Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / உதா³ன-அட்ட²கதா² • Udāna-aṭṭhakathā |
4. மேகி⁴யவக்³கோ³
4. Meghiyavaggo
1. மேகி⁴யஸுத்தவண்ணனா
1. Meghiyasuttavaṇṇanā
31. மேகி⁴யவக்³க³ஸ்ஸ பட²மே சாலிகாயந்தி ஏவங் நாமகே நக³ரே. தஸ்ஸ கிர நக³ரஸ்ஸ த்³வாரட்டா²னங் முஞ்சித்வா ஸமந்ததோ சலபங்கங் ஹோதி, தங் சலபங்கங் நிஸ்ஸாய டி²தத்தா ஓலோகெந்தானங் சலமானங் விய உபட்டா²தி, தஸ்மா ‘‘சாலிகா’’தி வுச்சதி. சாலிகே பப்³ப³தேதி தஸ்ஸ நக³ரஸ்ஸ அவிதூ³ரே ஏகோ பப்³ப³தோ, ஸோபி ஸப்³ப³ஸேதத்தா காலபக்க²உபோஸதே² ஓலோகெந்தானங் சலமானோ விய உபட்டா²தி, தஸ்மா ‘‘சாலிகபப்³ப³தோ’’தி ஸங்க²ங் க³தோ. தத்த² ப⁴க³வதோ மஹந்தங் விஹாரங் காரயிங்ஸு, ப⁴க³வா ததா³ தங் நக³ரங் கோ³சரகா³மங் கத்வா தஸ்மிங் சாலிகபப்³ப³தமஹாவிஹாரே விஹரதி. தேன வுத்தங் – ‘‘சாலிகாயங் விஹரதி சாலிகே பப்³ப³தே’’தி. மேகி⁴யோதி தஸ்ஸ தே²ரஸ்ஸ நாமங். உபட்டா²கோ ஹோதீதி பரிசாரகோ ஹோதி. ப⁴க³வதோ ஹி பட²மபோ³தி⁴யங் உபட்டா²கா அனிப³த்³தா⁴ அஹேஸுங், ஏகதா³ நாக³ஸமாலோ, ஏகதா³ நாகி³தோ, ஏகதா³ உபவானோ, ஏகதா³ ஸுனக்க²த்தோ, ததா³பி மேகி⁴யத்தே²ரோவ உபட்டா²கோ. தேனாஹ – ‘‘தேன கோ² பன ஸமயேன ஆயஸ்மா மேகி⁴யோ ப⁴க³வதோ உபட்டா²கோ ஹோதீ’’தி.
31. Meghiyavaggassa paṭhame cālikāyanti evaṃ nāmake nagare. Tassa kira nagarassa dvāraṭṭhānaṃ muñcitvā samantato calapaṅkaṃ hoti, taṃ calapaṅkaṃ nissāya ṭhitattā olokentānaṃ calamānaṃ viya upaṭṭhāti, tasmā ‘‘cālikā’’ti vuccati. Cālike pabbateti tassa nagarassa avidūre eko pabbato, sopi sabbasetattā kālapakkhauposathe olokentānaṃ calamāno viya upaṭṭhāti, tasmā ‘‘cālikapabbato’’ti saṅkhaṃ gato. Tattha bhagavato mahantaṃ vihāraṃ kārayiṃsu, bhagavā tadā taṃ nagaraṃ gocaragāmaṃ katvā tasmiṃ cālikapabbatamahāvihāre viharati. Tena vuttaṃ – ‘‘cālikāyaṃ viharati cālike pabbate’’ti. Meghiyoti tassa therassa nāmaṃ. Upaṭṭhāko hotīti paricārako hoti. Bhagavato hi paṭhamabodhiyaṃ upaṭṭhākā anibaddhā ahesuṃ, ekadā nāgasamālo, ekadā nāgito, ekadā upavāno, ekadā sunakkhatto, tadāpi meghiyattherova upaṭṭhāko. Tenāha – ‘‘tena kho pana samayena āyasmā meghiyo bhagavato upaṭṭhāko hotī’’ti.
ஜந்துகா³மந்தி ஏவங் நாமகங் தஸ்ஸேவ விஹாரஸ்ஸ அபரங் கோ³சரகா³மங். ‘‘ஜத்துகா³ம’’ந்திபி பாடோ². கிமிகாளாயாதி காளகிமீனங் ப³ஹுலதாய ‘‘கிமிகாளா’’தி லத்³த⁴னாமாய நதி³யா. ஜங்க⁴விஹாரந்தி சிரனிஸஜ்ஜாய ஜங்கா⁴ஸு உப்பன்னகிலமத²வினோத³னத்த²ங் விசரணங். பாஸாதி³கந்தி அவிரளருக்க²தாய ஸினித்³த⁴பத்ததாய ச பஸ்ஸந்தானங் பஸாத³மாவஹதீதி பாஸாதி³கங். ஸந்த³ச்சா²யதாய மனுஞ்ஞபூ⁴மிபா⁴க³தாய ச மனுஞ்ஞங். அந்தோ பவிட்டா²னங் பீதிஸோமனஸ்ஸஜனநட்டே²ன சித்தங் ரமேதீதி ரமணீயங். அலந்தி பரியத்தங், யுத்தந்திபி அத்தோ². பதா⁴னத்தி²கஸ்ஸாதி யோகே³ன பா⁴வனாய அத்தி²கஸ்ஸ. பதா⁴னாயாதி ஸமணத⁴ம்மகரணாய. ஆக³ச்செ²ய்யாஹந்தி ஆக³ச்செ²ய்யங் அஹங். தே²ரேன கிர புப்³பே³ தங் டா²னங் அனுபடிபாடியா பஞ்ச ஜாதிஸதானி ரஞ்ஞா ஏவ ஸதா அனுபூ⁴தங் உய்யானங் அஹோஸி, தேனஸ்ஸ தி³ட்ட²மத்தேயேவ தத்த² விஹரிதுங் சித்தங் நமி. ஆக³மேஹி தாவாதி ஸத்தா² தே²ரஸ்ஸ வசனங் ஸுத்வா உபதா⁴ரெந்தோ ‘‘ந தாவஸ்ஸ ஞாணங் பரிபாகங் க³த’’ந்தி ஞத்வா படிக்கி²பந்தோ ஏவமாஹ . ஏககம்ஹி தாவாதி இத³ங் பனஸ்ஸ ‘‘ஏவமயங் க³ந்த்வாபி கம்மே அனிப்ப²ஜ்ஜமானே நிராஸங்கோ ஹுத்வா பேமவஸேன புன ஆக³ச்சி²ஸ்ஸதீ’’தி சித்தமத்³த³வஜனநத்த²ங் ஆஹ. யாவ அஞ்ஞோபி கோசி பி⁴க்கு² ஆக³ச்ச²தீதி அஞ்ஞோ கோசி பி⁴க்கு² மம ஸந்திகங் யாவ ஆக³ச்ச²தி, தாவ ஆக³மேஹீதி அத்தோ². ‘‘கோசி பி⁴க்கு² தி³ஸ்ஸதீ’’திபி பாடோ². ‘‘ஆக³ச்ச²தூ’’திபி பட²ந்தி, ததா² ‘‘தி³ஸ்ஸதூ’’தி.
Jantugāmanti evaṃ nāmakaṃ tasseva vihārassa aparaṃ gocaragāmaṃ. ‘‘Jattugāma’’ntipi pāṭho. Kimikāḷāyāti kāḷakimīnaṃ bahulatāya ‘‘kimikāḷā’’ti laddhanāmāya nadiyā. Jaṅghavihāranti ciranisajjāya jaṅghāsu uppannakilamathavinodanatthaṃ vicaraṇaṃ. Pāsādikanti aviraḷarukkhatāya siniddhapattatāya ca passantānaṃ pasādamāvahatīti pāsādikaṃ. Sandacchāyatāya manuññabhūmibhāgatāya ca manuññaṃ. Anto paviṭṭhānaṃ pītisomanassajananaṭṭhena cittaṃ rametīti ramaṇīyaṃ. Alanti pariyattaṃ, yuttantipi attho. Padhānatthikassāti yogena bhāvanāya atthikassa. Padhānāyāti samaṇadhammakaraṇāya. Āgaccheyyāhanti āgaccheyyaṃ ahaṃ. Therena kira pubbe taṃ ṭhānaṃ anupaṭipāṭiyā pañca jātisatāni raññā eva satā anubhūtaṃ uyyānaṃ ahosi, tenassa diṭṭhamatteyeva tattha viharituṃ cittaṃ nami. Āgamehi tāvāti satthā therassa vacanaṃ sutvā upadhārento ‘‘na tāvassa ñāṇaṃ paripākaṃ gata’’nti ñatvā paṭikkhipanto evamāha . Ekakamhi tāvāti idaṃ panassa ‘‘evamayaṃ gantvāpi kamme anipphajjamāne nirāsaṅko hutvā pemavasena puna āgacchissatī’’ti cittamaddavajananatthaṃ āha. Yāva aññopi koci bhikkhu āgacchatīti añño koci bhikkhu mama santikaṃ yāva āgacchati, tāva āgamehīti attho. ‘‘Koci bhikkhu dissatī’’tipi pāṭho. ‘‘Āgacchatū’’tipi paṭhanti, tathā ‘‘dissatū’’ti.
நத்தி² கிஞ்சி உத்தரி கரணீயந்தி சதூஸு ஸச்சேஸு சதூஹி மக்³கே³ஹி பரிஞ்ஞாதீ³னங் ஸோளஸன்னங் கிச்சானங் கதத்தா, அபி⁴ஸம்போ³தி⁴யா வா அதி⁴க³தத்தா ததோ அஞ்ஞங் உத்தரி கரணீயங் நாம நத்தி². நத்தி² கதஸ்ஸ வா பதிசயோதி கதஸ்ஸ வா புன பதிசயோபி நத்தி². ந ஹி பா⁴விதமக்³கோ³ புன பா⁴வீயதி, பஹீனகிலேஸானங் வா புன பஹானேன கிச்சங் அத்தி². அத்தி² கதஸ்ஸ பதிசயோதி மய்ஹங் ஸந்தானே நிப்பா²தி³தஸ்ஸ ஸீலாதி³த⁴ம்மஸ்ஸ அரியமக்³க³ஸ்ஸ அனதி⁴க³தத்தா தத³த்த²ங் புன வட்³ட⁴னஸங்கா²தோ பதிசயோ அத்தி², இச்சி²தப்³போ³தி அத்தோ². பதா⁴னந்தி கோ² மேகி⁴ய வத³மானங் கிந்தி வதெ³ய்யாமாதி ‘‘ஸமணத⁴ம்மங் கரோமீ’’தி தங் வத³மானங் மயங் அஞ்ஞங் கிங் நாம வதெ³ய்யாம?
Natthi kiñci uttari karaṇīyanti catūsu saccesu catūhi maggehi pariññādīnaṃ soḷasannaṃ kiccānaṃ katattā, abhisambodhiyā vā adhigatattā tato aññaṃ uttari karaṇīyaṃ nāma natthi. Natthi katassa vā paticayoti katassa vā puna paticayopi natthi. Na hi bhāvitamaggo puna bhāvīyati, pahīnakilesānaṃ vā puna pahānena kiccaṃ atthi. Atthi katassa paticayoti mayhaṃ santāne nipphāditassa sīlādidhammassa ariyamaggassa anadhigatattā tadatthaṃ puna vaḍḍhanasaṅkhāto paticayo atthi, icchitabboti attho. Padhānanti kho meghiya vadamānaṃ kinti vadeyyāmāti ‘‘samaṇadhammaṃ karomī’’ti taṃ vadamānaṃ mayaṃ aññaṃ kiṃ nāma vadeyyāma?
தி³வாவிஹாரங் நிஸீதீ³தி தி³வாவிஹாரத்தா²ய நிஸீதி³. நிஸின்னோ ச யஸ்மிங் மங்க³லஸிலாபட்டே புப்³பே³ அனுபடிபாடியா பஞ்ச ஜாதிஸதானி ராஜா ஹுத்வா உய்யானகீளங் கீளந்தோ விவித⁴னாடகபரிவாரோ நிஸின்னபுப்³போ³, தஸ்மிங்யேவ டா²னே நிஸீதி³. அத²ஸ்ஸ நிஸின்னகாலதோ பட்டா²ய ஸமணபா⁴வோ விக³தோ விய அஹோஸி, ராஜவேஸங் க³ஹெத்வா நாடகபரிவாரபரிவுதோ ஸேதச்ச²த்தஸ்ஸ ஹெட்டா² மஹாரஹே பல்லங்கே நிஸின்னோ விய ஜாதோ. அத²ஸ்ஸ தங் ஸம்பத்திங் அஸ்ஸாத³யதோ காமவிதக்கோ உத³பாதி³. ஸோ தஸ்மிங்யேவ க²ணே ஸஹொட்³ட⁴ங் க³ஹிதே த்³வே சோரே ஆனெத்வா புரதோ ட²பிதே விய அத்³த³ஸ. தேஸு ஏகஸ்ஸ வத⁴ங் ஆணாபனவஸேன ப்³யாபாத³விதக்கோ உப்பஜ்ஜி, ஏகஸ்ஸ ப³ந்த⁴னங் ஆணாபனவஸேன விஹிங்ஸாவிதக்கோ, ஏவங் ஸோ லதாஜாலேன ருக்கோ² விய மது⁴மக்கி²காஹி மது⁴கா⁴தகோ விய ச அகுஸலவிதக்கேஹி பரிக்கி²த்தோ ஸம்பரிகிண்ணோ அஹோஸி. தங் ஸந்தா⁴ய ‘‘அத² கோ² ஆயஸ்மதோ மேகி⁴யஸ்ஸா’’திஆதி³ வுத்தங்.
Divāvihāraṃnisīdīti divāvihāratthāya nisīdi. Nisinno ca yasmiṃ maṅgalasilāpaṭṭe pubbe anupaṭipāṭiyā pañca jātisatāni rājā hutvā uyyānakīḷaṃ kīḷanto vividhanāṭakaparivāro nisinnapubbo, tasmiṃyeva ṭhāne nisīdi. Athassa nisinnakālato paṭṭhāya samaṇabhāvo vigato viya ahosi, rājavesaṃ gahetvā nāṭakaparivāraparivuto setacchattassa heṭṭhā mahārahe pallaṅke nisinno viya jāto. Athassa taṃ sampattiṃ assādayato kāmavitakko udapādi. So tasmiṃyeva khaṇe sahoḍḍhaṃ gahite dve core ānetvā purato ṭhapite viya addasa. Tesu ekassa vadhaṃ āṇāpanavasena byāpādavitakko uppajji, ekassa bandhanaṃ āṇāpanavasena vihiṃsāvitakko, evaṃ so latājālena rukkho viya madhumakkhikāhi madhughātako viya ca akusalavitakkehi parikkhitto samparikiṇṇo ahosi. Taṃ sandhāya ‘‘atha kho āyasmato meghiyassā’’tiādi vuttaṃ.
அச்ச²ரியங் வத போ⁴தி க³ரஹணச்ச²ரியங் நாம கிரேதங் யதா² ஆயஸ்மா ஆனந்தோ³ ப⁴க³வதோ வலியக³த்தங் தி³ஸ்வா அவோச ‘‘அச்ச²ரியங், ப⁴ந்தே, அப்³பு⁴தங், ப⁴ந்தே’’தி (ஸங்॰ நி॰ 5.511). அபரே பன ‘‘தஸ்மிங் ஸமயே புப்ப²ப²லபல்லவாதீ³ஸு லோப⁴வஸேன காமவிதக்கோ, க²ரஸ்ஸரானங் பக்கி²ஆதீ³னங் ஸத்³த³ஸ்ஸவனேன ப்³யாபாத³விதக்கோ, லெட்³டு³ஆதீ³ஹி தேஸங் படிபா³ஹனாதி⁴ப்பாயேன விஹிங்ஸாவிதக்கோ, ‘இதே⁴வாஹங் வஸெய்ய’ந்தி தத்த² ஸாபெக்க²தாவஸேன காமவிதக்கோ, வனசரகே தத்த² தத்த² தி³ஸ்வா தேஸு சித்தது³ப்³ப⁴னேன ப்³யாபாத³விதக்கோ, தேஸங் விஹேட²னாதி⁴ப்பாயேன விஹிங்ஸாவிதக்கோ தஸ்ஸ உப்பஜ்ஜீ’’திபி வத³ந்தி. யதா² வா ததா² வா தஸ்ஸ மிச்சா²விதக்குப்பத்தியேவ அச்ச²ரியகாரணங். அன்வாஸத்தாதி அனுலக்³கா³ வோகிண்ணா. அத்தனி க³ரும்ஹி ச ஏகத்தேபி ப³ஹுவசனங் தி³ஸ்ஸதி. ‘‘அனுஸந்தோ’’திபி பாடோ².
Acchariyaṃvata bhoti garahaṇacchariyaṃ nāma kiretaṃ yathā āyasmā ānando bhagavato valiyagattaṃ disvā avoca ‘‘acchariyaṃ, bhante, abbhutaṃ, bhante’’ti (saṃ. ni. 5.511). Apare pana ‘‘tasmiṃ samaye pupphaphalapallavādīsu lobhavasena kāmavitakko, kharassarānaṃ pakkhiādīnaṃ saddassavanena byāpādavitakko, leḍḍuādīhi tesaṃ paṭibāhanādhippāyena vihiṃsāvitakko, ‘idhevāhaṃ vaseyya’nti tattha sāpekkhatāvasena kāmavitakko, vanacarake tattha tattha disvā tesu cittadubbhanena byāpādavitakko, tesaṃ viheṭhanādhippāyena vihiṃsāvitakko tassa uppajjī’’tipi vadanti. Yathā vā tathā vā tassa micchāvitakkuppattiyeva acchariyakāraṇaṃ. Anvāsattāti anulaggā vokiṇṇā. Attani garumhi ca ekattepi bahuvacanaṃ dissati. ‘‘Anusanto’’tipi pāṭho.
யேன ப⁴க³வா தேனுபஸங்கமீதி ஏவங் மிச்சா²விதக்கேஹி ஸம்பரிகிண்ணோ கம்மட்டா²னஸப்பாயங் காதுங் அஸக்கொந்தோ ‘‘இத³ங் வத தி³ஸ்வா தீ³க⁴த³ஸ்ஸீ ப⁴க³வா படிஸேதே⁴ஸீ’’தி ஸல்லக்கெ²த்வா ‘‘இமங் காரணங் த³ஸப³லஸ்ஸ ஆரோசெஸ்ஸாமீ’’தி நிஸின்னாஸனதோ வுட்டா²ய யேன ப⁴க³வா தேனுபஸங்கமி. உபஸங்கமித்வா ச ‘‘இத⁴ மய்ஹங், ப⁴ந்தே’’திஆதி³னா அத்தனோ பவத்திங் ஆரோசேஸி.
