| Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / સંયુત્તનિકાય • Saṃyuttanikāya |
૧૦. વેરહચ્ચાનિસુત્તં
10. Verahaccānisuttaṃ
૧૩૩. એકં સમયં આયસ્મા ઉદાયી કામણ્ડાયં વિહરતિ તોદેય્યસ્સ બ્રાહ્મણસ્સ અમ્બવને. અથ ખો વેરહચ્ચાનિગોત્તાય બ્રાહ્મણિયા અન્તેવાસી માણવકો યેનાયસ્મા ઉદાયી તેનુપસઙ્કમિ; ઉપસઙ્કમિત્વા આયસ્મતા ઉદાયિના સદ્ધિં સમ્મોદિ. સમ્મોદનીયં કથં સારણીયં વીતિસારેત્વા એકમન્તં નિસીદિ. એકમન્તં નિસિન્નં ખો તં માણવકં આયસ્મા ઉદાયી ધમ્મિયા કથાય સન્દસ્સેસિ સમાદપેસિ સમુત્તેજેસિ સમ્પહંસેસિ. અથ ખો સો માણવકો આયસ્મતા ઉદાયિના ધમ્મિયા કથાય સન્દસ્સિતો સમાદપિતો સમુત્તેજિતો સમ્પહંસિતો ઉટ્ઠાયાસના યેન વેરહચ્ચાનિગોત્તા બ્રાહ્મણી તેનુપસઙ્કમિ; ઉપસઙ્કમિત્વા વેરહચ્ચાનિગોત્તં બ્રાહ્મણિં એતદવોચ – ‘‘યગ્ઘે, ભોતિ, જાનેય્યાસિ 1! સમણો ઉદાયી ધમ્મં દેસેતિ આદિકલ્યાણં મજ્ઝેકલ્યાણં પરિયોસાનકલ્યાણં , સાત્થં સબ્યઞ્જનં કેવલપરિપુણ્ણં પરિસુદ્ધં બ્રહ્મચરિયં પકાસેતી’’તિ.
133. Ekaṃ samayaṃ āyasmā udāyī kāmaṇḍāyaṃ viharati todeyyassa brāhmaṇassa ambavane. Atha kho verahaccānigottāya brāhmaṇiyā antevāsī māṇavako yenāyasmā udāyī tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmatā udāyinā saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho taṃ māṇavakaṃ āyasmā udāyī dhammiyā kathāya sandassesi samādapesi samuttejesi sampahaṃsesi. Atha kho so māṇavako āyasmatā udāyinā dhammiyā kathāya sandassito samādapito samuttejito sampahaṃsito uṭṭhāyāsanā yena verahaccānigottā brāhmaṇī tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā verahaccānigottaṃ brāhmaṇiṃ etadavoca – ‘‘yagghe, bhoti, jāneyyāsi 2! Samaṇo udāyī dhammaṃ deseti ādikalyāṇaṃ majjhekalyāṇaṃ pariyosānakalyāṇaṃ , sātthaṃ sabyañjanaṃ kevalaparipuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ pakāsetī’’ti.
‘‘તેન હિ ત્વં, માણવક, મમ વચનેન સમણં ઉદાયિં નિમન્તેહિ સ્વાતનાય ભત્તેના’’તિ . ‘‘એવં ભોતી’’તિ ખો સો માણવકો વેરહચ્ચાનિગોત્તાય બ્રાહ્મણિયા પટિસ્સુત્વા યેનાયસ્મા ઉદાયી તેનુપસઙ્કમિ; ઉપસઙ્કમિત્વા આયસ્મન્તં ઉદાયિં એતદવોચ – ‘‘અધિવાસેતુ કિર, ભવં, ઉદાયિ, અમ્હાકં આચરિયભરિયાય વેરહચ્ચાનિગોત્તાય બ્રાહ્મણિયા સ્વાતનાય ભત્ત’’ન્તિ. અધિવાસેસિ ખો આયસ્મા ઉદાયી તુણ્હીભાવેન. અથ ખો આયસ્મા ઉદાયી તસ્સા રત્તિયા અચ્ચયેન પુબ્બણ્હસમયં નિવાસેત્વા પત્તચીવરમાદાય યેન વેરહચ્ચાનિગોત્તાય બ્રાહ્મણિયા નિવેસનં તેનુપસઙ્કમિ; ઉપસઙ્કમિત્વા પઞ્ઞત્તે આસને નિસીદિ. અથ ખો વેરહચ્ચાનિગોત્તા બ્રાહ્મણી આયસ્મન્તં ઉદાયિં પણીતેન ખાદનીયેન ભોજનીયેન સહત્થા સન્તપ્પેસિ સમ્પવારેસિ. અથ ખો વેરહચ્ચાનિગોત્તા બ્રાહ્મણી આયસ્મન્તં ઉદાયિં ભુત્તાવિં ઓનીતપત્તપાણિં પાદુકા આરોહિત્વા ઉચ્ચે આસને નિસીદિત્વા સીસં ઓગુણ્ઠિત્વા આયસ્મન્તં ઉદાયિં એતદવોચ – ‘‘ભણ, સમણ, ધમ્મ’’ન્તિ. ‘‘ભવિસ્સતિ, ભગિનિ, સમયો’’તિ વત્વા ઉટ્ઠાયાસના પક્કમિ 3.
‘‘Tena hi tvaṃ, māṇavaka, mama vacanena samaṇaṃ udāyiṃ nimantehi svātanāya bhattenā’’ti . ‘‘Evaṃ bhotī’’ti kho so māṇavako verahaccānigottāya brāhmaṇiyā paṭissutvā yenāyasmā udāyī tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ udāyiṃ etadavoca – ‘‘adhivāsetu kira, bhavaṃ, udāyi, amhākaṃ ācariyabhariyāya verahaccānigottāya brāhmaṇiyā svātanāya bhatta’’nti. Adhivāsesi kho āyasmā udāyī tuṇhībhāvena. Atha kho āyasmā udāyī tassā rattiyā accayena pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya yena verahaccānigottāya brāhmaṇiyā nivesanaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi. Atha kho verahaccānigottā brāhmaṇī āyasmantaṃ udāyiṃ paṇītena khādanīyena bhojanīyena sahatthā santappesi sampavāresi. Atha kho verahaccānigottā brāhmaṇī āyasmantaṃ udāyiṃ bhuttāviṃ onītapattapāṇiṃ pādukā ārohitvā ucce āsane nisīditvā sīsaṃ oguṇṭhitvā āyasmantaṃ udāyiṃ etadavoca – ‘‘bhaṇa, samaṇa, dhamma’’nti. ‘‘Bhavissati, bhagini, samayo’’ti vatvā uṭṭhāyāsanā pakkami 4.
દુતિયમ્પિ ખો સો માણવકો યેનાયસ્મા ઉદાયી તેનુપસઙ્કમિ; ઉપસઙ્કમિત્વા આયસ્મતા ઉદાયિના સદ્ધિં સમ્મોદિ. સમ્મોદનીયં કથં સારણીયં વીતિસારેત્વા એકમન્તં નિસીદિ. એકમન્તં નિસિન્નં ખો તં માણવકં આયસ્મા ઉદાયી ધમ્મિયા કથાય સન્દસ્સેસિ સમાદપેસિ સમુત્તેજેસિ સમ્પહંસેસિ. દુતિયમ્પિ ખો સો માણવકો આયસ્મતા ઉદાયિના ધમ્મિયા કથાય સન્દસ્સિતો સમાદપિતો સમુત્તેજિતો સમ્પહંસિતો ઉટ્ઠાયાસના યેન વેરહચ્ચાનિગોત્તા બ્રાહ્મણી તેનુપસઙ્કમિ; ઉપસઙ્કમિત્વા વેરહચ્ચાનિગોત્તં બ્રાહ્મણિં એતદવોચ – ‘‘યગ્ઘે, ભોતિ, જાનેય્યાસિ! સમણો ઉદાયી ધમ્મં દેસેતિ આદિકલ્યાણં મજ્ઝેકલ્યાણં પરિયોસાનકલ્યાણં , સાત્થં સબ્યઞ્જનં કેવલપરિપુણ્ણં પરિસુદ્ધં બ્રહ્મચરિયં પકાસેતી’’તિ.
Dutiyampi kho so māṇavako yenāyasmā udāyī tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmatā udāyinā saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho taṃ māṇavakaṃ āyasmā udāyī dhammiyā kathāya sandassesi samādapesi samuttejesi sampahaṃsesi. Dutiyampi kho so māṇavako āyasmatā udāyinā dhammiyā kathāya sandassito samādapito samuttejito sampahaṃsito uṭṭhāyāsanā yena verahaccānigottā brāhmaṇī tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā verahaccānigottaṃ brāhmaṇiṃ etadavoca – ‘‘yagghe, bhoti, jāneyyāsi! Samaṇo udāyī dhammaṃ deseti ādikalyāṇaṃ majjhekalyāṇaṃ pariyosānakalyāṇaṃ , sātthaṃ sabyañjanaṃ kevalaparipuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ pakāsetī’’ti.
‘‘એવમેવં પન ત્વં, માણવક, સમણસ્સ ઉદાયિસ્સ વણ્ણં ભાસસિ. સમણો પનુદાયી ‘ભણ, સમણ, ધમ્મ’ન્તિ વુત્તો સમાનો ‘ભવિસ્સતિ, ભગિનિ, સમયો’તિ વત્વા ઉટ્ઠાયાસના પક્કન્તો’’તિ. ‘‘તથા હિ પન ત્વં, ભોતિ, પાદુકા આરોહિત્વા ઉચ્ચે આસને નિસીદિત્વા સીસં ઓગુણ્ઠિત્વા એતદવોચ – ‘ભણ, સમણ, ધમ્મ’ન્તિ. ધમ્મગરુનો હિ તે ભવન્તો ધમ્મગારવા’’તિ. ‘‘તેન હિ ત્વં, માણવક, મમ વચનેન સમણં ઉદાયિં નિમન્તેહિ સ્વાતનાય ભત્તેના’’તિ. ‘‘એવં, ભોતી’’તિ ખો સો માણવકો વેરહચ્ચાનિગોત્તાય બ્રાહ્મણિયા પટિસ્સુત્વા યેનાયસ્મા ઉદાયી તેનુપસઙ્કમિ; ઉપસઙ્કમિત્વા આયસ્મન્તં ઉદાયિં એતદવોચ – ‘‘અધિવાસેતુ કિર ભવં ઉદાયી અમ્હાકં આચરિયભરિયાય વેરહચ્ચાનિગોત્તાય બ્રાહ્મણિયા સ્વાતનાય ભત્ત’’ન્તિ. અધિવાસેસિ ખો આયસ્મા ઉદાયી તુણ્હીભાવેન.
‘‘Evamevaṃ pana tvaṃ, māṇavaka, samaṇassa udāyissa vaṇṇaṃ bhāsasi. Samaṇo panudāyī ‘bhaṇa, samaṇa, dhamma’nti vutto samāno ‘bhavissati, bhagini, samayo’ti vatvā uṭṭhāyāsanā pakkanto’’ti. ‘‘Tathā hi pana tvaṃ, bhoti, pādukā ārohitvā ucce āsane nisīditvā sīsaṃ oguṇṭhitvā etadavoca – ‘bhaṇa, samaṇa, dhamma’nti. Dhammagaruno hi te bhavanto dhammagāravā’’ti. ‘‘Tena hi tvaṃ, māṇavaka, mama vacanena samaṇaṃ udāyiṃ nimantehi svātanāya bhattenā’’ti. ‘‘Evaṃ, bhotī’’ti kho so māṇavako verahaccānigottāya brāhmaṇiyā paṭissutvā yenāyasmā udāyī tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ udāyiṃ etadavoca – ‘‘adhivāsetu kira bhavaṃ udāyī amhākaṃ ācariyabhariyāya verahaccānigottāya brāhmaṇiyā svātanāya bhatta’’nti. Adhivāsesi kho āyasmā udāyī tuṇhībhāvena.
અથ ખો આયસ્મા ઉદાયી તસ્સા રત્તિયા અચ્ચયેન પુબ્બણ્હસમયં નિવાસેત્વા પત્તચીવરમાદાય યેન વેરહચ્ચાનિગોત્તાય બ્રાહ્મણિયા નિવેસનં તેનુપસઙ્કમિ; ઉપસઙ્કમિત્વા પઞ્ઞત્તે આસને નિસીદિ. અથ ખો વેરહચ્ચાનિગોત્તા બ્રાહ્મણી આયસ્મન્તં ઉદાયિં પણીતેન ખાદનીયેન ભોજનીયેન સહત્થા સન્તપ્પેસિ સમ્પવારેસિ. અથ ખો વેરહચ્ચાનિગોત્તા બ્રાહ્મણી આયસ્મન્તં ઉદાયિં ભુત્તાવિં ઓનીતપત્તપાણિં પાદુકા ઓરોહિત્વા નીચે આસને નિસીદિત્વા સીસં વિવરિત્વા આયસ્મન્તં ઉદાયિં એતદવોચ – ‘‘કિસ્મિં નુ ખો, ભન્તે, સતિ અરહન્તો સુખદુક્ખં પઞ્ઞપેન્તિ, કિસ્મિં અસતિ અરહન્તો સુખદુક્ખં ન પઞ્ઞપેન્તી’’તિ?
Atha kho āyasmā udāyī tassā rattiyā accayena pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya yena verahaccānigottāya brāhmaṇiyā nivesanaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi. Atha kho verahaccānigottā brāhmaṇī āyasmantaṃ udāyiṃ paṇītena khādanīyena bhojanīyena sahatthā santappesi sampavāresi. Atha kho verahaccānigottā brāhmaṇī āyasmantaṃ udāyiṃ bhuttāviṃ onītapattapāṇiṃ pādukā orohitvā nīce āsane nisīditvā sīsaṃ vivaritvā āyasmantaṃ udāyiṃ etadavoca – ‘‘kismiṃ nu kho, bhante, sati arahanto sukhadukkhaṃ paññapenti, kismiṃ asati arahanto sukhadukkhaṃ na paññapentī’’ti?
‘‘ચક્ખુસ્મિં ખો, ભગિનિ, સતિ અરહન્તો સુખદુક્ખં પઞ્ઞપેન્તિ, ચક્ખુસ્મિં અસતિ અરહન્તો સુખદુક્ખં ન પઞ્ઞપેન્તિ…પે॰… જિવ્હાય સતિ અરહન્તો સુખદુક્ખં પઞ્ઞપેન્તિ, જિવ્હાય અસતિ અરહન્તો સુખદુક્ખં ન પઞ્ઞપેન્તિ…પે॰…. મનસ્મિં સતિ અરહન્તો સુખદુક્ખં પઞ્ઞપેન્તિ, મનસ્મિં અસતિ અરહન્તો સુખદુક્ખં ન પઞ્ઞપેન્તી’’તિ.
‘‘Cakkhusmiṃ kho, bhagini, sati arahanto sukhadukkhaṃ paññapenti, cakkhusmiṃ asati arahanto sukhadukkhaṃ na paññapenti…pe… jivhāya sati arahanto sukhadukkhaṃ paññapenti, jivhāya asati arahanto sukhadukkhaṃ na paññapenti…pe…. Manasmiṃ sati arahanto sukhadukkhaṃ paññapenti, manasmiṃ asati arahanto sukhadukkhaṃ na paññapentī’’ti.
એવં વુત્તે, વેરહચ્ચાનિગોત્તા બ્રાહ્મણી આયસ્મન્તં ઉદાયિં એતદવોચ – ‘‘અભિક્કન્તં, ભન્તે; અભિક્કન્તં, ભન્તે! સેય્યથાપિ, ભન્તે, નિક્કુજ્જિતં વા ઉક્કુજ્જેય્ય , પટિચ્છન્નં વા વિવરેય્ય, મૂળ્હસ્સ વા મગ્ગં આચિક્ખેય્ય, અન્ધકારે વા તેલપજ્જોતં ધારેય્ય, ચક્ખુમન્તો રૂપાનિ દક્ખન્તીતિ; એવમેવં અય્યેન ઉદાયિના અનેકપરિયાયેન ધમ્મો પકાસિતો. એસાહં, અય્ય ઉદાયિ, તં ભગવન્તં સરણં ગચ્છામિ, ધમ્મઞ્ચ, ભિક્ખુસઙ્ઘઞ્ચ. ઉપાસિકં મં અય્યો ઉદાયી ધારેતુ અજ્જતગ્ગે પાણુપેતં સરણં ગત’’ન્તિ. દસમં.
Evaṃ vutte, verahaccānigottā brāhmaṇī āyasmantaṃ udāyiṃ etadavoca – ‘‘abhikkantaṃ, bhante; abhikkantaṃ, bhante! Seyyathāpi, bhante, nikkujjitaṃ vā ukkujjeyya , paṭicchannaṃ vā vivareyya, mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya, andhakāre vā telapajjotaṃ dhāreyya, cakkhumanto rūpāni dakkhantīti; evamevaṃ ayyena udāyinā anekapariyāyena dhammo pakāsito. Esāhaṃ, ayya udāyi, taṃ bhagavantaṃ saraṇaṃ gacchāmi, dhammañca, bhikkhusaṅghañca. Upāsikaṃ maṃ ayyo udāyī dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gata’’nti. Dasamaṃ.
ગહપતિવગ્ગો તેરસમો.
Gahapativaggo terasamo.
તસ્સુદ્દાનં –
Tassuddānaṃ –
વેસાલી વજ્જિ નાળન્દા, ભારદ્વાજ સોણો ચ ઘોસિતો;
Vesālī vajji nāḷandā, bhāradvāja soṇo ca ghosito;
હાલિદ્દિકો નકુલપિતા, લોહિચ્ચો વેરહચ્ચાનીતિ.
Hāliddiko nakulapitā, lohicco verahaccānīti.
Footnotes:
Related texts:
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / સંયુત્તનિકાય (અટ્ઠકથા) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ૧૦. વેરહચ્ચાનિસુત્તવણ્ણના • 10. Verahaccānisuttavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / સંયુત્તનિકાય (ટીકા) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ૧૦. વેરહચ્ચાનિસુત્તવણ્ણના • 10. Verahaccānisuttavaṇṇanā
