Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / વિમતિવિનોદની-ટીકા • Vimativinodanī-ṭīkā |
૮. પઠમઉપક્ખટસિક્ખાપદવણ્ણના
8. Paṭhamaupakkhaṭasikkhāpadavaṇṇanā
૫૨૮-૫૩૧. અટ્ઠમે યો કત્તાતિ દાયકં સન્ધાય વુત્તં. પટો એવ પટકો. ‘‘અપ્પગ્ઘં ચેતાપેતી’’તિ ઇદં નિસ્સગ્ગિયપાચિત્તિયા અનાપત્તિં સન્ધાય વુત્તં, વિઞ્ઞત્તિપચ્ચયા પન દુક્કટમેવ. ‘‘પુબ્બે અપ્પવારિતો’’તિ હિ સુત્તે વિઞ્ઞત્તિકારણં વુત્તં. માતિકાટ્ઠકથાયમ્પિ ‘‘ચીવરે ભિય્યોકમ્યતા, અઞ્ઞાતકવિઞ્ઞત્તિ, તાય ચ પટિલાભોતિ ઇમાનેત્થ તીણિ અઙ્ગાની’’તિ (કઙ્ખા॰ અટ્ઠ॰ ઉપક્ખટસિક્ખાપદ) અઞ્ઞાતકવિઞ્ઞત્તિતા પકાસિતા, કેચિ પન ‘‘દાયકેન દાતુકામોમ્હીતિ અત્તનો સન્તિકે અવુત્તેપિ યદગ્ઘનકં સો દાતુકામો, તદગ્ઘનકં આહરાપેતું વટ્ટતિ એવા’’તિ વદન્તિ, તં રાજસિક્ખાપદટ્ઠકથાયપિ ન સમેતિ, દૂતેન વા દાયકેન વા ‘‘આયસ્મન્તં ઉદ્દિસ્સ ચીવરચેતાપન્નં આભત’’ન્તિ આરોચિતેપિ મુખવેવટિયકપ્પિયકારકાદીનં સન્તિકા આહરાપનસ્સ તત્થ પટિક્ખિત્તત્તા. વુત્તઞ્હિ તત્થ ‘‘ઇમે દ્વે અનિદ્દિટ્ઠકપ્પિયકારકા નામ, એતેસુ અઞ્ઞાતકઅપ્પવારિતેસુ વિય પટિપજ્જિતબ્બં…પે॰… ન કિઞ્ચિ વત્તબ્બા. દેસનામત્તમેવ ચેતં ‘દૂતેન ચીવરચેતાપન્નં પહિણેય્યા’તિ સયં આહરિત્વાપિ પિણ્ડપાતાદીનં અત્થાય દદન્તેસુપિ એસેવ નયો’’તિ. મુખવેવટિયકપ્પિયકારકાદયો હિ દાયકેન પરિચ્ચત્તેપિ વત્થુમ્હિ ‘‘અસુકસ્સ સન્તિકે ચીવરપિણ્ડપાતાદિં ગણ્હથા’’તિ અનિદ્દિટ્ઠત્તા એવ ‘‘ન કિઞ્ચિ વત્તબ્બા’’તિ વુત્તં, ન પન તસ્સ વત્થુનો મુખવેવટિયાદીનં સન્તકત્તા, તસ્મા ઇધાપિ દાયકેન વા દૂતેન વા ‘‘યં ઇચ્છથ, તં વદથા’’તિ અપ્પવારિતસ્સ વદતો દુક્કટમેવ. અગ્ઘવડ્ઢનકન્તિ ચીવરે અગ્ઘવડ્ઢનકં નિસ્સાય પવત્તં ઇદં સિક્ખાપદં, ન પિણ્ડપાતાદીસુ તેસુ અગ્ઘવડ્ઢનસ્સ દુક્કટમત્તત્તા, પણીતપિણ્ડપાતે સુદ્ધિકપાચિત્તિયત્તા ચાતિ ગહેતબ્બં. તેનેવ ‘‘ચીવરે ભિય્યોકમ્યતા’’તિ અઙ્ગં વુત્તં.
528-531. Aṭṭhame yo kattāti dāyakaṃ sandhāya vuttaṃ. Paṭo eva paṭako. ‘‘Appagghaṃ cetāpetī’’ti idaṃ nissaggiyapācittiyā anāpattiṃ sandhāya vuttaṃ, viññattipaccayā pana dukkaṭameva. ‘‘Pubbe appavārito’’ti hi sutte viññattikāraṇaṃ vuttaṃ. Mātikāṭṭhakathāyampi ‘‘cīvare bhiyyokamyatā, aññātakaviññatti, tāya ca paṭilābhoti imānettha tīṇi aṅgānī’’ti (kaṅkhā. aṭṭha. upakkhaṭasikkhāpada) aññātakaviññattitā pakāsitā, keci pana ‘‘dāyakena dātukāmomhīti attano santike avuttepi yadagghanakaṃ so dātukāmo, tadagghanakaṃ āharāpetuṃ vaṭṭati evā’’ti vadanti, taṃ rājasikkhāpadaṭṭhakathāyapi na sameti, dūtena vā dāyakena vā ‘‘āyasmantaṃ uddissa cīvaracetāpannaṃ ābhata’’nti ārocitepi mukhavevaṭiyakappiyakārakādīnaṃ santikā āharāpanassa tattha paṭikkhittattā. Vuttañhi tattha ‘‘ime dve aniddiṭṭhakappiyakārakā nāma, etesu aññātakaappavāritesu viya paṭipajjitabbaṃ…pe… na kiñci vattabbā. Desanāmattameva cetaṃ ‘dūtena cīvaracetāpannaṃ pahiṇeyyā’ti sayaṃ āharitvāpi piṇḍapātādīnaṃ atthāya dadantesupi eseva nayo’’ti. Mukhavevaṭiyakappiyakārakādayo hi dāyakena pariccattepi vatthumhi ‘‘asukassa santike cīvarapiṇḍapātādiṃ gaṇhathā’’ti aniddiṭṭhattā eva ‘‘na kiñci vattabbā’’ti vuttaṃ, na pana tassa vatthuno mukhavevaṭiyādīnaṃ santakattā, tasmā idhāpi dāyakena vā dūtena vā ‘‘yaṃ icchatha, taṃ vadathā’’ti appavāritassa vadato dukkaṭameva. Agghavaḍḍhanakanti cīvare agghavaḍḍhanakaṃ nissāya pavattaṃ idaṃ sikkhāpadaṃ, na piṇḍapātādīsu tesu agghavaḍḍhanassa dukkaṭamattattā, paṇītapiṇḍapāte suddhikapācittiyattā cāti gahetabbaṃ. Teneva ‘‘cīvare bhiyyokamyatā’’ti aṅgaṃ vuttaṃ.
પઠમઉપક્ખટસિક્ખાપદવણ્ણના નિટ્ઠિતા.
Paṭhamaupakkhaṭasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / વિનયપિટક • Vinayapiṭaka / મહાવિભઙ્ગ • Mahāvibhaṅga / ૮. ઉપક્ખટસિક્ખાપદં • 8. Upakkhaṭasikkhāpadaṃ
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / વિનયપિટક (અટ્ઠકથા) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / મહાવિભઙ્ગ-અટ્ઠકથા • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ૮. પઠમઉપક્ખટસિક્ખાપદવણ્ણના • 8. Paṭhamaupakkhaṭasikkhāpadavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / સારત્થદીપની-ટીકા • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ૮. પઠમઉપક્ખટસિક્ખાપદવણ્ણના • 8. Paṭhamaupakkhaṭasikkhāpadavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વજિરબુદ્ધિ-ટીકા • Vajirabuddhi-ṭīkā / ૮. પઠમઉપક્ખટસિક્ખાપદવણ્ણના • 8. Paṭhamaupakkhaṭasikkhāpadavaṇṇanā