Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / વિમતિવિનોદની-ટીકા • Vimativinodanī-ṭīkā |
નમો તસ્સ ભગવતો અરહતો સમ્માસમ્બુદ્ધસ્સ
Namo tassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa
પરિવારવણ્ણના
Parivāravaṇṇanā
મહાવગ્ગો
Mahāvaggo
પઞ્ઞત્તિવારવણ્ણના
Paññattivāravaṇṇanā
૧. વિસુદ્ધપરિવારસ્સ સીલક્ખન્ધાદિધમ્મક્ખન્ધસરીરસ્સ ભગવતો વિનયપરિયત્તિસાસને ખન્ધકાનં અનન્તરં પરિવારોતિ યો વિનયો સઙ્ગહં સમારુળ્હો, તસ્સ દાનિ અનુત્તાનત્થવણ્ણનં કરિસ્સામીતિ યોજના.
1. Visuddhaparivārassa sīlakkhandhādidhammakkhandhasarīrassa bhagavato vinayapariyattisāsane khandhakānaṃ anantaraṃ parivāroti yo vinayo saṅgahaṃ samāruḷho, tassa dāni anuttānatthavaṇṇanaṃ karissāmīti yojanā.
સમન્તચક્ખુનાતિ સબ્બઞ્ઞુતઞ્ઞાણેન. અતિવિસુદ્ધેન મંસચક્ખુનાતિ રત્તિન્દિવં સમન્તા યોજનપ્પમાણે અતિસુખુમાનિપિ રૂપાનિ પસ્સનતો અતિવિય પરિસુદ્ધેન પસાદચક્ખુના. ‘‘અત્થિ તત્થ પઞ્ઞત્તી’’તિઆદીસુ અત્થિ નુ ખો તત્થ પઞ્ઞત્તીતિઆદિના અત્થો ગહેતબ્બોતિ આહ ‘‘તત્થ પઞ્ઞત્તિ…પે॰… કેનાભતન્તિ પુચ્છા’’તિ.
Samantacakkhunāti sabbaññutaññāṇena. Ativisuddhena maṃsacakkhunāti rattindivaṃ samantā yojanappamāṇe atisukhumānipi rūpāni passanato ativiya parisuddhena pasādacakkhunā. ‘‘Atthi tattha paññattī’’tiādīsu atthi nu kho tattha paññattītiādinā attho gahetabboti āha ‘‘tattha paññatti…pe… kenābhatanti pucchā’’ti.
૨. પુચ્છાવિસ્સજ્જનેતિ પુચ્છાય વિસ્સજ્જને. વિનીતકથાતિ વિનીતવત્થુકથા, અયમેવ વા પાઠો.
2.Pucchāvissajjaneti pucchāya vissajjane. Vinītakathāti vinītavatthukathā, ayameva vā pāṭho.
દ્વઙ્ગિકેન એકેન સમુટ્ઠાનેનાતિ અઙ્ગદ્વયસમુદાયભૂતેન એકેન. અઙ્ગદ્વયવિમુત્તસ્સ સમુટ્ઠાનસ્સ અભાવેપિ તેસુ એકેનઙ્ગેન વિના અયં આપત્તિ ન હોતીતિ દસ્સનત્થમેવ ‘‘એકેન સમુટ્ઠાનેના’’તિ વુત્તં. ઇદાનિ તેસુ દ્વીસુ અઙ્ગેસુ પધાનઙ્ગં દસ્સેતુમાહ ‘‘એત્થ હિ ચિત્તં અઙ્ગં હોતી’’તિઆદિ. યસ્મા પન મગ્ગેનમગ્ગપ્પટિપત્તિસઙ્ખાતાય કાયવિઞ્ઞત્તિયા સેવનચિત્તેનેવ સમ્ભવે સતિ અયં તં અઙ્ગદ્વયં ઉપાદાય ભગવતા પઞ્ઞત્તા આપત્તિસમ્મુતિ હોતિ, નાસતિ. તસ્મા તં ચિત્તં કાયવિઞ્ઞત્તિસઙ્ખાતસ્સ કાયસ્સ અઙ્ગં કારણં હોતિ, ન આપત્તિયા. તસ્સ પન તંસમુટ્ઠિતકાયો એવ અઙ્ગં અબ્યવહિતકારણં, ચિત્તં પન કારણકારણન્તિ અધિપ્પાયો. એવં ઉપરિપિ સબ્બત્થ ચિત્તઙ્ગયુત્તસમુટ્ઠાનેસુ અધિપ્પાયો વેદિતબ્બો. ‘‘એકેન સમુટ્ઠાનેન સમુટ્ઠાતી’’તિઆદિપરિવારવચનેનેવ આપત્તિયા અકુસલાદિપરમત્થસભાવતા પાળિઅટ્ઠકથાસુ પરિયાયતોવ વુત્તા, સમ્મુતિસભાવા એવ આપત્તીતિ સિજ્ઝતિ સમુટ્ઠાનસમુટ્ઠિતાનં ભેદસિદ્ધિતોતિ ગહેતબ્બં. ઇમમત્થં સન્ધાયાતિ આપન્નાય પારાજિકાપત્તિયા કેહિચિપિ સમથેહિ અનાપત્તિભાવાપાદનસ્સ અસક્કુણેય્યત્તસઙ્ખાતમત્થં સન્ધાય.
Dvaṅgikena ekena samuṭṭhānenāti aṅgadvayasamudāyabhūtena ekena. Aṅgadvayavimuttassa samuṭṭhānassa abhāvepi tesu ekenaṅgena vinā ayaṃ āpatti na hotīti dassanatthameva ‘‘ekena samuṭṭhānenā’’ti vuttaṃ. Idāni tesu dvīsu aṅgesu padhānaṅgaṃ dassetumāha ‘‘ettha hi cittaṃ aṅgaṃ hotī’’tiādi. Yasmā pana maggenamaggappaṭipattisaṅkhātāya kāyaviññattiyā sevanacitteneva sambhave sati ayaṃ taṃ aṅgadvayaṃ upādāya bhagavatā paññattā āpattisammuti hoti, nāsati. Tasmā taṃ cittaṃ kāyaviññattisaṅkhātassa kāyassa aṅgaṃ kāraṇaṃ hoti, na āpattiyā. Tassa pana taṃsamuṭṭhitakāyo eva aṅgaṃ abyavahitakāraṇaṃ, cittaṃ pana kāraṇakāraṇanti adhippāyo. Evaṃ uparipi sabbattha cittaṅgayuttasamuṭṭhānesu adhippāyo veditabbo. ‘‘Ekena samuṭṭhānena samuṭṭhātī’’tiādiparivāravacaneneva āpattiyā akusalādiparamatthasabhāvatā pāḷiaṭṭhakathāsu pariyāyatova vuttā, sammutisabhāvā eva āpattīti sijjhati samuṭṭhānasamuṭṭhitānaṃ bhedasiddhitoti gahetabbaṃ. Imamatthaṃ sandhāyāti āpannāya pārājikāpattiyā kehicipi samathehi anāpattibhāvāpādanassa asakkuṇeyyattasaṅkhātamatthaṃ sandhāya.
૩. પોરાણકેહિ મહાથેરેહીતિ સઙ્ગીતિત્તયતો પચ્છા પોત્થકસઙ્ગીતિકારકેહિ છળભિઞ્ઞાપઅસમ્ભિદાદિગુણસમુજ્જલેહિ મહાથેરેહિ. ચતુત્થસઙ્ગીતિસદિસા હિ પોત્થકારોહસઙ્ગીતિ.
3.Porāṇakehi mahātherehīti saṅgītittayato pacchā potthakasaṅgītikārakehi chaḷabhiññāpaasambhidādiguṇasamujjalehi mahātherehi. Catutthasaṅgītisadisā hi potthakārohasaṅgīti.
૧૮૮. મહાવિભઙ્ગેતિ ભિક્ખુવિભઙ્ગે. સોળસ વારા દસ્સિતાતિ યેહિ વારેહિ આદિભૂતેહિ ઉપલક્ખિતત્તા અયં સકલોપિ પરિવારો સોળસપરિવારોતિ વોહરીયતિ, તે સન્ધાય વદતિ.
188.Mahāvibhaṅgeti bhikkhuvibhaṅge. Soḷasa vārā dassitāti yehi vārehi ādibhūtehi upalakkhitattā ayaṃ sakalopi parivāro soḷasaparivāroti voharīyati, te sandhāya vadati.
પઞ્ઞત્તિવારવણ્ણના નિટ્ઠિતા.
Paññattivāravaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / વિનયપિટક • Vinayapiṭaka / પરિવારપાળિ • Parivārapāḷi
૧. પારાજિકકણ્ડં • 1. Pārājikakaṇḍaṃ
૧. પારાજિકકણ્ડં • 1. Pārājikakaṇḍaṃ
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / વિનયપિટક (અટ્ઠકથા) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / પરિવાર-અટ્ઠકથા • Parivāra-aṭṭhakathā
પઞ્ઞત્તિવારવણ્ણના • Paññattivāravaṇṇanā
કતાપત્તિવારાદિવણ્ણના • Katāpattivārādivaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / સારત્થદીપની-ટીકા • Sāratthadīpanī-ṭīkā / પઞ્ઞત્તિવારવણ્ણના • Paññattivāravaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વજિરબુદ્ધિ-ટીકા • Vajirabuddhi-ṭīkā / પઞ્ઞત્તિવારવણ્ણના • Paññattivāravaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / પાચિત્યાદિયોજનાપાળિ • Pācityādiyojanāpāḷi / કતાપત્તિવારાદિવણ્ણના • Katāpattivārādivaṇṇanā