Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / સંયુત્તનિકાય • Saṃyuttanikāya |
૧૦. મણિચૂળકસુત્તં
10. Maṇicūḷakasuttaṃ
૩૬૨. એકં સમયં ભગવા રાજગહે વિહરતિ વેળુવને કલન્દકનિવાપે. તેન ખો પન સમયેન રાજન્તેપુરે રાજપરિસાય સન્નિસિન્નાનં સન્નિપતિતાનં અયમન્તરાકથા ઉદપાદિ – ‘‘કપ્પતિ સમણાનં સક્યપુત્તિયાનં જાતરૂપરજતં, સાદિયન્તિ સમણા સક્યપુત્તિયા જાતરૂપરજતં, પટિગ્ગણ્હન્તિ સમણા સક્યપુત્તિયા જાતરૂપરજત’’ન્તિ!
362. Ekaṃ samayaṃ bhagavā rājagahe viharati veḷuvane kalandakanivāpe. Tena kho pana samayena rājantepure rājaparisāya sannisinnānaṃ sannipatitānaṃ ayamantarākathā udapādi – ‘‘kappati samaṇānaṃ sakyaputtiyānaṃ jātarūparajataṃ, sādiyanti samaṇā sakyaputtiyā jātarūparajataṃ, paṭiggaṇhanti samaṇā sakyaputtiyā jātarūparajata’’nti!
તેન ખો પન સમયેન મણિચૂળકો ગામણિ તસ્સં પરિસાયં નિસિન્નો હોતિ. અથ ખો મણિચૂળકો ગામણિ તં પરિસં એતદવોચ – ‘‘મા અય્યો 1 એવં અવચુત્થ. ન કપ્પતિ સમણાનં સક્યપુત્તિયાનં જાતરૂપરજતં, ન સાદિયન્તિ સમણા સક્યપુત્તિયા જાતરૂપરજતં, નપ્પટિગ્ગણ્હન્તિ સમણા સક્યપુત્તિયા જાતરૂપરજતં, નિક્ખિત્તમણિસુવણ્ણા સમણા સક્યપુત્તિયા અપેતજાતરૂપરજતા’’તિ. અસક્ખિ ખો મણિચૂળકો ગામણિ તં પરિસં સઞ્ઞાપેતું. અથ ખો મણિચૂળકો ગામણિ યેન ભગવા તેનુપસઙ્કમિ; ઉપસઙ્કમિત્વા ભગવન્તં અભિવાદેત્વા એકમન્તં નિસીદિ. એકમન્તં નિસિન્નો ખો મણિચૂળકો ગામણિ ભગવન્તં એતદવોચ – ‘‘ઇધ, ભન્તે, રાજન્તેપુરે રાજપરિસાય સન્નિસિન્નાનં સન્નિપતિતાનં અયમન્તરાકથા ઉદપાદિ – ‘કપ્પતિ સમણાનં સક્યપુત્તિયાનં જાતરૂપરજતં, સાદિયન્તિ સમણા સક્યપુત્તિયા જાતરૂપરજતં, પટિગ્ગણ્હન્તિ સમણા સક્યપુત્તિયા જાતરૂપરજત’ન્તિ. એવં વુત્તે, અહં, ભન્તે, તં પરિસં એતદવોચં – ‘મા અય્યો એવં અવચુત્થ. ન કપ્પતિ સમણાનં સક્યપુત્તિયાનં જાતરૂપરજતં, ન સાદિયન્તિ સમણા સક્યપુત્તિયા જાતરૂપરજતં, નપ્પટિગ્ગણ્હન્તિ સમણા સક્યપુત્તિયા જાતરૂપરજતં, નિક્ખિત્તમણિસુવણ્ણા સમણા સક્યપુત્તિયા અપેતજાતરૂપરજતા’તિ. અસક્ખિં ખ્વાહં, ભન્તે, તં પરિસં સઞ્ઞાપેતું. કચ્ચાહં, ભન્તે, એવં બ્યાકરમાનો વુત્તવાદી ચેવ ભગવતો હોમિ, ન ચ ભગવન્તં અભૂતેન અબ્ભાચિક્ખામિ, ધમ્મસ્સ ચાનુધમ્મં બ્યાકરોમિ, ન ચ કોચિ સહધમ્મિકો વાદાનુવાદો ગારય્હં ઠાનં આગચ્છતી’’તિ?
Tena kho pana samayena maṇicūḷako gāmaṇi tassaṃ parisāyaṃ nisinno hoti. Atha kho maṇicūḷako gāmaṇi taṃ parisaṃ etadavoca – ‘‘mā ayyo 2 evaṃ avacuttha. Na kappati samaṇānaṃ sakyaputtiyānaṃ jātarūparajataṃ, na sādiyanti samaṇā sakyaputtiyā jātarūparajataṃ, nappaṭiggaṇhanti samaṇā sakyaputtiyā jātarūparajataṃ, nikkhittamaṇisuvaṇṇā samaṇā sakyaputtiyā apetajātarūparajatā’’ti. Asakkhi kho maṇicūḷako gāmaṇi taṃ parisaṃ saññāpetuṃ. Atha kho maṇicūḷako gāmaṇi yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho maṇicūḷako gāmaṇi bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘idha, bhante, rājantepure rājaparisāya sannisinnānaṃ sannipatitānaṃ ayamantarākathā udapādi – ‘kappati samaṇānaṃ sakyaputtiyānaṃ jātarūparajataṃ, sādiyanti samaṇā sakyaputtiyā jātarūparajataṃ, paṭiggaṇhanti samaṇā sakyaputtiyā jātarūparajata’nti. Evaṃ vutte, ahaṃ, bhante, taṃ parisaṃ etadavocaṃ – ‘mā ayyo evaṃ avacuttha. Na kappati samaṇānaṃ sakyaputtiyānaṃ jātarūparajataṃ, na sādiyanti samaṇā sakyaputtiyā jātarūparajataṃ, nappaṭiggaṇhanti samaṇā sakyaputtiyā jātarūparajataṃ, nikkhittamaṇisuvaṇṇā samaṇā sakyaputtiyā apetajātarūparajatā’ti. Asakkhiṃ khvāhaṃ, bhante, taṃ parisaṃ saññāpetuṃ. Kaccāhaṃ, bhante, evaṃ byākaramāno vuttavādī ceva bhagavato homi, na ca bhagavantaṃ abhūtena abbhācikkhāmi, dhammassa cānudhammaṃ byākaromi, na ca koci sahadhammiko vādānuvādo gārayhaṃ ṭhānaṃ āgacchatī’’ti?
‘‘તગ્ઘ ત્વં, ગામણિ, એવં બ્યાકરમાનો વુત્તવાદી ચેવ મે હોસિ, ન ચ મં અભૂતેન અબ્ભાચિક્ખસિ, ધમ્મસ્સ ચાનુધમ્મં બ્યાકરોસિ, ન ચ કોચિ સહધમ્મિકો વાદાનુવાદો ગારય્હં ઠાનં આગચ્છતિ. ન હિ, ગામણિ, કપ્પતિ સમણાનં સક્યપુત્તિયાનં જાતરૂપરજતં, ન સાદિયન્તિ સમણા સક્યપુત્તિયા જાતરૂપરજતં, નપ્પટિગ્ગણ્હન્તિ સમણા સક્યપુત્તિયા જાતરૂપરજતં, નિક્ખિત્તમણિસુવણ્ણા સમણા સક્યપુત્તિયા અપેતજાતરૂપરજતા. યસ્સ ખો, ગામણિ, જાતરૂપરજતં કપ્પતિ, પઞ્ચપિ તસ્સ કામગુણા કપ્પન્તિ. યસ્સ પઞ્ચ કામગુણા કપ્પન્તિ ( ) 3, એકંસેનેતં , ગામણિ, ધારેય્યાસિ અસ્સમણધમ્મો અસક્યપુત્તિયધમ્મોતિ. અપિ ચાહં, ગામણિ, એવં વદામિ – તિણં તિણત્થિકેન પરિયેસિતબ્બં, દારુ દારુત્થિકેન પરિયેસિતબ્બં, સકટં સકટત્થિકેન પરિયેસિતબ્બં, પુરિસો પુરિસત્થિકેન પરિયેસિતબ્બો 4. નત્વેવાહં, ગામણિ, કેનચિ પરિયાયેન ‘જાતરૂપરજતં સાદિતબ્બં પરિયેસિતબ્બ’ન્તિ વદામી’’તિ. દસમં.
‘‘Taggha tvaṃ, gāmaṇi, evaṃ byākaramāno vuttavādī ceva me hosi, na ca maṃ abhūtena abbhācikkhasi, dhammassa cānudhammaṃ byākarosi, na ca koci sahadhammiko vādānuvādo gārayhaṃ ṭhānaṃ āgacchati. Na hi, gāmaṇi, kappati samaṇānaṃ sakyaputtiyānaṃ jātarūparajataṃ, na sādiyanti samaṇā sakyaputtiyā jātarūparajataṃ, nappaṭiggaṇhanti samaṇā sakyaputtiyā jātarūparajataṃ, nikkhittamaṇisuvaṇṇā samaṇā sakyaputtiyā apetajātarūparajatā. Yassa kho, gāmaṇi, jātarūparajataṃ kappati, pañcapi tassa kāmaguṇā kappanti. Yassa pañca kāmaguṇā kappanti ( ) 5, ekaṃsenetaṃ , gāmaṇi, dhāreyyāsi assamaṇadhammo asakyaputtiyadhammoti. Api cāhaṃ, gāmaṇi, evaṃ vadāmi – tiṇaṃ tiṇatthikena pariyesitabbaṃ, dāru dārutthikena pariyesitabbaṃ, sakaṭaṃ sakaṭatthikena pariyesitabbaṃ, puriso purisatthikena pariyesitabbo 6. Natvevāhaṃ, gāmaṇi, kenaci pariyāyena ‘jātarūparajataṃ sāditabbaṃ pariyesitabba’nti vadāmī’’ti. Dasamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / સંયુત્તનિકાય (અટ્ઠકથા) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ૧૦. મણિચૂળકસુત્તવણ્ણના • 10. Maṇicūḷakasuttavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / સંયુત્તનિકાય (ટીકા) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ૧૦. મણિચૂળકસુત્તવણ્ણના • 10. Maṇicūḷakasuttavaṇṇanā