Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / સંયુત્તનિકાય • Saṃyuttanikāya

    ૩. ફેણપિણ્ડૂપમસુત્તં

    3. Pheṇapiṇḍūpamasuttaṃ

    ૯૫. એકં સમયં ભગવા અયુજ્ઝાયં 1 વિહરતિ ગઙ્ગાય નદિયા તીરે. તત્ર ખો ભગવા ભિક્ખૂ આમન્તેસિ –

    95. Ekaṃ samayaṃ bhagavā ayujjhāyaṃ 2 viharati gaṅgāya nadiyā tīre. Tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi –

    ‘‘સેય્યથાપિ, ભિક્ખવે, અયં ગઙ્ગા નદી મહન્તં ફેણપિણ્ડં આવહેય્ય. તમેનં ચક્ખુમા પુરિસો પસ્સેય્ય નિજ્ઝાયેય્ય યોનિસો ઉપપરિક્ખેય્ય. તસ્સ તં પસ્સતો નિજ્ઝાયતો યોનિસો ઉપપરિક્ખતો રિત્તકઞ્ઞેવ ખાયેય્ય, તુચ્છકઞ્ઞેવ ખાયેય્ય, અસારકઞ્ઞેવ ખાયેય્ય. કિઞ્હિ સિયા, ભિક્ખવે, ફેણપિણ્ડે સારો? એવમેવ ખો, ભિક્ખવે, યં કિઞ્ચિ રૂપં અતીતાનાગતપચ્ચુપ્પન્નં…પે॰… યં દૂરે સન્તિકે વા તં ભિક્ખુ પસ્સતિ નિજ્ઝાયતિ યોનિસો ઉપપરિક્ખતિ. તસ્સ તં પસ્સતો નિજ્ઝાયતો યોનિસો ઉપપરિક્ખતો રિત્તકઞ્ઞેવ ખાયતિ , તુચ્છકઞ્ઞેવ ખાયતિ, અસારકઞ્ઞેવ ખાયતિ. કિઞ્હિ સિયા, ભિક્ખવે, રૂપે સારો?

    ‘‘Seyyathāpi, bhikkhave, ayaṃ gaṅgā nadī mahantaṃ pheṇapiṇḍaṃ āvaheyya. Tamenaṃ cakkhumā puriso passeyya nijjhāyeyya yoniso upaparikkheyya. Tassa taṃ passato nijjhāyato yoniso upaparikkhato rittakaññeva khāyeyya, tucchakaññeva khāyeyya, asārakaññeva khāyeyya. Kiñhi siyā, bhikkhave, pheṇapiṇḍe sāro? Evameva kho, bhikkhave, yaṃ kiñci rūpaṃ atītānāgatapaccuppannaṃ…pe… yaṃ dūre santike vā taṃ bhikkhu passati nijjhāyati yoniso upaparikkhati. Tassa taṃ passato nijjhāyato yoniso upaparikkhato rittakaññeva khāyati , tucchakaññeva khāyati, asārakaññeva khāyati. Kiñhi siyā, bhikkhave, rūpe sāro?

    ‘‘સેય્યથાપિ, ભિક્ખવે, સરદસમયે થુલ્લફુસિતકે દેવે વસ્સન્તે ઉદકે ઉદકપુબ્બુળં 3 ઉપ્પજ્જતિ ચેવ નિરુજ્ઝતિ ચ. તમેનં ચક્ખુમા પુરિસો પસ્સેય્ય નિજ્ઝાયેય્ય યોનિસો ઉપપરિક્ખેય્ય. તસ્સ તં પસ્સતો નિજ્ઝાયતો યોનિસો ઉપપરિક્ખતો રિત્તકઞ્ઞેવ ખાયેય્ય, તુચ્છકઞ્ઞેવ ખાયેય્ય, અસારકઞ્ઞેવ ખાયેય્ય. કિઞ્હિ સિયા, ભિક્ખવે, ઉદકપુબ્બુળે સારો? એવમેવ ખો, ભિક્ખવે, યા કાચિ વેદના અતીતાનાગતપચ્ચુપ્પન્ના…પે॰… યા દૂરે સન્તિકે વા તં ભિક્ખુ પસ્સતિ નિજ્ઝાયતિ યોનિસો ઉપપરિક્ખતિ. તસ્સ તં પસ્સતો નિજ્ઝાયતો યોનિસો ઉપપરિક્ખતો રિત્તકઞ્ઞેવ ખાયતિ, તુચ્છકઞ્ઞેવ ખાયતિ, અસારકઞ્ઞેવ ખાયતિ. કિઞ્હિ સિયા, ભિક્ખવે, વેદનાય સારો?

    ‘‘Seyyathāpi, bhikkhave, saradasamaye thullaphusitake deve vassante udake udakapubbuḷaṃ 4 uppajjati ceva nirujjhati ca. Tamenaṃ cakkhumā puriso passeyya nijjhāyeyya yoniso upaparikkheyya. Tassa taṃ passato nijjhāyato yoniso upaparikkhato rittakaññeva khāyeyya, tucchakaññeva khāyeyya, asārakaññeva khāyeyya. Kiñhi siyā, bhikkhave, udakapubbuḷe sāro? Evameva kho, bhikkhave, yā kāci vedanā atītānāgatapaccuppannā…pe… yā dūre santike vā taṃ bhikkhu passati nijjhāyati yoniso upaparikkhati. Tassa taṃ passato nijjhāyato yoniso upaparikkhato rittakaññeva khāyati, tucchakaññeva khāyati, asārakaññeva khāyati. Kiñhi siyā, bhikkhave, vedanāya sāro?

    ‘‘સેય્યથાપિ, ભિક્ખવે, ગિમ્હાનં પચ્છિમે માસે ઠિતે મજ્ઝન્હિકે કાલે મરીચિકા ફન્દતિ. તમેનં ચક્ખુમા પુરિસો પસ્સેય્ય નિજ્ઝાયેય્ય યોનિસો ઉપપરિક્ખેય્ય. તસ્સ તં પસ્સતો નિજ્ઝાયતો યોનિસો ઉપપરિક્ખતો રિત્તકઞ્ઞેવ ખાયેય્ય, તુચ્છકઞ્ઞેવ ખાયેય્ય…પે॰… કિઞ્હિ સિયા, ભિક્ખવે, મરીચિકાય સારો? એવમેવ ખો, ભિક્ખવે, યા કાચિ સઞ્ઞા…પે॰….

    ‘‘Seyyathāpi, bhikkhave, gimhānaṃ pacchime māse ṭhite majjhanhike kāle marīcikā phandati. Tamenaṃ cakkhumā puriso passeyya nijjhāyeyya yoniso upaparikkheyya. Tassa taṃ passato nijjhāyato yoniso upaparikkhato rittakaññeva khāyeyya, tucchakaññeva khāyeyya…pe… kiñhi siyā, bhikkhave, marīcikāya sāro? Evameva kho, bhikkhave, yā kāci saññā…pe….

    ‘‘સેય્યથાપિ, ભિક્ખવે, પુરિસો સારત્થિકો સારગવેસી સારપરિયેસનં ચરમાનો તિણ્હં કુઠારિં 5 આદાય વનં પવિસેય્ય. સો તત્થ પસ્સેય્ય મહન્તં કદલિક્ખન્ધં ઉજું નવં અકુક્કુકજાતં 6. તમેનં મૂલે છિન્દેય્ય; મૂલે છેત્વા અગ્ગે છિન્દેય્ય, અગ્ગે છેત્વા પત્તવટ્ટિં વિનિબ્ભુજેય્ય. સો તસ્સ પત્તવટ્ટિં વિનિબ્ભુજન્તો ફેગ્ગુમ્પિ નાધિગચ્છેય્ય, કુતો સારં! તમેનં ચક્ખુમા પુરિસો પસ્સેય્ય નિજ્ઝાયેય્ય યોનિસો ઉપપરિક્ખેય્ય. તસ્સ તં પસ્સતો નિજ્ઝાયતો યોનિસો ઉપપરિક્ખતો રિત્તકઞ્ઞેવ ખાયેય્ય, તુચ્છકઞ્ઞેવ ખાયેય્ય, અસારકઞ્ઞેવ ખાયેય્ય. કિઞ્હિ સિયા, ભિક્ખવે, કદલિક્ખન્ધે સારો? એવમેવ ખો, ભિક્ખવે, યે કેચિ સઙ્ખારા અતીતાનાગતપચ્ચુપ્પન્ના…પે॰… યે દૂરે સન્તિકે વા તં ભિક્ખુ પસ્સતિ નિજ્ઝાયતિ યોનિસો ઉપપરિક્ખતિ. તસ્સ તં પસ્સતો નિજ્ઝાયતો યોનિસો ઉપપરિક્ખતો રિત્તકઞ્ઞેવ ખાયતિ, તુચ્છકઞ્ઞેવ ખાયતિ, અસારકઞ્ઞેવ ખાયતિ. કિઞ્હિ સિયા, ભિક્ખવે, સઙ્ખારેસુ સારો?

    ‘‘Seyyathāpi, bhikkhave, puriso sāratthiko sāragavesī sārapariyesanaṃ caramāno tiṇhaṃ kuṭhāriṃ 7 ādāya vanaṃ paviseyya. So tattha passeyya mahantaṃ kadalikkhandhaṃ ujuṃ navaṃ akukkukajātaṃ 8. Tamenaṃ mūle chindeyya; mūle chetvā agge chindeyya, agge chetvā pattavaṭṭiṃ vinibbhujeyya. So tassa pattavaṭṭiṃ vinibbhujanto pheggumpi nādhigaccheyya, kuto sāraṃ! Tamenaṃ cakkhumā puriso passeyya nijjhāyeyya yoniso upaparikkheyya. Tassa taṃ passato nijjhāyato yoniso upaparikkhato rittakaññeva khāyeyya, tucchakaññeva khāyeyya, asārakaññeva khāyeyya. Kiñhi siyā, bhikkhave, kadalikkhandhe sāro? Evameva kho, bhikkhave, ye keci saṅkhārā atītānāgatapaccuppannā…pe… ye dūre santike vā taṃ bhikkhu passati nijjhāyati yoniso upaparikkhati. Tassa taṃ passato nijjhāyato yoniso upaparikkhato rittakaññeva khāyati, tucchakaññeva khāyati, asārakaññeva khāyati. Kiñhi siyā, bhikkhave, saṅkhāresu sāro?

    ‘‘સેય્યથાપિ, ભિક્ખવે, માયાકારો વા માયાકારન્તેવાસી વા ચતુમહાપથે 9 માયં વિદંસેય્ય. તમેનં ચક્ખુમા પુરિસો પસ્સેય્ય નિજ્ઝાયેય્ય યોનિસો ઉપપરિક્ખેય્ય. તસ્સ તં પસ્સતો નિજ્ઝાયતો યોનિસો ઉપપરિક્ખતો રિત્તકઞ્ઞેવ ખાયેય્ય, તુચ્છકઞ્ઞેવ ખાયેય્ય, અસારકઞ્ઞેવ ખાયેય્ય. કિઞ્હિ સિયા, ભિક્ખવે, માયાય સારો? એવમેવ ખો, ભિક્ખવે, યં કિઞ્ચિ વિઞ્ઞાણં અતીતાનાગતપચ્ચુપ્પન્નં…પે॰… યં દૂરે સન્તિકે વા, તં ભિક્ખુ પસ્સતિ નિજ્ઝાયતિ યોનિસો ઉપપરિક્ખતિ. તસ્સ તં પસ્સતો નિજ્ઝાયતો યોનિસો ઉપપરિક્ખતો રિત્તકઞ્ઞેવ ખાયતિ, તુચ્છકઞ્ઞેવ ખાયતિ, અસારકઞ્ઞેવ ખાયતિ. કિઞ્હિ સિયા, ભિક્ખવે, વિઞ્ઞાણે સારો?

    ‘‘Seyyathāpi, bhikkhave, māyākāro vā māyākārantevāsī vā catumahāpathe 10 māyaṃ vidaṃseyya. Tamenaṃ cakkhumā puriso passeyya nijjhāyeyya yoniso upaparikkheyya. Tassa taṃ passato nijjhāyato yoniso upaparikkhato rittakaññeva khāyeyya, tucchakaññeva khāyeyya, asārakaññeva khāyeyya. Kiñhi siyā, bhikkhave, māyāya sāro? Evameva kho, bhikkhave, yaṃ kiñci viññāṇaṃ atītānāgatapaccuppannaṃ…pe… yaṃ dūre santike vā, taṃ bhikkhu passati nijjhāyati yoniso upaparikkhati. Tassa taṃ passato nijjhāyato yoniso upaparikkhato rittakaññeva khāyati, tucchakaññeva khāyati, asārakaññeva khāyati. Kiñhi siyā, bhikkhave, viññāṇe sāro?

    ‘‘એવં પસ્સં, ભિક્ખવે, સુતવા અરિયસાવકો રૂપસ્મિમ્પિ નિબ્બિન્દતિ, વેદનાયપિ… સઞ્ઞાયપિ… સઙ્ખારેસુપિ … વિઞ્ઞાણસ્મિમ્પિ નિબ્બિન્દતિ. નિબ્બિન્દં વિરજ્જતિ; વિરાગા વિમુચ્ચતિ. વિમુત્તસ્મિં વિમુત્તમિતિ ઞાણં હોતિ…પે॰… નાપરં ઇત્થત્તાયાતિ પજાનાતિ’’.

    ‘‘Evaṃ passaṃ, bhikkhave, sutavā ariyasāvako rūpasmimpi nibbindati, vedanāyapi… saññāyapi… saṅkhāresupi … viññāṇasmimpi nibbindati. Nibbindaṃ virajjati; virāgā vimuccati. Vimuttasmiṃ vimuttamiti ñāṇaṃ hoti…pe… nāparaṃ itthattāyāti pajānāti’’.

    ઇદમવોચ ભગવા. ઇદં વત્વાન સુગતો અથાપરં એતદવોચ સત્થા –

    Idamavoca bhagavā. Idaṃ vatvāna sugato athāparaṃ etadavoca satthā –

    ‘‘ફેણપિણ્ડૂપમં રૂપં, વેદના બુબ્બુળૂપમા 11;

    ‘‘Pheṇapiṇḍūpamaṃ rūpaṃ, vedanā bubbuḷūpamā 12;

    મરીચિકૂપમા સઞ્ઞા, સઙ્ખારા કદલૂપમા;

    Marīcikūpamā saññā, saṅkhārā kadalūpamā;

    માયૂપમઞ્ચ વિઞ્ઞાણં, દેસિતાદિચ્ચબન્ધુના.

    Māyūpamañca viññāṇaṃ, desitādiccabandhunā.

    ‘‘યથા યથા નિજ્ઝાયતિ, યોનિસો ઉપપરિક્ખતિ;

    ‘‘Yathā yathā nijjhāyati, yoniso upaparikkhati;

    રિત્તકં તુચ્છકં હોતિ, યો નં પસ્સતિ યોનિસો.

    Rittakaṃ tucchakaṃ hoti, yo naṃ passati yoniso.

    ‘‘ઇમઞ્ચ કાયં આરબ્ભ, ભૂરિપઞ્ઞેન દેસિતં;

    ‘‘Imañca kāyaṃ ārabbha, bhūripaññena desitaṃ;

    પહાનં તિણ્ણં ધમ્માનં, રૂપં પસ્સથ 13 છડ્ડિતં.

    Pahānaṃ tiṇṇaṃ dhammānaṃ, rūpaṃ passatha 14 chaḍḍitaṃ.

    ‘‘આયુ ઉસ્મા ચ વિઞ્ઞાણં, યદા કાયં જહન્તિમં;

    ‘‘Āyu usmā ca viññāṇaṃ, yadā kāyaṃ jahantimaṃ;

    અપવિદ્ધો 15 તદા સેતિ, પરભત્તં અચેતનં.

    Apaviddho 16 tadā seti, parabhattaṃ acetanaṃ.

    ‘‘એતાદિસાયં સન્તાનો, માયાયં બાલલાપિની;

    ‘‘Etādisāyaṃ santāno, māyāyaṃ bālalāpinī;

    વધકો એસ અક્ખાતો, સારો એત્થ ન વિજ્જતિ.

    Vadhako esa akkhāto, sāro ettha na vijjati.

    ‘‘એવં ખન્ધે અવેક્ખેય્ય, ભિક્ખુ આરદ્ધવીરિયો;

    ‘‘Evaṃ khandhe avekkheyya, bhikkhu āraddhavīriyo;

    દિવા વા યદિ વા રત્તિં, સમ્પજાનો પટિસ્સતો.

    Divā vā yadi vā rattiṃ, sampajāno paṭissato.

    ‘‘જહેય્ય સબ્બસંયોગં, કરેય્ય સરણત્તનો;

    ‘‘Jaheyya sabbasaṃyogaṃ, kareyya saraṇattano;

    ચરેય્યાદિત્તસીસોવ, પત્થયં અચ્ચુતં પદ’’ન્તિ. તતિયં;

    Careyyādittasīsova, patthayaṃ accutaṃ pada’’nti. tatiyaṃ;







    Footnotes:
    1. અયોજ્ઝાયં (સી॰ પી॰)
    2. ayojjhāyaṃ (sī. pī.)
    3. ઉદકબુબ્બુળં (સી॰ પી॰)
    4. udakabubbuḷaṃ (sī. pī.)
    5. કુધારિં (સ્યા॰ કં॰ ક॰)
    6. અકુક્કજાતં (ક॰ સી॰ પી॰), અકુસજાતં (ક॰ સી॰), અકુક્કુજકજાતં (ક॰)
    7. kudhāriṃ (syā. kaṃ. ka.)
    8. akukkajātaṃ (ka. sī. pī.), akusajātaṃ (ka. sī.), akukkujakajātaṃ (ka.)
    9. ચાતુમ્મહાપથે (સી॰ સ્યા॰ કં॰ પી॰)
    10. cātummahāpathe (sī. syā. kaṃ. pī.)
    11. બુબ્બુલૂપમા (સી॰), પુબ્બુળોપમા (ક॰)
    12. bubbulūpamā (sī.), pubbuḷopamā (ka.)
    13. પસ્સેથ (સી॰)
    14. passetha (sī.)
    15. અપવિટ્ઠો (સ્યા॰ કં॰)
    16. apaviṭṭho (syā. kaṃ.)



    Related texts:



    અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / સંયુત્તનિકાય (અટ્ઠકથા) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ૩. ફેણપિણ્ડૂપમસુત્તવણ્ણના • 3. Pheṇapiṇḍūpamasuttavaṇṇanā

    ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / સંયુત્તનિકાય (ટીકા) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ૩. ફેણપિણ્ડૂપમસુત્તવણ્ણના • 3. Pheṇapiṇḍūpamasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact