| Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / પાચિત્યાદિયોજનાપાળિ • Pācityādiyojanāpāḷi |
અધિકરણવૂપસમવગ્ગવણ્ણના
Adhikaraṇavūpasamavaggavaṇṇanā
૪૫૭. અધિકરણવૂપસમવગ્ગે સઙ્ઘગરુ નામ કોતિ આહ ‘‘ધમ્મઞ્ચ…પે॰… સઙ્ઘગરુ નામ હોતી’’તિ. તાનીતિ ચીવરાદીનિ.
457. Adhikaraṇavūpasamavagge saṅghagaru nāma koti āha ‘‘dhammañca…pe… saṅghagaru nāma hotī’’ti. Tānīti cīvarādīni.
૪૫૮. પઞ્ચહુપાલિ આકારેહીતિ એત્થ આકારસદ્દો કારણત્થોતિ આહ ‘‘પઞ્ચહિ કારણેહી’’તિ. કમ્મેનાતિઆદીસુ કમ્માદીનં સરૂપં દસ્સેન્તો આહ ‘‘અપલોકનાદીસૂ’’તિઆદિ. ઉપપત્તીહીતિ યુત્તીહિ. મય્હં ઉચ્ચાકુલા પબ્બજિતભાવઞ્ચ બહુસ્સુતભાવઞ્ચ તુમ્હે જાનાથાતિ યોજના. માદિસો નામ…પે॰… તુમ્હાકં યુત્તં નનૂતિ યોજના. કણ્ણમૂલેતિ કણ્ણસમીપે. અનુસ્સાવનેનાતિ અનુસમીપે સાવાપનેન. તેસન્તિ ભિક્ખૂનં. અનિવત્તિધમ્મેતિ અનિવત્તનસભાવે. સલાકગ્ગાહેનાતિ અત્તનો સલાકાય ગાહાપનેન.
458.Pañcahupāliākārehīti ettha ākārasaddo kāraṇatthoti āha ‘‘pañcahi kāraṇehī’’ti. Kammenātiādīsu kammādīnaṃ sarūpaṃ dassento āha ‘‘apalokanādīsū’’tiādi. Upapattīhīti yuttīhi. Mayhaṃ uccākulā pabbajitabhāvañca bahussutabhāvañca tumhe jānāthāti yojanā. Mādiso nāma…pe… tumhākaṃ yuttaṃ nanūti yojanā. Kaṇṇamūleti kaṇṇasamīpe. Anussāvanenāti anusamīpe sāvāpanena. Tesanti bhikkhūnaṃ. Anivattidhammeti anivattanasabhāve. Salākaggāhenāti attano salākāya gāhāpanena.
એત્થાતિ કમ્માદીસુ. પમાણન્તિ સઙ્ઘભેદસ્સ કારણં. પુબ્બભાગાતિ સઙ્ઘભેદતો પુબ્બભાગે પવત્તા. પુબ્બભાગભાવં આવિકરોન્તો આહ ‘‘અટ્ઠારસવત્થુદીપનવસેન હી’’તિઆદિ. વોહરન્તેપીતિ યોજના. તત્થાતિ વોહારે. કદા પન સઙ્ઘો ભિન્નોતિ આહ ‘‘યદા પના’’તિઆદિ. યદા પન કરોતીતિ સમ્બન્ધો. કમ્મન્તિ ઉપોસથકમ્મતો અઞ્ઞં કમ્મં ગહેતબ્બં. ઉદ્દેસન્તિ ઉપોસથકમ્મં. ઇતીતિ એવં. સઙ્ઘભેદકક્ખન્ધકવણ્ણનાયં ‘‘એવં…પે॰… પકાસયિસ્સામા’’તિ (ચૂળવ॰ અટ્ઠ॰ ૩૫૧) યં વચનં અવોચુમ્હાતિ યોજના. તસ્સ વચનસ્સાતિ પાઠં અજ્ઝાહરિત્વા ‘‘સ્વાયં અત્થો’’તિ પદેન સમ્બન્ધિતબ્બો.
Etthāti kammādīsu. Pamāṇanti saṅghabhedassa kāraṇaṃ. Pubbabhāgāti saṅghabhedato pubbabhāge pavattā. Pubbabhāgabhāvaṃ āvikaronto āha ‘‘aṭṭhārasavatthudīpanavasena hī’’tiādi. Voharantepīti yojanā. Tatthāti vohāre. Kadā pana saṅgho bhinnoti āha ‘‘yadā panā’’tiādi. Yadā pana karotīti sambandho. Kammanti uposathakammato aññaṃ kammaṃ gahetabbaṃ. Uddesanti uposathakammaṃ. Itīti evaṃ. Saṅghabhedakakkhandhakavaṇṇanāyaṃ ‘‘evaṃ…pe… pakāsayissāmā’’ti (cūḷava. aṭṭha. 351) yaṃ vacanaṃ avocumhāti yojanā. Tassa vacanassāti pāṭhaṃ ajjhāharitvā ‘‘svāyaṃ attho’’ti padena sambandhitabbo.
પઞ્ઞત્તેતન્તિ એત્થ નિગ્ગહિતલોપસન્ધીતિ આહ ‘‘પઞ્ઞત્તં એત’’ન્તિ. ક્વાતિ કિસ્મિં ખન્ધકે. તત્રાતિ વત્તક્ખન્ધકે. એત્તાવતાતિ એત્તકેન આગન્તુકવત્તાદિઅકરણમત્તેન. અનુપુબ્બેનાતિ અનુક્કમેન. યથારત્તન્તિ એત્થ યથાસદ્દો અનુરૂપત્થવાચકો, રત્તિસદ્દેન રત્તિપ્પમાણં ગહેતબ્બન્તિ દસ્સેન્તો આહ ‘‘રત્તિપરિમાણાનુરૂપ’’ન્તિ. ઇમિના રત્તિયા અનુરૂપં યથારત્તન્તિ નિબ્બચનં દસ્સેતિ. ‘‘રત્તિપરિમાણાનુરૂપ’’ન્તિ વુત્તે રત્તિપરિમાણસ્સ અતિક્કન્તત્તા અત્થતો થેરોતિ આહ ‘‘યથાથેરન્તિ અત્થો’’તિ. વવત્થાનન્તિ પરિચ્છેદો. સો હિ વિસું અવહિતો હુત્વા તિટ્ઠતીતિ વવત્થાનન્તિ વુચ્ચતિ. કમ્માકમ્માનીતિ એત્થ કમ્મં અકમ્માનીતિ પદવિભાગં કત્વા અકારો વુદ્ધત્થોતિ આહ ‘‘ખુદ્દકાનિ ચેવ મહન્તાનિ ચ કમ્માની’’તિ. સતિ ચ અકમ્મસ્સ મહન્તભાવે કમ્મં નામ ખુદ્દકન્તિ અત્થતો સિદ્ધં હોતિ. તેન વુત્તં ‘‘ખુદ્દકાનિ ચેવા’’તિ. અકારસ્સ અપ્પત્થં ગહેત્વા ‘‘મહન્તાનિ ચેવ ખુદ્દકાનિ ચ કમ્માની’’તિ અત્થોપિ યુજ્જતેવ. સો પન ઇધ ન ગહિતો, અઞ્ઞત્થ પન દિસ્સતિ. ‘‘ઉચ્ચાવચાનિ કમ્માની’’તિ હિ વાક્યવસેન વુત્તટ્ઠાને ઉચ્ચસદ્દેન મહન્તત્થં દસ્સેતિ, અવચસદ્દેન ખુદ્દકત્થં દસ્સેતિ. તસ્મા મહન્તખુદ્દકાનિ કમ્માનીતિ અત્થો વેદિતબ્બો. સતિ ચ અકમ્મસ્સ ખુદ્દકભાવે કમ્મં નામ મહન્તન્તિ અત્થતોપિ સિદ્ધન્તિ દટ્ઠબ્બં.
Paññattetanti ettha niggahitalopasandhīti āha ‘‘paññattaṃ eta’’nti. Kvāti kismiṃ khandhake. Tatrāti vattakkhandhake. Ettāvatāti ettakena āgantukavattādiakaraṇamattena. Anupubbenāti anukkamena. Yathārattanti ettha yathāsaddo anurūpatthavācako, rattisaddena rattippamāṇaṃ gahetabbanti dassento āha ‘‘rattiparimāṇānurūpa’’nti. Iminā rattiyā anurūpaṃ yathārattanti nibbacanaṃ dasseti. ‘‘Rattiparimāṇānurūpa’’nti vutte rattiparimāṇassa atikkantattā atthato theroti āha ‘‘yathātheranti attho’’ti. Vavatthānanti paricchedo. So hi visuṃ avahito hutvā tiṭṭhatīti vavatthānanti vuccati. Kammākammānīti ettha kammaṃ akammānīti padavibhāgaṃ katvā akāro vuddhatthoti āha ‘‘khuddakāni ceva mahantāni ca kammānī’’ti. Sati ca akammassa mahantabhāve kammaṃ nāma khuddakanti atthato siddhaṃ hoti. Tena vuttaṃ ‘‘khuddakāni cevā’’ti. Akārassa appatthaṃ gahetvā ‘‘mahantāni ceva khuddakāni ca kammānī’’ti atthopi yujjateva. So pana idha na gahito, aññattha pana dissati. ‘‘Uccāvacāni kammānī’’ti hi vākyavasena vuttaṭṭhāne uccasaddena mahantatthaṃ dasseti, avacasaddena khuddakatthaṃ dasseti. Tasmā mahantakhuddakāni kammānīti attho veditabbo. Sati ca akammassa khuddakabhāve kammaṃ nāma mahantanti atthatopi siddhanti daṭṭhabbaṃ.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / વિનયપિટક • Vinayapiṭaka / પરિવારપાળિ • Parivārapāḷi / ૧૦. અધિકરણવૂપસમવગ્ગો • 10. Adhikaraṇavūpasamavaggo
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / વિનયપિટક (અટ્ઠકથા) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / પરિવાર-અટ્ઠકથા • Parivāra-aṭṭhakathā / અધિકરણવૂપસમવગ્ગવણ્ણના • Adhikaraṇavūpasamavaggavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / સારત્થદીપની-ટીકા • Sāratthadīpanī-ṭīkā / અધિકરણવૂપસમવગ્ગવણ્ણના • Adhikaraṇavūpasamavaggavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વજિરબુદ્ધિ-ટીકા • Vajirabuddhi-ṭīkā / અધિકરણવૂપસમવગ્ગવણ્ણના • Adhikaraṇavūpasamavaggavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વિમતિવિનોદની-ટીકા • Vimativinodanī-ṭīkā / વોહારવગ્ગાદિવણ્ણના • Vohāravaggādivaṇṇanā
