Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / થેરીગાથા-અટ્ઠકથા • Therīgāthā-aṭṭhakathā

    ૮. અટ્ઠકનિપાતો

    8. Aṭṭhakanipāto

    ૧. સીસૂપચાલાથેરીગાથાવણ્ણના

    1. Sīsūpacālātherīgāthāvaṇṇanā

    અટ્ઠકનિપાતે ભિક્ખુની સીલસમ્પન્નાતિઆદિકા સીસૂપચાલાય થેરિયા ગાથા. ઇમિસ્સાપિ વત્થુ ચાલાય થેરિયા વત્થુમ્હિ વુત્તનયમેવ. અયમ્પિ હિ આયસ્મતો ધમ્મસેનાપતિસ્સ પબ્બજિતભાવં સુત્વા સયમ્પિ ઉસ્સાહજાતા પબ્બજિત્વા કતપુબ્બકિચ્ચા વિપસ્સનં પટ્ઠપેત્વા, ઘટેન્તી વાયમન્તી નચિરસ્સેવ અરહત્તં પાપુણિ. અરહત્તં પત્વા ફલસમાપત્તિસુખેન વિહરન્તી એકદિવસં અત્તનો પટિપત્તિં પચ્ચવેક્ખિત્વા કતકિચ્ચાતિ સોમનસ્સજાતા ઉદાનવસેન –

    Aṭṭhakanipāte bhikkhunī sīlasampannātiādikā sīsūpacālāya theriyā gāthā. Imissāpi vatthu cālāya theriyā vatthumhi vuttanayameva. Ayampi hi āyasmato dhammasenāpatissa pabbajitabhāvaṃ sutvā sayampi ussāhajātā pabbajitvā katapubbakiccā vipassanaṃ paṭṭhapetvā, ghaṭentī vāyamantī nacirasseva arahattaṃ pāpuṇi. Arahattaṃ patvā phalasamāpattisukhena viharantī ekadivasaṃ attano paṭipattiṃ paccavekkhitvā katakiccāti somanassajātā udānavasena –

    ૧૯૬.

    196.

    ‘‘ભિક્ખુની સીલસમ્પન્ના, ઇન્દ્રિયેસુ સુસંવુતા;

    ‘‘Bhikkhunī sīlasampannā, indriyesu susaṃvutā;

    અધિગચ્છે પદં સન્તં, અસેચનકમોજવ’’ન્તિ. – ગાથમાહ;

    Adhigacche padaṃ santaṃ, asecanakamojava’’nti. – gāthamāha;

    તત્થ સીલસમ્પન્નાતિ પરિસુદ્ધેન ભિક્ખુનિસીલેન સમન્નાગતા પરિપુણ્ણા. ઇન્દ્રિયેસુ સુસંવુતાતિ મનચ્છટ્ઠેસુ ઇન્દ્રિયેસુ સુટ્ઠુ સંવુતા, રૂપાદિઆરમ્મણે ઇટ્ઠે રાગં, અનિટ્ઠે દોસં, અસમપેક્ખને મોહઞ્ચ પહાય સુટ્ઠુ પિહિતિન્દ્રિયા. અસેચનકમોજવન્તિ કેનચિ અનાસિત્તકં ઓજવન્તં સભાવમધુરં સબ્બસ્સાપિ કિલેસરોગસ્સ વૂપસમનોસધભૂતં અરિયમગ્ગં, નિબ્બાનમેવ વા. અરિયમગ્ગમ્પિ હિ નિબ્બાનત્થિકેહિ પટિપજ્જિતબ્બતો કિલેસપરિળાહાભાવતો ચ પદં સન્તન્તિ વત્તું વટ્ટતિ.

    Tattha sīlasampannāti parisuddhena bhikkhunisīlena samannāgatā paripuṇṇā. Indriyesu susaṃvutāti manacchaṭṭhesu indriyesu suṭṭhu saṃvutā, rūpādiārammaṇe iṭṭhe rāgaṃ, aniṭṭhe dosaṃ, asamapekkhane mohañca pahāya suṭṭhu pihitindriyā. Asecanakamojavanti kenaci anāsittakaṃ ojavantaṃ sabhāvamadhuraṃ sabbassāpi kilesarogassa vūpasamanosadhabhūtaṃ ariyamaggaṃ, nibbānameva vā. Ariyamaggampi hi nibbānatthikehi paṭipajjitabbato kilesapariḷāhābhāvato ca padaṃ santanti vattuṃ vaṭṭati.

    ૧૯૭.

    197.

