Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / સંયુત્તનિકાય • Saṃyuttanikāya

    ૯. કુલસુત્તં

    9. Kulasuttaṃ

    ૩૬૧. એકં સમયં ભગવા કોસલેસુ ચારિકં ચરમાનો મહતા ભિક્ખુસઙ્ઘેન સદ્ધિં યેન નાળન્દા તદવસરિ . તત્ર સુદં ભગવા નાળન્દાયં વિહરતિ પાવારિકમ્બવને.

    361. Ekaṃ samayaṃ bhagavā kosalesu cārikaṃ caramāno mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ yena nāḷandā tadavasari . Tatra sudaṃ bhagavā nāḷandāyaṃ viharati pāvārikambavane.

    તેન ખો પન સમયેન નાળન્દા દુબ્ભિક્ખા હોતિ દ્વીહિતિકા સેતટ્ઠિકા સલાકાવુત્તા. તેન ખો પન સમયેન નિગણ્ઠો નાટપુત્તો નાળન્દાયં પટિવસતિ મહતિયા નિગણ્ઠપરિસાય સદ્ધિં. અથ ખો અસિબન્ધકપુત્તો ગામણિ નિગણ્ઠસાવકો યેન નિગણ્ઠો નાટપુત્તો તેનુપસઙ્કમિ; ઉપસઙ્કમિત્વા નિગણ્ઠં નાટપુત્તં અભિવાદેત્વા એકમન્તં નિસીદિ. એકમન્તં નિસિન્નં ખો અસિબન્ધકપુત્તં ગામણિં નિગણ્ઠો નાટપુત્તો એતદવોચ – ‘‘એહિ ત્વં, ગામણિ, સમણસ્સ ગોતમસ્સ વાદં આરોપેહિ. એવં તે કલ્યાણો કિત્તિસદ્દો અબ્ભુગ્ગચ્છિસ્સતિ – ‘અસિબન્ધકપુત્તેન ગામણિના સમણસ્સ ગોતમસ્સ એવંમહિદ્ધિકસ્સ એવંમહાનુભાવસ્સ વાદો આરોપિતો’’’તિ.

    Tena kho pana samayena nāḷandā dubbhikkhā hoti dvīhitikā setaṭṭhikā salākāvuttā. Tena kho pana samayena nigaṇṭho nāṭaputto nāḷandāyaṃ paṭivasati mahatiyā nigaṇṭhaparisāya saddhiṃ. Atha kho asibandhakaputto gāmaṇi nigaṇṭhasāvako yena nigaṇṭho nāṭaputto tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā nigaṇṭhaṃ nāṭaputtaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho asibandhakaputtaṃ gāmaṇiṃ nigaṇṭho nāṭaputto etadavoca – ‘‘ehi tvaṃ, gāmaṇi, samaṇassa gotamassa vādaṃ āropehi. Evaṃ te kalyāṇo kittisaddo abbhuggacchissati – ‘asibandhakaputtena gāmaṇinā samaṇassa gotamassa evaṃmahiddhikassa evaṃmahānubhāvassa vādo āropito’’’ti.

    ‘‘કથં પનાહં, ભન્તે, સમણસ્સ ગોતમસ્સ એવંમહિદ્ધિકસ્સ એવંમહાનુભાવસ્સ વાદં આરોપેસ્સામી’’તિ ? ‘‘એહિ ત્વં, ગામણિ, યેન સમણો ગોતમો તેનુપસઙ્કમ; ઉપસઙ્કમિત્વા સમણં ગોતમં એવં વદેહિ – ‘નનુ, ભન્તે, ભગવા અનેકપરિયાયેન કુલાનં અનુદ્દયં 1 વણ્ણેતિ, અનુરક્ખં વણ્ણેતિ, અનુકમ્પં વણ્ણેતી’તિ? સચે ખો, ગામણિ, સમણો ગોતમો એવં પુટ્ઠો એવં બ્યાકરોતિ – ‘એવં, ગામણિ, તથાગતો અનેકપરિયાયેન કુલાનં અનુદ્દયં વણ્ણેતિ, અનુરક્ખં વણ્ણેતિ, અનુકમ્પં વણ્ણેતી’તિ, તમેનં ત્વં એવં વદેય્યાસિ – ‘અથ કિઞ્ચરહિ, ભન્તે, ભગવા દુબ્ભિક્ખે દ્વીહિતિકે સેતટ્ઠિકે સલાકાવુત્તે મહતા ભિક્ખુસઙ્ઘેન સદ્ધિં ચારિકં ચરતિ? ઉચ્છેદાય ભગવા કુલાનં પટિપન્નો, અનયાય ભગવા કુલાનં પટિપન્નો, ઉપઘાતાય ભગવા કુલાનં પટિપન્નો’તિ! ઇમં ખો તે, ગામણિ, સમણો ગોતમો ઉભતોકોટિકં પઞ્હં પુટ્ઠો નેવ સક્ખતિ 2 ઉગ્ગિલિતું, નેવ સક્ખતિ ઓગિલિતુ’’ન્તિ. ‘‘એવં , ભન્તે’’તિ ખો અસિબન્ધકપુત્તો ગામણિ નિગણ્ઠસ્સ નાટપુત્તસ્સ પટિસ્સુત્વા ઉટ્ઠાયાસના નિગણ્ઠં નાટપુત્તં અભિવાદેત્વા પદક્ખિણં કત્વા યેન ભગવા તેનુપસઙ્કમિ; ઉપસઙ્કમિત્વા ભગવન્તં અભિવાદેત્વા એકમન્તં નિસીદિ. એકમન્તં નિસિન્નો ખો અસિબન્ધકપુત્તો ગામણિ ભગવન્તં એતદવોચ –

    ‘‘Kathaṃ panāhaṃ, bhante, samaṇassa gotamassa evaṃmahiddhikassa evaṃmahānubhāvassa vādaṃ āropessāmī’’ti ? ‘‘Ehi tvaṃ, gāmaṇi, yena samaṇo gotamo tenupasaṅkama; upasaṅkamitvā samaṇaṃ gotamaṃ evaṃ vadehi – ‘nanu, bhante, bhagavā anekapariyāyena kulānaṃ anuddayaṃ 3 vaṇṇeti, anurakkhaṃ vaṇṇeti, anukampaṃ vaṇṇetī’ti? Sace kho, gāmaṇi, samaṇo gotamo evaṃ puṭṭho evaṃ byākaroti – ‘evaṃ, gāmaṇi, tathāgato anekapariyāyena kulānaṃ anuddayaṃ vaṇṇeti, anurakkhaṃ vaṇṇeti, anukampaṃ vaṇṇetī’ti, tamenaṃ tvaṃ evaṃ vadeyyāsi – ‘atha kiñcarahi, bhante, bhagavā dubbhikkhe dvīhitike setaṭṭhike salākāvutte mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ cārikaṃ carati? Ucchedāya bhagavā kulānaṃ paṭipanno, anayāya bhagavā kulānaṃ paṭipanno, upaghātāya bhagavā kulānaṃ paṭipanno’ti! Imaṃ kho te, gāmaṇi, samaṇo gotamo ubhatokoṭikaṃ pañhaṃ puṭṭho neva sakkhati 4 uggilituṃ, neva sakkhati ogilitu’’nti. ‘‘Evaṃ , bhante’’ti kho asibandhakaputto gāmaṇi nigaṇṭhassa nāṭaputtassa paṭissutvā uṭṭhāyāsanā nigaṇṭhaṃ nāṭaputtaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho asibandhakaputto gāmaṇi bhagavantaṃ etadavoca –

    ‘‘નનુ, ભન્તે, ભગવા અનેકપરિયાયેન કુલાનં અનુદ્દયં વણ્ણેતિ, અનુરક્ખં વણ્ણેતિ, અનુકમ્પં વણ્ણેતી’’તિ? ‘‘એવં, ગામણિ, તથાગતો અનેકપરિયાયેન કુલાનં અનુદ્દયં વણ્ણેતિ, અનુરક્ખં વણ્ણેતિ, અનુકમ્પં વણ્ણેતી’’તિ. ‘‘અથ કિઞ્ચરહિ, ભન્તે, ભગવા દુબ્ભિક્ખે દ્વીહિતિકે સેતટ્ઠિકે સલાકાવુત્તે મહતા ભિક્ખુસઙ્ઘેન સદ્ધિં ચારિકં ચરતિ? ઉચ્છેદાય ભગવા કુલાનં પટિપન્નો, અનયાય ભગવા કુલાનં પટિપન્નો, ઉપઘાતાય ભગવા કુલાનં પટિપન્નો’’તિ. ‘‘ઇતો સો, ગામણિ, એકનવુતિકપ્પે 5 યમહં અનુસ્સરામિ, નાભિજાનામિ કિઞ્ચિ કુલં પક્કભિક્ખાનુપ્પદાનમત્તેન ઉપહતપુબ્બં. અથ ખો યાનિ તાનિ કુલાનિ અડ્ઢાનિ મહદ્ધનાનિ મહાભોગાનિ પહૂતજાતરૂપરજતાનિ પહૂતવિત્તૂપકરણાનિ પહૂતધનધઞ્ઞાનિ, સબ્બાનિ તાનિ દાનસમ્ભૂતાનિ ચેવ સચ્ચસમ્ભૂતાનિ ચ સામઞ્ઞસમ્ભૂતાનિ ચ. અટ્ઠ ખો, ગામણિ, હેતૂ, અટ્ઠ પચ્ચયા કુલાનં ઉપઘાતાય. રાજતો વા કુલાનિ ઉપઘાતં ગચ્છન્તિ, ચોરતો વા કુલાનિ ઉપઘાતં ગચ્છન્તિ, અગ્ગિતો વા કુલાનિ ઉપઘાતં ગચ્છન્તિ , ઉદકતો વા કુલાનિ ઉપઘાતં ગચ્છન્તિ, નિહિતં વા ઠાના વિગચ્છતિ 6, દુપ્પયુત્તા વા કમ્મન્તા વિપજ્જન્તિ, કુલે વા કુલઙ્ગારોતિ 7 ઉપ્પજ્જતિ, યો તે ભોગે વિકિરતિ વિધમતિ વિદ્ધંસેતિ, અનિચ્ચતાયે અટ્ઠમીતિ. ઇમે ખો, ગામણિ, અટ્ઠ હેતૂ, અટ્ઠ પચ્ચયા કુલાનં ઉપઘાતાય . ઇમેસુ ખો, ગામણિ, અટ્ઠસુ હેતૂસુ, અટ્ઠસુ પચ્ચયેસુ સંવિજ્જમાનેસુ યો મં એવં વદેય્ય – ‘ઉચ્છેદાય ભગવા કુલાનં પટિપન્નો, અનયાય ભગવા કુલાનં પટિપન્નો, ઉપઘાતાય ભગવા કુલાનં પટિપન્નો’તિ, તં, ગામણિ, વાચં અપ્પહાય તં ચિત્તં અપ્પહાય તં દિટ્ઠિં અપ્પટિનિસ્સજ્જિત્વા યથાભતં નિક્ખિત્તો એવં નિરયે’’તિ. એવં વુત્તે, અસિબન્ધકપુત્તો ગામણિ ભગવન્તં એતદવોચ – ‘‘અભિક્કન્તં, ભન્તે, અભિક્કન્તં, ભન્તે…પે॰… ઉપાસકં મં ભગવા ધારેતુ અજ્જતગ્ગે પાણુપેતં સરણં ગત’’ન્તિ. નવમં.

    ‘‘Nanu, bhante, bhagavā anekapariyāyena kulānaṃ anuddayaṃ vaṇṇeti, anurakkhaṃ vaṇṇeti, anukampaṃ vaṇṇetī’’ti? ‘‘Evaṃ, gāmaṇi, tathāgato anekapariyāyena kulānaṃ anuddayaṃ vaṇṇeti, anurakkhaṃ vaṇṇeti, anukampaṃ vaṇṇetī’’ti. ‘‘Atha kiñcarahi, bhante, bhagavā dubbhikkhe dvīhitike setaṭṭhike salākāvutte mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ cārikaṃ carati? Ucchedāya bhagavā kulānaṃ paṭipanno, anayāya bhagavā kulānaṃ paṭipanno, upaghātāya bhagavā kulānaṃ paṭipanno’’ti. ‘‘Ito so, gāmaṇi, ekanavutikappe 8 yamahaṃ anussarāmi, nābhijānāmi kiñci kulaṃ pakkabhikkhānuppadānamattena upahatapubbaṃ. Atha kho yāni tāni kulāni aḍḍhāni mahaddhanāni mahābhogāni pahūtajātarūparajatāni pahūtavittūpakaraṇāni pahūtadhanadhaññāni, sabbāni tāni dānasambhūtāni ceva saccasambhūtāni ca sāmaññasambhūtāni ca. Aṭṭha kho, gāmaṇi, hetū, aṭṭha paccayā kulānaṃ upaghātāya. Rājato vā kulāni upaghātaṃ gacchanti, corato vā kulāni upaghātaṃ gacchanti, aggito vā kulāni upaghātaṃ gacchanti , udakato vā kulāni upaghātaṃ gacchanti, nihitaṃ vā ṭhānā vigacchati 9, duppayuttā vā kammantā vipajjanti, kule vā kulaṅgāroti 10 uppajjati, yo te bhoge vikirati vidhamati viddhaṃseti, aniccatāye aṭṭhamīti. Ime kho, gāmaṇi, aṭṭha hetū, aṭṭha paccayā kulānaṃ upaghātāya . Imesu kho, gāmaṇi, aṭṭhasu hetūsu, aṭṭhasu paccayesu saṃvijjamānesu yo maṃ evaṃ vadeyya – ‘ucchedāya bhagavā kulānaṃ paṭipanno, anayāya bhagavā kulānaṃ paṭipanno, upaghātāya bhagavā kulānaṃ paṭipanno’ti, taṃ, gāmaṇi, vācaṃ appahāya taṃ cittaṃ appahāya taṃ diṭṭhiṃ appaṭinissajjitvā yathābhataṃ nikkhitto evaṃ niraye’’ti. Evaṃ vutte, asibandhakaputto gāmaṇi bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘abhikkantaṃ, bhante, abhikkantaṃ, bhante…pe… upāsakaṃ maṃ bhagavā dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gata’’nti. Navamaṃ.







    Footnotes:
    1. અનુદયં (સ્યા॰ કં॰ પી॰ ક॰)
    2. સક્ખિતિ (સી॰) મ॰ નિ॰ ૨.૮૩
    3. anudayaṃ (syā. kaṃ. pī. ka.)
    4. sakkhiti (sī.) ma. ni. 2.83
    5. એકનવુતો કપ્પો (સ્યા॰ કં॰), એકનવુતિકપ્પો (પી॰)
    6. નિહિતં વા નાધિગચ્છન્તિ (સી॰ પી॰)
    7. કુલાનં વા કુલઙ્ગારો (સી॰)
    8. ekanavuto kappo (syā. kaṃ.), ekanavutikappo (pī.)
    9. nihitaṃ vā nādhigacchanti (sī. pī.)
    10. kulānaṃ vā kulaṅgāro (sī.)



    Related texts:



    અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / સંયુત્તનિકાય (અટ્ઠકથા) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ૯. કુલસુત્તવણ્ણના • 9. Kulasuttavaṇṇanā

    ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / સંયુત્તનિકાય (ટીકા) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ૯. કુલસુત્તવણ્ણના • 9. Kulasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact