Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / ધમ્મપદપાળિ • Dhammapadapāḷi |
નમો તસ્સ ભગવતો અરહતો સમ્માસમ્બુદ્ધસ્સ
Namo tassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa
ખુદ્દકનિકાયે
Khuddakanikāye
ધમ્મપદપાળિ
Dhammapadapāḷi
૧. યમકવગ્ગો
1. Yamakavaggo
૧.
1.
મનોપુબ્બઙ્ગમા ધમ્મા, મનોસેટ્ઠા મનોમયા;
Manopubbaṅgamā dhammā, manoseṭṭhā manomayā;
મનસા ચે પદુટ્ઠેન, ભાસતિ વા કરોતિ વા;
Manasā ce paduṭṭhena, bhāsati vā karoti vā;
તતો નં દુક્ખમન્વેતિ, ચક્કંવ વહતો પદં.
Tato naṃ dukkhamanveti, cakkaṃva vahato padaṃ.
૨.
2.
મનોપુબ્બઙ્ગમા ધમ્મા, મનોસેટ્ઠા મનોમયા;
Manopubbaṅgamā dhammā, manoseṭṭhā manomayā;
મનસા ચે પસન્નેન, ભાસતિ વા કરોતિ વા;
Manasā ce pasannena, bhāsati vā karoti vā;
૩.
3.
યે ચ તં ઉપનય્હન્તિ, વેરં તેસં ન સમ્મતિ.
Ye ca taṃ upanayhanti, veraṃ tesaṃ na sammati.
૪.
4.
અક્કોચ્છિ મં અવધિ મં, અજિનિ મં અહાસિ મે;
Akkocchi maṃ avadhi maṃ, ajini maṃ ahāsi me;
યે ચ તં નુપનય્હન્તિ, વેરં તેસૂપસમ્મતિ.
Ye ca taṃ nupanayhanti, veraṃ tesūpasammati.
૫.
5.
ન હિ વેરેન વેરાનિ, સમ્મન્તીધ કુદાચનં;
Na hi verena verāni, sammantīdha kudācanaṃ;
અવેરેન ચ સમ્મન્તિ, એસ ધમ્મો સનન્તનો.
Averena ca sammanti, esa dhammo sanantano.
૬.
6.
પરે ચ ન વિજાનન્તિ, મયમેત્થ યમામસે;
Pare ca na vijānanti, mayamettha yamāmase;
યે ચ તત્થ વિજાનન્તિ, તતો સમ્મન્તિ મેધગા.
Ye ca tattha vijānanti, tato sammanti medhagā.
૭.
7.
સુભાનુપસ્સિં વિહરન્તં, ઇન્દ્રિયેસુ અસંવુતં;
Subhānupassiṃ viharantaṃ, indriyesu asaṃvutaṃ;
ભોજનમ્હિ ચામત્તઞ્ઞું, કુસીતં હીનવીરિયં;
Bhojanamhi cāmattaññuṃ, kusītaṃ hīnavīriyaṃ;
તં વે પસહતિ મારો, વાતો રુક્ખંવ દુબ્બલં.
Taṃ ve pasahati māro, vāto rukkhaṃva dubbalaṃ.
૮.
8.
અસુભાનુપસ્સિં વિહરન્તં, ઇન્દ્રિયેસુ સુસંવુતં;
Asubhānupassiṃ viharantaṃ, indriyesu susaṃvutaṃ;
ભોજનમ્હિ ચ મત્તઞ્ઞું, સદ્ધં આરદ્ધવીરિયં;
Bhojanamhi ca mattaññuṃ, saddhaṃ āraddhavīriyaṃ;
તં વે નપ્પસહતિ મારો, વાતો સેલંવ પબ્બતં.
Taṃ ve nappasahati māro, vāto selaṃva pabbataṃ.
૯.
9.
અનિક્કસાવો કાસાવં, યો વત્થં પરિદહિસ્સતિ;
Anikkasāvo kāsāvaṃ, yo vatthaṃ paridahissati;
અપેતો દમસચ્ચેન, ન સો કાસાવમરહતિ.
Apeto damasaccena, na so kāsāvamarahati.
૧૦.
10.
યો ચ વન્તકસાવસ્સ, સીલેસુ સુસમાહિતો;
Yo ca vantakasāvassa, sīlesu susamāhito;
ઉપેતો દમસચ્ચેન, સ વે કાસાવમરહતિ.
Upeto damasaccena, sa ve kāsāvamarahati.
૧૧.
11.
અસારે સારમતિનો, સારે ચાસારદસ્સિનો;
Asāre sāramatino, sāre cāsāradassino;
તે સારં નાધિગચ્છન્તિ, મિચ્છાસઙ્કપ્પગોચરા.
Te sāraṃ nādhigacchanti, micchāsaṅkappagocarā.
૧૨.
12.
સારઞ્ચ સારતો ઞત્વા, અસારઞ્ચ અસારતો;
Sārañca sārato ñatvā, asārañca asārato;
તે સારં અધિગચ્છન્તિ, સમ્માસઙ્કપ્પગોચરા.
Te sāraṃ adhigacchanti, sammāsaṅkappagocarā.
૧૩.
13.
યથા અગારં દુચ્છન્નં, વુટ્ઠી સમતિવિજ્ઝતિ;
Yathā agāraṃ ducchannaṃ, vuṭṭhī samativijjhati;
એવં અભાવિતં ચિત્તં, રાગો સમતિવિજ્ઝતિ.
Evaṃ abhāvitaṃ cittaṃ, rāgo samativijjhati.
૧૪.
14.
યથા અગારં સુછન્નં, વુટ્ઠી ન સમતિવિજ્ઝતિ;
Yathā agāraṃ suchannaṃ, vuṭṭhī na samativijjhati;
એવં સુભાવિતં ચિત્તં, રાગો ન સમતિવિજ્ઝતિ.
Evaṃ subhāvitaṃ cittaṃ, rāgo na samativijjhati.
૧૫.
15.
ઇધ સોચતિ પેચ્ચ સોચતિ, પાપકારી ઉભયત્થ સોચતિ;
Idha socati pecca socati, pāpakārī ubhayattha socati;
સો સોચતિ સો વિહઞ્ઞતિ, દિસ્વા કમ્મકિલિટ્ઠમત્તનો.
So socati so vihaññati, disvā kammakiliṭṭhamattano.
૧૬.
16.
ઇધ મોદતિ પેચ્ચ મોદતિ, કતપુઞ્ઞો ઉભયત્થ મોદતિ;
Idha modati pecca modati, katapuñño ubhayattha modati;
સો મોદતિ સો પમોદતિ, દિસ્વા કમ્મવિસુદ્ધિમત્તનો.
So modati so pamodati, disvā kammavisuddhimattano.
૧૭.
17.
ઇધ તપ્પતિ પેચ્ચ તપ્પતિ, પાપકારી 5 ઉભયત્થ તપ્પતિ;
Idha tappati pecca tappati, pāpakārī 6 ubhayattha tappati;
‘‘પાપં મે કત’’ન્તિ તપ્પતિ, ભિય્યો 7 તપ્પતિ દુગ્ગતિં ગતો.
‘‘Pāpaṃ me kata’’nti tappati, bhiyyo 8 tappati duggatiṃ gato.
૧૮.
18.
ઇધ નન્દતિ પેચ્ચ નન્દતિ, કતપુઞ્ઞો ઉભયત્થ નન્દતિ;
Idha nandati pecca nandati, katapuñño ubhayattha nandati;
‘‘પુઞ્ઞં મે કત’’ન્તિ નન્દતિ, ભિય્યો નન્દતિ સુગ્ગતિં ગતો.
‘‘Puññaṃ me kata’’nti nandati, bhiyyo nandati suggatiṃ gato.
૧૯.
19.
બહુમ્પિ ચે સંહિત 9 ભાસમાનો, ન તક્કરો હોતિ નરો પમત્તો;
Bahumpi ce saṃhita 10 bhāsamāno, na takkaro hoti naro pamatto;
ગોપોવ ગાવો ગણયં પરેસં, ન ભાગવા સામઞ્ઞસ્સ હોતિ.
Gopova gāvo gaṇayaṃ paresaṃ, na bhāgavā sāmaññassa hoti.
૨૦.
20.
અપ્પમ્પિ ચે સંહિત ભાસમાનો, ધમ્મસ્સ હોતિ 11 અનુધમ્મચારી;
Appampi ce saṃhita bhāsamāno, dhammassa hoti 12 anudhammacārī;
રાગઞ્ચ દોસઞ્ચ પહાય મોહં, સમ્મપ્પજાનો સુવિમુત્તચિત્તો;
Rāgañca dosañca pahāya mohaṃ, sammappajāno suvimuttacitto;
અનુપાદિયાનો ઇધ વા હુરં વા, સ ભાગવા સામઞ્ઞસ્સ હોતિ.
Anupādiyāno idha vā huraṃ vā, sa bhāgavā sāmaññassa hoti.
યમકવગ્ગો પઠમો નિટ્ઠિતો.
Yamakavaggo paṭhamo niṭṭhito.
Footnotes:
Related texts:
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ખુદ્દકનિકાય (અટ્ઠકથા) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ધમ્મપદ-અટ્ઠકથા • Dhammapada-aṭṭhakathā / ૧. યમકવગ્ગો • 1. Yamakavaggo