    ‘‘તાવતિંસા ચ યામા ચ, તુસિતા ચાપિ દેવતા;

    ‘‘Tāvatiṃsā ca yāmā ca, tusitā cāpi devatā;

    નિમ્માનરતિનો દેવા, યે દેવા વસવત્તિનો;

    Nimmānaratino devā, ye devā vasavattino;

    તત્થ ચિત્તં પણીધેહિ, યત્થ તે વુસિતં પુરે’’તિ. –

    Tattha cittaṃ paṇīdhehi, yattha te vusitaṃ pure’’ti. –

    અયં ગાથા કામસગ્ગેસુ નિકન્તિં ઉપ્પાદેહીતિ તત્થ ઉય્યોજનવસેન થેરિં સમાપત્તિયા ચાવેતુકામેન મારેન વુત્તા.

    Ayaṃ gāthā kāmasaggesu nikantiṃ uppādehīti tattha uyyojanavasena theriṃ samāpattiyā cāvetukāmena mārena vuttā.

    તત્થ સહપુઞ્ઞકારિનો તેત્તિંસ જના યત્થ ઉપપન્ના, તં ઠાનં તાવતિંસન્તિ. તત્થ નિબ્બત્તા સબ્બેપિ દેવપુત્તા તાવતિંસા. કેચિ પન ‘‘તાવતિંસાતિ તેસં દેવાનં નામમેવા’’તિ વદન્તિ. દ્વીહિ દેવલોકેહિ વિસિટ્ઠં દિબ્બં સુખં યાતા ઉપયાતા સમ્પન્નાતિ યામા. દિબ્બાય સમ્પત્તિયા તુટ્ઠા પહટ્ઠાતિ તુસિતા. પકતિપટિયત્તારમ્મણતો અતિરેકેન રમિતુકામતાકાલે યથારુચિતે ભોગે નિમ્મિનિત્વા રમન્તીતિ નિમ્માનરતિનો. ચિત્તરુચિં ઞત્વા પરેહિ નિમ્મિતેસુ ભોગેસુ વસં વત્તેન્તીતિ વસવત્તિનો. તત્થ ચિત્તં પણીધેહીતિ તસ્મિં તાવતિંસાદિકે દેવનિકાયે તવ ચિત્તં ઠપેહિ, ઉપપજ્જનાય નિકન્તિં કરોહિ. ચાતુમહારાજિકાનં ભોગા ઇતરેહિ નિહીનાતિ અધિપ્પાયેન તાવતિંસાદયોવ વુત્તા. યત્થ તે વુસિતં પુરેતિ યેસુ દેવનિકાયેસુ તયા પુબ્બે વુત્થં. અયં કિર પુબ્બે દેવેસુ ઉપ્પજ્જન્તી, તાવતિંસતો પટ્ઠાય પઞ્ચકામસગ્ગે સોધેત્વા પુન હેટ્ઠતો ઓતરન્તી, તુસિતેસુ ઠત્વા તતો ચવિત્વા ઇદાનિ મનુસ્સેસુ નિબ્બત્તા.

    Tattha sahapuññakārino tettiṃsa janā yattha upapannā, taṃ ṭhānaṃ tāvatiṃsanti. Tattha nibbattā sabbepi devaputtā tāvatiṃsā. Keci pana ‘‘tāvatiṃsāti tesaṃ devānaṃ nāmamevā’’ti vadanti. Dvīhi devalokehi visiṭṭhaṃ dibbaṃ sukhaṃ yātā upayātā sampannāti yāmā. Dibbāya sampattiyā tuṭṭhā pahaṭṭhāti tusitā. Pakatipaṭiyattārammaṇato atirekena ramitukāmatākāle yathārucite bhoge nimminitvā ramantīti nimmānaratino. Cittaruciṃ ñatvā parehi nimmitesu bhogesu vasaṃ vattentīti vasavattino. Tattha cittaṃ paṇīdhehīti tasmiṃ tāvatiṃsādike devanikāye tava cittaṃ ṭhapehi, upapajjanāya nikantiṃ karohi. Cātumahārājikānaṃ bhogā itarehi nihīnāti adhippāyena tāvatiṃsādayova vuttā. Yattha te vusitaṃ pureti yesu devanikāyesu tayā pubbe vutthaṃ. Ayaṃ kira pubbe devesu uppajjantī, tāvatiṃsato paṭṭhāya pañcakāmasagge sodhetvā puna heṭṭhato otarantī, tusitesu ṭhatvā tato cavitvā idāni manussesu nibbattā.

    તં સુત્વા થેરી – ‘‘તિટ્ઠતુ, માર, તયા વુત્તકામલોકો. અઞ્ઞોપિ સબ્બો લોકો રાગગ્ગિઆદીહિ આદિત્તો સમ્પજ્જલિતો. ન તત્થ વિઞ્ઞૂનં ચિત્તં રમતી’’તિ કામતો ચ લોકતો ચ અત્તનો વિનિવત્તિતમાનસતં દસ્સેત્વા મારં તજ્જેન્તી –

    Taṃ sutvā therī – ‘‘tiṭṭhatu, māra, tayā vuttakāmaloko. Aññopi sabbo loko rāgaggiādīhi āditto sampajjalito. Na tattha viññūnaṃ cittaṃ ramatī’’ti kāmato ca lokato ca attano vinivattitamānasataṃ dassetvā māraṃ tajjentī –

    ૧૯૮.

    198.

    યામા ચ‘‘તાવતિંસા ચ યામા ચ, તુસિતા ચાપિ દેવતા;

    Yāmā ca‘‘tāvatiṃsā ca yāmā ca, tusitā cāpi devatā;

    નિમ્માનરતિનો દેવા, યે દેવા વસવત્તિનો.

    Nimmānaratino devā, ye devā vasavattino.

    ૧૯૯.

    199.

    ‘‘કાલં કાલં ભવા ભવં, સક્કાયસ્મિં પુરક્ખતા;

    ‘‘Kālaṃ kālaṃ bhavā bhavaṃ, sakkāyasmiṃ purakkhatā;

    અવીતિવત્તા સક્કાયં, જાતિમરણસારિનો.

    Avītivattā sakkāyaṃ, jātimaraṇasārino.

    ૨૦૦.

    200.

    ‘‘સબ્બો આદીપિતો લોકો, સબ્બો લોકો પદીપિતો;

    ‘‘Sabbo ādīpito loko, sabbo loko padīpito;

    સબ્બો પજ્જલિતો લોકો, સબ્બો લોકો પકમ્પિતો.

    Sabbo pajjalito loko, sabbo loko pakampito.

    ૨૦૧.

    201.

    ‘‘અકમ્પિયં અતુલિયં, અપુથુજ્જનસેવિતં;

    ‘‘Akampiyaṃ atuliyaṃ, aputhujjanasevitaṃ;

    બુદ્ધો ધમ્મમદેસેસિ, તત્થ મે નિરતો મનો.

    Buddho dhammamadesesi, tattha me nirato mano.

    ૨૦૨.

    202.

    ‘‘તસ્સાહં વચનં સુત્વા, વિહરિં સાસને રતા;

    ‘‘Tassāhaṃ vacanaṃ sutvā, vihariṃ sāsane ratā;

    તિસ્સો વિજ્જા અનુપ્પત્તા, કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં.

    Tisso vijjā anuppattā, kataṃ buddhassa sāsanaṃ.

    ૨૦૩.

    203.

    ‘‘સબ્બત્થ વિહતા નન્દી, તમોક્ખન્ધો પદાલિતો;

    ‘‘Sabbattha vihatā nandī, tamokkhandho padālito;

    એવં જાનાહિ પાપિમ, નિહતો ત્વમસિ અન્તકા’’તિ. –

    Evaṃ jānāhi pāpima, nihato tvamasi antakā’’ti. –

    ઇમા ગાથા અભાસિ.

    Imā gāthā abhāsi.

    તત્થ કાલં કાલન્તિ તં તં કાલં. ભવા ભવન્તિ ભવતો ભવં. સક્કાયસ્મિન્તિ ખન્ધપઞ્ચકે. પુરક્ખતાતિ પુરક્ખારકારિનો. ઇદં વુત્તં હોતિ – માર, તયા વુત્તા તાવતિંસાદયો દેવા ભવતો ભવં ઉપગચ્છન્તા અનિચ્ચતાદિઅનેકાદીનવાકુલે સક્કાયે પતિટ્ઠિતા, તસ્મા તસ્મિં ભવે ઉપ્પત્તિકાલે, વેમજ્ઝકાલે, પરિયોસાનકાલેતિ તસ્મિં તસ્મિં કાલે સક્કાયમેવ પુરક્ખત્વા ઠિતા. તતો એવ અવીતિવત્તા સક્કાયં નિસ્સરણાભિમુખા અહુત્વા સક્કાયતીરમેવ અનુપરિધાવન્તા જાતિમરણસારિનો રાગાદીહિ અનુગતત્તા પુનપ્પુનં જાતિમરણમેવ અનુસ્સરન્તિ, તતો ન વિમુચ્ચન્તીતિ.

