Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / સંયુત્તનિકાય (ટીકા) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
૯. પઠમઅપુત્તકસુત્તવણ્ણના
9. Paṭhamaaputtakasuttavaṇṇanā
૧૩૦. દિવ-સદ્દો દિવા-સદ્દો વિય દિવસપરિયાયો, તસ્મા વિસેસનભાવેન વુચ્ચમાનો દિવસદ્દો અત્થવિસેસં દીપેતીતિ આહ ‘‘દિવસસ્સ દિવા’’તિઆદિ. સં વુચ્ચતિ ધનં, તસ્સ પતીતિ સમ્પતિ, ધનસામિકો, તસ્સ હિતાવહત્તા સાપતેય્યન્તિ આહ ‘‘સાપતેય્યન્તિ ધન’’ન્તિ. તસ્સ ગેહે કતાકતભણ્ડસ્સ અતિબહુભાવતો વિમ્હયપ્પત્તો રાજા ‘‘કો પન વાદો’’તિ આહ. કાળલોહં નામ અયોફલં. કચ્છપાદિરૂપેહિપિ સોવણ્ણાદીનિ ઠપેન્તિ. સકુણ્ડકભત્તન્તિ સકુણ્ડેહિ વા સથુસેહિ વા પક્કભત્તં. બિલઙ્ગં વુચ્ચતિ ધઞ્ઞબિલઙ્ગં, આરનાલન્તિપિ વુચ્ચતિ, તં દુતિયં અસ્સાતિ બિલઙ્ગદુતિયં. તઞ્હિ કઞ્જિતો નિબ્બત્તત્તા કઞ્જિકં નામ. તીહિ પક્ખેહિ વત્થખણ્ડેહિ કતનિવાસનં તિપક્ખવસનં. તેનાહ ‘‘તીણિ…પે॰… નિવાસન’’ન્તિ.
130. Diva-saddo divā-saddo viya divasapariyāyo, tasmā visesanabhāvena vuccamāno divasaddo atthavisesaṃ dīpetīti āha ‘‘divasassa divā’’tiādi. Saṃ vuccati dhanaṃ, tassa patīti sampati, dhanasāmiko, tassa hitāvahattā sāpateyyanti āha ‘‘sāpateyyanti dhana’’nti. Tassa gehe katākatabhaṇḍassa atibahubhāvato vimhayappatto rājā ‘‘ko pana vādo’’ti āha. Kāḷalohaṃ nāma ayophalaṃ. Kacchapādirūpehipi sovaṇṇādīni ṭhapenti. Sakuṇḍakabhattanti sakuṇḍehi vā sathusehi vā pakkabhattaṃ. Bilaṅgaṃ vuccati dhaññabilaṅgaṃ, āranālantipi vuccati, taṃ dutiyaṃ assāti bilaṅgadutiyaṃ. Tañhi kañjito nibbattattā kañjikaṃ nāma. Tīhi pakkhehi vatthakhaṇḍehi katanivāsanaṃ tipakkhavasanaṃ. Tenāha ‘‘tīṇi…pe… nivāsana’’nti.
અસન્તો નીચો પુરિસોતિ અસપ્પુરિસોતિ આહ ‘‘લામકપુરિસો’’તિ. કમ્મસ્સ નિબ્બત્તભાવેન ઓતરણતાય ફલં અગ્ગં નામ, ઉપરિભૂમિગતત્તા ઉદ્ધં અગ્ગં અસ્સાતિ ઉદ્ધગ્ગિકં. દક્ખિણન્તિ દાનમાહ. સગ્ગો નામ કામભવૂપપત્તિભવો, તસ્સ નિબ્બત્તનતો ‘‘સગ્ગસ્સ હિતા’’તિ વુત્તં. તત્રુપપત્તિજનનતોતિ તત્ર ઉપપત્તિયા જનનતો, ઉપ્પાદનતોતિ અત્થો.
Asanto nīco purisoti asappurisoti āha ‘‘lāmakapuriso’’ti. Kammassa nibbattabhāvena otaraṇatāya phalaṃ aggaṃ nāma, uparibhūmigatattā uddhaṃ aggaṃ assāti uddhaggikaṃ. Dakkhiṇanti dānamāha. Saggo nāma kāmabhavūpapattibhavo, tassa nibbattanato ‘‘saggassa hitā’’ti vuttaṃ. Tatrupapattijananatoti tatra upapattiyā jananato, uppādanatoti attho.
સેતં ઉદકં એતિસ્સાતિ સેતોદકા. સો યેન ભાવેન યત્થ પાકટતરો હુત્વા દિસ્સતિ, તં દસ્સેતું ‘‘વીચીનં ભિન્નટ્ઠાને’’તિ આહ. સુખોતરણટ્ઠાનતાય કદ્દમાદિદોસવિરહતો ચ સુન્દરતિત્થા. તં અપેય્યમાનન્તિ તં ઉદકં કેનચિ અપરિભુઞ્જિયમાનં. અત્તના કત્તબ્બકિચ્ચકરોતિ અત્તના કાતબ્બકમ્મસઙ્ખાતકિચ્ચકરો, પરિભોગવસેન ચેવ સઙ્ગહેતબ્બસઙ્ગણ્હનવસેન ચ નિયોજકોતિ અત્થો. કુસલકિચ્ચકરોતિ અત્તના કાતબ્બપુઞ્ઞકરો.
Setaṃ udakaṃ etissāti setodakā. So yena bhāvena yattha pākaṭataro hutvā dissati, taṃ dassetuṃ ‘‘vīcīnaṃ bhinnaṭṭhāne’’ti āha. Sukhotaraṇaṭṭhānatāya kaddamādidosavirahato ca sundaratitthā. Taṃ apeyyamānanti taṃ udakaṃ kenaci aparibhuñjiyamānaṃ. Attanā kattabbakiccakaroti attanā kātabbakammasaṅkhātakiccakaro, paribhogavasena ceva saṅgahetabbasaṅgaṇhanavasena ca niyojakoti attho. Kusalakiccakaroti attanā kātabbapuññakaro.
પઠમઅપુત્તકસુત્તવણ્ણના નિટ્ઠિતા.
Paṭhamaaputtakasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / સુત્તપિટક • Suttapiṭaka / સંયુત્તનિકાય • Saṃyuttanikāya / ૯. પઠમઅપુત્તકસુત્તં • 9. Paṭhamaaputtakasuttaṃ
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / સંયુત્તનિકાય (અટ્ઠકથા) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ૯. પઠમઅપુત્તકસુત્તવણ્ણના • 9. Paṭhamaaputtakasuttavaṇṇanā