Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / જાતક-અટ્ઠકથા • Jātaka-aṭṭhakathā

    [૫૦૭] ૧૧. મહાપલોભનજાતકવણ્ણના

    [507] 11. Mahāpalobhanajātakavaṇṇanā

    બ્રહ્મલોકા ચવિત્વાનાતિ ઇદં સત્થા જેતવને વિહરન્તો વિસુદ્ધસંકિલેસં આરબ્ભ કથેસિ. વત્થુ હેટ્ઠા વિત્થારિતમેવ. ઇધ પન સત્થા ‘‘ભિક્ખુ માતુગામો નામેસ વિસુદ્ધસત્તેપિ સંકિલિટ્ઠે કરોતી’’તિ વત્વા અતીતં આહરિ.

    Brahmalokā cavitvānāti idaṃ satthā jetavane viharanto visuddhasaṃkilesaṃ ārabbha kathesi. Vatthu heṭṭhā vitthāritameva. Idha pana satthā ‘‘bhikkhu mātugāmo nāmesa visuddhasattepi saṃkiliṭṭhe karotī’’ti vatvā atītaṃ āhari.

    અતીતે બારાણસિયન્તિ ચૂળપલોભને (જા॰ ૧.૩.૩૭ આદયો) વુત્તનયેનેવ અતીતવત્થુ વિત્થારિતબ્બં. તદા પન મહાસત્તો બ્રહ્મલોકા ચવિત્વા કાસિરઞ્ઞો પુત્તો હુત્વા નિબ્બત્તિ, અનિત્થિગન્ધકુમારો નામ અહોસિ. ઇત્થીનં હત્થે ન સણ્ઠાતિ, પુરિસવેસેન નં થઞ્ઞં પાયેન્તિ, ઝાનાગારે વસતિ, ઇત્થિયો ન પસ્સતિ. તમત્થં પકાસેન્તો સત્થા ચતસ્સો ગાથા અભાસિ –

    Atīte bārāṇasiyanti cūḷapalobhane (jā. 1.3.37 ādayo) vuttanayeneva atītavatthu vitthāritabbaṃ. Tadā pana mahāsatto brahmalokā cavitvā kāsirañño putto hutvā nibbatti, anitthigandhakumāro nāma ahosi. Itthīnaṃ hatthe na saṇṭhāti, purisavesena naṃ thaññaṃ pāyenti, jhānāgāre vasati, itthiyo na passati. Tamatthaṃ pakāsento satthā catasso gāthā abhāsi –

    ૨૮૪.

    284.

    ‘‘બ્રહ્મલોકા ચવિત્વાન, દેવપુત્તો મહિદ્ધિકો;

    ‘‘Brahmalokā cavitvāna, devaputto mahiddhiko;

    રઞ્ઞો પુત્તો ઉદપાદિ, સબ્બકામસમિદ્ધિસુ.

    Rañño putto udapādi, sabbakāmasamiddhisu.

    ૨૮૫.

    285.

    ‘‘કામા વા કામસઞ્ઞા વા, બ્રહ્મલોકે ન વિજ્જતિ;

    ‘‘Kāmā vā kāmasaññā vā, brahmaloke na vijjati;

    સ્વાસ્સુ તાયેવ સઞ્ઞાય, કામેહિ વિજિગુચ્છથ.

    Svāssu tāyeva saññāya, kāmehi vijigucchatha.

    ૨૮૬.

    286.

    ‘‘તસ્સ ચન્તેપુરે આસિ, ઝાનાગારં સુમાપિતં;

    ‘‘Tassa cantepure āsi, jhānāgāraṃ sumāpitaṃ;

    સો તત્થ પટિસલ્લીનો, એકો રહસિ ઝાયથ.

    So tattha paṭisallīno, eko rahasi jhāyatha.

    ૨૮૭.

    287.

    ‘‘સ રાજા પરિદેવેસિ, પુત્તસોકેન અટ્ટિતો;

    ‘‘Sa rājā paridevesi, puttasokena aṭṭito;

    એકપુત્તો ચયં મય્હં, ન ચ કામાનિ ભુઞ્જતી’’તિ.

    Ekaputto cayaṃ mayhaṃ, na ca kāmāni bhuñjatī’’ti.

    તત્થ સબ્બકામસમિદ્ધિસૂતિ સબ્બકામાનં સમિદ્ધીસુ સમ્પત્તીસુ ઠિતસ્સ રઞ્ઞો પુત્તો હુત્વા એકો દેવપુત્તો નિબ્બત્તિ. સ્વાસ્સૂતિ સો કુમારો. તાયેવાતિ તાય બ્રહ્મલોકે નિબ્બત્તિતાય ઝાનસઞ્ઞાય એવ. સુમાપિતન્તિ પિતરા સુટ્ઠુ મનાપં કત્વા માપિતં. રહસિ ઝાયથાતિ માતુગામં અપસ્સન્તો વસિ. પરિદેવેસીતિ વિલપિ.

    Tattha sabbakāmasamiddhisūti sabbakāmānaṃ samiddhīsu sampattīsu ṭhitassa rañño putto hutvā eko devaputto nibbatti. Svāssūti so kumāro. Tāyevāti tāya brahmaloke nibbattitāya jhānasaññāya eva. Sumāpitanti pitarā suṭṭhu manāpaṃ katvā māpitaṃ. Rahasi jhāyathāti mātugāmaṃ apassanto vasi. Paridevesīti vilapi.

    પઞ્ચમા રઞ્ઞો પરિદેવનગાથા –

    Pañcamā rañño paridevanagāthā –

    ૨૮૮.

    288.

    ‘‘કો નુ ખ્વેત્થ ઉપાયો સો, કો વા જાનાતિ કિઞ્ચનં;

    ‘‘Ko nu khvettha upāyo so, ko vā jānāti kiñcanaṃ;

    યો મે પુત્તં પલોભેય્ય, યથા કામાનિ પત્થયે’’તિ.

    Yo me puttaṃ palobheyya, yathā kāmāni patthaye’’ti.

    તત્થ કો નુ ખ્વેત્થ ઉપાયોતિ કો નુ ખો એત્થ એતસ્સ કામાનં ભુઞ્જનઉપાયો. ‘‘કો નુ ખો ઇધુપાયો સો’’તિપિ પાઠો, અટ્ઠકથાયં પન ‘‘કો નુ ખો એતં ઉપવસિત્વા ઉપલાપનકારણં જાનાતી’’તિ વુત્તં. કો વા જાનાતિ કિઞ્ચનન્તિ કો વા એતસ્સ પલિબોધકારણં જાનાતીતિ અત્થો.

    Tattha ko nu khvettha upāyoti ko nu kho ettha etassa kāmānaṃ bhuñjanaupāyo. ‘‘Ko nu kho idhupāyo so’’tipi pāṭho, aṭṭhakathāyaṃ pana ‘‘ko nu kho etaṃ upavasitvā upalāpanakāraṇaṃ jānātī’’ti vuttaṃ. Ko vā jānāti kiñcananti ko vā etassa palibodhakāraṇaṃ jānātīti attho.

    તતો પરં દિયડ્ઢગાથા અભિસમ્બુદ્ધગાથા –

    Tato paraṃ diyaḍḍhagāthā abhisambuddhagāthā –

    ૨૮૯.

    289.

    ‘‘અહુ કુમારી તત્થેવ, વણ્ણરૂપસમાહિતા;

    ‘‘Ahu kumārī tattheva, vaṇṇarūpasamāhitā;

    કુસલા નચ્ચગીતસ્સ, વાદિતે ચ પદક્ખિણા.

    Kusalā naccagītassa, vādite ca padakkhiṇā.

    ૨૯૦.

    290.

    ‘‘સા તત્થ ઉપસઙ્કમ્મ, રાજાનં એતદબ્રવી’’તિ;

    ‘‘Sā tattha upasaṅkamma, rājānaṃ etadabravī’’ti;

    તત્થ અહૂતિ ભિક્ખવે, તત્થેવ અન્તેપુરે ચૂળનાટકાનં અન્તરે એકા તરુણકુમારિકા અહોસિ. પદક્ખિણાતિ સુસિક્ખિતા.

    Tattha ahūti bhikkhave, tattheva antepure cūḷanāṭakānaṃ antare ekā taruṇakumārikā ahosi. Padakkhiṇāti susikkhitā.

    ‘‘અહં ખો નં પલોભેય્યં, સચે ભત્તા ભવિસ્સતી’’તિ. –

    ‘‘Ahaṃ kho naṃ palobheyyaṃ, sace bhattā bhavissatī’’ti. –

    ઉપડ્ઢગાથા કુમારિકાય વુત્તા.

    Upaḍḍhagāthā kumārikāya vuttā.

    તત્થ સચે ભત્તાતિ સચે એસ મય્હં પતિ ભવિસ્સતીતિ.

    Tattha sace bhattāti sace esa mayhaṃ pati bhavissatīti.

    ૨૯૧.

    291.

    ‘‘તં તથાવાદિનિં રાજા, કુમારિં એતદબ્રવિ;

    ‘‘Taṃ tathāvādiniṃ rājā, kumāriṃ etadabravi;

    ત્વઞ્ઞેવ નં પલોભેહિ, તવ ભત્તા ભવિસ્સતીતિ.

    Tvaññeva naṃ palobhehi, tava bhattā bhavissatīti.

    તત્થ તવ ભત્તાતિ તવેસ પતિ ભવિસ્સતિ, ત્વઞ્ઞેવ તસ્સ અગ્ગમહેસી ભવિસ્સસિ, ગચ્છ નં પલોભેહિ, કામરસં જાનાપેહીતિ.

    Tattha tava bhattāti tavesa pati bhavissati, tvaññeva tassa aggamahesī bhavissasi, gaccha naṃ palobhehi, kāmarasaṃ jānāpehīti.

    એવં વત્વા રાજા ‘‘ઇમિસ્સા કિર ઓકાસં કરોન્તૂ’’તિ કુમારસ્સ ઉપટ્ઠાકાનં પેસેસિ. સા પચ્ચૂસકાલે વીણં આદાય ગન્ત્વા કુમારસ્સ સયનગબ્ભસ્સ બહિ અવિદૂરે ઠત્વા અગ્ગનખેહિ વીણં વાદેન્તી મધુરસરેન ગાયિત્વા તં પલોભેસિ. તમત્થં પકાસેન્તો સત્થા આહ –

    Evaṃ vatvā rājā ‘‘imissā kira okāsaṃ karontū’’ti kumārassa upaṭṭhākānaṃ pesesi. Sā paccūsakāle vīṇaṃ ādāya gantvā kumārassa sayanagabbhassa bahi avidūre ṭhatvā agganakhehi vīṇaṃ vādentī madhurasarena gāyitvā taṃ palobhesi. Tamatthaṃ pakāsento satthā āha –

    ૨૯૨.

    292.

    ‘‘સા ચ અન્તેપુરં ગન્ત્વા, બહું કામુપસંહિતં;

    ‘‘Sā ca antepuraṃ gantvā, bahuṃ kāmupasaṃhitaṃ;

    હદયઙ્ગમા પેમનીયા, ચિત્રા ગાથા અભાસથ.

    Hadayaṅgamā pemanīyā, citrā gāthā abhāsatha.

    ૨૯૩.

    293.

    ‘‘તસ્સા ચ ગાયમાનાય, સદ્દં સુત્વાન નારિયા;

    ‘‘Tassā ca gāyamānāya, saddaṃ sutvāna nāriyā;

    કામચ્છન્દસ્સ ઉપ્પજ્જિ, જનં સો પરિપુચ્છથ.

    Kāmacchandassa uppajji, janaṃ so paripucchatha.

    ૨૯૪.

    294.

    ‘‘કસ્સેસો સદ્દો કો વા સો, ભણતિ ઉચ્ચાવચં બહું;

    ‘‘Kasseso saddo ko vā so, bhaṇati uccāvacaṃ bahuṃ;

    હદયઙ્ગમં પેમનીયં, અહો કણ્ણસુખં મમ.

    Hadayaṅgamaṃ pemanīyaṃ, aho kaṇṇasukhaṃ mama.

    ૨૯૫.

    295.

    ‘‘એસા ખો પમદા દેવ, ખિડ્ડા એસા અનપ્પિકા;

    ‘‘Esā kho pamadā deva, khiḍḍā esā anappikā;

    સચે ત્વં કામે ભુઞ્જેય્ય, ભિય્યો ભિય્યો છાદેય્યુ તં.

    Sace tvaṃ kāme bhuñjeyya, bhiyyo bhiyyo chādeyyu taṃ.

    ૨૯૬.

    296.

    ‘‘ઇઙ્ઘ આગચ્છતોરેન, અવિદૂરમ્હિ ગાયતુ;

    ‘‘Iṅgha āgacchatorena, avidūramhi gāyatu;

    અસ્સમસ્સ સમીપમ્હિ, સન્તિકે મય્હ ગાયતુ.

    Assamassa samīpamhi, santike mayha gāyatu.

    ૨૯૭.

    297.

    ‘‘તિરોકુટ્ટમ્હિ ગાયિત્વા, ઝાનાગારમ્હિ પાવિસિ;

    ‘‘Tirokuṭṭamhi gāyitvā, jhānāgāramhi pāvisi;

    બન્ધિ નં અનુપુબ્બેન, આરઞ્ઞમિવ કુઞ્જરં.

    Bandhi naṃ anupubbena, āraññamiva kuñjaraṃ.

    ૨૯૮.

    298.

    ‘‘તસ્સ કામરસં ઞત્વા, ઇસ્સાધમ્મો અજાયથ;

    ‘‘Tassa kāmarasaṃ ñatvā, issādhammo ajāyatha;

    ‘અહમેવ કામે ભુઞ્જેય્યં, મા અઞ્ઞો પુરિસો અહુ’.

    ‘Ahameva kāme bhuñjeyyaṃ, mā añño puriso ahu’.

    ૨૯૯.

    299.

    ‘‘તતો અસિં ગહેત્વાન, પુરિસે હન્તું ઉપક્કમિ;

    ‘‘Tato asiṃ gahetvāna, purise hantuṃ upakkami;

    અહમેવેકો ભુઞ્જિસ્સં, મા અઞ્ઞો પુરિસો સિયા.

    Ahameveko bhuñjissaṃ, mā añño puriso siyā.

    ૩૦૦.

    300.

    ‘‘તતો જાનપદા સબ્બે, વિક્કન્દિંસુ સમાગતા;

    ‘‘Tato jānapadā sabbe, vikkandiṃsu samāgatā;

    પુત્તો ત્યાયં મહારાજ, જનં હેઠેત્યદૂસકં.

    Putto tyāyaṃ mahārāja, janaṃ heṭhetyadūsakaṃ.

    ૩૦૧.

    301.

    ‘‘તઞ્ચ રાજા વિવાહેસિ, સમ્હા રટ્ઠા ચ ખત્તિયો;

    ‘‘Tañca rājā vivāhesi, samhā raṭṭhā ca khattiyo;

    યાવતા વિજિતં મય્હં, ન તે વત્થબ્બ તાવદે.

    Yāvatā vijitaṃ mayhaṃ, na te vatthabba tāvade.

    ૩૦૨.

    302.

    ‘‘તતો સો ભરિયમાદાય, સમુદ્દં ઉપસઙ્કમિ;

    ‘‘Tato so bhariyamādāya, samuddaṃ upasaṅkami;

    પણ્ણસાલં કરિત્વાન, વનમુઞ્છાય પાવિસિ.

    Paṇṇasālaṃ karitvāna, vanamuñchāya pāvisi.

    ૩૦૩.

    303.

    ‘‘અથેત્થ ઇસિ માગચ્છિ, સમુદ્દં ઉપરૂપરિ;

    ‘‘Athettha isi māgacchi, samuddaṃ uparūpari;

    સો તસ્સ ગેહં પાવેક્ખિ, ભત્તકાલે ઉપટ્ઠિતે.

    So tassa gehaṃ pāvekkhi, bhattakāle upaṭṭhite.

    ૩૦૪.

    304.

    ‘‘તઞ્ચ ભરિયા પલોભેસિ, પસ્સ યાવ સુદારુણં;

    ‘‘Tañca bhariyā palobhesi, passa yāva sudāruṇaṃ;

    ચુતો સો બ્રહ્મચરિયમ્હા, ઇદ્ધિયા પરિહાયથ.

    Cuto so brahmacariyamhā, iddhiyā parihāyatha.

    ૩૦૫.

    305.

    ‘‘રાજપુત્તો ચ ઉઞ્છાતો, વનમૂલફલં બહું;

    ‘‘Rājaputto ca uñchāto, vanamūlaphalaṃ bahuṃ;

    સાયં કાજેન આદાય, અસ્સમં ઉપસઙ્કમિ.

    Sāyaṃ kājena ādāya, assamaṃ upasaṅkami.

    ૩૦૬.

    306.

    ‘‘ઇસી ચ ખત્તિયં દિસ્વા, સમુદ્દં ઉપસઙ્કમિ;

    ‘‘Isī ca khattiyaṃ disvā, samuddaṃ upasaṅkami;

    ‘વેહાયસં ગમિસ્સ’ન્તિ, સીદતે સો મહણ્ણવે.

    ‘Vehāyasaṃ gamissa’nti, sīdate so mahaṇṇave.

    ૩૦૭.

    307.

    ‘‘ખત્તિયો ચ ઇસિં દિસ્વા, સીદમાનં મહણ્ણવે;

    ‘‘Khattiyo ca isiṃ disvā, sīdamānaṃ mahaṇṇave;

    તસ્સેવ અનુકમ્પાય, ઇમા ગાથા અભાસથ.

    Tasseva anukampāya, imā gāthā abhāsatha.

    ૩૦૮.

    308.

    ‘‘અભિજ્જમાને વારિસ્મિં, સયં આગમ્મ ઇદ્ધિયા;

    ‘‘Abhijjamāne vārismiṃ, sayaṃ āgamma iddhiyā;

    મિસ્સીભાવિત્થિયા ગન્ત્વા, સંસીદસિ મહણ્ણવે.

    Missībhāvitthiyā gantvā, saṃsīdasi mahaṇṇave.

    ૩૦૯.

    309.

    ‘‘આવટ્ટની મહામાયા, બ્રહ્મચરિયવિકોપના;

    ‘‘Āvaṭṭanī mahāmāyā, brahmacariyavikopanā;

    સીદન્તિ નં વિદિત્વાન, આરકા પરિવજ્જયે.

    Sīdanti naṃ viditvāna, ārakā parivajjaye.

    ૩૧૦.

    310.

    ‘‘અનલા મુદુસમ્ભાસા, દુપ્પૂરા તા નદીસમા;

    ‘‘Analā mudusambhāsā, duppūrā tā nadīsamā;

    સીદન્તિ નં વિદિત્વાન, આરકા પરિવજ્જયે.

    Sīdanti naṃ viditvāna, ārakā parivajjaye.

    ૩૧૧.

    311.

    ‘‘યં એતા ઉપસેવન્તિ, છન્દસા વા ધનેન વા;

    ‘‘Yaṃ etā upasevanti, chandasā vā dhanena vā;

    જાતવેદોવ સં ઠાનં, ખિપ્પં અનુદહન્તિ તં.

    Jātavedova saṃ ṭhānaṃ, khippaṃ anudahanti taṃ.

    ૩૧૨.

    312.

    ‘‘ખત્તિયસ્સ વચો સુત્વા, ઇસિસ્સ નિબ્બિદા અહુ;

    ‘‘Khattiyassa vaco sutvā, isissa nibbidā ahu;

    લદ્ધા પોરાણકં મગ્ગં, ગચ્છતે સો વિહાયસં.

    Laddhā porāṇakaṃ maggaṃ, gacchate so vihāyasaṃ.

    ૩૧૩.

    313.

    ‘‘ખત્તિયો ચ ઇસિં દિસ્વા, ગચ્છમાનં વિહાયસં;

    ‘‘Khattiyo ca isiṃ disvā, gacchamānaṃ vihāyasaṃ;

    સંવેગં અલભી ધીરો, પબ્બજ્જં સમરોચયિ.

    Saṃvegaṃ alabhī dhīro, pabbajjaṃ samarocayi.

    ૩૧૪.

    314.

    ‘‘તતો સો પબ્બજિત્વાન, કામરાગં વિરાજયિ;

    ‘‘Tato so pabbajitvāna, kāmarāgaṃ virājayi;

    કામરાગં વિરાજેત્વા, બ્રાહ્મલોકૂપગો અહૂ’’તિ.

    Kāmarāgaṃ virājetvā, brāhmalokūpago ahū’’ti.

    તત્થ અન્તેપુરન્તિ કુમારસ્સ વસનટ્ઠાનં. બહુન્તિ બહું નાનપ્પકારં. કામુપસંહિતન્તિ કામનિસ્સિતં ગીતં પવત્તયમાના. કામચ્છન્દસ્સાતિ અસ્સ અનિત્થિગન્ધકુમારસ્સ કામચ્છન્દો ઉપ્પજ્જિ. જનન્તિ અત્તનો સન્તિકાવચરં પરિચારિકજનં. ઉચ્ચાવચન્તિ ઉગ્ગતઞ્ચ અનુગ્ગતઞ્ચ. ભુઞ્જેય્યાતિ સચે ભુઞ્જેય્યાસિ. છાદેય્યુ તન્તિ એતે કામા નામ તવ રુચ્ચેય્યું. સો ‘‘પમદા’’તિ વચનં સુત્વા તુણ્હી અહોસિ. ઇતરા પુનદિવસેપિ ગાયિ. એવં કુમારો પટિબદ્ધચિત્તો હુત્વા તસ્સા આગમનં રોચેન્તો પરિચારિકે આમન્તેત્વા ‘‘ઇઙ્ઘા’’તિ ગાથમાહ.

    Tattha antepuranti kumārassa vasanaṭṭhānaṃ. Bahunti bahuṃ nānappakāraṃ. Kāmupasaṃhitanti kāmanissitaṃ gītaṃ pavattayamānā. Kāmacchandassāti assa anitthigandhakumārassa kāmacchando uppajji. Jananti attano santikāvacaraṃ paricārikajanaṃ. Uccāvacanti uggatañca anuggatañca. Bhuñjeyyāti sace bhuñjeyyāsi. Chādeyyu tanti ete kāmā nāma tava rucceyyuṃ. So ‘‘pamadā’’ti vacanaṃ sutvā tuṇhī ahosi. Itarā punadivasepi gāyi. Evaṃ kumāro paṭibaddhacitto hutvā tassā āgamanaṃ rocento paricārike āmantetvā ‘‘iṅghā’’ti gāthamāha.

    તિરોકુટ્ટમ્હીતિ સયનગબ્ભકુટ્ટસ્સ બહિ. મા અઞ્ઞોતિ અઞ્ઞો કામે પરિભુઞ્જન્તો પુરિસો નામ મા સિયા. હન્તું ઉપક્કમીતિ અન્તરવીથિં ઓતરિત્વા મારેતું આરભિ. વિકન્દિંસૂતિ કુમારેન કતિપયેસુ પુરિસેસુ પહતેસુ પુરિસા પલાયિત્વા ગેહાનિ પવિસિંસુ. સો પુરિસે અલભન્તો થોકં વિસ્સમિ. તસ્મિં ખણે રાજઙ્ગણે સન્નિપતિત્વા ઉપક્કોસિંસુ. જનં હેઠેત્યદૂસકન્તિ નિરપરાધં જનં હેઠેતિ, તં ગણ્હાપેથાતિ વદિંસુ. રાજા ઉપાયેન કુમારં ગણ્હાપેત્વા ‘‘ઇમસ્સ કિં કત્તબ્બ’’ન્તિ પુચ્છિ. ‘‘દેવ, અઞ્ઞં નત્થિ, ઇમં પન કુમારં તાય કુમારિકાય સદ્ધિં રટ્ઠા પબ્બાજેતું વટ્ટતી’’તિ વુત્તે તથા અકાસિ. તમત્થં પકાસેન્તો સત્થા ‘‘તઞ્ચા’’તિઆદિમાહ. તત્થ વિવાહેસીતિ પબ્બાજેસિ. ન તે વત્થબ્બ તાવદેતિ યત્તકં મય્હં વિજિતં, તત્તકે તયા ન વત્થબ્બં. ઉઞ્છાયાતિ ફલાફલત્થાય.

    Tirokuṭṭamhīti sayanagabbhakuṭṭassa bahi. Mā aññoti añño kāme paribhuñjanto puriso nāma mā siyā. Hantuṃ upakkamīti antaravīthiṃ otaritvā māretuṃ ārabhi. Vikandiṃsūti kumārena katipayesu purisesu pahatesu purisā palāyitvā gehāni pavisiṃsu. So purise alabhanto thokaṃ vissami. Tasmiṃ khaṇe rājaṅgaṇe sannipatitvā upakkosiṃsu. Janaṃ heṭhetyadūsakanti niraparādhaṃ janaṃ heṭheti, taṃ gaṇhāpethāti vadiṃsu. Rājā upāyena kumāraṃ gaṇhāpetvā ‘‘imassa kiṃ kattabba’’nti pucchi. ‘‘Deva, aññaṃ natthi, imaṃ pana kumāraṃ tāya kumārikāya saddhiṃ raṭṭhā pabbājetuṃ vaṭṭatī’’ti vutte tathā akāsi. Tamatthaṃ pakāsento satthā ‘‘tañcā’’tiādimāha. Tattha vivāhesīti pabbājesi. Na te vatthabba tāvadeti yattakaṃ mayhaṃ vijitaṃ, tattake tayā na vatthabbaṃ. Uñchāyāti phalāphalatthāya.

    તસ્મિં પન વનં પવિટ્ઠે ઇતરા યં તત્થ પચિતબ્બયુત્તકં અત્થિ, તં પચિત્વા તસ્સાગમનં ઓલોકેન્તી પણ્ણસાલદ્વારે નિસીદતિ. એવં કાલે ગચ્છન્તે એકદિવસં અન્તરદીપકવાસી એકો ઇદ્ધિમન્તતાપસો અસ્સમપદતો નિક્ખમિત્વા મણિફલકં વિય ઉદકં મદ્દમાનોવ આકાસે ઉપ્પતિત્વા ભિક્ખાચારં ગચ્છન્તો પણ્ણસાલાય ઉપરિભાગં પત્વા ધૂમં દિસ્વા ‘‘ઇમસ્મિં ઠાને મનુસ્સા વસન્તિ મઞ્ઞે’’તિ પણ્ણસાલદ્વારે ઓતરિ. સા તં દિસ્વા નિસીદાપેત્વા પટિબદ્ધચિત્તા હુત્વા ઇત્થિકુત્તં દસ્સેત્વા તેન સદ્ધિં અનાચારં અચરિ. તમત્થં પકાસેન્તો સત્થા ‘‘અથેત્થા’’તિઆદિમાહ. તત્થ ઇસિ માગચ્છીતિ ઇસિ આગચ્છિ. સમુદ્દં ઉપરૂપરીતિ સમુદ્દસ્સ મત્થકમત્થકેન. પસ્સ યાવ સુદારુણન્તિ પસ્સથ, ભિક્ખવે, તાય કુમારિકાય યાવ સુદારુણં કમ્મં કતન્તિ અત્થો.

    Tasmiṃ pana vanaṃ paviṭṭhe itarā yaṃ tattha pacitabbayuttakaṃ atthi, taṃ pacitvā tassāgamanaṃ olokentī paṇṇasāladvāre nisīdati. Evaṃ kāle gacchante ekadivasaṃ antaradīpakavāsī eko iddhimantatāpaso assamapadato nikkhamitvā maṇiphalakaṃ viya udakaṃ maddamānova ākāse uppatitvā bhikkhācāraṃ gacchanto paṇṇasālāya uparibhāgaṃ patvā dhūmaṃ disvā ‘‘imasmiṃ ṭhāne manussā vasanti maññe’’ti paṇṇasāladvāre otari. Sā taṃ disvā nisīdāpetvā paṭibaddhacittā hutvā itthikuttaṃ dassetvā tena saddhiṃ anācāraṃ acari. Tamatthaṃ pakāsento satthā ‘‘athetthā’’tiādimāha. Tattha isi māgacchīti isi āgacchi. Samuddaṃ uparūparīti samuddassa matthakamatthakena. Passa yāva sudāruṇanti passatha, bhikkhave, tāya kumārikāya yāva sudāruṇaṃ kammaṃ katanti attho.

    સાયન્તિ સાયન્હસમયે. દિસ્વાતિ તં વિજહિતું અસક્કોન્તો સકલદિવસં તત્થેવ હુત્વા સાયન્હસમયે રાજપુત્તં આગતં દિસ્વા પલાયિતું ‘‘વેહાયસં ગમિસ્સ’’ન્તિ ઉપ્પતનાકારં કરોન્તો પતિત્વા મહણ્ણવે સીદતિ. ઇસિં દિસ્વાતિ અનુબન્ધમાનો ગન્ત્વા પસ્સિત્વા. અનુકમ્પાયાતિ સચાયં ભૂમિયા આગતો અભવિસ્સ, પલાયિત્વા અરઞ્ઞં પવિસેય્ય, આકાસેન આગતો ભવિસ્સતિ, તસ્મા સમુદ્દે પતિતોપિ ઉપ્પતનાકારમેવ કરોતીતિ અનુકમ્પં ઉપ્પાદેત્વા તસ્સેવ અનુકમ્પાય અભાસથ. તાસં પન ગાથાનં અત્થો તિકનિપાતે વુત્તોયેવ. નિબ્બિદા અહૂતિ કામેસુ નિબ્બેદો જાતો. પોરાણકં મગ્ગન્તિ પુબ્બે અધિગતં ઝાનવિસેસં. પબ્બજિત્વાનાતિ તં ઇત્થિં મનુસ્સાવાસં નેત્વા નિવત્તિત્વા અરઞ્ઞે ઇસિપબ્બજ્જં પબ્બજિત્વા કામરાગં વિરાજયિ, વિરાજેત્વા બ્રહ્મલોકૂપગો અહોસીતિ.

    Sāyanti sāyanhasamaye. Disvāti taṃ vijahituṃ asakkonto sakaladivasaṃ tattheva hutvā sāyanhasamaye rājaputtaṃ āgataṃ disvā palāyituṃ ‘‘vehāyasaṃ gamissa’’nti uppatanākāraṃ karonto patitvā mahaṇṇave sīdati. Isiṃ disvāti anubandhamāno gantvā passitvā. Anukampāyāti sacāyaṃ bhūmiyā āgato abhavissa, palāyitvā araññaṃ paviseyya, ākāsena āgato bhavissati, tasmā samudde patitopi uppatanākārameva karotīti anukampaṃ uppādetvā tasseva anukampāya abhāsatha. Tāsaṃ pana gāthānaṃ attho tikanipāte vuttoyeva. Nibbidā ahūti kāmesu nibbedo jāto. Porāṇakaṃ magganti pubbe adhigataṃ jhānavisesaṃ. Pabbajitvānāti taṃ itthiṃ manussāvāsaṃ netvā nivattitvā araññe isipabbajjaṃ pabbajitvā kāmarāgaṃ virājayi, virājetvā brahmalokūpago ahosīti.

    સત્થા ઇમં ધમ્મદેસનં આહરિત્વા ‘‘એવં, ભિક્ખવે, માતુગામં પટિચ્ચ વિસુદ્ધસત્તાપિ સંકિલિસ્સન્તી’’તિ વત્વા સચ્ચાનિ પકાસેત્વા જાતકં સમોધાનેસિ, સચ્ચપરિયોસાને ઉક્કણ્ઠિતભિક્ખુ અરહત્તં પત્તો. તદા અનિત્થિગન્ધકુમારો અહમેવ અહોસિન્તિ.

    Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā ‘‘evaṃ, bhikkhave, mātugāmaṃ paṭicca visuddhasattāpi saṃkilissantī’’ti vatvā saccāni pakāsetvā jātakaṃ samodhānesi, saccapariyosāne ukkaṇṭhitabhikkhu arahattaṃ patto. Tadā anitthigandhakumāro ahameva ahosinti.

    મહાપલોભનજાતકવણ્ણના એકાદસમા.

    Mahāpalobhanajātakavaṇṇanā ekādasamā.







    Related texts:



    તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / સુત્તપિટક • Suttapiṭaka / ખુદ્દકનિકાય • Khuddakanikāya / જાતકપાળિ • Jātakapāḷi / ૫૦૭. મહાપલોભનજાતકં • 507. Mahāpalobhanajātakaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact