Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / સંયુત્તનિકાય • Saṃyuttanikāya |
૮. ગિલાનવગ્ગો
8. Gilānavaggo
૧. પઠમગિલાનસુત્તં
1. Paṭhamagilānasuttaṃ
૭૪. સાવત્થિનિદાનં . અથ ખો અઞ્ઞતરો ભિક્ખુ યેન ભગવા તેનુપસઙ્કમિ…પે॰… એકમન્તં નિસિન્નો ખો સો ભિક્ખુ ભગવન્તં એતદવોચ – ‘‘અમુકસ્મિં, ભન્તે, વિહારે અઞ્ઞતરો ભિક્ખુ નવો અપ્પઞ્ઞાતો આબાધિકો દુક્ખિતો બાળ્હગિલાનો. સાધુ, ભન્તે, ભગવા યેન સો ભિક્ખુ તેનુપસઙ્કમતુ અનુકમ્પં ઉપાદાયા’’તિ.
74. Sāvatthinidānaṃ . Atha kho aññataro bhikkhu yena bhagavā tenupasaṅkami…pe… ekamantaṃ nisinno kho so bhikkhu bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘amukasmiṃ, bhante, vihāre aññataro bhikkhu navo appaññāto ābādhiko dukkhito bāḷhagilāno. Sādhu, bhante, bhagavā yena so bhikkhu tenupasaṅkamatu anukampaṃ upādāyā’’ti.
અથ ખો ભગવા નવવાદઞ્ચ સુત્વા ગિલાનવાદઞ્ચ, ‘‘અપ્પઞ્ઞાતો ભિક્ખૂ’’તિ ઇતિ વિદિત્વા યેન સો ભિક્ખુ તેનુપસઙ્કમિ. અદ્દસા ખો સો ભિક્ખુ ભગવન્તં દૂરતોવ આગચ્છન્તં. દિસ્વાન મઞ્ચકે સમધોસિ 1. અથ ખો ભગવા તં ભિક્ખું એતદવોચ – ‘‘અલં, ભિક્ખુ, મા ત્વં મઞ્ચકે સમધોસિ. સન્તિમાનિ આસનાનિ પઞ્ઞત્તાનિ, તત્થાહં નિસીદિસ્સામી’’તિ. નિસીદિ ભગવા પઞ્ઞત્તે આસને. નિસજ્જ ખો ભગવા તં ભિક્ખું એતદવોચ – ‘‘કચ્ચિ તે, ભિક્ખુ, ખમનીયં, કચ્ચિ યાપનીયં, કચ્ચિ દુક્ખા વેદના પટિક્કમન્તિ નો અભિક્કમન્તિ, પટિક્કમોસાનં પઞ્ઞાયતિ નો અભિક્કમો’’તિ?
Atha kho bhagavā navavādañca sutvā gilānavādañca, ‘‘appaññāto bhikkhū’’ti iti viditvā yena so bhikkhu tenupasaṅkami. Addasā kho so bhikkhu bhagavantaṃ dūratova āgacchantaṃ. Disvāna mañcake samadhosi 2. Atha kho bhagavā taṃ bhikkhuṃ etadavoca – ‘‘alaṃ, bhikkhu, mā tvaṃ mañcake samadhosi. Santimāni āsanāni paññattāni, tatthāhaṃ nisīdissāmī’’ti. Nisīdi bhagavā paññatte āsane. Nisajja kho bhagavā taṃ bhikkhuṃ etadavoca – ‘‘kacci te, bhikkhu, khamanīyaṃ, kacci yāpanīyaṃ, kacci dukkhā vedanā paṭikkamanti no abhikkamanti, paṭikkamosānaṃ paññāyati no abhikkamo’’ti?
‘‘ન મે, ભન્તે, ખમનીયં, ન યાપનીયં, બાળ્હા મે દુક્ખા વેદના અભિક્કમન્તિ નો પટિક્કમન્તિ, અભિક્કમોસાનં પઞ્ઞાયતિ નો પટિક્કમો’’તિ.
‘‘Na me, bhante, khamanīyaṃ, na yāpanīyaṃ, bāḷhā me dukkhā vedanā abhikkamanti no paṭikkamanti, abhikkamosānaṃ paññāyati no paṭikkamo’’ti.
‘‘કચ્ચિ તે, ભિક્ખુ, ન કિઞ્ચિ કુક્કુચ્ચં, ન કોચિ વિપ્પટિસારો’’તિ?
‘‘Kacci te, bhikkhu, na kiñci kukkuccaṃ, na koci vippaṭisāro’’ti?
‘‘તગ્ઘ મે, ભન્તે, અનપ્પકં કુક્કુચ્ચં, અનપ્પકો વિપ્પટિસારો’’તિ.
‘‘Taggha me, bhante, anappakaṃ kukkuccaṃ, anappako vippaṭisāro’’ti.
‘‘કચ્ચિ પન તં 3, ભિક્ખુ, અત્તા સીલતો ઉપવદતી’’તિ?
‘‘Kacci pana taṃ 4, bhikkhu, attā sīlato upavadatī’’ti?
‘‘નો ચે કિર તે, ભિક્ખુ, અત્તા સીલતો ઉપવદતિ, અથ કિઞ્ચ 7 તે કુક્કુચ્ચં કો ચ વિપ્પટિસારો’’તિ?
‘‘No ce kira te, bhikkhu, attā sīlato upavadati, atha kiñca 8 te kukkuccaṃ ko ca vippaṭisāro’’ti?
‘‘ન ખ્વાહં , ભન્તે, સીલવિસુદ્ધત્થં ભગવતા ધમ્મં દેસિતં આજાનામી’’તિ .
‘‘Na khvāhaṃ , bhante, sīlavisuddhatthaṃ bhagavatā dhammaṃ desitaṃ ājānāmī’’ti .
‘‘નો ચે કિર ત્વં, ભિક્ખુ, સીલવિસુદ્ધત્થં મયા ધમ્મં દેસિતં આજાનાસિ, અથ કિમત્થં ચરહિ ત્વં, ભિક્ખુ, મયા ધમ્મં દેસિતં આજાનાસી’’તિ?
‘‘No ce kira tvaṃ, bhikkhu, sīlavisuddhatthaṃ mayā dhammaṃ desitaṃ ājānāsi, atha kimatthaṃ carahi tvaṃ, bhikkhu, mayā dhammaṃ desitaṃ ājānāsī’’ti?
‘‘રાગવિરાગત્થં ખ્વાહં, ભન્તે, ભગવતા ધમ્મં દેસિતં આજાનામી’’તિ.
‘‘Rāgavirāgatthaṃ khvāhaṃ, bhante, bhagavatā dhammaṃ desitaṃ ājānāmī’’ti.
‘‘સાધુ સાધુ, ભિક્ખુ! સાધુ ખો ત્વં, ભિક્ખુ, રાગવિરાગત્થં મયા ધમ્મં દેસિતં આજાનાસિ. રાગવિરાગત્થો હિ, ભિક્ખુ, મયા ધમ્મો દેસિતો. તં કિં મઞ્ઞસિ ભિક્ખુ, ચક્ખુ નિચ્ચં વા અનિચ્ચં વા’’તિ?
‘‘Sādhu sādhu, bhikkhu! Sādhu kho tvaṃ, bhikkhu, rāgavirāgatthaṃ mayā dhammaṃ desitaṃ ājānāsi. Rāgavirāgattho hi, bhikkhu, mayā dhammo desito. Taṃ kiṃ maññasi bhikkhu, cakkhu niccaṃ vā aniccaṃ vā’’ti?
‘‘અનિચ્ચં, ભન્તે’’.
‘‘Aniccaṃ, bhante’’.
‘‘યં…પે॰… સોતં… ઘાનં… જિવ્હા… કાયો… મનો નિચ્ચો વા અનિચ્ચો વા’’તિ?
‘‘Yaṃ…pe… sotaṃ… ghānaṃ… jivhā… kāyo… mano nicco vā anicco vā’’ti?
‘‘અનિચ્ચો, ભન્તે’’.
‘‘Anicco, bhante’’.
‘‘યં પનાનિચ્ચં દુક્ખં વા તં સુખં વા’’તિ?
‘‘Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vā taṃ sukhaṃ vā’’ti?
‘‘દુક્ખં, ભન્તે’’.
‘‘Dukkhaṃ, bhante’’.
‘‘યં પનાનિચ્ચં દુક્ખં વિપરિણામધમ્મં, કલ્લં નુ તં સમનુપસ્સિતું – ‘એતં મમ, એસોહમસ્મિ, એસો મે અત્તા’’’તિ?
‘‘Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammaṃ, kallaṃ nu taṃ samanupassituṃ – ‘etaṃ mama, esohamasmi, eso me attā’’’ti?
‘‘નો હેતં, ભન્તે’’.
‘‘No hetaṃ, bhante’’.
‘‘એવં પસ્સં, ભિક્ખુ, સુતવા અરિયસાવકો ચક્ખુસ્મિમ્પિ નિબ્બિન્દતિ, સોતસ્મિમ્પિ નિબ્બિન્દતિ…પે॰… મનસ્મિમ્પિ નિબ્બિન્દતિ. નિબ્બિન્દં વિરજ્જતિ; વિરાગા વિમુચ્ચતિ; વિમુત્તસ્મિં વિમુત્તમિતિ ઞાણં હોતિ. ‘ખીણા જાતિ, વુસિતં બ્રહ્મચરિયં, કતં કરણીયં નાપરં ઇત્થત્તાયા’તિ પજાનાતી’’તિ.
‘‘Evaṃ passaṃ, bhikkhu, sutavā ariyasāvako cakkhusmimpi nibbindati, sotasmimpi nibbindati…pe… manasmimpi nibbindati. Nibbindaṃ virajjati; virāgā vimuccati; vimuttasmiṃ vimuttamiti ñāṇaṃ hoti. ‘Khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ nāparaṃ itthattāyā’ti pajānātī’’ti.
ઇદમવોચ ભગવા. અત્તમનો સો ભિક્ખુ ભગવતો ભાસિતં અભિનન્દિ. ઇમસ્મિઞ્ચ પન વેય્યાકરણસ્મિં ભઞ્ઞમાને તસ્સ ભિક્ખુનો વિરજં વીતમલં ધમ્મચક્ખું ઉદપાદિ – ‘‘યં કિઞ્ચિ સમુદયધમ્મં, સબ્બં તં નિરોધધમ્મ’’ન્તિ. પઠમં.
Idamavoca bhagavā. Attamano so bhikkhu bhagavato bhāsitaṃ abhinandi. Imasmiñca pana veyyākaraṇasmiṃ bhaññamāne tassa bhikkhuno virajaṃ vītamalaṃ dhammacakkhuṃ udapādi – ‘‘yaṃ kiñci samudayadhammaṃ, sabbaṃ taṃ nirodhadhamma’’nti. Paṭhamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / સંયુત્તનિકાય (અટ્ઠકથા) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ૧-૫. પઠમગિલાનસુત્તાદિવણ્ણના • 1-5. Paṭhamagilānasuttādivaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / સંયુત્તનિકાય (ટીકા) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ૧-૫. પઠમગિલાનસુત્તાદિવણ્ણના • 1-5. Paṭhamagilānasuttādivaṇṇanā