Yena bhagavā tenupasaṅkamīti evaṃ micchāvitakkehi samparikiṇṇo kammaṭṭhānasappāyaṃ kātuṃ asakkonto ‘‘idaṃ vata disvā dīghadassī bhagavā paṭisedhesī’’ti sallakkhetvā ‘‘imaṃ kāraṇaṃ dasabalassa ārocessāmī’’ti nisinnāsanato vuṭṭhāya yena bhagavā tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā ca ‘‘idha mayhaṃ, bhante’’tiādinā attano pavattiṃ ārocesi.
தத்த² யேபு⁴ய்யேனாதி ப³ஹுலங் அபி⁴க்க²ணங். பாபகாதி லாமகா. அகுஸலாதி அகோஸல்லஸம்பூ⁴தா. து³க்³க³திஸம்பாபனட்டே²ன வா பாபகா, குஸலபடிபக்க²தாய அகுஸலா. விதக்கேதி ஊஹதி ஆரம்மணங் சித்தங் அபி⁴னிரோபேதீதி விதக்கோ, காமஸஹக³தோ விதக்கோ காமவிதக்கோ, கிலேஸகாமஸம்பயுத்தோ வத்து²காமாரம்மணோ விதக்கோதி அத்தோ². ப்³யாபாத³ஸஹக³தோ விதக்கோ ப்³யாபாத³விதக்கோ. விஹிங்ஸாஸஹக³தோ விதக்கோ விஹிங்ஸாவிதக்கோ. தேஸு காமானங் அபி⁴னந்த³னவஸேன பவத்தோ நெக்க²ம்மபடிபக்கோ² காமவிதக்கோ, ‘‘இமே ஸத்தா ஹஞ்ஞந்து வா வினஸ்ஸந்து வா மா வா அஹேஸு’’ந்தி ஸத்தேஸு ஸம்பது³ஸ்ஸனவஸேன பவத்தோ மெத்தாபடிபக்கோ² ப்³யாபாத³விதக்கோ, பாணிலெட்³டு³த³ண்டா³தீ³ஹி ஸத்தானங் விஹேடே²துகாமதாவஸேன பவத்தோ கருணாபடிபக்கோ² விஹிங்ஸாவிதக்கோ.
Tattha yebhuyyenāti bahulaṃ abhikkhaṇaṃ. Pāpakāti lāmakā. Akusalāti akosallasambhūtā. Duggatisampāpanaṭṭhena vā pāpakā, kusalapaṭipakkhatāya akusalā. Vitakketi ūhati ārammaṇaṃ cittaṃ abhiniropetīti vitakko, kāmasahagato vitakko kāmavitakko, kilesakāmasampayutto vatthukāmārammaṇo vitakkoti attho. Byāpādasahagato vitakko byāpādavitakko. Vihiṃsāsahagato vitakko vihiṃsāvitakko. Tesu kāmānaṃ abhinandanavasena pavatto nekkhammapaṭipakkho kāmavitakko, ‘‘ime sattā haññantu vā vinassantu vā mā vā ahesu’’nti sattesu sampadussanavasena pavatto mettāpaṭipakkho byāpādavitakko, pāṇileḍḍudaṇḍādīhi sattānaṃ viheṭhetukāmatāvasena pavatto karuṇāpaṭipakkho vihiṃsāvitakko.
கஸ்மா பனஸ்ஸ ப⁴க³வா தத்த² க³மனங் அனுஜானி? ‘‘அனநுஞ்ஞாதோபி சாயங் மங் ஓஹாய க³ச்சி²ஸ்ஸதேவ, ‘பரிசாரகாமதாய மஞ்ஞே ப⁴க³வா க³ந்துங் ந தே³தீ’தி சஸ்ஸ ஸியா அஞ்ஞத²த்தங். தத³ஸ்ஸ தீ³க⁴ரத்தங் அஹிதாய து³க்கா²ய ஸங்வத்தெய்யா’’தி அனுஜானி.
Kasmā panassa bhagavā tattha gamanaṃ anujāni? ‘‘Ananuññātopi cāyaṃ maṃ ohāya gacchissateva, ‘paricārakāmatāya maññe bhagavā gantuṃ na detī’ti cassa siyā aññathattaṃ. Tadassa dīgharattaṃ ahitāya dukkhāya saṃvatteyyā’’ti anujāni.
ஏவங் தஸ்மிங் அத்தனோ பவத்திங் ஆரோசெத்வா நிஸின்னே அத²ஸ்ஸ ப⁴க³வா ஸப்பாயங் த⁴ம்மங் தே³ஸெந்தோ ‘‘அபரிபக்காய, மேகி⁴ய, சேதோவிமுத்தியா’’திஆதி³மாஹ. தத்த² அபரிபக்காயாதி பரிபாகங் அப்பத்தாய. சேதோவிமுத்தியாதி கிலேஸேஹி சேதஸோ விமுத்தியா. புப்³ப³பா⁴கே³ ஹி தத³ங்க³வஸேன சேவ விக்க²ம்ப⁴னவஸேன ச கிலேஸேஹி சேதஸோ விமுத்தி ஹோதி, அபரபா⁴கே³ ஸமுச்சே²த³வஸேன சேவ படிபஸ்ஸத்³தி⁴வஸேன ச. ஸாயங் விமுத்தி ஹெட்டா² வித்தா²ரதோ கதி²தாவ, தஸ்மா தத்த² வுத்தனயேன வேதி³தப்³பா³. தத்த² விமுத்திபரிபாசனீயேஹி த⁴ம்மேஹி ஆஸயே பரிபாசிதே பபோ³தி⁴தே விபஸ்ஸனாய மக்³க³க³ப்³ப⁴ங் க³ண்ஹந்தியா பரிபாகங் க³ச்ச²ந்தியா சேதோவிமுத்தி பரிபக்கா நாம ஹோதி, தத³பா⁴வே அபரிபக்கா.
Evaṃ tasmiṃ attano pavattiṃ ārocetvā nisinne athassa bhagavā sappāyaṃ dhammaṃ desento ‘‘aparipakkāya, meghiya, cetovimuttiyā’’tiādimāha. Tattha aparipakkāyāti paripākaṃ appattāya. Cetovimuttiyāti kilesehi cetaso vimuttiyā. Pubbabhāge hi tadaṅgavasena ceva vikkhambhanavasena ca kilesehi cetaso vimutti hoti, aparabhāge samucchedavasena ceva paṭipassaddhivasena ca. Sāyaṃ vimutti heṭṭhā vitthārato kathitāva, tasmā tattha vuttanayena veditabbā. Tattha vimuttiparipācanīyehi dhammehi āsaye paripācite pabodhite vipassanāya maggagabbhaṃ gaṇhantiyā paripākaṃ gacchantiyā cetovimutti paripakkā nāma hoti, tadabhāve aparipakkā.
கதமே பன விமுத்திபரிபாசனீயா த⁴ம்மா? ஸத்³தி⁴ந்த்³ரியாதீ³னங் விஸுத்³தி⁴கரணவஸேன பன்னரஸ த⁴ம்மா வேதி³தப்³பா³. வுத்தஞ்ஹேதங் –
Katame pana vimuttiparipācanīyā dhammā? Saddhindriyādīnaṃ visuddhikaraṇavasena pannarasa dhammā veditabbā. Vuttañhetaṃ –
‘‘அஸ்ஸத்³தே⁴ புக்³க³லே பரிவஜ்ஜயதோ, ஸத்³தே⁴ புக்³க³லே ஸேவதோ ப⁴ஜதோ பயிருபாஸதோ, பஸாத³னீயே ஸுத்தந்தே பச்சவெக்க²தோ – இமேஹி தீஹாகாரேஹி ஸத்³தி⁴ந்த்³ரியங் விஸுஜ்ஜ²தி.
‘‘Assaddhe puggale parivajjayato, saddhe puggale sevato bhajato payirupāsato, pasādanīye suttante paccavekkhato – imehi tīhākārehi saddhindriyaṃ visujjhati.
‘‘குஸீதே புக்³க³லே பரிவஜ்ஜயதோ, ஆரத்³த⁴வீரியே புக்³க³லே ஸேவதோ ப⁴ஜதோ பயிருபாஸதோ, ஸம்மப்பதா⁴னே பச்சவெக்க²தோ – இமேஹி தீஹாகாரேஹி வீரியிந்த்³ரியங் விஸுஜ்ஜ²தி.
‘‘Kusīte puggale parivajjayato, āraddhavīriye puggale sevato bhajato payirupāsato, sammappadhāne paccavekkhato – imehi tīhākārehi vīriyindriyaṃ visujjhati.
‘‘முட்ட²ஸ்ஸதீ புக்³க³லே பரிவஜ்ஜயதோ, உபட்டி²தஸ்ஸதீ புக்³க³லே ஸேவதோ ப⁴ஜதோ பயிருபாஸதோ, ஸதிபட்டா²னே பச்சவெக்க²தோ – இமேஹி தீஹாகாரேஹி ஸதிந்த்³ரியங் விஸுஜ்ஜ²தி.
‘‘Muṭṭhassatī puggale parivajjayato, upaṭṭhitassatī puggale sevato bhajato payirupāsato, satipaṭṭhāne paccavekkhato – imehi tīhākārehi satindriyaṃ visujjhati.
‘‘அஸமாஹிதே புக்³க³லே பரிவஜ்ஜயதோ, ஸமாஹிதே புக்³க³லே ஸேவதோ ப⁴ஜதோ பயிருபாஸதோ, ஜா²னவிமொக்கே² பச்சவெக்க²தோ – இமேஹி தீஹாகாரேஹி ஸமாதி⁴ந்த்³ரியங் விஸுஜ்ஜ²தி.
‘‘Asamāhite puggale parivajjayato, samāhite puggale sevato bhajato payirupāsato, jhānavimokkhe paccavekkhato – imehi tīhākārehi samādhindriyaṃ visujjhati.
‘‘து³ப்பஞ்ஞே புக்³க³லே பரிவஜ்ஜயதோ, பஞ்ஞவந்தே புக்³க³லே ஸேவதோ ப⁴ஜதோ பயிருபாஸதோ, க³ம்பீ⁴ரஞாணசரியங் பச்சவெக்க²தோ – இமேஹி தீஹாகாரேஹி பஞ்ஞிந்த்³ரியங் விஸுஜ்ஜ²தி.
‘‘Duppaññe puggale parivajjayato, paññavante puggale sevato bhajato payirupāsato, gambhīrañāṇacariyaṃ paccavekkhato – imehi tīhākārehi paññindriyaṃ visujjhati.
‘‘இதி இமே பஞ்ச புக்³க³லே பரிவஜ்ஜயதோ, பஞ்ச புக்³க³லே ஸேவதோ ப⁴ஜதோ பயிருபாஸதோ, பஞ்ச ஸுத்தந்தே பச்சவெக்க²தோ – இமேஹி பன்னரஸஹி ஆகாரேஹி, இமானி பஞ்சிந்த்³ரியானி விஸுஜ்ஜ²ந்தீ’’தி (படி॰ ம॰ 1.185).
‘‘Iti ime pañca puggale parivajjayato, pañca puggale sevato bhajato payirupāsato, pañca suttante paccavekkhato – imehi pannarasahi ākārehi, imāni pañcindriyāni visujjhantī’’ti (paṭi. ma. 1.185).
அபரேபி பன்னரஸ த⁴ம்மா விமுத்திபரிபாசனீயா – ஸத்³தா⁴பஞ்சமானி இந்த்³ரியானி, அனிச்சஸஞ்ஞா து³க்க²ஸஞ்ஞா அனத்தஸஞ்ஞா பஹானஸஞ்ஞா விராக³ஸஞ்ஞாதி இமா பஞ்ச நிப்³பே³த⁴பா⁴கி³யா ஸஞ்ஞா, கல்யாணமித்ததா ஸீலஸங்வரோ அபி⁴ஸல்லேக²தா வீரியாரம்போ⁴ நிப்³பே³தி⁴கபஞ்ஞாதி. தேஸு வினெய்யத³மனகுஸலோ ஸத்தா² வினெய்யஸ்ஸ மேகி⁴யத்தே²ரஸ்ஸ அஜ்ஜா²ஸயவஸேன இத⁴ கல்யாணமித்ததாத³யோ விமுத்திபரிபாசனீயே த⁴ம்மே த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘பஞ்ச த⁴ம்மா பரிபாகாய ஸங்வத்தந்தீ’’தி வத்வா தே வித்தா²ரெந்தோ ‘‘இத⁴, மேகி⁴ய, பி⁴க்கு² கல்யாணமித்தோ ஹோதீ’’திஆதி³மாஹ.
Aparepi pannarasa dhammā vimuttiparipācanīyā – saddhāpañcamāni indriyāni, aniccasaññā dukkhasaññā anattasaññā pahānasaññā virāgasaññāti imā pañca nibbedhabhāgiyā saññā, kalyāṇamittatā sīlasaṃvaro abhisallekhatā vīriyārambho nibbedhikapaññāti. Tesu vineyyadamanakusalo satthā vineyyassa meghiyattherassa ajjhāsayavasena idha kalyāṇamittatādayo vimuttiparipācanīye dhamme dassento ‘‘pañca dhammā paripākāya saṃvattantī’’ti vatvā te vitthārento ‘‘idha, meghiya, bhikkhu kalyāṇamitto hotī’’tiādimāha.
தத்த² கல்யாணமித்தோதி கல்யாணோ ப⁴த்³தோ³ ஸுந்த³ரோ மித்தோ ஏதஸ்ஸாதி கல்யாணமித்தோ. யஸ்ஸ ஸீலாதி³கு³ணஸம்பன்னோ ‘‘அக⁴ஸ்ஸ கா⁴தா, ஹிதஸ்ஸ விதா⁴தா’’தி ஏவங் ஸப்³பா³காரேன உபகாரோ மித்தோ ஹோதி, ஸோ புக்³க³லோ கல்யாணமித்தோவ. யதா²வுத்தேஹி கல்யாணபுக்³க³லேஹேவ ஸப்³பி³ரியாபதே²ஸு ஸஹ அயதி பவத்ததி, ந வினா தேஹீதி கல்யாணஸஹாயோ.கல்யாணபுக்³க³லேஸு ஏவ சித்தேன சேவ காயேன ச நின்னபோணபப்³பா⁴ரபா⁴வேன பவத்ததீதி கல்யாணஸம்பவங்கோ. பத³த்தயேன கல்யாணமித்தஸங்ஸக்³கே³ ஆத³ரங் உப்பாதே³தி.
Tattha kalyāṇamittoti kalyāṇo bhaddo sundaro mitto etassāti kalyāṇamitto. Yassa sīlādiguṇasampanno ‘‘aghassa ghātā, hitassa vidhātā’’ti evaṃ sabbākārena upakāro mitto hoti, so puggalo kalyāṇamittova. Yathāvuttehi kalyāṇapuggaleheva sabbiriyāpathesu saha ayati pavattati, na vinā tehīti kalyāṇasahāyo.Kalyāṇapuggalesu eva cittena ceva kāyena ca ninnapoṇapabbhārabhāvena pavattatīti kalyāṇasampavaṅko. Padattayena kalyāṇamittasaṃsagge ādaraṃ uppādeti.
தத்ரித³ங் கல்யாணமித்தலக்க²ணங் – இத⁴ கல்யாணமித்தோ ஸத்³தா⁴ஸம்பன்னோ ஹோதி ஸீலஸம்பன்னோ ஸுதஸம்பன்னோ சாக³ஸம்பன்னோ வீரியஸம்பன்னோ ஸதிஸம்பன்னோ ஸமாதி⁴ஸம்பன்னோ பஞ்ஞாஸம்பன்னோ. தத்த² ஸத்³தா⁴ஸம்பத்தியா ஸத்³த³ஹதி ததா²க³தஸ்ஸ போ³தி⁴ங் கம்மப²லஞ்ச, தேன ஸம்மாஸம்போ³தி⁴ஹேதுபூ⁴தங் ஸத்தேஸு ஹிதேஸிதங் ந பரிச்சஜதி. ஸீலஸம்பத்தியா ஸப்³ரஹ்மசாரீனங் பியோ ஹோதி மனாபோ க³ரு பா⁴வனீயோ சோத³கோ பாபக³ரஹீ வத்தா வசனக்க²மோ, ஸுதஸம்பத்தியா ஸச்சபடிச்சஸமுப்பாதா³தி³படிஸங்யுத்தானங் க³ம்பீ⁴ரானங் கதா²னங் கத்தா ஹோதி, சாக³ஸம்பத்தியா அப்பிச்சோ² ஹோதி ஸந்துட்டோ² பவிவித்தோ அஸங்ஸட்டோ², வீரியஸம்பத்தியா ஆரத்³த⁴வீரியோ ஹோதி ஸத்தானங் ஹிதப்படிபத்தியா, ஸதிஸம்பத்தியா உபட்டி²தஸ்ஸதி ஹோதி, ஸமாதி⁴ஸம்பத்தியா அவிக்கி²த்தோ ஹோதி ஸமாஹிதசித்தோ, பஞ்ஞாஸம்பத்தியா அவிபரீதங் ஜானாதி. ஸோ ஸதியா குஸலானங் த⁴ம்மானங் க³தியோ ஸமன்வேஸமானோ பஞ்ஞாய ஸத்தானங் ஹிதாஹிதங் யதா²பூ⁴தங் ஜானித்வா, ஸமாதி⁴னா தத்த² ஏகக்³க³சித்தோ ஹுத்வா, வீரியேன ஸத்தே அஹிதா நிஸேதெ⁴த்வா ஹிதே நியோஜேதி. தேனாஹ –
Tatridaṃ kalyāṇamittalakkhaṇaṃ – idha kalyāṇamitto saddhāsampanno hoti sīlasampanno sutasampanno cāgasampanno vīriyasampanno satisampanno samādhisampanno paññāsampanno. Tattha saddhāsampattiyā saddahati tathāgatassa bodhiṃ kammaphalañca, tena sammāsambodhihetubhūtaṃ sattesu hitesitaṃ na pariccajati. Sīlasampattiyā sabrahmacārīnaṃ piyo hoti manāpo garu bhāvanīyo codako pāpagarahī vattā vacanakkhamo, sutasampattiyā saccapaṭiccasamuppādādipaṭisaṃyuttānaṃ gambhīrānaṃ kathānaṃ kattā hoti, cāgasampattiyā appiccho hoti santuṭṭho pavivitto asaṃsaṭṭho, vīriyasampattiyā āraddhavīriyo hoti sattānaṃ hitappaṭipattiyā, satisampattiyā upaṭṭhitassati hoti, samādhisampattiyā avikkhitto hoti samāhitacitto, paññāsampattiyā aviparītaṃ jānāti. So satiyā kusalānaṃ dhammānaṃ gatiyo samanvesamāno paññāya sattānaṃ hitāhitaṃ yathābhūtaṃ jānitvā, samādhinā tattha ekaggacitto hutvā, vīriyena satte ahitā nisedhetvā hite niyojeti. Tenāha –
‘‘பியோ க³ரு பா⁴வனீயோ, வத்தா ச வசனக்க²மோ;
‘‘Piyo garu bhāvanīyo, vattā ca vacanakkhamo;
க³ம்பீ⁴ரஞ்ச கத²ங் கத்தா, நோ சட்டா²னே நியோஜயே’’தி. (அ॰ நி॰ 7.37);
Gambhīrañca kathaṃ kattā, no caṭṭhāne niyojaye’’ti. (a. ni. 7.37);
அயங் பட²மோ த⁴ம்மோ பரிபாகாய ஸங்வத்ததீதி, அயங் கல்யாணமித்ததாஸங்கா²தோ ப்³ரஹ்மசரியவாஸஸ்ஸ ஆதி³பா⁴வதோ, ஸப்³பே³ஸஞ்ச குஸலானங் த⁴ம்மானங் ப³ஹுகாரதாய பதா⁴னபா⁴வதோ ச இமேஸு பஞ்சஸு த⁴ம்மேஸு ஆதி³தோ வுத்தத்தா பட²மோ அனவஜ்ஜத⁴ம்மோ அவிஸுத்³தா⁴னங் ஸத்³தா⁴தீ³னங் விஸுத்³தி⁴கரணவஸேன சேதோவிமுத்தியா பரிபாகாய ஸங்வத்ததி. எத்த² ச கல்யாணமித்தஸ்ஸ ப³ஹுகாரதா பதா⁴னதா ச ‘‘உபட்³ட⁴மித³ங், ப⁴ந்தே, ப்³ரஹ்மசரியஸ்ஸ யதி³த³ங் கல்யாணமித்ததா’’தி வத³ந்தங் த⁴ம்மப⁴ண்டா³கா³ரிகங், ‘‘மா ஹேவங், ஆனந்தா³’’தி த்³விக்க²த்துங் படிஸேதெ⁴த்வா, ‘‘ஸகலமேவ ஹித³ங், ஆனந்த³, ப்³ரஹ்மசரியங், யதி³த³ங் கல்யாணமித்ததா கல்யாணஸஹாயதா’’திஆதி³ஸுத்தபதே³ஹி (ஸங்॰ நி॰ 1.129; 5.2) வேதி³தப்³பா³.
Ayaṃ paṭhamo dhammo paripākāya saṃvattatīti, ayaṃ kalyāṇamittatāsaṅkhāto brahmacariyavāsassa ādibhāvato, sabbesañca kusalānaṃ dhammānaṃ bahukāratāya padhānabhāvato ca imesu pañcasu dhammesu ādito vuttattā paṭhamo anavajjadhammo avisuddhānaṃ saddhādīnaṃ visuddhikaraṇavasena cetovimuttiyā paripākāya saṃvattati. Ettha ca kalyāṇamittassa bahukāratā padhānatā ca ‘‘upaḍḍhamidaṃ, bhante, brahmacariyassa yadidaṃ kalyāṇamittatā’’ti vadantaṃ dhammabhaṇḍāgārikaṃ, ‘‘mā hevaṃ, ānandā’’ti dvikkhattuṃ paṭisedhetvā, ‘‘sakalameva hidaṃ, ānanda, brahmacariyaṃ, yadidaṃ kalyāṇamittatā kalyāṇasahāyatā’’tiādisuttapadehi (saṃ. ni. 1.129; 5.2) veditabbā.
புன சபரந்தி புன ச அபரங் த⁴ம்மஜாதங். ஸீலவாதி எத்த² கேனட்டே²ன ஸீலங்? ஸீலனட்டே²ன ஸீலங். கிமித³ங் ஸீலனங் நாம? ஸமாதா⁴னங், காயகம்மாதீ³னங் ஸுஸீல்யவஸேன அவிப்பகிண்ணதாதி அத்தோ². அத² வா உபதா⁴ரணங், ஜா²னாதி³குஸலானங் த⁴ம்மானங் பதிட்டா²னவஸேன ஆதா⁴ரபா⁴வோதி அத்தோ². தஸ்மா ஸீலேதி ஸீலதீதி வா ஸீலங். அயங் தாவ ஸத்³த³லக்க²ணனயேன ஸீலத்தோ². அபரே பன ‘‘ஸிரட்டோ² ஸீதலட்டோ² ஸீலட்டோ² ஸங்வரட்டோ²’’தி நிருத்தினயேன அத்த²ங் வண்ணெந்தி. தயித³ங் பாரிபூரிதோ அதிஸயதோ வா ஸீலங் அஸ்ஸ அத்தீ²தி ஸீலவா, ஸீலஸம்பன்னோதி அத்தோ².
Puna caparanti puna ca aparaṃ dhammajātaṃ. Sīlavāti ettha kenaṭṭhena sīlaṃ? Sīlanaṭṭhena sīlaṃ. Kimidaṃ sīlanaṃ nāma? Samādhānaṃ, kāyakammādīnaṃ susīlyavasena avippakiṇṇatāti attho. Atha vā upadhāraṇaṃ, jhānādikusalānaṃ dhammānaṃ patiṭṭhānavasena ādhārabhāvoti attho. Tasmā sīleti sīlatīti vā sīlaṃ. Ayaṃ tāva saddalakkhaṇanayena sīlattho. Apare pana ‘‘siraṭṭho sītalaṭṭho sīlaṭṭho saṃvaraṭṭho’’ti niruttinayena atthaṃ vaṇṇenti. Tayidaṃ pāripūrito atisayato vā sīlaṃ assa atthīti sīlavā, sīlasampannoti attho.
யதா² ச ஸீலவா ஹோதி ஸீலஸம்பன்னோ, தங் த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘பாதிமொக்க²ஸங்வரஸங்வுதோ’’திஆதி³மாஹ. தத்த² பாதிமொக்க²ந்தி ஸிக்கா²பத³ஸீலங். தஞ்ஹி யோ நங் பாதி ரக்க²தி, தங் மொக்கே²தி மோசேதி ஆபாயிகாதீ³ஹி து³க்கே²ஹீதி பாதிமொக்க²ங். ஸங்வரணங் ஸங்வரோ, காயவாசாஹி அவீதிக்கமோ. பாதிமொக்க²மேவ ஸங்வரோ பாதிமொக்க²ஸங்வரோ, தேன ஸங்வுதோ பிஹிதகாயவாசோதி பாதிமொக்க²ஸங்வரஸங்வுதோ, இத³மஸ்ஸ தஸ்மிங் ஸீலே பதிட்டி²தபா⁴வபரிதீ³பனங். விஹரதீதி தத³னுரூபவிஹாரஸமங்கி³பா⁴வபரிதீ³பனங். ஆசாரகோ³சரஸம்பன்னோதி ஹெட்டா² பாதிமொக்க²ஸங்வரஸ்ஸ, உபரி விஸேஸானங் யோக³ஸ்ஸ ச உபகாரகத⁴ம்மபரிதீ³பனங். அணுமத்தேஸு வஜ்ஜேஸு ப⁴யத³ஸ்ஸாவீதி பாதிமொக்க²ஸீலதோ அசவனத⁴ம்மதாபரிதீ³பனங். ஸமாதா³யாதி ஸிக்கா²பதா³னங் அனவஸேஸதோ ஆதா³னபரிதீ³பனங். ஸிக்க²தீதி ஸிக்கா²ய ஸமங்கி³பா⁴வபரிதீ³பனங். ஸிக்கா²பதே³ஸூதி ஸிக்கி²தப்³ப³த⁴ம்மபரிதீ³பனங்.
Yathā ca sīlavā hoti sīlasampanno, taṃ dassetuṃ ‘‘pātimokkhasaṃvarasaṃvuto’’tiādimāha. Tattha pātimokkhanti sikkhāpadasīlaṃ. Tañhi yo naṃ pāti rakkhati, taṃ mokkheti moceti āpāyikādīhi dukkhehīti pātimokkhaṃ. Saṃvaraṇaṃ saṃvaro, kāyavācāhi avītikkamo. Pātimokkhameva saṃvaro pātimokkhasaṃvaro, tena saṃvuto pihitakāyavācoti pātimokkhasaṃvarasaṃvuto, idamassa tasmiṃ sīle patiṭṭhitabhāvaparidīpanaṃ. Viharatīti tadanurūpavihārasamaṅgibhāvaparidīpanaṃ. Ācāragocarasampannoti heṭṭhā pātimokkhasaṃvarassa, upari visesānaṃ yogassa ca upakārakadhammaparidīpanaṃ. Aṇumattesu vajjesu bhayadassāvīti pātimokkhasīlato acavanadhammatāparidīpanaṃ. Samādāyāti sikkhāpadānaṃ anavasesato ādānaparidīpanaṃ. Sikkhatīti sikkhāya samaṅgibhāvaparidīpanaṃ. Sikkhāpadesūti sikkhitabbadhammaparidīpanaṃ.
அபரோ நயோ – கிலேஸானங் ப³லவபா⁴வதோ, பாபகிரியாய ஸுகரபா⁴வதோ, புஞ்ஞகிரியாய ச து³க்கரபா⁴வதோ ப³ஹுக்க²த்துங் அபாயேஸு பதனஸீலோதி பாதீ, புது²ஜ்ஜனோ. அனிச்சதாய வா ப⁴வாதீ³ஸு கம்மவேக³க்கி²த்தோ க⁴டீயந்தங் விய அனவட்டா²னேன பரிப்³ப⁴மனதோ க³மனஸீலோதி பாதீ, மரணவஸேன வா தம்ஹி தம்ஹி ஸத்தனிகாயே அத்தபா⁴வஸ்ஸ பதனஸீலோதி வா பாதீ, ஸத்தஸந்தானோ சித்தமேவ வா. தங் பாதினங் ஸங்ஸாரது³க்க²தோ மொக்கே²தீதி பாதிமொக்க²ங். சித்தஸ்ஸ ஹி விமொக்கே²ன ஸத்தோ ‘‘விமுத்தோ’’தி வுச்சதி. வுத்தஞ்ஹி ‘‘சித்தவோதா³னா ஸத்தா விஸுஜ்ஜ²ந்தீ’’தி (ஸங்॰ நி॰ 3.100), ‘‘அனுபாதா³ய ஆஸவேஹி சித்தங் விமுத்த’’ந்தி (மஹாவ॰ 28) ச.
Aparo nayo – kilesānaṃ balavabhāvato, pāpakiriyāya sukarabhāvato, puññakiriyāya ca dukkarabhāvato bahukkhattuṃ apāyesu patanasīloti pātī, puthujjano. Aniccatāya vā bhavādīsu kammavegakkhitto ghaṭīyantaṃ viya anavaṭṭhānena paribbhamanato gamanasīloti pātī, maraṇavasena vā tamhi tamhi sattanikāye attabhāvassa patanasīloti vā pātī, sattasantāno cittameva vā. Taṃ pātinaṃ saṃsāradukkhato mokkhetīti pātimokkhaṃ. Cittassa hi vimokkhena satto ‘‘vimutto’’ti vuccati. Vuttañhi ‘‘cittavodānā sattā visujjhantī’’ti (saṃ. ni. 3.100), ‘‘anupādāya āsavehi cittaṃ vimutta’’nti (mahāva. 28) ca.
அத² வா அவிஜ்ஜாதி³ஹேதுனா ஸங்ஸாரே பததி க³ச்ச²தி பவத்ததீதி பாதி, ‘‘அவிஜ்ஜானீவரணானங் ஸத்தானங் தண்ஹாஸங்யோஜனானங் ஸந்தா⁴வதங் ஸங்ஸரத’’ந்தி (ஸங்॰ நி॰ 2.124) ஹி வுத்தங். தஸ்ஸ பாதினோ ஸத்தஸ்ஸ தண்ஹாதி³ஸங்கிலேஸத்தயதோ மொக்கோ² ஏதேனாதி பாதிமொக்கோ², ‘‘கண்டே²காலோ’’திஆதீ³னங் விய ஸமாஸஸித்³தி⁴ வேதி³தப்³பா³.
Atha vā avijjādihetunā saṃsāre patati gacchati pavattatīti pāti, ‘‘avijjānīvaraṇānaṃ sattānaṃ taṇhāsaṃyojanānaṃ sandhāvataṃ saṃsarata’’nti (saṃ. ni. 2.124) hi vuttaṃ. Tassa pātino sattassa taṇhādisaṃkilesattayato mokkho etenāti pātimokkho, ‘‘kaṇṭhekālo’’tiādīnaṃ viya samāsasiddhi veditabbā.
அத² வா பாதேதி வினிபாதேதி து³க்கே²ஹீதி பாதி, சித்தங். வுத்தஞ்ஹி ‘‘சித்தேன நிய்யதீ லோகோ, சித்தேன பரிகஸ்ஸதீ’’தி (ஸங்॰ நி॰ 1.62). தஸ்ஸ பாதினோ மொக்கோ² ஏதேனாதி பாதிமொக்கோ². பததி வா ஏதேன அபாயது³க்கே² ஸங்ஸாரது³க்கே² சாதி பாதி, தண்ஹாதி³ஸங்கிலேஸா. வுத்தஞ்ஹி – ‘‘தண்ஹா ஜனேதி புரிஸங் (ஸங்॰ நி॰ 1.55-57), தண்ஹாது³தியோ புரிஸோ’’தி (இதிவு॰ 15, 105) சாதி³. ததோ பாதிதோ மொக்கோ²தி பாதிமொக்கோ².
Atha vā pāteti vinipāteti dukkhehīti pāti, cittaṃ. Vuttañhi ‘‘cittena niyyatī loko, cittena parikassatī’’ti (saṃ. ni. 1.62). Tassa pātino mokkho etenāti pātimokkho. Patati vā etena apāyadukkhe saṃsāradukkhe cāti pāti, taṇhādisaṃkilesā. Vuttañhi – ‘‘taṇhā janeti purisaṃ (saṃ. ni. 1.55-57), taṇhādutiyo puriso’’ti (itivu. 15, 105) cādi. Tato pātito mokkhoti pātimokkho.
அத² வா பததி எத்தா²தி பாதி, ச² அஜ்ஜ²த்திகபா³ஹிரானி ஆயதனானி. வுத்தஞ்ஹி – ‘‘ச²ஸு லோகோ ஸமுப்பன்னோ, ச²ஸு குப்³ப³தி ஸந்த²வ’’ந்தி (ஸு॰ நி॰ 171). ததோ ச² அஜ்ஜ²த்திகபா³ஹிராயதனஸங்கா²தபாதிதோ மொக்கோ²தி பாதிமொக்கோ². அத² வா பாதோ வினிபாதோ அஸ்ஸ அத்தீ²தி பாதீ, ஸங்ஸாரோ. ததோ மொக்கோ²தி பாதிமொக்கோ².
Atha vā patati etthāti pāti, cha ajjhattikabāhirāni āyatanāni. Vuttañhi – ‘‘chasu loko samuppanno, chasu kubbati santhava’’nti (su. ni. 171). Tato cha ajjhattikabāhirāyatanasaṅkhātapātito mokkhoti pātimokkho. Atha vā pāto vinipāto assa atthīti pātī, saṃsāro. Tato mokkhoti pātimokkho.
அத² வா ஸப்³ப³லோகாதி⁴பதிபா⁴வதோ த⁴ம்மிஸ்ஸரோ ப⁴க³வா பதீதி வுச்சதி, முச்சதி ஏதேனாதி மொக்கோ². பதினோ மொக்கோ² தேன பஞ்ஞத்தத்தாதி பதிமொக்கோ², பதிமொக்கோ² ஏவ பாதிமொக்கோ². ஸப்³ப³கு³ணானங் வா தம்மூலபா⁴வதோ உத்தமட்டே²ன பதி ச, ஸோ யதா²வுத்தட்டே²ன மொக்கோ² சாதி பதிமொக்கோ², பதிமொக்கோ² ஏவ பாதிமொக்கோ². ததா² ஹி வுத்தங் ‘‘பாதிமொக்க²ந்திஆதி³மேதங் முக²மேத’’ந்தி வித்தா²ரோ.
Atha vā sabbalokādhipatibhāvato dhammissaro bhagavā patīti vuccati, muccati etenāti mokkho. Patino mokkho tena paññattattāti patimokkho, patimokkho eva pātimokkho. Sabbaguṇānaṃ vā tammūlabhāvato uttamaṭṭhena pati ca, so yathāvuttaṭṭhena mokkho cāti patimokkho, patimokkho eva pātimokkho. Tathā hi vuttaṃ ‘‘pātimokkhantiādimetaṃ mukhameta’’nti vitthāro.
அத² வா பஇதி பகாரே, அதீதி அச்சந்தத்தே² நிபாதோ, தஸ்மா பகாரேஹி அச்சந்தங் மொக்கே²தீதி பாதிமொக்க²ங். இத³ஞ்ஹி ஸீலங் ஸயங் தத³ங்க³வஸேன, ஸமாதி⁴ஸஹிதங் பஞ்ஞாஸஹிதஞ்ச விக்க²ம்ப⁴னவஸேன ஸமுச்சே²த³வஸேன ச அச்சந்தங் மொக்கே²தி மோசேதீதி பாதிமொக்க²ங். பதி மொக்கோ²தி வா பதிமொக்கோ², தம்ஹா தம்ஹா வீதிக்கமதோ³ஸதோ பச்சேகங் மொக்கோ²தி அத்தோ². பதிமொக்கோ² ஏவ பாதிமொக்கோ². மொக்கோ²தி வா நிப்³பா³னங், தஸ்ஸ மொக்க²ஸ்ஸ படிபி³ம்ப³பூ⁴தோதி பதிமொக்கோ². ஸீலஸங்வரோ ஹி ஸூரியஸ்ஸ அருணுக்³க³மனங் விய நிப்³பா³னஸ்ஸ உத³யபூ⁴தோ தப்படிபா⁴கோ³ ச யதா²ரஹங் ஸங்கிலேஸனிப்³பா³பனதோ. பதிமொக்கோ² ஏவ பாதிமொக்கோ². பதிவத்ததி மொக்கே²தி து³க்க²ந்தி வா பதிமொக்க²ங், பதிமொக்க²மேவ பாதிமொக்க²ந்தி ஏவங் தாவெத்த² பாதிமொக்க²ஸத்³த³ஸ்ஸ அத்தோ² வேதி³தப்³போ³.
Atha vā paiti pakāre, atīti accantatthe nipāto, tasmā pakārehi accantaṃ mokkhetīti pātimokkhaṃ. Idañhi sīlaṃ sayaṃ tadaṅgavasena, samādhisahitaṃ paññāsahitañca vikkhambhanavasena samucchedavasena ca accantaṃ mokkheti mocetīti pātimokkhaṃ. Pati mokkhoti vā patimokkho, tamhā tamhā vītikkamadosato paccekaṃ mokkhoti attho. Patimokkho eva pātimokkho. Mokkhoti vā nibbānaṃ, tassa mokkhassa paṭibimbabhūtoti patimokkho. Sīlasaṃvaro hi sūriyassa aruṇuggamanaṃ viya nibbānassa udayabhūto tappaṭibhāgo ca yathārahaṃ saṃkilesanibbāpanato. Patimokkho eva pātimokkho. Pativattati mokkheti dukkhanti vā patimokkhaṃ, patimokkhameva pātimokkhanti evaṃ tāvettha pātimokkhasaddassa attho veditabbo.
ஸங்வரதி பித³ஹதி ஏதேனாதி ஸங்வரோ, பாதிமொக்க²மேவ ஸங்வரோ பாதிமொக்க²ஸங்வரோ. அத்த²தோ பன ததோ ததோ வீதிக்கமிதப்³ப³தோ விரதியோ சேதனா ச. தேன பாதிமொக்க²ஸங்வரேன உபேதோ ஸமன்னாக³தோ பாதிமொக்க²ஸங்வரஸங்வுதோதி வுத்தோ. வுத்தஞ்ஹேதங் விப⁴ங்கே³ –
Saṃvarati pidahati etenāti saṃvaro, pātimokkhameva saṃvaro pātimokkhasaṃvaro. Atthato pana tato tato vītikkamitabbato viratiyo cetanā ca. Tena pātimokkhasaṃvarena upeto samannāgato pātimokkhasaṃvarasaṃvutoti vutto. Vuttañhetaṃ vibhaṅge –
‘‘இமினா பாதிமொக்க²ஸங்வரேன உபேதோ ஹோதி ஸமுபேதோ உபாக³தோ ஸமுபாக³தோ உபபன்னோ ஸமுபபன்னோ ஸமன்னாக³தோ, தேன வுச்சதி பாதிமொக்க²ஸங்வரஸங்வுதோ’’தி (விப⁴॰ 511).
‘‘Iminā pātimokkhasaṃvarena upeto hoti samupeto upāgato samupāgato upapanno samupapanno samannāgato, tena vuccati pātimokkhasaṃvarasaṃvuto’’ti (vibha. 511).
விஹரதீதி இரியாபத²விஹாரேன விஹரதி இரீயதி வத்ததி.
Viharatīti iriyāpathavihārena viharati irīyati vattati.
ஆசாரகோ³சரஸம்பன்னோதி வேளுதா³னாதி³மிச்சா²ஜீவஸ்ஸ காயபாக³ப்³பி⁴யாதீ³னஞ்ச அகரணேன ஸப்³ப³ஸோ அனாசாரங் வஜ்ஜெத்வா ‘‘காயிகோ அவீதிக்கமோ வாசஸிகோ அவீதிக்கமோ காயிகவாசஸிகோ அவீதிக்கமோ’’தி ஏவங் வுத்தபி⁴க்கு²ஸாருப்பஆசாரஸம்பத்தியா, வேஸியாதி³அகோ³சரங் வஜ்ஜெத்வா பிண்ட³பாதாதி³அத்த²ங் உபஸங்கமிதுங் யுத்தட்டா²னஸங்கா²தேன கோ³சரேன ச ஸம்பன்னத்தா ஆசாரகோ³சரஸம்பன்னோ.
Ācāragocarasampannoti veḷudānādimicchājīvassa kāyapāgabbhiyādīnañca akaraṇena sabbaso anācāraṃ vajjetvā ‘‘kāyiko avītikkamo vācasiko avītikkamo kāyikavācasiko avītikkamo’’ti evaṃ vuttabhikkhusāruppaācārasampattiyā, vesiyādiagocaraṃ vajjetvā piṇḍapātādiatthaṃ upasaṅkamituṃ yuttaṭṭhānasaṅkhātena gocarena ca sampannattā ācāragocarasampanno.
அபிச யோ பி⁴க்கு² ஸத்த²ரி ஸகா³ரவோ ஸப்பதிஸ்ஸோ ஸப்³ரஹ்மசாரீஸு ஸகா³ரவோ ஸப்பதிஸ்ஸோ ஹிரொத்தப்பஸம்பன்னோ ஸுனிவத்தோ² ஸுபாருதோ பாஸாதி³கேன அபி⁴க்கந்தேன படிக்கந்தேன ஆலோகிதேன விலோகிதேன ஸமிஞ்ஜிதேன பஸாரிதேன இரியாபத²ஸம்பன்னோ இந்த்³ரியேஸு கு³த்தத்³வாரோ போ⁴ஜனே மத்தஞ்ஞூ ஜாக³ரியமனுயுத்தோ ஸதிஸம்பஜஞ்ஞேன ஸமன்னாக³தோ அப்பிச்சோ² ஸந்துட்டோ² பவிவித்தோ அஸங்ஸட்டோ² ஆபி⁴ஸமாசாரிகேஸு ஸக்கச்சகாரீ க³ருசித்தீகாரப³ஹுலோ விஹரதி, அயங் வுச்சதி ஆசாரஸம்பன்னோ.
Apica yo bhikkhu satthari sagāravo sappatisso sabrahmacārīsu sagāravo sappatisso hirottappasampanno sunivattho supāruto pāsādikena abhikkantena paṭikkantena ālokitena vilokitena samiñjitena pasāritena iriyāpathasampanno indriyesu guttadvāro bhojane mattaññū jāgariyamanuyutto satisampajaññena samannāgato appiccho santuṭṭho pavivitto asaṃsaṭṭho ābhisamācārikesu sakkaccakārī garucittīkārabahulo viharati, ayaṃ vuccati ācārasampanno.
கோ³சரோ பன உபனிஸ்ஸயகோ³சரோ ஆரக்க²கோ³சரோ உபனிப³ந்த⁴கோ³சரோதி திவிதோ⁴. தத்த² யோ த³ஸகதா²வத்து²கு³ணஸமன்னாக³தோ வுத்தலக்க²ணோ கல்யாணமித்தோ, யங் நிஸ்ஸாய அஸுதங் ஸுணாதி, ஸுதங் பரியோதா³பேதி, கங்க²ங் விதரதி, தி³ட்டி²ங் உஜுங் கரோதி, சித்தங் பஸாதே³தி, யஞ்ச அனுஸிக்க²ந்தோ ஸத்³தா⁴ய வட்³ட⁴தி , ஸீலேன, ஸுதேன, சாகே³ன, பஞ்ஞாய வட்³ட⁴தி, அயங் வுச்சதி உபனிஸ்ஸயகோ³சரோ.
Gocaro pana upanissayagocaro ārakkhagocaro upanibandhagocaroti tividho. Tattha yo dasakathāvatthuguṇasamannāgato vuttalakkhaṇo kalyāṇamitto, yaṃ nissāya asutaṃ suṇāti, sutaṃ pariyodāpeti, kaṅkhaṃ vitarati, diṭṭhiṃ ujuṃ karoti, cittaṃ pasādeti, yañca anusikkhanto saddhāya vaḍḍhati , sīlena, sutena, cāgena, paññāya vaḍḍhati, ayaṃ vuccati upanissayagocaro.
யோ பி⁴க்கு² அந்தரக⁴ரங் பவிட்டோ² வீதி²ங் படிபன்னோ ஒக்கி²த்தசக்கு² யுக³மத்தத³ஸ்ஸாவீ சக்கு²ந்த்³ரியஸங்வுதோவ க³ச்ச²தி, ந ஹத்தி²ங் ஓலோகெந்தோ, ந அஸ்ஸங், ந ரத²ங், ந பத்திங், ந இத்தி²ங், ந புரிஸங் ஓலோகெந்தோ, ந உத்³த⁴ங் ஓலோகெந்தோ, ந அதோ⁴ ஓலோகெந்தோ, ந தி³ஸாவிதி³ஸங் பெக்க²மானோ க³ச்ச²தி, அயங் ஆரக்க²கோ³சரோ.
Yo bhikkhu antaragharaṃ paviṭṭho vīthiṃ paṭipanno okkhittacakkhu yugamattadassāvī cakkhundriyasaṃvutova gacchati, na hatthiṃ olokento, na assaṃ, na rathaṃ, na pattiṃ, na itthiṃ, na purisaṃ olokento, na uddhaṃ olokento, na adho olokento, na disāvidisaṃ pekkhamāno gacchati, ayaṃ ārakkhagocaro.
உபனிப³ந்த⁴கோ³சரோ பன சத்தாரோ ஸதிபட்டா²னா, யத்த² பி⁴க்கு² அத்தனோ சித்தங் உபனிப³ந்த⁴தி, வுத்தஞ்ஹேதங் ப⁴க³வதா –
Upanibandhagocaro pana cattāro satipaṭṭhānā, yattha bhikkhu attano cittaṃ upanibandhati, vuttañhetaṃ bhagavatā –
‘‘கோ ச, பி⁴க்க²வே, பி⁴க்கு²னோ கோ³சரோ ஸகோ பெத்திகோ விஸயோ, யதி³த³ங் சத்தாரோ ஸதிபட்டா²னா’’தி (ஸங்॰ நி॰ 5.372).
‘‘Ko ca, bhikkhave, bhikkhuno gocaro sako pettiko visayo, yadidaṃ cattāro satipaṭṭhānā’’ti (saṃ. ni. 5.372).
தத்த² உபனிஸ்ஸயகோ³சரஸ்ஸ புப்³பே³ வுத்தத்தா இதரேஸங் வஸேனெத்த² கோ³சரோ வேதி³தப்³போ³. இதி யதா²வுத்தாய ஆசாரஸம்பத்தியா, இமாய ச கோ³சரஸம்பத்தியா ஸமன்னாக³தத்தா ஆசாரகோ³சரஸம்பன்னோ.
Tattha upanissayagocarassa pubbe vuttattā itaresaṃ vasenettha gocaro veditabbo. Iti yathāvuttāya ācārasampattiyā, imāya ca gocarasampattiyā samannāgatattā ācāragocarasampanno.
அணுமத்தேஸு வஜ்ஜேஸு ப⁴யத³ஸ்ஸாவீதி அப்பமத்தகத்தா அணுப்பமாணேஸு அஸ்ஸதியா அஸஞ்சிச்ச ஆபன்னஸேகி²யஅகுஸலசித்துப்பாதா³தி³பே⁴தே³ஸு வஜ்ஜேஸு ப⁴யத³ஸ்ஸனஸீலோ. யோ ஹி பி⁴க்கு² பரமாணுமத்தங் வஜ்ஜங் அட்ட²ஸட்டி²யோஜனபமாணாதி⁴கயோஜனஸதஸஹஸ்ஸுப்³பே³த⁴ஸினேருபப்³ப³தராஜஸதி³ஸங் கத்வா பஸ்ஸதி, யோபி ஸப்³ப³லஹுகங் து³ப்³பா⁴ஸிதமத்தங் பாராஜிகஸதி³ஸங் கத்வா பஸ்ஸதி, அயம்பி அணுமத்தேஸு வஜ்ஜேஸு ப⁴யத³ஸ்ஸாவீ நாம. ஸமாதா³ய ஸிக்க²தி ஸிக்கா²பதே³ஸூதி யங்கிஞ்சி ஸிக்கா²பதே³ஸு ஸிக்கி²தப்³ப³ங், தங் ஸப்³பே³ன ஸப்³ப³ங் ஸப்³ப³தா² ஸப்³ப³ங் அனவஸேஸங் ஸம்மா ஆதி³யித்வா ஸிக்க²தி, பவத்ததி பரிபூரேதீதி அத்தோ².
Aṇumattesu vajjesu bhayadassāvīti appamattakattā aṇuppamāṇesu assatiyā asañcicca āpannasekhiyaakusalacittuppādādibhedesu vajjesu bhayadassanasīlo. Yo hi bhikkhu paramāṇumattaṃ vajjaṃ aṭṭhasaṭṭhiyojanapamāṇādhikayojanasatasahassubbedhasinerupabbatarājasadisaṃ katvā passati, yopi sabbalahukaṃ dubbhāsitamattaṃ pārājikasadisaṃ katvā passati, ayampi aṇumattesu vajjesu bhayadassāvī nāma. Samādāya sikkhati sikkhāpadesūti yaṃkiñci sikkhāpadesu sikkhitabbaṃ, taṃ sabbena sabbaṃ sabbathā sabbaṃ anavasesaṃ sammā ādiyitvā sikkhati, pavattati paripūretīti attho.
அபி⁴ஸல்லேகி²காதி அதிவிய கிலேஸானங் ஸல்லேக²னீ, தேஸங் தனுபா⁴வாய பஹானாய யுத்தரூபா. சேதோவிவரணஸப்பாயாதி சேதஸோ படிச்சா²த³கானங் நீவரணானங் தூ³ரீபா⁴வகரணேன சேதோவிவரணஸங்கா²தானங் ஸமத²விபஸ்ஸனானங் ஸப்பாயா, ஸமத²விபஸ்ஸனாசித்தஸ்ஸேவ வா விவரணாய பாகடீகரணாய வா ஸப்பாயா உபகாரிகாதி சேதோவிவரணஸப்பாயா.
Abhisallekhikāti ativiya kilesānaṃ sallekhanī, tesaṃ tanubhāvāya pahānāya yuttarūpā. Cetovivaraṇasappāyāti cetaso paṭicchādakānaṃ nīvaraṇānaṃ dūrībhāvakaraṇena cetovivaraṇasaṅkhātānaṃ samathavipassanānaṃ sappāyā, samathavipassanācittasseva vā vivaraṇāya pākaṭīkaraṇāya vā sappāyā upakārikāti cetovivaraṇasappāyā.
இதா³னி யேன நிப்³பி³தா³தி³ஆவஹனேன அயங் கதா² அபி⁴ஸல்லேகி²கா சேதோவிவரணஸப்பாயா ச நாம ஹோதி, தங் த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘ஏகந்தனிப்³பி³தா³யா’’திஆதி³ வுத்தங். தத்த² ஏகந்தனிப்³பி³தா³யாதி ஏகங்ஸேனேவ வட்டது³க்க²தோ நிப்³பி³ந்த³னத்தா²ய. விராகா³ய நிரோதா⁴யாதி தஸ்ஸேவ விரஜ்ஜனத்தா²ய ச நிருஜ்ஜ²னத்தா²ய ச. உபஸமாயாதி ஸப்³ப³கிலேஸூபஸமாய. அபி⁴ஞ்ஞாயாதி ஸப்³ப³ஸ்ஸாபி அபி⁴ஞ்ஞெய்யஸ்ஸ அபி⁴ஜானநாய. ஸம்போ³தா⁴யாதி சதுமக்³க³ஸம்போ³தா⁴ய. நிப்³பா³னாயாதி அனுபாதி³ஸேஸனிப்³பா³னாய. ஏதேஸு ஹி ஆதி³தோ தீஹி பதே³ஹி விபஸ்ஸனா வுத்தா, த்³வீஹி மக்³கோ³, த்³வீஹி நிப்³பா³னங் வுத்தங். ஸமத²விபஸ்ஸனா ஆதி³ங் கத்வா நிப்³பா³னபரியோஸானோ அயங் ஸப்³போ³ உத்தரிமனுஸ்ஸத⁴ம்மோ த³ஸகதா²வத்து²லாபி⁴னோ ஸிஜ்ஜ²தீதி த³ஸ்ஸேதி.
Idāni yena nibbidādiāvahanena ayaṃ kathā abhisallekhikā cetovivaraṇasappāyā ca nāma hoti, taṃ dassetuṃ ‘‘ekantanibbidāyā’’tiādi vuttaṃ. Tattha ekantanibbidāyāti ekaṃseneva vaṭṭadukkhato nibbindanatthāya. Virāgāya nirodhāyāti tasseva virajjanatthāya ca nirujjhanatthāya ca. Upasamāyāti sabbakilesūpasamāya. Abhiññāyāti sabbassāpi abhiññeyyassa abhijānanāya. Sambodhāyāti catumaggasambodhāya. Nibbānāyāti anupādisesanibbānāya. Etesu hi ādito tīhi padehi vipassanā vuttā, dvīhi maggo, dvīhi nibbānaṃ vuttaṃ. Samathavipassanā ādiṃ katvā nibbānapariyosāno ayaṃ sabbo uttarimanussadhammo dasakathāvatthulābhino sijjhatīti dasseti.
இதா³னி தங் கத²ங் விப⁴ஜித்வா த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘அப்பிச்ச²கதா²’’திஆதி³மாஹ. தத்த² அப்பிச்சோ²தி ந இச்சோ², தஸ்ஸ கதா² அப்பிச்ச²கதா², அப்பிச்ச²பா⁴வப்படிஸங்யுத்தா கதா² வா அப்பிச்ச²கதா². எத்த² ச அத்ரிச்சோ² பாபிச்சோ² மஹிச்சோ² அப்பிச்சோ²தி இச்சா²வஸேன சத்தாரோ புக்³க³லா. தேஸு அத்தனா யதா²லத்³தே⁴ன லாபே⁴ன அதித்தோ உபரூபரி லாப⁴ங் இச்ச²ந்தோ அத்ரிச்சோ² நாம. யங் ஸந்தா⁴ய வுத்தங் –
Idāni taṃ kathaṃ vibhajitvā dassento ‘‘appicchakathā’’tiādimāha. Tattha appicchoti na iccho, tassa kathā appicchakathā, appicchabhāvappaṭisaṃyuttā kathā vā appicchakathā. Ettha ca atriccho pāpiccho mahiccho appicchoti icchāvasena cattāro puggalā. Tesu attanā yathāladdhena lābhena atitto uparūpari lābhaṃ icchanto atriccho nāma. Yaṃ sandhāya vuttaṃ –
‘‘சதுப்³பி⁴ அட்ட²ஜ்ஜ²க³மா, அட்ட²பி⁴ சாபி ஸோளஸ;
‘‘Catubbhi aṭṭhajjhagamā, aṭṭhabhi cāpi soḷasa;
ஸோளஸபி⁴ ச த்³வத்திங்ஸ, அத்ரிச்ச²ங் சக்கமாஸதோ³;
Soḷasabhi ca dvattiṃsa, atricchaṃ cakkamāsado;
இச்சா²ஹதஸ்ஸ போஸஸ்ஸ, சக்கங் ப⁴மதி மத்த²கே’’தி. (ஜா॰ 1.5.103);
Icchāhatassa posassa, cakkaṃ bhamati matthake’’ti. (jā. 1.5.103);
‘‘அத்ரிச்சா² அதிலோபே⁴ன, அதிலோப⁴மதே³ன சா’’தி ச. (ஜா॰ 1.2.168);
‘‘Atricchā atilobhena, atilobhamadena cā’’ti ca. (jā. 1.2.168);
லாப⁴ஸக்காரஸிலோகனிகாமயதாய அஸந்தகு³ணஸம்பா⁴வனாதி⁴ப்பாயோ பாபிச்சோ². யங் ஸந்தா⁴ய வுத்தங் –
Lābhasakkārasilokanikāmayatāya asantaguṇasambhāvanādhippāyo pāpiccho. Yaṃ sandhāya vuttaṃ –
‘‘தத்த² கதமா குஹனா? லாப⁴ஸக்காரஸிலோகஸன்னிஸ்ஸிதஸ்ஸ பாபிச்ச²ஸ்ஸ இச்சா²பகதஸ்ஸ பச்சயப்படிஸேவனஸங்கா²தேன வா ஸாமந்தஜப்பிதேன வா இரியாபத²ஸ்ஸ வா அட²பனா’’திஆதி³ (விப⁴॰ 861).