    Tattha kālaṃ kālanti taṃ taṃ kālaṃ. Bhavā bhavanti bhavato bhavaṃ. Sakkāyasminti khandhapañcake. Purakkhatāti purakkhārakārino. Idaṃ vuttaṃ hoti – māra, tayā vuttā tāvatiṃsādayo devā bhavato bhavaṃ upagacchantā aniccatādianekādīnavākule sakkāye patiṭṭhitā, tasmā tasmiṃ bhave uppattikāle, vemajjhakāle, pariyosānakāleti tasmiṃ tasmiṃ kāle sakkāyameva purakkhatvā ṭhitā. Tato eva avītivattā sakkāyaṃ nissaraṇābhimukhā ahutvā sakkāyatīrameva anuparidhāvantā jātimaraṇasārino rāgādīhi anugatattā punappunaṃ jātimaraṇameva anussaranti, tato na vimuccantīti.

    સબ્બો આદીપિતો લોકોતિ, માર, ન કેવલં તયા વુત્તકામલોકોયેવ ધાતુત્તયસઞ્ઞિતો, સબ્બોપિ લોકો રાગગ્ગિઆદીહિ એકાદસહિ આદિત્તો. તેહિયેવ પુનપ્પુનં આદીપિતતાય પદીપિતો. નિરન્તરં એકજાલીભૂતતાય પજ્જલિતો. તણ્હાય સબ્બકિલેસેહિ ચ ઇતો ચિતો ચ કમ્પિતતાય ચલિતતાય પકમ્પિતો.

    Sabbo ādīpito lokoti, māra, na kevalaṃ tayā vuttakāmalokoyeva dhātuttayasaññito, sabbopi loko rāgaggiādīhi ekādasahi āditto. Tehiyeva punappunaṃ ādīpitatāya padīpito. Nirantaraṃ ekajālībhūtatāya pajjalito. Taṇhāya sabbakilesehi ca ito cito ca kampitatāya calitatāya pakampito.

    એવં આદિત્તે પજ્જલિતે પકમ્પિતે ચ લોકે કેનચિપિ કમ્પેતું ચાલેતું અસક્કુણેય્યતાય અકમ્પિયં, ગુણતો ‘‘એત્તકો’’તિ તુલેતું અસક્કુણેય્યતાય અત્તના સદિસસ્સ અભાવતો ચ અતુલિયં. બુદ્ધાદીહિ અરિયેહિ એવ ગોચરભાવનાભિગમતો સેવિતત્તા અપુથુજ્જનસેવિતં. બુદ્ધો ભગવા મગ્ગફલનિબ્બાનપ્પભેદં નવવિધં લોકુત્તરધમ્મં મહાકરુણાય સઞ્ચોદિતમાનસો અદેસેસિ સદેવકસ્સ લોકસ્સ કથેસિ પવેદેસિ. તત્થ તસ્મિં અરિયધમ્મે મય્હં મનો નિરતો અભિરતો, ન તતો વિનિવત્તતીતિ અત્થો. સેસં હેટ્ઠા વુત્તનયમેવ.

    Evaṃ āditte pajjalite pakampite ca loke kenacipi kampetuṃ cāletuṃ asakkuṇeyyatāya akampiyaṃ, guṇato ‘‘ettako’’ti tuletuṃ asakkuṇeyyatāya attanā sadisassa abhāvato ca atuliyaṃ. Buddhādīhi ariyehi eva gocarabhāvanābhigamato sevitattā aputhujjanasevitaṃ. Buddho bhagavā maggaphalanibbānappabhedaṃ navavidhaṃ lokuttaradhammaṃ mahākaruṇāya sañcoditamānaso adesesi sadevakassa lokassa kathesi pavedesi. Tattha tasmiṃ ariyadhamme mayhaṃ mano nirato abhirato, na tato vinivattatīti attho. Sesaṃ heṭṭhā vuttanayameva.

    સીસૂપચાલાથેરીગાથાવણ્ણના નિટ્ઠિતા.

    Sīsūpacālātherīgāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.

    અટ્ઠકનિપાતવણ્ણના નિટ્ઠિતા.

    Aṭṭhakanipātavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / સુત્તપિટક • Suttapiṭaka / ખુદ્દકનિકાય • Khuddakanikāya / થેરીગાથાપાળિ • Therīgāthāpāḷi / ૧. સીસૂપચાલાથેરીગાથા • 1. Sīsūpacālātherīgāthā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact