ્છેય્ય પચ્ચુપ્પન્નેસુ વા અપ્પં વા અનાગતેસુ. તસ્માતિહ, ભિક્ખવે, તુમ્હાકમ્પિ યે તે પઞ્ચ કામગુણા ચેતસો સમ્ફુટ્ઠપુબ્બા અતીતા નિરુદ્ધા વિપરિણતા, તત્ર વો અત્તરૂપેહિ અપ્પમાદો સતિ ચેતસો આરક્ખો કરણીયો. તસ્માતિહ, ભિક્ખવે, સે આયતને વેદિતબ્બે યત્થ ચક્ખુ ચ નિરુજ્ઝતિ, રૂપસઞ્ઞા ચ નિરુજ્ઝતિ, સે આયતને વેદિતબ્બે…પે॰… યત્થ જિવ્હા ચ નિરુજ્ઝતિ, રસસઞ્ઞા ચ નિરુજ્ઝતિ, સે આયતને વેદિતબ્બે…પે॰… યત્થ મનો ચ નિરુજ્ઝતિ, ધમ્મસઞ્ઞા ચ નિરુજ્ઝતિ, સે આયતને વેદિતબ્બે’’તિ. ઇદં વત્વા ભગવા ઉટ્ઠાયાસના વિહારં પાવિસિ.
117. ‘‘Pubbeva me, bhikkhave, sambodhā anabhisambuddhassa bodhisattasseva sato etadahosi – ‘yeme pañca kāmaguṇā cetaso samphuṭṭhapubbā atītā niruddhā vipariṇatā, tatra me cittaṃ bahulaṃ gacchamānaṃ gaccheyya paccuppannesu vā appaṃ vā anāgatesu’. Tassa mayhaṃ, bhikkhave, etadahosi – ‘yeme pañca kāmaguṇā cetaso samphuṭṭhapubbā atītā niruddhā vipariṇatā, tatra me attarūpena appamādo sati cetaso ārakkho karaṇīyo’. Tasmātiha, bhikkhave, tumhākampi ye te pañca kāmaguṇā cetaso samphuṭṭhapubbā atītā niruddhā vipariṇatā, tatra vo cittaṃ bahulaṃ gacchamānaṃ gaccheyya paccuppannesu vā appaṃ vā anāgatesu. Tasmātiha, bhikkhave, tumhākampi ye te pañca kāmaguṇā cetaso samphuṭṭhapubbā atītā niruddhā vipariṇatā, tatra vo attarūpehi appamādo sati cetaso ārakkho karaṇīyo. Tasmātiha, bhikkhave, se āyatane veditabbe yattha cakkhu ca nirujjhati, rūpasaññā ca nirujjhati, se āyatane veditabbe…pe… yattha jivhā ca nirujjhati, rasasaññā ca nirujjhati, se āyatane veditabbe…pe… yattha mano ca nirujjhati, dhammasaññā ca nirujjhati, se āyatane veditabbe’’ti. Idaṃ vatvā bhagavā uṭṭhāyāsanā vihāraṃ pāvisi.
અથ ખો તેસં ભિક્ખૂનં અચિરપક્કન્તસ્સ ભગવતો એતદહોસિ – ‘‘ઇદં ખો નો, આવુસો, ભગવા સંખિત્તેન ઉદ્દેસં ઉદ્દિસિત્વા વિત્થારેન અત્થં અવિભજિત્વા ઉટ્ઠાયાસના વિહારં પવિટ્ઠો – ‘તસ્માતિહ, ભિક્ખવે, સે આયતને વેદિતબ્બે યત્થ ચક્ખુ ચ નિરુજ્ઝતિ, રૂપસઞ્ઞા ચ નિરુજ્ઝતિ, સે આયતને વેદિતબ્બે…પે॰… યત્થ જિવ્હા ચ નિરુજ્ઝતિ, રસસઞ્ઞા ચ નિરુજ્ઝતિ, સે આયતને વેદિતબ્બે…પે॰… યત્થ મનો ચ નિરુજ્ઝતિ, ધમ્મસઞ્ઞા ચ નિરુજ્ઝતિ, સે આયતને વેદિતબ્બે’તિ. કો નુ ખો ઇમસ્સ ભગવતા સંખિત્તેન ઉદ્દેસસ્સ ઉદ્દિટ્ઠસ્સ વિત્થારેન અત્થં અવિભત્તસ્સ વિત્થારેન અત્થં વિભજેય્યા’’તિ?
Atha kho tesaṃ bhikkhūnaṃ acirapakkantassa bhagavato etadahosi – ‘‘idaṃ kho no, āvuso, bhagavā saṃkhittena uddesaṃ uddisitvā vitthārena atthaṃ avibhajitvā uṭṭhāyāsanā vihāraṃ paviṭṭho – ‘tasmātiha, bhikkhave, se āyatane veditabbe yattha cakkhu ca nirujjhati, rūpasaññā ca nirujjhati, se āyatane veditabbe…pe… yattha jivhā ca nirujjhati, rasasaññā ca nirujjhati, se āyatane veditabbe…pe… yattha mano ca nirujjhati, dhammasaññā ca nirujjhati, se āyatane veditabbe’ti. Ko nu kho imassa bhagavatā saṃkhittena uddesassa uddiṭṭhassa vitthārena atthaṃ avibhattassa vitthārena atthaṃ vibhajeyyā’’ti?
અથ ખો તેસં ભિક્ખૂનં એતદહોસિ – ‘‘અયં ખો આયસ્મા આનન્દો સત્થુ ચેવ સંવણ્ણિતો, સમ્ભાવિતો ચ વિઞ્ઞૂનં સબ્રહ્મચારીનં. પહોતિ ચાયસ્મા આનન્દો ઇમસ્સ ભગવતા સંખિત્તેન ઉદ્દેસસ્સ ઉદ્દિટ્ઠસ્સ વિત્થારેન અત્થં અવિભત્તસ્સ વિત્થારેન અત્થં વિભજિતું. યંનૂન મયં યેનાયસ્મા આનન્દો તેનુપસઙ્કમેય્યામ; ઉપસઙ્કમિત્વા આયસ્મન્તં આનન્દં એતમત્થં પટિપુચ્છેય્યામા’’તિ.
Atha kho tesaṃ bhikkhūnaṃ etadahosi – ‘‘ayaṃ kho āyasmā ānando satthu ceva saṃvaṇṇito, sambhāvito ca viññūnaṃ sabrahmacārīnaṃ. Pahoti cāyasmā ānando imassa bhagavatā saṃkhittena uddesassa uddiṭṭhassa vitthārena atthaṃ avibhattassa vitthārena atthaṃ vibhajituṃ. Yaṃnūna mayaṃ yenāyasmā ānando tenupasaṅkameyyāma; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ ānandaṃ etamatthaṃ paṭipuccheyyāmā’’ti.
અથ ખો તે ભિક્ખૂ યેનાયસ્મા આનન્દો તેનુપસઙ્કમિંસુ; ઉપસઙ્કમિત્વા આયસ્મતા આનન્દેન સદ્ધિં સમ્મોદિંસુ . સમ્મોદનીયં કથં સારણીયં વીતિસારેત્વા એકમન્તં નિસીદિંસુ. એકમન્તં નિસિન્ના ખો તે ભિક્ખૂ આયસ્મન્તં આનન્દં એતદવોચું –
Atha kho te bhikkhū yenāyasmā ānando tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā āyasmatā ānandena saddhiṃ sammodiṃsu . Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Ekamantaṃ nisinnā kho te bhikkhū āyasmantaṃ ānandaṃ etadavocuṃ –
‘‘ઇદં ખો નો, આવુસો આનન્દ, ભગવા સંખિત્તેન ઉદ્દેસં ઉદ્દિસિત્વા વિત્થારેન અત્થં અવિભજિત્વા ઉટ્ઠાયાસના વિહારં પવિટ્ઠો – ‘તસ્માતિહ, ભિક્ખવે, સે આયતને વેદિતબ્બે યત્થ ચક્ખુ ચ નિરુજ્ઝતિ, રૂપસઞ્ઞા ચ નિરુજ્ઝતિ, સે આયતને વેદિતબ્બે…પે॰… યત્થ જિવ્હા ચ નિરુજ્ઝતિ , રસસઞ્ઞા ચ નિરુજ્ઝતિ, સે આયતને વેદિતબ્બે…પે॰… યત્થ મનો ચ નિરુજ્ઝતિ, ધમ્મસઞ્ઞા ચ નિરુજ્ઝતિ, સે આયતને વેદિતબ્બે’તિ. તેસં નો, આવુસો, અમ્હાકં અચિરપક્કન્તસ્સ ભગવતો એતદહોસિ – ‘ઇદં ખો નો, આવુસો, ભગવા સંખિત્તેન ઉદ્દેસં ઉદ્દિસિત્વા વિત્થારેન અત્થં અવિભજિત્વા ઉટ્ઠાયાસના વિહારં પવિટ્ઠો – તસ્માતિહ, ભિક્ખવે, સે આયતને વેદિતબ્બે યત્થ ચક્ખુ ચ નિરુજ્ઝતિ, રૂપસઞ્ઞા ચ નિરુજ્ઝતિ, સે આયતને વેદિતબ્બે…પે॰… યત્થ જિવ્હા ચ નિરુજ્ઝતિ, રસસઞ્ઞા ચ નિરુજ્ઝતિ સે આયતને વેદિતબ્બે…પે॰… યત્થ મનો ચ નિરુજ્ઝતિ, ધમ્મસઞ્ઞા ચ નિરુજ્ઝતિ, સે આયતને વેદિતબ્બે’તિ. કો નુ ખો ઇમસ્સ ભગવતા સંખિત્તેન ઉદ્દેસસ્સ ઉદ્દિટ્ઠસ્સ વિત્થારેન અત્થં અવિભત્તસ્સ વિત્થારેન અત્થં વિભજેય્યાતિ? તેસં નો, આવુસો, અમ્હાકં એતદહોસિ – ‘અયં ખો આયસ્મા આનન્દો સત્થુ ચેવ સંવણ્ણિતો, સમ્ભાવિતો ચ વિઞ્ઞૂનં સબ્રહ્મચારીનં. પહોતિ ચાયસ્મા આનન્દો ઇમસ્સ ભગવતા સંખિત્તેન ઉદ્દેસસ્સ ઉદ્દિટ્ઠસ્સ વિત્થારેન અત્થં અવિભત્તસ્સ વિત્થારેન અત્થં વિભજિતું. યંનૂન મયં યેનાયસ્મા આનન્દો તેનુપસઙ્કમેય્યામ; ઉપસઙ્કમિત્વા આયસ્મન્તં આનન્દં એતમત્થં પટિપુચ્છેય્યામા’તિ. વિભજતાયસ્મા આનન્દો’’તિ.
‘‘Idaṃ kho no, āvuso ānanda, bhagavā saṃkhittena uddesaṃ uddisitvā vitthārena atthaṃ avibhajitvā uṭṭhāyāsanā vihāraṃ paviṭṭho – ‘tasmātiha, bhikkhave, se āyatane veditabbe yattha cakkhu ca nirujjhati, rūpasaññā ca nirujjhati, se āyatane veditabbe…pe… yattha jivhā ca nirujjhati , rasasaññā ca nirujjhati, se āyatane veditabbe…pe… yattha mano ca nirujjhati, dhammasaññā ca nirujjhati, se āyatane veditabbe’ti. Tesaṃ no, āvuso, amhākaṃ acirapakkantassa bhagavato etadahosi – ‘idaṃ kho no, āvuso, bhagavā saṃkhittena uddesaṃ uddisitvā vitthārena atthaṃ avibhajitvā uṭṭhāyāsanā vihāraṃ paviṭṭho – tasmātiha, bhikkhave, se āyatane veditabbe yattha cakkhu ca nirujjhati, rūpasaññā ca nirujjhati, se āyatane veditabbe…pe… yattha jivhā ca nirujjhati, rasasaññā ca nirujjhati se āyatane veditabbe…pe… yattha mano ca nirujjhati, dhammasaññā ca nirujjhati, se āyatane veditabbe’ti. Ko nu kho imassa bhagavatā saṃkhittena uddesassa uddiṭṭhassa vitthārena atthaṃ avibhattassa vitthārena atthaṃ vibhajeyyāti? Tesaṃ no, āvuso, amhākaṃ etadahosi – ‘ayaṃ kho āyasmā ānando satthu ceva saṃvaṇṇito, sambhāvito ca viññūnaṃ sabrahmacārīnaṃ. Pahoti cāyasmā ānando imassa bhagavatā saṃkhittena uddesassa uddiṭṭhassa vitthārena atthaṃ avibhattassa vitthārena atthaṃ vibhajituṃ. Yaṃnūna mayaṃ yenāyasmā ānando tenupasaṅkameyyāma; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ ānandaṃ etamatthaṃ paṭipuccheyyāmā’ti. Vibhajatāyasmā ānando’’ti.
‘‘સેય્યથાપિ, આવુસો, પુરિસો સારત્થિકો સારગવેસી સારપરિયેસનં ચરમાનો મહતો રુક્ખસ્સ…પે॰… વિભજતાયસ્મા આનન્દો અગરું કરિત્વાતિ.
‘‘Seyyathāpi, āvuso, puriso sāratthiko sāragavesī sārapariyesanaṃ caramāno mahato rukkhassa…pe… vibhajatāyasmā ānando agaruṃ karitvāti.
‘‘તેનહાવુસો , સુણાથ, સાધુકં મનસિ કરોથ; ભાસિસ્સામી’’તિ. ‘‘એવમાવુસો’’તિ ખો તે ભિક્ખૂ આયસ્મતો આનન્દસ્સ પચ્ચસ્સોસું. આયસ્મા આનન્દો એતદવોચ –
‘‘Tenahāvuso , suṇātha, sādhukaṃ manasi karotha; bhāsissāmī’’ti. ‘‘Evamāvuso’’ti kho te bhikkhū āyasmato ānandassa paccassosuṃ. Āyasmā ānando etadavoca –
‘‘યં ખો વો, આવુસો, ભગવા સંખિત્તેન ઉદ્દેસં ઉદ્દિસિત્વા વિત્થારેન અત્થં અવિભજિત્વા ઉટ્ઠાયાસના વિહારં પવિટ્ઠો – ‘તસ્માતિહ, ભિક્ખવે, સે આયતને વેદિતબ્બે યત્થ ચક્ખુ ચ નિરુજ્ઝતિ, રૂપસઞ્ઞા ચ નિરુજ્ઝતિ, સે આયતને વેદિતબ્બે…પે॰… યત્થ મનો ચ નિરુજ્ઝતિ, ધમ્મસઞ્ઞા ચ નિરુજ્ઝતિ, સે આયતને વેદિતબ્બે’તિ. ઇમસ્સ ખ્વાહં, આવુસો, ભગવતા સંખિત્તેન ઉદ્દેસસ્સ ઉદ્દિટ્ઠસ્સ વિત્થારેન અત્થં અવિભત્તસ્સ વિત્થારેન અત્થં આજાનામિ. સળાયતનનિરોધં નો એતં, આવુસો, ભગવતા સન્ધાય ભાસિતં – ‘તસ્માતિહ, ભિક્ખવે, સે આયતને વેદિતબ્બે, યત્થ ચક્ખુ ચ નિરુજ્ઝતિ, રૂપસઞ્ઞા ચ નિરુજ્ઝતિ, સે આયતને વેદિતબ્બે…પે॰… યત્થ મનો ચ નિરુજ્ઝતિ, ધમ્મસઞ્ઞા ચ નિરુજ્ઝતિ, સે આયતને વેદિતબ્બે’તિ. અયં ખો, આવુસો, ભગવા સંખિત્તેન ઉદ્દેસં ઉદ્દિસિત્વા વિત્થારેન અત્થં અવિભજિત્વા ઉટ્ઠાયાસના વિહારં પવિટ્ઠો – ‘તસ્માતિહ, ભિક્ખવે, સે આયતને વેદિતબ્બે યત્થ ચક્ખુ ચ નિરુજ્ઝતિ, રૂપસઞ્ઞા ચ નિરુજ્ઝતિ, સે આયતને વેદિતબ્બે…પે॰… યત્થ મનો ચ નિરુજ્ઝતિ, ધમ્મસઞ્ઞા ચ નિરુજ્ઝતિ, સે આયતને વેદિતબ્બે’તિ. ઇમસ્સ ખ્વાહં, આવુસો, ભગવતા સંખિત્તેન ઉદ્દેસસ્સ ઉદ્દિટ્ઠસ્સ વિત્થારેન અત્થં અવિભત્તસ્સ એવં વિત્થારેન અત્થં આજાનામિ. આકઙ્ખમાના ચ પન તુમ્હે આયસ્મન્તો ભગવન્તંયેવ ઉપસઙ્કમથ; ઉપસઙ્કમિત્વા એતમત્થં પુચ્છેય્યાથ. યથા વો ભગવા બ્યાકરોતિ તથા નં ધારેય્યાથા’’તિ.
‘‘Yaṃ kho vo, āvuso, bhagavā saṃkhittena uddesaṃ uddisitvā vitthārena atthaṃ avibhajitvā uṭṭhāyāsanā vihāraṃ paviṭṭho – ‘tasmātiha, bhikkhave, se āyatane veditabbe yattha cakkhu ca nirujjhati, rūpasaññā ca nirujjhati, se āyatane veditabbe…pe… yattha mano ca nirujjhati, dhammasaññā ca nirujjhati, se āyatane veditabbe’ti. Imassa khvāhaṃ, āvuso, bhagavatā saṃkhittena uddesassa uddiṭṭhassa vitthārena atthaṃ avibhattassa vitthārena atthaṃ ājānāmi. Saḷāyatananirodhaṃ no etaṃ, āvuso, bhagavatā sandhāya bhāsitaṃ – ‘tasmātiha, bhikkhave, se āyatane veditabbe, yattha cakkhu ca nirujjhati, rūpasaññā ca nirujjhati, se āyatane veditabbe…pe… yattha mano ca nirujjhati, dhammasaññā ca nirujjhati, se āyatane veditabbe’ti. Ayaṃ kho, āvuso, bhagavā saṃkhittena uddesaṃ uddisitvā vitthārena atthaṃ avibhajitvā uṭṭhāyāsanā vihāraṃ paviṭṭho – ‘tasmātiha, bhikkhave, se āyatane veditabbe yattha cakkhu ca nirujjhati, rūpasaññā ca nirujjhati, se āyatane veditabbe…pe… yattha mano ca nirujjhati, dhammasaññā ca nirujjhati, se āyatane veditabbe’ti. Imassa khvāhaṃ, āvuso, bhagavatā saṃkhittena uddesassa uddiṭṭhassa vitthārena atthaṃ avibhattassa evaṃ vitthārena atthaṃ ājānāmi. Ākaṅkhamānā ca pana tumhe āyasmanto bhagavantaṃyeva upasaṅkamatha; upasaṅkamitvā etamatthaṃ puccheyyātha. Yathā vo bhagavā byākaroti tathā naṃ dhāreyyāthā’’ti.
‘‘એવમાવુસો’’તિ ખો તે ભિક્ખૂ આયસ્મતો આનન્દસ્સ પટિસ્સુત્વા ઉટ્ઠાયાસના યેન ભગવા તેનુપસઙ્કમિંસુ; ઉપસઙ્કમિત્વા ભગવન્તં અભિવાદેત્વા એકમન્તં નિસીદિંસુ. એકમન્તં નિસિન્ના ખો તે ભિક્ખૂ ભગવન્તં એતદવોચું –
‘‘Evamāvuso’’ti kho te bhikkhū āyasmato ānandassa paṭissutvā uṭṭhāyāsanā yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Ekamantaṃ nisinnā kho te bhikkhū bhagavantaṃ etadavocuṃ –
‘‘યં ખો નો, ભન્તે, ભગવા સંખિત્તેન ઉદ્દેસં ઉદ્દિસિત્વા વિત્થારેન અત્થં અવિભજિત્વા ઉટ્ઠાયાસના વિહારં પવિટ્ઠો – ‘તસ્માતિહ, ભિક્ખવે, સે આયતને વેદિતબ્બે યત્થ ચક્ખુ ચ નિરુજ્ઝતિ, રૂપસઞ્ઞા ચ નિરુજ્ઝતિ, સે આયતને વેદિતબ્બે…પે॰… યત્થ જિવ્હા ચ નિરુજ્ઝતિ, રસસઞ્ઞા ચ નિરુજ્ઝતિ, સે આયતને વેદિતબ્બે…પે॰… યત્થ મનો ચ નિરુજ્ઝતિ, ધમ્મસઞ્ઞા ચ નિરુજ્ઝતિ, સે આયતને વેદિતબ્બે’તિ, તેસં નો, ભન્તે, અમ્હાકં અચિરપક્કન્તસ્સ ભગવતો એતદહોસિ – ‘ઇદં ખો નો, આવુસો , ભગવા સંખિત્તેન ઉદ્દેસં ઉદ્દિસિત્વા વિત્થારેન અત્થં અવિભજિત્વા ઉટ્ઠાયાસના વિહારં પવિટ્ઠો – તસ્માતિહ, ભિક્ખવે, સે આયતને વેદિતબ્બે યત્થ ચક્ખુ ચ નિરુજ્ઝતિ, રૂપસઞ્ઞા ચ નિરુજ્ઝતિ, સે આયતને વેદિતબ્બે…પે॰… યત્થ મનો ચ નિરુજ્ઝતિ, ધમ્મસઞ્ઞા ચ નિરુજ્ઝતિ, સે આયતને વેદિતબ્બે’તિ. ‘કો નુ ખો ઇમસ્સ ભગવતા સંખિત્તેન ઉદ્દેસસ્સ ઉદ્દિટ્ઠસ્સ વિત્થારેન અત્થં અવિભત્તસ્સ વિત્થારેન અત્થં વિભજેય્યા’તિ? તેસં નો, ભન્તે, અમ્હાકં એતદહોસિ – ‘અયં ખો આયસ્મા આનન્દો સત્થુ ચેવ સંવણ્ણિતો, સમ્ભાવિતો ચ વિઞ્ઞૂનં સબ્રહ્મચારીનં. પહોતિ ચાયસ્મા આનન્દો ઇમસ્સ ભગવતા સંખિત્તેન ઉદ્દેસસ્સ ઉદ્દિટ્ઠસ્સ વિત્થારેન અત્થં અવિભત્તસ્સ વિત્થારેન અત્થં વિભજિતું. યંનૂન મયં યેનાયસ્મા આનન્દો તેનુપસઙ્કમેય્યામ; ઉપસઙ્કમિત્વા આયસ્મન્તં આનન્દં એતમત્થં પટિપુચ્છેય્યામા’તિ. અથ ખો મયં, ભન્તે, યેનાયસ્મા આનન્દો તેનુપસઙ્કમિમ્હ; ઉપસઙ્કમિત્વા આયસ્મન્તં આનન્દં એતમત્થં પટિપુચ્છિમ્હ. તેસં નો, ભન્તે, આયસ્મતા આનન્દેન ઇમેહિ આકારેહિ, ઇમેહિ પદેહિ, ઇમેહિ બ્યઞ્જનેહિ અત્થો વિભત્તો’’તિ.
‘‘Yaṃ kho no, bhante, bhagavā saṃkhittena uddesaṃ uddisitvā vitthārena atthaṃ avibhajitvā uṭṭhāyāsanā vihāraṃ paviṭṭho – ‘tasmātiha, bhikkhave, se āyatane veditabbe yattha cakkhu ca nirujjhati, rūpasaññā ca nirujjhati, se āyatane veditabbe…pe… yattha jivhā ca nirujjhati, rasasaññā ca nirujjhati, se āyatane veditabbe…pe… yattha mano ca nirujjhati, dhammasaññā ca nirujjhati, se āyatane veditabbe’ti, tesaṃ no, bhante, amhākaṃ acirapakkantassa bhagavato etadahosi – ‘idaṃ kho no, āvuso , bhagavā saṃkhittena uddesaṃ uddisitvā vitthārena atthaṃ avibhajitvā uṭṭhāyāsanā vihāraṃ paviṭṭho – tasmātiha, bhikkhave, se āyatane veditabbe yattha cakkhu ca nirujjhati, rūpasaññā ca nirujjhati, se āyatane veditabbe…pe… yattha mano ca nirujjhati, dhammasaññā ca nirujjhati, se āyatane veditabbe’ti. ‘Ko nu kho imassa bhagavatā saṃkhittena uddesassa uddiṭṭhassa vitthārena atthaṃ avibhattassa vitthārena atthaṃ vibhajeyyā’ti? Tesaṃ no, bhante, amhākaṃ etadahosi – ‘ayaṃ kho āyasmā ānando satthu ceva saṃvaṇṇito, sambhāvito ca viññūnaṃ sabrahmacārīnaṃ. Pahoti cāyasmā ānando imassa bhagavatā saṃkhittena uddesassa uddiṭṭhassa vitthārena atthaṃ avibhattassa vitthārena atthaṃ vibhajituṃ. Yaṃnūna mayaṃ yenāyasmā ānando tenupasaṅkameyyāma; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ ānandaṃ etamatthaṃ paṭipuccheyyāmā’ti. Atha kho mayaṃ, bhante, yenāyasmā ānando tenupasaṅkamimha; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ ānandaṃ etamatthaṃ paṭipucchimha. Tesaṃ no, bhante, āyasmatā ānandena imehi ākārehi, imehi padehi, imehi byañjanehi attho vibhatto’’ti.
‘‘પણ્ડિતો, ભિક્ખવે, આનન્દો; મહાપઞ્ઞો, ભિક્ખવે, આનન્દો! મં ચેપિ તુમ્હે, ભિક્ખવે, એતમત્થં પટિપુચ્છેય્યાથ, અહમ્પિ તં એવમેવં બ્યાકરેય્યં યથા તં આનન્દેન બ્યાકતં. એસો ચેવેતસ્સ અત્થો. એવઞ્ચ નં ધારેય્યાથા’’તિ. ચતુત્થં.
‘‘Paṇḍito, bhikkhave, ānando; mahāpañño, bhikkhave, ānando! Maṃ cepi tumhe, bhikkhave, etamatthaṃ paṭipuccheyyātha, ahampi taṃ evamevaṃ byākareyyaṃ yathā taṃ ānandena byākataṃ. Eso cevetassa attho. Evañca naṃ dhāreyyāthā’’ti. Catutthaṃ.
Related texts:
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / સંયુત્તનિકાય (અટ્ઠકથા) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ૪. કામગુણસુત્તવણ્ણના • 4. Kāmaguṇasuttavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / સંયુત્તનિકાય (ટીકા) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ૪. કામગુણસુત્તવણ્ણના • 4. Kāmaguṇasuttavaṇṇanā