‘‘Tattha katamā kuhanā? Lābhasakkārasilokasannissitassa pāpicchassa icchāpakatassa paccayappaṭisevanasaṅkhātena vā sāmantajappitena vā iriyāpathassa vā aṭhapanā’’tiādi (vibha. 861).
ஸந்தகு³ணஸம்பா⁴வனாதி⁴ப்பாயோ படிக்³க³ஹணே அமத்தஞ்ஞூ மஹிச்சோ². யங் ஸந்தா⁴ய வுத்தங் –
Santaguṇasambhāvanādhippāyo paṭiggahaṇe amattaññū mahiccho. Yaṃ sandhāya vuttaṃ –
‘‘இதே⁴கச்சோ ஸத்³தோ⁴ ஸமானோ ‘ஸத்³தோ⁴தி மங் ஜனோ ஜானாதூ’தி இச்ச²தி, ஸீலவா ஸமானோ ‘ஸீலவாதி மங் ஜனோ ஜானாதூ’தி இச்ச²தீ’’திஆதி³ (விப⁴॰ 851).
‘‘Idhekacco saddho samāno ‘saddhoti maṃ jano jānātū’ti icchati, sīlavā samāno ‘sīlavāti maṃ jano jānātū’ti icchatī’’tiādi (vibha. 851).
து³த்தப்பியதாய ஹிஸ்ஸ விஜாதமாதாபி சித்தங் க³ஹேதுங் ந ஸக்கோதி. தேனேதங் வுச்சதி –
Duttappiyatāya hissa vijātamātāpi cittaṃ gahetuṃ na sakkoti. Tenetaṃ vuccati –
‘‘அக்³கி³க்க²ந்தோ⁴ ஸமுத்³தோ³ ச, மஹிச்சோ² சாபி புக்³க³லோ;
‘‘Aggikkhandho samuddo ca, mahiccho cāpi puggalo;
ஸகடேஹி பச்சயே தெ³ந்து, தயோபேதே அதப்பியா’’தி.
Sakaṭehi paccaye dentu, tayopete atappiyā’’ti.
ஏதே பன அத்ரிச்ச²தாத³யோ தோ³ஸே ஆரகா பரிவஜ்ஜெத்வா ஸந்தகு³ணனிகூ³ஹனாதி⁴ப்பாயோ படிக்³க³ஹணே ச மத்தஞ்ஞூ அப்பிச்சோ². ஸோ அத்தனி விஜ்ஜமானம்பி கு³ணங் படிச்சா²தே³துகாமதாய ஸத்³தோ⁴ ஸமானோ ‘‘ஸத்³தோ⁴தி மங் ஜனோ ஜானாதூ’’தி ந இச்ச²தி, ஸீலவா, ப³ஹுஸ்ஸுதோ, பவிவித்தோ, ஆரத்³த⁴வீரியோ, உபட்டி²தஸ்ஸதி, ஸமாஹிதோ, பஞ்ஞவா ஸமானோ ‘‘பஞ்ஞவாதி மங் ஜனோ ஜானாதூ’’தி ந இச்ச²தி.
Ete pana atricchatādayo dose ārakā parivajjetvā santaguṇanigūhanādhippāyo paṭiggahaṇe ca mattaññū appiccho. So attani vijjamānampi guṇaṃ paṭicchādetukāmatāya saddho samāno ‘‘saddhoti maṃ jano jānātū’’ti na icchati, sīlavā, bahussuto, pavivitto, āraddhavīriyo, upaṭṭhitassati, samāhito, paññavā samāno ‘‘paññavāti maṃ jano jānātū’’ti na icchati.
ஸ்வாயங் பச்சயப்பிச்சோ² து⁴தங்க³ப்பிச்சோ² பரியத்திஅப்பிச்சோ² அதி⁴க³மப்பிச்சோ²தி சதுப்³பி³தோ⁴. தத்த² சதூஸு பச்சயேஸு அப்பிச்சோ² பச்சயதா³யகங் தெ³ய்யத⁴ம்மங் அத்தனோ தா²மஞ்ச ஓலோகெத்வா ஸசேபி ஹி தெ³ய்யத⁴ம்மோ ப³ஹு ஹோதி, தா³யகோ அப்பங் தா³துகாமோ, தா³யகஸ்ஸ வஸேன அப்பமேவ க³ண்ஹாதி. தெ³ய்யத⁴ம்மோ சே அப்போ, தா³யகோ ப³ஹுங் தா³துகாமோ, தெ³ய்யத⁴ம்மஸ்ஸ வஸேன அப்பமேவ க³ண்ஹாதி. தெ³ய்யத⁴ம்மோபி சே ப³ஹு, தா³யகோபி ப³ஹுங் தா³துகாமோ, அத்தனோ தா²மங் ஞத்வா பமாணயுத்தமேவ க³ண்ஹாதி. ஏவரூபோ ஹி பி⁴க்கு² அனுப்பன்னங் லாப⁴ங் உப்பாதே³தி, உப்பன்னங் லாப⁴ங் தா²வரங் கரோதி, தா³யகானங் சித்தங் ஆராதே⁴தி. து⁴தங்க³ஸமாதா³னஸ்ஸ பன அத்தனி அத்தி²பா⁴வங் ந ஜானாபேதுகாமோ து⁴தங்க³ப்பிச்சோ². யோ அத்தனோ ப³ஹுஸ்ஸுதபா⁴வங் ஜானாபேதுங் ந இச்ச²தி, அயங் பரியத்திஅப்பிச்சோ². யோ பன ஸோதாபன்னாதீ³ஸு அஞ்ஞதரோ ஹுத்வா ஸப்³ரஹ்மசாரீனம்பி அத்தனோ ஸோதாபன்னாதி³பா⁴வங் ஜானாபேதுங் ந இச்ச²தி, அயங் அதி⁴க³மப்பிச்சோ². ஏவமேதேஸங் அப்பிச்சா²னங் யா அப்பிச்ச²தா, தஸ்ஸா ஸத்³தி⁴ங் ஸந்த³ஸ்ஸனாதி³விதி⁴னா அனேகாகாரவோகாரஆனிஸங்ஸவிபா⁴வனவஸேன, தப்படிபக்க²ஸ்ஸ அத்ரிச்சா²தி³பே⁴த³ஸ்ஸ இச்சா²சாரஸ்ஸ ஆதீ³னவவிபா⁴வனவஸேன ச பவத்தா கதா² அப்பிச்ச²கதா².
Svāyaṃ paccayappiccho dhutaṅgappiccho pariyattiappiccho adhigamappicchoti catubbidho. Tattha catūsu paccayesu appiccho paccayadāyakaṃ deyyadhammaṃ attano thāmañca oloketvā sacepi hi deyyadhammo bahu hoti, dāyako appaṃ dātukāmo, dāyakassa vasena appameva gaṇhāti. Deyyadhammo ce appo, dāyako bahuṃ dātukāmo, deyyadhammassa vasena appameva gaṇhāti. Deyyadhammopi ce bahu, dāyakopi bahuṃ dātukāmo, attano thāmaṃ ñatvā pamāṇayuttameva gaṇhāti. Evarūpo hi bhikkhu anuppannaṃ lābhaṃ uppādeti, uppannaṃ lābhaṃ thāvaraṃ karoti, dāyakānaṃ cittaṃ ārādheti. Dhutaṅgasamādānassa pana attani atthibhāvaṃ na jānāpetukāmo dhutaṅgappiccho. Yo attano bahussutabhāvaṃ jānāpetuṃ na icchati, ayaṃ pariyattiappiccho. Yo pana sotāpannādīsu aññataro hutvā sabrahmacārīnampi attano sotāpannādibhāvaṃ jānāpetuṃ na icchati, ayaṃ adhigamappiccho. Evametesaṃ appicchānaṃ yā appicchatā, tassā saddhiṃ sandassanādividhinā anekākāravokāraānisaṃsavibhāvanavasena, tappaṭipakkhassa atricchādibhedassa icchācārassa ādīnavavibhāvanavasena ca pavattā kathā appicchakathā.
ஸந்துட்டி²கதா²தி எத்த² ஸந்துட்டீ²தி ஸகேன அத்தனா லத்³தே⁴ன துட்டி² ஸந்துட்டி². அத² வா விஸமங் பச்சயிச்ச²ங் பஹாய ஸமங் துட்டி², ஸந்துட்டி². ஸந்தேன வா விஜ்ஜமானேன துட்டி² ஸந்துட்டி². வுத்தஞ்சேதங் –
Santuṭṭhikathāti ettha santuṭṭhīti sakena attanā laddhena tuṭṭhi santuṭṭhi. Atha vā visamaṃ paccayicchaṃ pahāya samaṃ tuṭṭhi, santuṭṭhi. Santena vā vijjamānena tuṭṭhi santuṭṭhi. Vuttañcetaṃ –
‘‘அதீதங் நானுஸோசந்தோ, நப்பஜப்பமனாக³தங்;
‘‘Atītaṃ nānusocanto, nappajappamanāgataṃ;
பச்சுப்பன்னேன யாபெந்தோ, ஸந்துட்டோ²தி பவுச்சதீ’’தி.
Paccuppannena yāpento, santuṭṭhoti pavuccatī’’ti.
ஸம்மா வா ஞாயேன ப⁴க³வதா அனுஞ்ஞாதவிதி⁴னா பச்சயேஹி துட்டி² ஸந்துட்டி². அத்த²தோ இதரீதரபச்சயஸந்தோஸோ , ஸோ த்³வாத³ஸவிதோ⁴ ஹோதி. கத²ங் ? சீவரே யதா²லாப⁴ஸந்தோஸோ, யதா²ப³லஸந்தோஸோ, யதா²ஸாருப்பஸந்தோஸோதி திவிதோ⁴, ஏவங் பிண்ட³பாதாதீ³ஸு.
Sammā vā ñāyena bhagavatā anuññātavidhinā paccayehi tuṭṭhi santuṭṭhi. Atthato itarītarapaccayasantoso , so dvādasavidho hoti. Kathaṃ ? Cīvare yathālābhasantoso, yathābalasantoso, yathāsāruppasantosoti tividho, evaṃ piṇḍapātādīsu.
தத்ராயங் பபே⁴த³வண்ணனா – இத⁴ பி⁴க்கு² சீவரங் லப⁴தி ஸுந்த³ரங் வா அஸுந்த³ரங் வா, ஸோ தேனேவ யாபேதி, அஞ்ஞங் ந பத்தே²தி, லப⁴ந்தோபி ந க³ண்ஹாதி, அயமஸ்ஸ சீவரே யதா²லாப⁴ஸந்தோஸோ. அத² பன பகதிது³ப்³ப³லோ வா ஹோதி ஆபா³த⁴ஜராபி⁴பூ⁴தோ வா, க³ருங் சீவரங் பாருபந்தோ கிலமதி, ஸோ ஸபா⁴கே³ன பி⁴க்கு²னா ஸத்³தி⁴ங் தங் பரிவத்தெத்வா லஹுகேன யாபெந்தோபி ஸந்துட்டோ²வ ஹோதி, அயமஸ்ஸ சீவரே யதா²ப³லஸந்தோஸோ. அபரோ பட்டசீவராதீ³னங் அஞ்ஞதரங் மஹக்³க⁴சீவரங் லபி⁴த்வா ‘‘இத³ங் தே²ரானங் சிரபப்³ப³ஜிதானங், இத³ங் ப³ஹுஸ்ஸுதானங் அனுரூபங், இத³ங் கி³லானானங் து³ப்³ப³லானங், இத³ங் அப்பலாபீ⁴னங் வா ஹோதூ’’தி தேஸங் த³த்வா அத்தனா ஸங்காரகூடாதி³தோ நந்தகானி உச்சினித்வா ஸங்கா⁴டிங் கத்வா தேஸங் வா புராணசீவரானி க³ஹெத்வா தா⁴ரெந்தோபி ஸந்துட்டோ²வ ஹோதி, அயமஸ்ஸ சீவரே யதா²ஸாருப்பஸந்தோஸோ.
Tatrāyaṃ pabhedavaṇṇanā – idha bhikkhu cīvaraṃ labhati sundaraṃ vā asundaraṃ vā, so teneva yāpeti, aññaṃ na pattheti, labhantopi na gaṇhāti, ayamassa cīvare yathālābhasantoso. Atha pana pakatidubbalo vā hoti ābādhajarābhibhūto vā, garuṃ cīvaraṃ pārupanto kilamati, so sabhāgena bhikkhunā saddhiṃ taṃ parivattetvā lahukena yāpentopi santuṭṭhova hoti, ayamassa cīvare yathābalasantoso. Aparo paṭṭacīvarādīnaṃ aññataraṃ mahagghacīvaraṃ labhitvā ‘‘idaṃ therānaṃ cirapabbajitānaṃ, idaṃ bahussutānaṃ anurūpaṃ, idaṃ gilānānaṃ dubbalānaṃ, idaṃ appalābhīnaṃ vā hotū’’ti tesaṃ datvā attanā saṅkārakūṭādito nantakāni uccinitvā saṅghāṭiṃ katvā tesaṃ vā purāṇacīvarāni gahetvā dhārentopi santuṭṭhova hoti, ayamassa cīvare yathāsāruppasantoso.
இத⁴ பன பி⁴க்கு² பிண்ட³பாதங் லப⁴தி லூக²ங் வா பணீதங் வா, ஸோ தேனேவ யாபேதி, அஞ்ஞங் ந பத்தே²தி, லப⁴ந்தோபி ந க³ண்ஹாதி, அயமஸ்ஸ பிண்ட³பாதே யதா²லாப⁴ஸந்தோஸோ. அத² பன ஆபா³தி⁴கோ ஹோதி, லூக²ங் பகதிவிருத்³த⁴ங் வா ப்³யாதி⁴விருத்³த⁴ங் வா பிண்ட³பாதங் பு⁴ஞ்ஜித்வா கா³ள்ஹங் ரோகா³தங்கங் பாபுணாதி, ஸோ ஸபா⁴க³ஸ்ஸ பி⁴க்கு²னோ த³த்வா தஸ்ஸ ஹத்த²தோ ஸப்பாயபோ⁴ஜனங் பு⁴ஞ்ஜித்வா ஸமணத⁴ம்மங் கரொந்தோபி ஸந்துட்டோ²வ ஹோதி, அயமஸ்ஸ பிண்ட³பாதே யதா²ப³லஸந்தோஸோ . அபரோ பி⁴க்கு² பணீதங் பிண்ட³பாதங் லப⁴தி, ஸோ ‘‘அயங் பிண்ட³பாதோ சிரபப்³ப³ஜிதாதீ³னங் அனுரூபோ’’தி சீவரங் விய தேஸங் த³த்வா, தேஸங் வா ஸந்தகங் க³ஹெத்வா, அத்தனா பிண்டா³ய சரித்வா, மிஸ்ஸகாஹாரங் வா பரிபு⁴ஞ்ஜந்தோபி ஸந்துட்டோ²வ ஹோதி. அயமஸ்ஸ பிண்ட³பாதே யதா²ஸாருப்பஸந்தோஸோ.
Idha pana bhikkhu piṇḍapātaṃ labhati lūkhaṃ vā paṇītaṃ vā, so teneva yāpeti, aññaṃ na pattheti, labhantopi na gaṇhāti, ayamassa piṇḍapāte yathālābhasantoso. Atha pana ābādhiko hoti, lūkhaṃ pakativiruddhaṃ vā byādhiviruddhaṃ vā piṇḍapātaṃ bhuñjitvā gāḷhaṃ rogātaṅkaṃ pāpuṇāti, so sabhāgassa bhikkhuno datvā tassa hatthato sappāyabhojanaṃ bhuñjitvā samaṇadhammaṃ karontopi santuṭṭhova hoti, ayamassa piṇḍapāte yathābalasantoso. Aparo bhikkhu paṇītaṃ piṇḍapātaṃ labhati, so ‘‘ayaṃ piṇḍapāto cirapabbajitādīnaṃ anurūpo’’ti cīvaraṃ viya tesaṃ datvā, tesaṃ vā santakaṃ gahetvā, attanā piṇḍāya caritvā, missakāhāraṃ vā paribhuñjantopi santuṭṭhova hoti. Ayamassa piṇḍapāte yathāsāruppasantoso.
இத⁴ பன பி⁴க்கு²னோ ஸேனாஸனங் பாபுணாதி மனாபங் வா அமனாபங் வா அந்தமஸோ திணகுடிகாபி திணஸந்தா²ரகம்பி, ஸோ தேனேவ ஸந்துஸ்ஸதி, புன அஞ்ஞங் ஸுந்த³ரதரங் வா பாபுணாதி, தங் ந க³ண்ஹாதி, அயமஸ்ஸ ஸேனாஸனே யதா²லாப⁴ஸந்தோஸோ. அத² பன ஆபா³தி⁴கோ ஹோதி து³ப்³ப³லோ வா, ஸோ ப்³யாதி⁴விருத்³த⁴ங் வா பகதிவிருத்³த⁴ங் வா ஸேனாஸனங் லப⁴தி, யத்த²ஸ்ஸ வஸதோ அபா²ஸு ஹோதி, ஸோ தங் ஸபா⁴க³ஸ்ஸ பி⁴க்கு²னோ த³த்வா தஸ்ஸ ஸந்தகே ஸப்பாயஸேனாஸனே வஸித்வா ஸமணத⁴ம்மங் கரொந்தோபி ஸந்துட்டோ²வ ஹோதி, அயமஸ்ஸ ஸேனாஸனே யதா²ப³லஸந்தோஸோ. அபரோ ஸுந்த³ரங் ஸேனாஸனங் பத்தம்பி ந ஸம்படிச்ச²தி ‘‘பணீதஸேனாஸனங் பமாத³ட்டா²ன’’ந்தி, மஹாபுஞ்ஞதாய வா லேணமண்ட³பகூடாகா³ராதீ³னி பணீதஸேனாஸனானி லப⁴தி, ஸோ தானி சீவராதீ³னி விய சிரபப்³ப³ஜிதாதீ³னங் த³த்வா யத்த² கத்த²சி வஸந்தோபி ஸந்துட்டோ²வ ஹோதி, அயமஸ்ஸ ஸேனாஸனே யதா²ஸாருப்பஸந்தோஸோ.
Idha pana bhikkhuno senāsanaṃ pāpuṇāti manāpaṃ vā amanāpaṃ vā antamaso tiṇakuṭikāpi tiṇasanthārakampi, so teneva santussati, puna aññaṃ sundarataraṃ vā pāpuṇāti, taṃ na gaṇhāti, ayamassa senāsane yathālābhasantoso. Atha pana ābādhiko hoti dubbalo vā, so byādhiviruddhaṃ vā pakativiruddhaṃ vā senāsanaṃ labhati, yatthassa vasato aphāsu hoti, so taṃ sabhāgassa bhikkhuno datvā tassa santake sappāyasenāsane vasitvā samaṇadhammaṃ karontopi santuṭṭhova hoti, ayamassa senāsane yathābalasantoso. Aparo sundaraṃ senāsanaṃ pattampi na sampaṭicchati ‘‘paṇītasenāsanaṃ pamādaṭṭhāna’’nti, mahāpuññatāya vā leṇamaṇḍapakūṭāgārādīni paṇītasenāsanāni labhati, so tāni cīvarādīni viya cirapabbajitādīnaṃ datvā yattha katthaci vasantopi santuṭṭhova hoti, ayamassa senāsane yathāsāruppasantoso.
இத⁴ பன பி⁴க்கு² பே⁴ஸஜ்ஜங் லப⁴தி லூக²ங் வா பணீதங் வா, ஸோ தேனேவ துஸ்ஸதி, அஞ்ஞங் ந பத்தே²தி, லப⁴ந்தோபி ந க³ண்ஹாதி, அயமஸ்ஸ கி³லானபச்சயே யதா²லாப⁴ஸந்தோஸோ. அத² பன தேலேன அத்தி²கோ பா²ணிதங் லப⁴தி, ஸோ தங் ஸபா⁴க³ஸ்ஸ பி⁴க்கு²னோ த³த்வா, தஸ்ஸ ஹத்த²தோ தேலங் க³ஹெத்வா, பே⁴ஸஜ்ஜங் கத்வா ஸமணத⁴ம்மங் கரொந்தோபி ஸந்துட்டோ²வ ஹோதி, அயமஸ்ஸ கி³லானபச்சயே யதா²ப³லஸந்தோஸோ. அபரோ மஹாபுஞ்ஞோ ப³ஹுங் தேலமது⁴பா²ணிதாதி³பணீதபே⁴ஸஜ்ஜங் லப⁴தி, ஸோ தங் சீவராதீ³னி விய சிரபப்³ப³ஜிதாதீ³னங் த³த்வா தேஸங் ஆப⁴தேன யேன கேனசி பே⁴ஸஜ்ஜங் கரொந்தோபி ஸந்துட்டோ²வ ஹோதி. யோ பன ஏகஸ்மிங் பா⁴ஜனே முத்தஹரீதகங், ஏகஸ்மிங் சதுமது⁴ரங் ட²பெத்வா ‘‘க³ண்ஹத², ப⁴ந்தே, யதி³ச்ச²ஸீ’’தி வுச்சமானோ ஸசஸ்ஸ தேஸு அஞ்ஞதரேனபி ரோகோ³ வூபஸம்மதி , ‘‘முத்தஹரீதகங் நாம பு³த்³தா⁴தீ³ஹி வண்ணிதங், பூதிமுத்தபே⁴ஸஜ்ஜங் நிஸ்ஸாய பப்³ப³ஜ்ஜா, தத்த² தே யாவஜீவங் உஸ்ஸாஹோ கரணீயோ’’தி (மஹாவ॰ 128) வசனமனுஸ்ஸரந்தோ சதுமது⁴ரங் படிக்கி²பித்வா முத்தஹரீதகேன பே⁴ஸஜ்ஜங் கரொந்தோ பரமஸந்துட்டோ²வ ஹோதி, அயமஸ்ஸ கி³லானபச்சயே யதா²ஸாருப்பஸந்தோஸோ.
Idha pana bhikkhu bhesajjaṃ labhati lūkhaṃ vā paṇītaṃ vā, so teneva tussati, aññaṃ na pattheti, labhantopi na gaṇhāti, ayamassa gilānapaccaye yathālābhasantoso. Atha pana telena atthiko phāṇitaṃ labhati, so taṃ sabhāgassa bhikkhuno datvā, tassa hatthato telaṃ gahetvā, bhesajjaṃ katvā samaṇadhammaṃ karontopi santuṭṭhova hoti, ayamassa gilānapaccaye yathābalasantoso. Aparo mahāpuñño bahuṃ telamadhuphāṇitādipaṇītabhesajjaṃ labhati, so taṃ cīvarādīni viya cirapabbajitādīnaṃ datvā tesaṃ ābhatena yena kenaci bhesajjaṃ karontopi santuṭṭhova hoti. Yo pana ekasmiṃ bhājane muttaharītakaṃ, ekasmiṃ catumadhuraṃ ṭhapetvā ‘‘gaṇhatha, bhante, yadicchasī’’ti vuccamāno sacassa tesu aññatarenapi rogo vūpasammati , ‘‘muttaharītakaṃ nāma buddhādīhi vaṇṇitaṃ, pūtimuttabhesajjaṃ nissāya pabbajjā, tattha te yāvajīvaṃ ussāho karaṇīyo’’ti (mahāva. 128) vacanamanussaranto catumadhuraṃ paṭikkhipitvā muttaharītakena bhesajjaṃ karonto paramasantuṭṭhova hoti, ayamassa gilānapaccaye yathāsāruppasantoso.
ஸோ ஏவங்பபே⁴தோ³ ஸப்³போ³பி ஸந்தோஸோ ஸந்துட்டீ²தி பவுச்சதி. தேன வுத்தங் ‘‘அத்த²தோ இதரீதரபச்சயஸந்தோஸோ’’தி. இதரீதரஸந்துட்டி²யா ஸத்³தி⁴ங் ஸந்த³ஸ்ஸனாதி³விதி⁴னா ஆனிஸங்ஸவிபா⁴வனவஸேன, தப்படிபக்க²ஸ்ஸ அத்ரிச்ச²தாதி³பே⁴த³ஸ்ஸ இச்சா²பகதத்தஸ்ஸ ஆதீ³னவவிபா⁴வனவஸேன ச பவத்தா கதா² ஸந்துட்டி²கதா². இதோ பராஸுபி கதா²ஸு ஏஸேவ நயோ, விஸேஸமத்தமேவ வக்கா²ம.
So evaṃpabhedo sabbopi santoso santuṭṭhīti pavuccati. Tena vuttaṃ ‘‘atthato itarītarapaccayasantoso’’ti. Itarītarasantuṭṭhiyā saddhiṃ sandassanādividhinā ānisaṃsavibhāvanavasena, tappaṭipakkhassa atricchatādibhedassa icchāpakatattassa ādīnavavibhāvanavasena ca pavattā kathā santuṭṭhikathā. Ito parāsupi kathāsu eseva nayo, visesamattameva vakkhāma.
பவிவேககதா²தி எத்த² காயவிவேகோ சித்தவிவேகோ உபதி⁴விவேகோதி தயோ விவேகா. தேஸு ஏகோ க³ச்ச²தி, ஏகோ திட்ட²தி, ஏகோ நிஸீத³தி, ஏகோ ஸெய்யங் கப்பேதி, ஏகோ கா³மங் பிண்டா³ய பவிஸதி, ஏகோ படிக்கமதி, ஏகோ அபி⁴க்கமதி, ஏகோ சங்கமங் அதி⁴ட்டா²தி, ஏகோ சரதி, ஏகோ விஹரதீதி ஏவங் ஸப்³பி³ரியாபதே²ஸு ஸப்³ப³கிச்சேஸு க³ணஸங்க³ணிகங் பஹாய விவித்தவாஸோ காயவிவேகோ நாம. அட்ட² ஸமாபத்தியோ பன சித்தவிவேகோ நாம. நிப்³பா³னங் உபதி⁴விவேகோ நாம. வுத்தஞ்ஹேதங் –
Pavivekakathāti ettha kāyaviveko cittaviveko upadhivivekoti tayo vivekā. Tesu eko gacchati, eko tiṭṭhati, eko nisīdati, eko seyyaṃ kappeti, eko gāmaṃ piṇḍāya pavisati, eko paṭikkamati, eko abhikkamati, eko caṅkamaṃ adhiṭṭhāti, eko carati, eko viharatīti evaṃ sabbiriyāpathesu sabbakiccesu gaṇasaṅgaṇikaṃ pahāya vivittavāso kāyaviveko nāma. Aṭṭha samāpattiyo pana cittaviveko nāma. Nibbānaṃ upadhiviveko nāma. Vuttañhetaṃ –
‘‘காயவிவேகோ ச விவேகட்ட²காயானங் நெக்க²ம்மாபி⁴ரதானங், சித்தவிவேகோ ச பரிஸுத்³த⁴சித்தானங் பரமவோதா³னப்பத்தானங், உபதி⁴விவேகோ ச நிருபதீ⁴னங் புக்³க³லானங் விஸங்கா²ரக³தான’’ந்தி (மஹானி॰ 57).
‘‘Kāyaviveko ca vivekaṭṭhakāyānaṃ nekkhammābhiratānaṃ, cittaviveko ca parisuddhacittānaṃ paramavodānappattānaṃ, upadhiviveko ca nirupadhīnaṃ puggalānaṃ visaṅkhāragatāna’’nti (mahāni. 57).
விவேகோயேவ பவிவேகோ, பவிவேகப்படிஸங்யுத்தா கதா² பவிவேககதா².
Vivekoyeva paviveko, pavivekappaṭisaṃyuttā kathā pavivekakathā.
அஸங்ஸக்³க³கதா²தி எத்த² ஸவனஸங்ஸக்³கோ³ த³ஸ்ஸனஸங்ஸக்³கோ³ ஸமுல்லபனஸங்ஸக்³கோ³ ஸம்போ⁴க³ஸங்ஸக்³கோ³ காயஸங்ஸக்³கோ³தி பஞ்ச ஸங்ஸக்³கா³. தேஸு இதே⁴கச்சோ பி⁴க்கு² ஸுணாதி ‘‘அஸுகஸ்மிங் கா³மே வா நிக³மே வா இத்தீ² அபி⁴ரூபா த³ஸ்ஸனீயா பாஸாதி³கா பரமாய வண்ணபொக்க²ரதாய ஸமன்னாக³தா’’தி, ஸோ தங் ஸுத்வா ஸங்ஸீத³தி விஸீத³தி, ந ஸக்கோதி ப்³ரஹ்மசரியங் ஸந்தா⁴ரேதுங், ஸிக்க²ங் பச்சக்கா²ய ஹீனாயாவத்ததி, ஏவங் விஸபா⁴கா³ரம்மணஸவனேன உப்பன்னகிலேஸஸந்த²வோ ஸவனஸங்ஸக்³கோ³ நாம. ந ஹேவ கோ² பி⁴க்கு² ஸுணாதி, அபிச கோ² ஸாமங் பஸ்ஸதி இத்தி²ங் அபி⁴ரூபங் த³ஸ்ஸனீயங் பாஸாதி³கங் பரமாய வண்ணபொக்க²ரதாய ஸமன்னாக³தங், ஸோ தங் தி³ஸ்வா ஸங்ஸீத³தி விஸீத³தி, ந ஸக்கோதி ப்³ரஹ்மசரியங் ஸந்தா⁴ரேதுங், ஸிக்க²ங் பச்சக்கா²ய ஹீனாயாவத்ததி, ஏவங் விஸபா⁴கா³ரம்மணத³ஸ்ஸனேன உப்பன்னகிலேஸஸந்த²வோ த³ஸ்ஸனஸங்ஸக்³கோ³ நாம. தி³ஸ்வா பன அஞ்ஞமஞ்ஞங் ஆலாபஸல்லாபவஸேன உப்பன்னோ கிலேஸஸந்த²வோ ஸமுல்லபனஸங்ஸக்³கோ³ நாம. ஸஹஜக்³க⁴னாதீ³னிபி ஏதேனேவ ஸங்க³ண்ஹாதி. அத்தனோ பன ஸந்தகங் யங்கிஞ்சி மாதுகா³மஸ்ஸ த³த்வா வா அத³த்வா வா தேன தி³ன்னஸ்ஸ வனப⁴ங்கி³யாதி³னோ பரிபோ⁴க³வஸேன உப்பன்னகிலேஸஸந்த²வோ ஸம்போ⁴க³ஸங்ஸக்³கோ³ நாம. மாதுகா³மஸ்ஸ ஹத்த²க்³கா³ஹாதி³வஸேன உப்பன்னகிலேஸஸந்த²வோ காயஸங்ஸக்³கோ³ நாம. யோபி சேஸ –
Asaṃsaggakathāti ettha savanasaṃsaggo dassanasaṃsaggo samullapanasaṃsaggo sambhogasaṃsaggo kāyasaṃsaggoti pañca saṃsaggā. Tesu idhekacco bhikkhu suṇāti ‘‘asukasmiṃ gāme vā nigame vā itthī abhirūpā dassanīyā pāsādikā paramāya vaṇṇapokkharatāya samannāgatā’’ti, so taṃ sutvā saṃsīdati visīdati, na sakkoti brahmacariyaṃ sandhāretuṃ, sikkhaṃ paccakkhāya hīnāyāvattati, evaṃ visabhāgārammaṇasavanena uppannakilesasanthavo savanasaṃsaggo nāma. Na heva kho bhikkhu suṇāti, apica kho sāmaṃ passati itthiṃ abhirūpaṃ dassanīyaṃ pāsādikaṃ paramāya vaṇṇapokkharatāya samannāgataṃ, so taṃ disvā saṃsīdati visīdati, na sakkoti brahmacariyaṃ sandhāretuṃ, sikkhaṃ paccakkhāya hīnāyāvattati, evaṃ visabhāgārammaṇadassanena uppannakilesasanthavo dassanasaṃsaggo nāma. Disvā pana aññamaññaṃ ālāpasallāpavasena uppanno kilesasanthavo samullapanasaṃsaggo nāma. Sahajagghanādīnipi eteneva saṅgaṇhāti. Attano pana santakaṃ yaṃkiñci mātugāmassa datvā vā adatvā vā tena dinnassa vanabhaṅgiyādino paribhogavasena uppannakilesasanthavo sambhogasaṃsaggo nāma. Mātugāmassa hatthaggāhādivasena uppannakilesasanthavo kāyasaṃsaggo nāma. Yopi cesa –
‘‘கி³ஹீஹி ஸங்ஸட்டோ² விஹரதி அனநுலோமிகேன ஸங்ஸக்³கே³ன ஸஹஸோகீ ஸஹனந்தீ³ ஸுகி²தேஸு ஸுகி²தோ, து³க்கி²தேஸு து³க்கி²தோ , உப்பன்னேஸு கிச்சகரணீயேஸு அத்தனா உய்யோக³ங் ஆபஜ்ஜதீ’’தி (ஸங்॰ நி॰ 3.3; மஹானி॰ 164) –
‘‘Gihīhi saṃsaṭṭho viharati ananulomikena saṃsaggena sahasokī sahanandī sukhitesu sukhito, dukkhitesu dukkhito , uppannesu kiccakaraṇīyesu attanā uyyogaṃ āpajjatī’’ti (saṃ. ni. 3.3; mahāni. 164) –
ஏவங் வுத்தோ அனநுலோமிகோ கி³ஹிஸங்ஸக்³கோ³, யோ ச ஸப்³ரஹ்மசாரீஹிபி கிலேஸுப்பத்திஹேதுபூ⁴தோ ஸங்ஸக்³கோ³, தங் ஸப்³ப³ங் பஹாய ய்வாயங் ஸங்ஸாரே தி²ரதரங் ஸங்வேக³ங், ஸங்கா²ரேஸு திப்³ப³ங் ப⁴யஸஞ்ஞங், ஸரீரே படிகூலஸஞ்ஞங், ஸப்³பா³குஸலேஸு ஜிகு³ச்சா²புப்³ப³ங்க³மங் ஹிரொத்தப்பங், ஸப்³ப³கிரியாஸு ஸதிஸம்பஜஞ்ஞந்தி ஸப்³ப³ங் பச்சுபட்ட²பெத்வா கமலத³லே ஜலபி³ந்து³ விய ஸப்³ப³த்த² அலக்³க³பா⁴வோ, அயங் ஸப்³ப³ஸங்ஸக்³க³ப்படிபக்க²தாய அஸங்ஸக்³கோ³. தப்படிஸங்யுத்தா கதா² அஸங்ஸக்³க³கதா².
Evaṃ vutto ananulomiko gihisaṃsaggo, yo ca sabrahmacārīhipi kilesuppattihetubhūto saṃsaggo, taṃ sabbaṃ pahāya yvāyaṃ saṃsāre thirataraṃ saṃvegaṃ, saṅkhāresu tibbaṃ bhayasaññaṃ, sarīre paṭikūlasaññaṃ, sabbākusalesu jigucchāpubbaṅgamaṃ hirottappaṃ, sabbakiriyāsu satisampajaññanti sabbaṃ paccupaṭṭhapetvā kamaladale jalabindu viya sabbattha alaggabhāvo, ayaṃ sabbasaṃsaggappaṭipakkhatāya asaṃsaggo. Tappaṭisaṃyuttā kathā asaṃsaggakathā.
வீரியாரம்ப⁴கதா²தி எத்த² வீரஸ்ஸ பா⁴வோ, கம்மந்தி வா வீரியங், விதி⁴னா ஈரயிதப்³ப³ங் பவத்தேதப்³ப³ந்தி வா வீரியங், வீரியஞ்ச தங் அகுஸலானங் த⁴ம்மானங் பஹானாய குஸலானங் த⁴ம்மானங் உபஸம்பதா³ய ஆரம்ப⁴னங் வீரியாரம்போ⁴. ஸ்வாயங் காயிகோ சேதஸிகோ சாதி து³விதோ⁴, ஆரம்ப⁴தா⁴து, நிக்கமதா⁴து, பரக்கமதா⁴து சாதி திவிதோ⁴; ஸம்மப்பதா⁴னவஸேன சதுப்³பி³தோ⁴. ஸோ ஸப்³போ³பி யோ பி⁴க்கு² க³மனே உப்பன்னங் கிலேஸங் டா²னங் பாபுணிதுங் ந தே³தி; டா²னே உப்பன்னங் நிஸஜ்ஜங், நிஸஜ்ஜாய உப்பன்னங் ஸயனங் பாபுணிதுங் ந தே³தி, தத்த² தத்தே²வ அஜபதே³ன த³ண்டே³ன கண்ஹஸப்பங் உப்பீளெத்வா க³ண்ஹந்தோ விய, திகி²ணேன அஸினா அமித்தங் கீ³வாய பஹரந்தோ விய ச ஸீஸங் உக்கி²பிதுங் அத³த்வா வீரியப³லேன நிக்³க³ண்ஹாதி, தஸ்ஸேவங் ஆரத்³த⁴வீரியஸ்ஸ வஸேன வேதி³தப்³போ³. தப்படிஸங்யுத்தா கதா² வீரியாரம்ப⁴கதா².
Vīriyārambhakathāti ettha vīrassa bhāvo, kammanti vā vīriyaṃ, vidhinā īrayitabbaṃ pavattetabbanti vā vīriyaṃ, vīriyañca taṃ akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya kusalānaṃ dhammānaṃ upasampadāya ārambhanaṃ vīriyārambho. Svāyaṃ kāyiko cetasiko cāti duvidho, ārambhadhātu, nikkamadhātu, parakkamadhātu cāti tividho; sammappadhānavasena catubbidho. So sabbopi yo bhikkhu gamane uppannaṃ kilesaṃ ṭhānaṃ pāpuṇituṃ na deti; ṭhāne uppannaṃ nisajjaṃ, nisajjāya uppannaṃ sayanaṃ pāpuṇituṃ na deti, tattha tattheva ajapadena daṇḍena kaṇhasappaṃ uppīḷetvā gaṇhanto viya, tikhiṇena asinā amittaṃ gīvāya paharanto viya ca sīsaṃ ukkhipituṃ adatvā vīriyabalena niggaṇhāti, tassevaṃ āraddhavīriyassa vasena veditabbo. Tappaṭisaṃyuttā kathā vīriyārambhakathā.
ஸீலகதா²தீ³ஸு து³வித⁴ங் ஸீலங் லோகியங் லோகுத்தரஞ்ச. தத்த² லோகியங் பாதிமொக்க²ஸங்வராதி³ சதுபாரிஸுத்³தி⁴ஸீலங், லோகுத்தரங் மக்³க³ஸீலங் ப²லஸீலஞ்ச. ததா² விபஸ்ஸனாய பாத³கபூ⁴தா ஸஹ உபசாரேன அட்ட² ஸமாபத்தியோ லோகியோ ஸமாதி⁴, மக்³க³ஸம்பயுத்தோ பனெத்த² லோகுத்தரோ ஸமாதி⁴ நாம. ததா² பஞ்ஞாபி லோகியா ஸுதமயா சிந்தாமயா ஜா²னஸம்பயுத்தா விபஸ்ஸனாஞாணஞ்ச. விஸேஸதோ பனெத்த² விபஸ்ஸனாபஞ்ஞா க³ஹேதப்³பா³, லோகுத்தரா மக்³க³பஞ்ஞா ப²லபஞ்ஞா ச. விமுத்தீபி அரியப²லவிமுத்தி நிப்³பா³னஞ்ச. அபரே பன தத³ங்க³விக்க²ம்ப⁴னஸமுச்சே²த³விமுத்தீனம்பி வஸேனெத்த² அத்த²ங் வண்ணெந்தி. விமுத்திஞாணத³ஸ்ஸனம்பி ஏகூனவீஸதிவித⁴ங் பச்சவெக்க²ணஞாணங். இதி இமேஸங் ஸீலாதீ³னங் ஸத்³தி⁴ங் ஸந்த³ஸ்ஸனாதி³விதி⁴னா அனேகாகாரவோகாரஆனிஸங்ஸவிபா⁴வனவஸேன சேவ தப்படிபக்கா²னங் து³ஸ்ஸீல்யாதீ³னங் ஆதீ³னவவிபா⁴வனவஸேன ச பவத்தா கதா², தப்படிஸங்யுத்தா கதா² வா ஸீலாதி³கதா² நாம.
Sīlakathādīsu duvidhaṃ sīlaṃ lokiyaṃ lokuttarañca. Tattha lokiyaṃ pātimokkhasaṃvarādi catupārisuddhisīlaṃ, lokuttaraṃ maggasīlaṃ phalasīlañca. Tathā vipassanāya pādakabhūtā saha upacārena aṭṭha samāpattiyo lokiyo samādhi, maggasampayutto panettha lokuttaro samādhi nāma. Tathā paññāpi lokiyā sutamayā cintāmayā jhānasampayuttā vipassanāñāṇañca. Visesato panettha vipassanāpaññā gahetabbā, lokuttarā maggapaññā phalapaññā ca. Vimuttīpi ariyaphalavimutti nibbānañca. Apare pana tadaṅgavikkhambhanasamucchedavimuttīnampi vasenettha atthaṃ vaṇṇenti. Vimuttiñāṇadassanampi ekūnavīsatividhaṃ paccavekkhaṇañāṇaṃ. Iti imesaṃ sīlādīnaṃ saddhiṃ sandassanādividhinā anekākāravokāraānisaṃsavibhāvanavasena ceva tappaṭipakkhānaṃ dussīlyādīnaṃ ādīnavavibhāvanavasena ca pavattā kathā, tappaṭisaṃyuttā kathā vā sīlādikathā nāma.
எத்த² ச ‘‘அத்தனா ச அப்பிச்சோ² ஹோதி, அப்பிச்ச²கத²ஞ்ச பரேஸங் கத்தா’’தி (ம॰ நி॰ 1.252; அ॰ நி॰ 10.70) ‘‘ஸந்துட்டோ² ஹோதி இதரீதரேன சீவரேன, இதரீதரசீவரஸந்துட்டி²யா ச வண்ணவாதீ³’’தி (ஸங்॰ நி॰ 2.144; சூளனி॰ க²க்³க³விஸாணஸுத்தனித்³தே³ஸ 128) ச ஆதி³வசனதோ ஸயஞ்ச அப்பிச்ச²தாதி³கு³ணஸமன்னாக³தேன பரேஸம்பி தத³த்தா²ய ஹிதஜ்ஜா²ஸயேன பவத்தேதப்³பா³ ததா²ரூபீ கதா², யா இத⁴ அபி⁴ஸல்லேகி²காதி³பா⁴வேன விஸேஸெத்வா வுத்தா அப்பிச்ச²கதா²தீ³தி வேதி³தப்³பா³. காரகஸ்ஸேவ ஹி கதா² விஸேஸதோ அதி⁴ப்பேதத்த²ஸாதி⁴னீ. ததா² ஹி வக்க²தி ‘‘கல்யாணமித்தஸ்ஸேதங், மேகி⁴ய, பி⁴க்கு²னோ பாடிகங்க²ங்…பே॰ … அகஸிரலாபீ⁴’’தி.
Ettha ca ‘‘attanā ca appiccho hoti, appicchakathañca paresaṃ kattā’’ti (ma. ni. 1.252; a. ni. 10.70) ‘‘santuṭṭho hoti itarītarena cīvarena, itarītaracīvarasantuṭṭhiyā ca vaṇṇavādī’’ti (saṃ. ni. 2.144; cūḷani. khaggavisāṇasuttaniddesa 128) ca ādivacanato sayañca appicchatādiguṇasamannāgatena paresampi tadatthāya hitajjhāsayena pavattetabbā tathārūpī kathā, yā idha abhisallekhikādibhāvena visesetvā vuttā appicchakathādīti veditabbā. Kārakasseva hi kathā visesato adhippetatthasādhinī. Tathā hi vakkhati ‘‘kalyāṇamittassetaṃ, meghiya, bhikkhuno pāṭikaṅkhaṃ…pe. … akasiralābhī’’ti.
ஏவரூபாயாதி ஈதி³ஸாய, யதா²வுத்தாய. நிகாமலாபீ⁴தி யதி²ச்சி²தலாபீ⁴ யதா²ருசிலாபீ⁴, ஸப்³ப³காலங் இமா கதா² ஸோதுங் விசாரேதுஞ்ச யதா²ஸுக²ங் லப⁴ந்தோ. அகிச்ச²லாபீ⁴தி நித்³து³க்க²லாபீ⁴. அகஸிரலாபீ⁴தி விபுலலாபீ⁴.
Evarūpāyāti īdisāya, yathāvuttāya. Nikāmalābhīti yathicchitalābhī yathārucilābhī, sabbakālaṃ imā kathā sotuṃ vicāretuñca yathāsukhaṃ labhanto. Akicchalābhīti niddukkhalābhī. Akasiralābhīti vipulalābhī.
ஆரத்³த⁴வீரியோதி பக்³க³ஹிதவீரியோ. அகுஸலானங் த⁴ம்மானங் பஹானாயாதி அகோஸல்லஸம்பூ⁴தட்டே²ன அகுஸலானங் பாபத⁴ம்மானங் பஜஹனத்தா²ய. குஸலானங் த⁴ம்மானந்தி குச்சி²தானங் ஸலனாதி³அத்தே²ன அனவஜ்ஜட்டே²ன ச குஸலானங் ஸஹவிபஸ்ஸனானங் மக்³க³ப²லத⁴ம்மானங். உபஸம்பதா³யாதி ஸம்பாத³னாய, அத்தனோ ஸந்தானே உப்பாத³னாய. தா²மவாதி உஸ்ஸொள்ஹிஸங்கா²தேன வீரியதா²மேன ஸமன்னாக³தோ. த³ள்ஹபரக்கமோதி தி²ரபரக்கமோ அஸிதி²லவீரியோ. அனிக்கி²த்தது⁴ரோதி அனோரோஹிதது⁴ரோ அனோஸக்கிதவீரியோ.
Āraddhavīriyoti paggahitavīriyo. Akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāyāti akosallasambhūtaṭṭhena akusalānaṃ pāpadhammānaṃ pajahanatthāya. Kusalānaṃ dhammānanti kucchitānaṃ salanādiatthena anavajjaṭṭhena ca kusalānaṃ sahavipassanānaṃ maggaphaladhammānaṃ. Upasampadāyāti sampādanāya, attano santāne uppādanāya. Thāmavāti ussoḷhisaṅkhātena vīriyathāmena samannāgato. Daḷhaparakkamoti thiraparakkamo asithilavīriyo. Anikkhittadhuroti anorohitadhuro anosakkitavīriyo.
பஞ்ஞவாதி விபஸ்ஸனாபஞ்ஞாய பஞ்ஞவா. உத³யத்த²கா³மினியாதி பஞ்சன்னங் க²ந்தா⁴னங் உத³யஞ்ச வயஞ்ச படிவிஜ்ஜ²ந்தியா. அரியாயாதி விக்க²ம்ப⁴னவஸேன கிலேஸேஹி ஆரகா தூ³ரே டி²தாய நித்³தோ³ஸாய. நிப்³பே³தி⁴காயாதி நிப்³பே³த⁴பா⁴கி³யாய. ஸம்மா து³க்க²க்க²யகா³மினியாதி வட்டது³க்க²ஸ்ஸ கே²பனதோ ‘‘து³க்க²க்க²யோ’’தி லத்³த⁴னாமங் அரியமக்³க³ங் ஸம்மா ஹேதுனா ஞாயேன க³ச்ச²ந்தியா.
Paññavāti vipassanāpaññāya paññavā. Udayatthagāminiyāti pañcannaṃ khandhānaṃ udayañca vayañca paṭivijjhantiyā. Ariyāyāti vikkhambhanavasena kilesehi ārakā dūre ṭhitāya niddosāya. Nibbedhikāyāti nibbedhabhāgiyāya. Sammā dukkhakkhayagāminiyāti vaṭṭadukkhassa khepanato ‘‘dukkhakkhayo’’ti laddhanāmaṃ ariyamaggaṃ sammā hetunā ñāyena gacchantiyā.
இமேஸு ச பன பஞ்சஸு த⁴ம்மேஸு ஸீலங் வீரியங் பஞ்ஞா ச யோகி³னோ அஜ்ஜ²த்திகங் அங்க³ங், இதரத்³வயங் பா³ஹிரங் அங்க³ங். ததா²பி கல்யாணமித்தஸன்னிஸ்ஸயேனேவ ஸேஸங் சதுப்³பி³த⁴ங் இஜ்ஜ²தி, கல்யாணமித்தஸ்ஸேவெத்த² ப³ஹூபகாரதங் த³ஸ்ஸெந்தோ ஸத்தா² ‘‘கல்யாணமித்தஸ்ஸேதங், மேகி⁴ய, பி⁴க்கு²னோ பாடிகங்க²’’ந்திஆதி³னா தே³ஸனங் வட்³டே⁴தி. தத்த² பாடிகங்க²ந்தி ஏகங்ஸேன இச்சி²தப்³ப³ங், அவஸ்ஸங்பா⁴வீதி அத்தோ². யந்தி கிரியாபராமஸனங். இத³ங் வுத்தங் ஹோதி – ‘‘ஸீலவா ப⁴விஸ்ஸதீ’’தி எத்த² யதே³தங் கல்யாணமித்தஸ்ஸ பி⁴க்கு²னோ ஸீலவந்ததாய ப⁴வனங் ஸீலஸம்பன்னத்தங், தஸ்ஸ பி⁴க்கு²னோ ஸீலஸம்பன்னத்தா ஏதங் தஸ்ஸ பாடிகங்க²ங், அவஸ்ஸங்பா⁴வீ ஏகங்ஸேனேவ தஸ்ஸ தத்த² நியோஜனதோதி அதி⁴ப்பாயோ. பாதிமொக்க²ஸங்வரஸங்வுதோ விஹரிஸ்ஸதீதிஆதீ³ஸுபி ஏஸேவ நயோ.
Imesu ca pana pañcasu dhammesu sīlaṃ vīriyaṃ paññā ca yogino ajjhattikaṃ aṅgaṃ, itaradvayaṃ bāhiraṃ aṅgaṃ. Tathāpi kalyāṇamittasannissayeneva sesaṃ catubbidhaṃ ijjhati, kalyāṇamittassevettha bahūpakārataṃ dassento satthā ‘‘kalyāṇamittassetaṃ, meghiya, bhikkhuno pāṭikaṅkha’’ntiādinā desanaṃ vaḍḍheti. Tattha pāṭikaṅkhanti ekaṃsena icchitabbaṃ, avassaṃbhāvīti attho. Yanti kiriyāparāmasanaṃ. Idaṃ vuttaṃ hoti – ‘‘sīlavā bhavissatī’’ti ettha yadetaṃ kalyāṇamittassa bhikkhuno sīlavantatāya bhavanaṃ sīlasampannattaṃ, tassa bhikkhuno sīlasampannattā etaṃ tassa pāṭikaṅkhaṃ, avassaṃbhāvī ekaṃseneva tassa tattha niyojanatoti adhippāyo. Pātimokkhasaṃvarasaṃvuto viharissatītiādīsupi eseva nayo.
ஏவங் ப⁴க³வா ஸதே³வகே லோகே உத்தமகல்யாணமித்தஸங்கா²தஸ்ஸ அத்தனோ வசனங் அனாதி³யித்வா தங் வனஸண்ட³ங் பவிஸித்வா தாதி³ஸங் விப்பகாரங் பத்தஸ்ஸ ஆயஸ்மதோ மேகி⁴யஸ்ஸ கல்யாணமித்ததாதி³னா ஸகலங் ஸாஸனஸம்பத்திங் த³ஸ்ஸெத்வா, இதா³னிஸ்ஸ தத்த² ஆத³ரஜாதஸ்ஸ புப்³பே³ யேஹி காமவிதக்காதீ³ஹி உபத்³து³தத்தா கம்மட்டா²னங் ந ஸம்பஜ்ஜி, தஸ்ஸ தேஸங் உஜுவிபச்சனீகபூ⁴தத்தா ச பா⁴வனானயங் பகாஸெத்வா, ததோ பரங் அரஹத்தஸ்ஸ கம்மட்டா²னங் ஆசிக்க²ந்தோ, ‘‘தேன ச பன, மேகி⁴ய, பி⁴க்கு²னா இமேஸு பஞ்சஸு த⁴ம்மேஸு பதிட்டா²ய சத்தாரோ த⁴ம்மா உத்தரி பா⁴வேதப்³பா³’’திஆதி³மாஹ. தத்த² தேனாதி ஏவங் கல்யாணமித்தஸன்னிஸ்ஸயேன யதா²வுத்தஸீலாதி³கு³ணஸமன்னாக³தேன. தேனேவாஹ ‘‘இமேஸு பஞ்சஸு த⁴ம்மேஸு பதிட்டா²யா’’தி. உத்தரீதி ஆரத்³த⁴தருணவிபஸ்ஸனஸ்ஸ ராகா³தி³பரிஸ்ஸயா சே உப்பஜ்ஜெய்யுங், தேஸங் விஸோத⁴னத்த²ங் ததோ உத்³த⁴ங் சத்தாரோ த⁴ம்மா பா⁴வேதப்³பா³ உப்பாதே³தப்³பா³ வட்³டே⁴தப்³பா³ ச.
Evaṃ bhagavā sadevake loke uttamakalyāṇamittasaṅkhātassa attano vacanaṃ anādiyitvā taṃ vanasaṇḍaṃ pavisitvā tādisaṃ vippakāraṃ pattassa āyasmato meghiyassa kalyāṇamittatādinā sakalaṃ sāsanasampattiṃ dassetvā, idānissa tattha ādarajātassa pubbe yehi kāmavitakkādīhi upaddutattā kammaṭṭhānaṃ na sampajji, tassa tesaṃ ujuvipaccanīkabhūtattā ca bhāvanānayaṃ pakāsetvā, tato paraṃ arahattassa kammaṭṭhānaṃ ācikkhanto, ‘‘tena ca pana, meghiya, bhikkhunā imesu pañcasu dhammesu patiṭṭhāya cattāro dhammā uttari bhāvetabbā’’tiādimāha. Tattha tenāti evaṃ kalyāṇamittasannissayena yathāvuttasīlādiguṇasamannāgatena. Tenevāha ‘‘imesu pañcasu dhammesu patiṭṭhāyā’’ti. Uttarīti āraddhataruṇavipassanassa rāgādiparissayā ce uppajjeyyuṃ, tesaṃ visodhanatthaṃ tato uddhaṃ cattāro dhammā bhāvetabbā uppādetabbā vaḍḍhetabbā ca.
அஸுபா⁴தி ஏகாத³ஸஸு அஸுப⁴கம்மட்டா²னேஸு யதா²ரஹங் யத்த² கத்த²சி அஸுப⁴பா⁴வனா. ராக³ஸ்ஸ பஹானாயாதி காமராக³ஸ்ஸ பஜஹனத்தா²ய. அயமத்தோ² ஸாலிலாயகோபமாய விபா⁴வேதப்³போ³ – ஏகோ ஹி புரிஸோ அஸிதங் க³ஹெத்வா கோடிதோ பட்டா²ய ஸாலிகெ²த்தே ஸாலியோ லாயதி, அத²ஸ்ஸ வதிங் பி⁴ந்தி³த்வா கா³வோ பவிஸிங்ஸு. ஸோ அஸிதங் ட²பெத்வா, யட்டி²ங் ஆதா³ய, தேனேவ மக்³கே³ன கா³வோ நீஹரித்வா, வதிங் பாகதிகங் கத்வா, புன அஸிதங் க³ஹெத்வா ஸாலியோ லாயி. தத்த² ஸாலிகெ²த்தங் விய பு³த்³த⁴ஸாஸனங் த³ட்ட²ப்³ப³ங், ஸாலிலாயகோ விய யோகா³வசரோ, அஸிதங் விய பஞ்ஞா, லாயனகாலோ விய விபஸ்ஸனாய கம்மகரணகாலோ, யட்டி² விய அஸுப⁴கம்மட்டா²னங், வதி விய ஸங்வரோ , வதிங் பி⁴ந்தி³த்வா கா³வீனங் பவிஸனங் விய ஸஹஸா அப்படிஸங்கா²ய பமாத³ங் ஆக³ம்ம ராக³ஸ்ஸ உப்பஜ்ஜனங், அஸிதங் ட²பெத்வா, யட்டி²ங் ஆதா³ய, பவிட்ட²மக்³கே³னேவ கா³வோ நீஹரித்வா, வதிங் படிபாகதிகங் கத்வா, புன டி²தட்டா²னதோ பட்டா²ய ஸாலிலாயனங் விய அஸுப⁴கம்மட்டா²னேன ராக³ங் விக்க²ம்பெ⁴த்வா, புன விபஸ்ஸனாய கம்மகரணகாலோதி இத³மெத்த² உபமாஸங்ஸந்த³னங். ஏவங்பூ⁴தங் பா⁴வனாவிதி⁴ங் ஸந்தா⁴ய வுத்தங் ‘‘அஸுபா⁴ பா⁴வேதப்³பா³ ராக³ஸ்ஸ பஹானாயா’’தி.
Asubhāti ekādasasu asubhakammaṭṭhānesu yathārahaṃ yattha katthaci asubhabhāvanā. Rāgassa pahānāyāti kāmarāgassa pajahanatthāya. Ayamattho sālilāyakopamāya vibhāvetabbo – eko hi puriso asitaṃ gahetvā koṭito paṭṭhāya sālikhette sāliyo lāyati, athassa vatiṃ bhinditvā gāvo pavisiṃsu. So asitaṃ ṭhapetvā, yaṭṭhiṃ ādāya, teneva maggena gāvo nīharitvā, vatiṃ pākatikaṃ katvā, puna asitaṃ gahetvā sāliyo lāyi. Tattha sālikhettaṃ viya buddhasāsanaṃ daṭṭhabbaṃ, sālilāyako viya yogāvacaro, asitaṃ viya paññā, lāyanakālo viya vipassanāya kammakaraṇakālo, yaṭṭhi viya asubhakammaṭṭhānaṃ, vati viya saṃvaro , vatiṃ bhinditvā gāvīnaṃ pavisanaṃ viya sahasā appaṭisaṅkhāya pamādaṃ āgamma rāgassa uppajjanaṃ, asitaṃ ṭhapetvā, yaṭṭhiṃ ādāya, paviṭṭhamaggeneva gāvo nīharitvā, vatiṃ paṭipākatikaṃ katvā, puna ṭhitaṭṭhānato paṭṭhāya sālilāyanaṃ viya asubhakammaṭṭhānena rāgaṃ vikkhambhetvā, puna vipassanāya kammakaraṇakāloti idamettha upamāsaṃsandanaṃ. Evaṃbhūtaṃ bhāvanāvidhiṃ sandhāya vuttaṃ ‘‘asubhā bhāvetabbā rāgassa pahānāyā’’ti.
மெத்தாதி மெத்தாகம்மட்டா²னங். ப்³யாபாத³ஸ்ஸ பஹானாயாதி வுத்தனயேனேவ உப்பன்னகோபஸ்ஸ பஜஹனத்தா²ய. ஆனாபானஸ்ஸதீதி ஸோளஸவத்து²கா ஆனாபானஸ்ஸதி. விதக்குபச்சே²தா³யாதி வுத்தனயேனேவ உப்பன்னானங் விதக்கானங் உபச்சே²த³னத்தா²ய. அஸ்மிமானஸமுக்³கா⁴தாயாதி அஸ்மீதி உப்பஜ்ஜனகஸ்ஸ நவவித⁴ஸ்ஸ மானஸ்ஸ ஸமுச்சே²த³னத்தா²ய. அனிச்சஸஞ்ஞினோதி ஹுத்வா அபா⁴வதோ உத³யப்³ப³யவந்ததோ பப⁴ங்கு³தோ தாவகாலிகதோ நிச்சப்படிபக்க²தோ ச ‘‘ஸப்³பே³ ஸங்கா²ரா அனிச்சா’’தி (த⁴॰ ப॰ 277; சூளனி॰ ஹேமகமாணவபுச்சா²னித்³தே³ஸ 56) பவத்தஅனிச்சானுபஸ்ஸனாவஸேன அனிச்சஸஞ்ஞினோ. அனத்தஸஞ்ஞா ஸண்டா²தீதி அஸாரகதோ அவஸவத்தனதோ பரதோ ரித்ததோ துச்ச²தோ ஸுஞ்ஞதோ ச ‘‘ஸப்³பே³ த⁴ம்மா அனத்தா’’தி (த⁴॰ ப॰ 279; சூளனி॰ ஹேமகமாணவபுச்சா²னித்³தே³ஸ 56) ஏவங் பவத்தா அனத்தானுபஸ்ஸனாஸங்கா²தா அனத்தஸஞ்ஞா சித்தே ஸண்ட²ஹதி, அதித³ள்ஹங் பதிட்டா²தி. அனிச்சலக்க²ணே ஹி தி³ட்டே² அனத்தலக்க²ணங் தி³ட்ட²மேவ ஹோதி. தீஸு ஹி லக்க²ணேஸு ஏகஸ்மிங் தி³ட்டே² இதரத்³வயங் தி³ட்ட²மேவ ஹோதி. தேன வுத்தங் – ‘‘அனிச்சஸஞ்ஞினோ ஹி, மேகி⁴ய, அனத்தஸஞ்ஞா ஸண்டா²தீ’’தி. அனத்தலக்க²ணே தி³ட்டே² அஸ்மீதி உப்பஜ்ஜனகமானோ ஸுப்பஜஹோவ ஹோதீதி ஆஹ – ‘‘அனத்தஸஞ்ஞீ அஸ்மிமானஸமுக்³கா⁴தங் பாபுணாதீ’’தி தி³ட்டே²வ த⁴ம்மே நிப்³பா³னந்தி தி³ட்டே²யேவ த⁴ம்மே இமஸ்மிங்யேவ அத்தபா⁴வே அபச்சயபரினிப்³பா³னங் பாபுணாதி. அயமெத்த² ஸங்கே²போ, வித்தா²ரதோ பன அஸுபா⁴தி³பா⁴வனானயோ விஸுத்³தி⁴மக்³கே³ (விஸுத்³தி⁴॰ 1.102) வுத்தனயேன க³ஹேதப்³போ³.
Mettāti mettākammaṭṭhānaṃ. Byāpādassa pahānāyāti vuttanayeneva uppannakopassa pajahanatthāya. Ānāpānassatīti soḷasavatthukā ānāpānassati. Vitakkupacchedāyāti vuttanayeneva uppannānaṃ vitakkānaṃ upacchedanatthāya. Asmimānasamugghātāyāti asmīti uppajjanakassa navavidhassa mānassa samucchedanatthāya. Aniccasaññinoti hutvā abhāvato udayabbayavantato pabhaṅguto tāvakālikato niccappaṭipakkhato ca ‘‘sabbe saṅkhārā aniccā’’ti (dha. pa. 277; cūḷani. hemakamāṇavapucchāniddesa 56) pavattaaniccānupassanāvasena aniccasaññino. Anattasaññā saṇṭhātīti asārakato avasavattanato parato rittato tucchato suññato ca ‘‘sabbe dhammā anattā’’ti (dha. pa. 279; cūḷani. hemakamāṇavapucchāniddesa 56) evaṃ pavattā anattānupassanāsaṅkhātā anattasaññā citte saṇṭhahati, atidaḷhaṃ patiṭṭhāti. Aniccalakkhaṇe hi diṭṭhe anattalakkhaṇaṃ diṭṭhameva hoti. Tīsu hi lakkhaṇesu ekasmiṃ diṭṭhe itaradvayaṃ diṭṭhameva hoti. Tena vuttaṃ – ‘‘aniccasaññino hi, meghiya, anattasaññā saṇṭhātī’’ti. Anattalakkhaṇe diṭṭhe asmīti uppajjanakamāno suppajahova hotīti āha – ‘‘anattasaññī asmimānasamugghātaṃ pāpuṇātī’’ti diṭṭheva dhamme nibbānanti diṭṭheyeva dhamme imasmiṃyeva attabhāve apaccayaparinibbānaṃ pāpuṇāti. Ayamettha saṅkhepo, vitthārato pana asubhādibhāvanānayo visuddhimagge (visuddhi. 1.102) vuttanayena gahetabbo.
ஏதமத்த²ங் விதி³த்வாதி ஏதங் ஆயஸ்மதோ மேகி⁴யஸ்ஸ மிச்சா²விதக்கசோரேஹி குஸலப⁴ண்டு³பச்சே²த³ஸங்கா²தங் அத்த²ங் ஜானித்வா. இமங் உதா³னந்தி இமங் காமவிதக்காதீ³னங் அவினோத³னே வினோத³னே ச ஆதீ³னவானிஸங்ஸதீ³பகங் உதா³னங் உதா³னேஸி.
Etamatthaṃviditvāti etaṃ āyasmato meghiyassa micchāvitakkacorehi kusalabhaṇḍupacchedasaṅkhātaṃ atthaṃ jānitvā. Imaṃ udānanti imaṃ kāmavitakkādīnaṃ avinodane vinodane ca ādīnavānisaṃsadīpakaṃ udānaṃ udānesi.
தத்த² கு²த்³தா³தி ஹீனா லாமகா. விதக்காதி காமவிதக்காத³யோ தயோ பாபவிதக்கா. தே ஹி ஸப்³ப³விதக்கேஹி பதிகிட்ட²தாய இத⁴ கு²த்³தா³தி வுத்தா ‘‘ந ச கு²த்³த³மாசரே’’திஆதீ³ஸு (கு²॰ பா॰ 9.3; ஸு॰ நி॰ 145) விய. ஸுகு²மாதி ஞாதிவிதக்காத³யோ அதி⁴ப்பேதா. ஞாதிவிதக்கோ ஜனபத³விதக்கோ அமராவிதக்கோ பரானுத்³த³யதாய படிஸங்யுத்தோ விதக்கோ லாப⁴ஸக்காரஸிலோகபடிஸங்யுத்தோ விதக்கோ அனவஞ்ஞத்திபடிஸங்யுத்தோ விதக்கோதி ஏதே ஹி விதக்கா காமவிதக்காத³யோ விய தா³ருணா ந ஹொந்தீதி அனோளாரிகஸபா⁴வதாய ஸுகு²மாதி வுத்தா. அனுக³தாதி சித்தேன அனுவத்திதா. விதக்கே ஹி உப்பஜ்ஜமானே சித்தங் தத³னுக³தமேவ ஹோதி தஸ்ஸ ஆரம்மணாபி⁴னிரோபனதோ. ‘‘அனுக்³க³தா’’திபி பாளி, அனுஉட்டி²தாதி அத்தோ². மனஸோ உப்பிலாவாதி சேதஸோ உப்பிலாவிதத்தகரா.
Tattha khuddāti hīnā lāmakā. Vitakkāti kāmavitakkādayo tayo pāpavitakkā. Te hi sabbavitakkehi patikiṭṭhatāya idha khuddāti vuttā ‘‘na ca khuddamācare’’tiādīsu (khu. pā. 9.3; su. ni. 145) viya. Sukhumāti ñātivitakkādayo adhippetā. Ñātivitakko janapadavitakko amarāvitakko parānuddayatāya paṭisaṃyutto vitakko lābhasakkārasilokapaṭisaṃyutto vitakko anavaññattipaṭisaṃyutto vitakkoti ete hi vitakkā kāmavitakkādayo viya dāruṇā na hontīti anoḷārikasabhāvatāya sukhumāti vuttā. Anugatāti cittena anuvattitā. Vitakke hi uppajjamāne cittaṃ tadanugatameva hoti tassa ārammaṇābhiniropanato. ‘‘Anuggatā’’tipi pāḷi, anuuṭṭhitāti attho. Manaso uppilāvāti cetaso uppilāvitattakarā.
ஏதே அவித்³வா மனஸோ விதக்கேதி ஏதே காமவிதக்காதி³கே மனோவிதக்கே அஸ்ஸாதா³தீ³னவனிஸ்ஸரணதோ ஞாததீரணபஹானபரிஞ்ஞாஹி யதா²பூ⁴தங் அஜானந்தோ. ஹுரா ஹுரங் தா⁴வதி ப⁴ந்தசித்தோதி அப்பஹீனமிச்சா²விதக்கத்தா அனவட்டி²தசித்தோ ‘‘கதா³சி ரூபே, கதா³சி ஸத்³தே³’’திஆதி³னா தஸ்மிங் தஸ்மிங் ஆரம்மணே அஸ்ஸாதா³தி³வஸேன அபராபரங் தா⁴வதி பரிப்³ப⁴மதி. அத² வா ஹுரா ஹுரங் தா⁴வதி ப⁴ந்தசித்தோதி அபரிஞ்ஞாதவிதக்கத்தா தன்னிமித்தானங் அவிஜ்ஜாதண்ஹானங் வஸேன பரிப்³ப⁴மனமானஸோ இத⁴லோகதோ பரலோகங் ஆதா³னநிக்கே²பேஹி அபராபரங் தா⁴வதி ஸங்ஸரதீதி அத்தோ².
Ete avidvā manaso vitakketi ete kāmavitakkādike manovitakke assādādīnavanissaraṇato ñātatīraṇapahānapariññāhi yathābhūtaṃ ajānanto. Hurā huraṃ dhāvati bhantacittoti appahīnamicchāvitakkattā anavaṭṭhitacitto ‘‘kadāci rūpe, kadāci sadde’’tiādinā tasmiṃ tasmiṃ ārammaṇe assādādivasena aparāparaṃ dhāvati paribbhamati. Atha vā hurā huraṃ dhāvati bhantacittoti apariññātavitakkattā tannimittānaṃ avijjātaṇhānaṃ vasena paribbhamanamānaso idhalokato paralokaṃ ādānanikkhepehi aparāparaṃ dhāvati saṃsaratīti attho.
ஏதே ச வித்³வா மனஸோ விதக்கேதி ஏதே யதா²வுத்தப்பபே⁴தே³ காமவிதக்காதி³கே மனோவிதக்கே அஸ்ஸாதா³தி³தோ யதா²பூ⁴தங் ஜானந்தோ. ஆதாபியோதி வீரியவா. ஸங்வரதீதி பித³ஹதி. ஸதிமாதி ஸதிஸம்பன்னோ. அனுக்³க³தேதி து³ல்லப⁴வஸேன அனுப்பன்னே. இத³ங் வுத்தங் ஹோதி – ஏதே வுத்தப்பகாரே காமவிதக்காதி³கே மனோவிதக்கே சித்தஸ்ஸ உப்பிலாவிதஹேதுதாய மனஸோ உப்பிலாவே வித்³வா விபஸ்ஸனாபஞ்ஞாஸஹிதாய மக்³க³பஞ்ஞாய ஸம்மதே³வ ஜானந்தோ, தஸ்ஸ ஸஹாயபூ⁴தானங் ஸம்மாவாயாமஸதீனங் அத்தி²தாய ஆதாபியோ ஸதிமா தே அரியமக்³க³பா⁴வனாய ஆயதிங் உப்பத்திரஹே அனுக்³க³தே அனுப்பன்னே ஏவ மக்³க³க்க²ணே ஸங்வரதி, ஞாணஸங்வரவஸேன பித³ஹதி, ஆக³மனபத²ங் பச்சி²ந்த³தி, ஏவங்பூ⁴தோ ச சதுஸச்சப்பபோ³தே⁴ன பு³த்³தோ⁴ அரியஸாவகோ அரஹத்தாதி⁴க³மேன அஸேஸங், அனவஸேஸங் ஏதே காமவிதக்காதி³கே பஜஹாஸி ஸமுச்சி²ந்தீ³தி. எத்தா²பி ‘‘அனுக³தே’’திபி பட²ந்தி. தஸ்ஸத்தோ² ஹெட்டா² வுத்தோயேவ.
Ete ca vidvā manaso vitakketi ete yathāvuttappabhede kāmavitakkādike manovitakke assādādito yathābhūtaṃ jānanto. Ātāpiyoti vīriyavā. Saṃvaratīti pidahati. Satimāti satisampanno. Anuggateti dullabhavasena anuppanne. Idaṃ vuttaṃ hoti – ete vuttappakāre kāmavitakkādike manovitakke cittassa uppilāvitahetutāya manaso uppilāve vidvā vipassanāpaññāsahitāya maggapaññāya sammadeva jānanto, tassa sahāyabhūtānaṃ sammāvāyāmasatīnaṃ atthitāya ātāpiyo satimā te ariyamaggabhāvanāya āyatiṃ uppattirahe anuggate anuppanne eva maggakkhaṇe saṃvarati, ñāṇasaṃvaravasena pidahati, āgamanapathaṃ pacchindati, evaṃbhūto ca catusaccappabodhena buddho ariyasāvako arahattādhigamena asesaṃ, anavasesaṃ ete kāmavitakkādike pajahāsi samucchindīti. Etthāpi ‘‘anugate’’tipi paṭhanti. Tassattho heṭṭhā vuttoyeva.
பட²மஸுத்தவண்ணனா நிட்டி²தா.
Paṭhamasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / ஸுத்தபிடக • Suttapiṭaka / கு²த்³த³கனிகாய • Khuddakanikāya / உதா³னபாளி • Udānapāḷi / 1. மேகி⁴யஸுத்தங் • 1. Meghiyasuttaṃ