Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / ધમ્મપદપાળિ • Dhammapadapāḷi

    ૨૪. તણ્હાવગ્ગો

    24. Taṇhāvaggo

    ૩૩૪.

    334.

    મનુજસ્સ પમત્તચારિનો, તણ્હા વડ્ઢતિ માલુવા વિય;

    Manujassa pamattacārino, taṇhā vaḍḍhati māluvā viya;

    સો પ્લવતી 1 હુરા હુરં, ફલમિચ્છંવ વનસ્મિ વાનરો.

    So plavatī 2 hurā huraṃ, phalamicchaṃva vanasmi vānaro.

    ૩૩૫.

    335.

    યં એસા સહતે જમ્મી, તણ્હા લોકે વિસત્તિકા;

    Yaṃ esā sahate jammī, taṇhā loke visattikā;

    સોકા તસ્સ પવડ્ઢન્તિ, અભિવટ્ઠંવ 3 બીરણં.

    Sokā tassa pavaḍḍhanti, abhivaṭṭhaṃva 4 bīraṇaṃ.

    ૩૩૬.

    336.

    યો ચેતં સહતે જમ્મિં, તણ્હં લોકે દુરચ્ચયં;

    Yo cetaṃ sahate jammiṃ, taṇhaṃ loke duraccayaṃ;

    સોકા તમ્હા પપતન્તિ, ઉદબિન્દુવ પોક્ખરા.

    Sokā tamhā papatanti, udabinduva pokkharā.

    ૩૩૭.

    337.

    તં વો વદામિ ભદ્દં વો, યાવન્તેત્થ સમાગતા;

    Taṃ vo vadāmi bhaddaṃ vo, yāvantettha samāgatā;

    તણ્હાય મૂલં ખણથ, ઉસીરત્થોવ બીરણં;

    Taṇhāya mūlaṃ khaṇatha, usīratthova bīraṇaṃ;

    મા વો નળંવ સોતોવ, મારો ભઞ્જિ પુનપ્પુનં.

    Mā vo naḷaṃva sotova, māro bhañji punappunaṃ.

    ૩૩૮.

    338.

    યથાપિ મૂલે અનુપદ્દવે દળ્હે, છિન્નોપિ રુક્ખો પુનરેવ રૂહતિ;

    Yathāpi mūle anupaddave daḷhe, chinnopi rukkho punareva rūhati;

    એવમ્પિ તણ્હાનુસયે અનૂહતે, નિબ્બત્તતી દુક્ખમિદં પુનપ્પુનં.

    Evampi taṇhānusaye anūhate, nibbattatī dukkhamidaṃ punappunaṃ.

    ૩૩૯.

    339.

    યસ્સ છત્તિંસતિ સોતા, મનાપસવના ભુસા;

    Yassa chattiṃsati sotā, manāpasavanā bhusā;

    માહા 5 વહન્તિ દુદ્દિટ્ઠિં, સઙ્કપ્પા રાગનિસ્સિતા.

    Māhā 6 vahanti duddiṭṭhiṃ, saṅkappā rāganissitā.

    ૩૪૦.

    340.

    સવન્તિ સબ્બધિ સોતા, લતા ઉપ્પજ્જ 7 તિટ્ઠતિ;

    Savanti sabbadhi sotā, latā uppajja 8 tiṭṭhati;

    તઞ્ચ દિસ્વા લતં જાતં, મૂલં પઞ્ઞાય છિન્દથ.

    Tañca disvā lataṃ jātaṃ, mūlaṃ paññāya chindatha.

    ૩૪૧.

    341.

    સરિતાનિ સિનેહિતાનિ ચ, સોમનસ્સાનિ ભવન્તિ જન્તુનો;

    Saritāni sinehitāni ca, somanassāni bhavanti jantuno;

    તે સાતસિતા સુખેસિનો, તે વે જાતિજરૂપગા નરા.

    Te sātasitā sukhesino, te ve jātijarūpagā narā.

    ૩૪૨.

    342.

    તસિણાય પુરક્ખતા પજા, પરિસપ્પન્તિ સસોવ બન્ધિતો 9;

    Tasiṇāya purakkhatā pajā, parisappanti sasova bandhito 10;

    સંયોજનસઙ્ગસત્તકા, દુક્ખમુપેન્તિ પુનપ્પુનં ચિરાય.

    Saṃyojanasaṅgasattakā, dukkhamupenti punappunaṃ cirāya.

    ૩૪૩.

    343.

    તસિણાય પુરક્ખતા પજા, પરિસપ્પન્તિ સસોવ બન્ધિતો;

    Tasiṇāya purakkhatā pajā, parisappanti sasova bandhito;

    તસ્મા તસિણં વિનોદયે, આકઙ્ખન્ત 11 વિરાગમત્તનો.

    Tasmā tasiṇaṃ vinodaye, ākaṅkhanta 12 virāgamattano.

    ૩૪૪.

    344.

    યો નિબ્બનથો વનાધિમુત્તો, વનમુત્તો વનમેવ ધાવતિ;

    Yo nibbanatho vanādhimutto, vanamutto vanameva dhāvati;

    તં પુગ્ગલમેથ પસ્સથ, મુત્તો બન્ધનમેવ ધાવતિ.

    Taṃ puggalametha passatha, mutto bandhanameva dhāvati.

    ૩૪૫.

    345.

    ન તં દળ્હં બન્ધનમાહુ ધીરા, યદાયસં દારુજપબ્બજઞ્ચ 13;

    Na taṃ daḷhaṃ bandhanamāhu dhīrā, yadāyasaṃ dārujapabbajañca 14;

    સારત્તરત્તા મણિકુણ્ડલેસુ, પુત્તેસુ દારેસુ ચ યા અપેક્ખા.

    Sārattarattā maṇikuṇḍalesu, puttesu dāresu ca yā apekkhā.

    ૩૪૬.

    346.

    એતં દળ્હં બન્ધનમાહુ ધીરા, ઓહારિનં સિથિલં દુપ્પમુઞ્ચં;

    Etaṃ daḷhaṃ bandhanamāhu dhīrā, ohārinaṃ sithilaṃ duppamuñcaṃ;

    એતમ્પિ છેત્વાન પરિબ્બજન્તિ, અનપેક્ખિનો કામસુખં પહાય.

    Etampi chetvāna paribbajanti, anapekkhino kāmasukhaṃ pahāya.

    ૩૪૭.

    347.

    યે રાગરત્તાનુપતન્તિ સોતં, સયંકતં મક્કટકોવ જાલં;

    Ye rāgarattānupatanti sotaṃ, sayaṃkataṃ makkaṭakova jālaṃ;

    એતમ્પિ છેત્વાન વજન્તિ ધીરા, અનપેક્ખિનો સબ્બદુક્ખં પહાય.

    Etampi chetvāna vajanti dhīrā, anapekkhino sabbadukkhaṃ pahāya.

    ૩૪૮.

    348.

    મુઞ્ચ પુરે મુઞ્ચ પચ્છતો, મજ્ઝે મુઞ્ચ ભવસ્સ પારગૂ;

    Muñca pure muñca pacchato, majjhe muñca bhavassa pāragū;

    સબ્બત્થ વિમુત્તમાનસો, ન પુનં જાતિજરં ઉપેહિસિ.

    Sabbattha vimuttamānaso, na punaṃ jātijaraṃ upehisi.

    ૩૪૯.

    349.

    વિતક્કમથિતસ્સ જન્તુનો, તિબ્બરાગસ્સ સુભાનુપસ્સિનો;

    Vitakkamathitassa jantuno, tibbarāgassa subhānupassino;

    ભિય્યો તણ્હા પવડ્ઢતિ, એસ ખો દળ્હં 15 કરોતિ બન્ધનં.

    Bhiyyo taṇhā pavaḍḍhati, esa kho daḷhaṃ 16 karoti bandhanaṃ.

    ૩૫૦.

    350.

    વિતક્કૂપસમે ચ 17 યો રતો, અસુભં ભાવયતે સદા સતો;

    Vitakkūpasame ca 18 yo rato, asubhaṃ bhāvayate sadā sato;

    એસ 19 ખો બ્યન્તિ કાહિતિ, એસ 20 છેચ્છતિ મારબન્ધનં.

    Esa 21 kho byanti kāhiti, esa 22 checchati mārabandhanaṃ.

    ૩૫૧.

    351.

    નિટ્ઠઙ્ગતો અસન્તાસી, વીતતણ્હો અનઙ્ગણો;

    Niṭṭhaṅgato asantāsī, vītataṇho anaṅgaṇo;

    અચ્છિન્દિ ભવસલ્લાનિ, અન્તિમોયં સમુસ્સયો.

    Acchindi bhavasallāni, antimoyaṃ samussayo.

    ૩૫૨.

    352.

    વીતતણ્હો અનાદાનો, નિરુત્તિપદકોવિદો;

    Vītataṇho anādāno, niruttipadakovido;

    અક્ખરાનં સન્નિપાતં, જઞ્ઞા પુબ્બાપરાનિ ચ;

    Akkharānaṃ sannipātaṃ, jaññā pubbāparāni ca;

    સ વે ‘‘અન્તિમસારીરો, મહાપઞ્ઞો મહાપુરિસો’’તિ વુચ્ચતિ.

    Sa ve ‘‘antimasārīro, mahāpañño mahāpuriso’’ti vuccati.

    ૩૫૩.

    353.

    સબ્બાભિભૂ સબ્બવિદૂહમસ્મિ, સબ્બેસુ ધમ્મેસુ અનૂપલિત્તો;

    Sabbābhibhū sabbavidūhamasmi, sabbesu dhammesu anūpalitto;

    સબ્બઞ્જહો તણ્હક્ખયે વિમુત્તો, સયં અભિઞ્ઞાય કમુદ્દિસેય્યં.

    Sabbañjaho taṇhakkhaye vimutto, sayaṃ abhiññāya kamuddiseyyaṃ.

    ૩૫૪.

    354.

    સબ્બદાનં ધમ્મદાનં જિનાતિ, સબ્બરસં ધમ્મરસો જિનાતિ;

    Sabbadānaṃ dhammadānaṃ jināti, sabbarasaṃ dhammaraso jināti;

    સબ્બરતિં ધમ્મરતિ જિનાતિ, તણ્હક્ખયો સબ્બદુક્ખં જિનાતિ.

    Sabbaratiṃ dhammarati jināti, taṇhakkhayo sabbadukkhaṃ jināti.

    ૩૫૫.

    355.

    હનન્તિ ભોગા દુમ્મેધં, નો ચ પારગવેસિનો;

    Hananti bhogā dummedhaṃ, no ca pāragavesino;

    ભોગતણ્હાય દુમ્મેધો, હન્તિ અઞ્ઞેવ અત્તનં.

    Bhogataṇhāya dummedho, hanti aññeva attanaṃ.

    ૩૫૬.

    356.

    તિણદોસાનિ ખેત્તાનિ, રાગદોસા અયં પજા;

    Tiṇadosāni khettāni, rāgadosā ayaṃ pajā;

    તસ્મા હિ વીતરાગેસુ, દિન્નં હોતિ મહપ્ફલં.

    Tasmā hi vītarāgesu, dinnaṃ hoti mahapphalaṃ.

    ૩૫૭.

    357.

    તિણદોસાનિ ખેત્તાનિ, દોસદોસા અયં પજા;

    Tiṇadosāni khettāni, dosadosā ayaṃ pajā;

    તસ્મા હિ વીતદોસેસુ, દિન્નં હોતિ મહપ્ફલં.

    Tasmā hi vītadosesu, dinnaṃ hoti mahapphalaṃ.

    ૩૫૮.

    358.

    તિણદોસાનિ ખેત્તાનિ, મોહદોસા અયં પજા;

    Tiṇadosāni khettāni, mohadosā ayaṃ pajā;

    તસ્મા હિ વીતમોહેસુ, દિન્નં હોતિ મહપ્ફલં.

    Tasmā hi vītamohesu, dinnaṃ hoti mahapphalaṃ.

    ૩૫૯.

    359.

    (તિણદોસાનિ ખેત્તાનિ, ઇચ્છાદોસા અયં પજા;

    (Tiṇadosāni khettāni, icchādosā ayaṃ pajā;

    તસ્મા હિ વિગતિચ્છેસુ, દિન્નં હોતિ મહપ્ફલં.) 23

    Tasmā hi vigaticchesu, dinnaṃ hoti mahapphalaṃ.) 24

    તિણદોસાનિ ખેત્તાનિ, તણ્હાદોસા અયં પજા;

    Tiṇadosāni khettāni, taṇhādosā ayaṃ pajā;

    તસ્મા હિ વીતતણ્હેસુ, દિન્નં હોતિ મહપ્ફલં.

    Tasmā hi vītataṇhesu, dinnaṃ hoti mahapphalaṃ.

    તણ્હાવગ્ગો ચતુવીસતિમો નિટ્ઠિતો.

    Taṇhāvaggo catuvīsatimo niṭṭhito.







    Footnotes:
    1. પ્લવતિ (સી॰ પી॰), પલવેતી (ક॰), ઉપ્લવતિ (?)
    2. plavati (sī. pī.), palavetī (ka.), uplavati (?)
    3. અભિવડ્ઢંવ (સ્યા॰), અભિવટ્ટંવ (પી॰), અભિવુડ્ઢંવ (ક॰)
    4. abhivaḍḍhaṃva (syā.), abhivaṭṭaṃva (pī.), abhivuḍḍhaṃva (ka.)
    5. વાહા (સી॰ સ્યા॰ પી॰)
    6. vāhā (sī. syā. pī.)
    7. ઉબ્ભિજ્જ (સી॰ સ્યા॰ કં॰ પી॰)
    8. ubbhijja (sī. syā. kaṃ. pī.)
    9. બાધિતો (બહૂસુ)
    10. bādhito (bahūsu)
    11. ભિક્ખૂ આકઙ્ખી (સી॰), ભિક્ખુ આકઙ્ખં (સ્યા॰)
    12. bhikkhū ākaṅkhī (sī.), bhikkhu ākaṅkhaṃ (syā.)
    13. દારૂજં બબ્બજઞ્ચ (સી॰ પી॰)
    14. dārūjaṃ babbajañca (sī. pī.)
    15. એસ ગાળ્હં (ક॰)
    16. esa gāḷhaṃ (ka.)
    17. વિતક્કૂપસમેવ (ક॰)
    18. vitakkūpasameva (ka.)
    19. એસો (?)
    20. એસો (?)
    21. eso (?)
    22. eso (?)
    23. ( ) વિદેસપોત્થકેસુ નત્થિ, અટ્ઠકથાયમ્પિ ન દિસ્સતિ
    24. ( ) videsapotthakesu natthi, aṭṭhakathāyampi na dissati



    Related texts:



    અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ખુદ્દકનિકાય (અટ્ઠકથા) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ધમ્મપદ-અટ્ઠકથા • Dhammapada-aṭṭhakathā / ૨૪. તણ્હાવગ્ગો • 24. Taṇhāvaggo


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact