Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / મહાવગ્ગપાળિ • Mahāvaggapāḷi

    ૧૩. બિમ્બિસારસમાગમકથા

    13. Bimbisārasamāgamakathā

    ૫૫. અથ ખો ભગવા ગયાસીસે યથાભિરન્તં વિહરિત્વા યેન રાજગહં તેન ચારિકં પક્કામિ, મહતા ભિક્ખુસઙ્ઘેન સદ્ધિં ભિક્ખુસહસ્સેન સબ્બેહેવ પુરાણજટિલેહિ. અથ ખો ભગવા અનુપુબ્બેન ચારિકં ચરમાનો યેન રાજગહં તદવસરિ. તત્ર સુદં ભગવા રાજગહે વિહરતિ લટ્ઠિવને 1 સુપ્પતિટ્ઠે ચેતિયે. અસ્સોસિ ખો રાજા માગધો સેનિયો બિમ્બિસારો – સમણો ખલુ ભો ગોતમો સક્યપુત્તો સક્યકુલા પબ્બજિતો રાજગહં અનુપ્પત્તો રાજગહે વિહરતિ લટ્ઠિવને સુપ્પતિટ્ઠે ચેતિયે. તં ખો પન ભગવન્તં 2 ગોતમં એવં કલ્યાણો કિત્તિસદ્દો અબ્ભુગ્ગતો – ઇતિપિ સો ભગવા અરહં સમ્માસમ્બુદ્ધો વિજ્જાચરણસમ્પન્નો સુગતો લોકવિદૂ અનુત્તરો પુરિસદમ્મસારથિ સત્થા દેવમનુસ્સાનં બુદ્ધો ભગવા 3. સો ઇમં લોકં સદેવકં સમારકં સબ્રહ્મકં સસ્સમણબ્રાહ્મણિં પજં સદેવમનુસ્સં સયં અભિઞ્ઞા સચ્છિકત્વા પવેદેતિ. સો ધમ્મં દેસેતિ આદિકલ્યાણં મજ્ઝેકલ્યાણં પરિયોસાનકલ્યાણં સાત્થં સબ્યઞ્જનં કેવલપરિપુણ્ણં પરિસુદ્ધં બ્રહ્મચરિયં પકાસેતિ. સાધુ ખો પન તથારૂપાનં અરહતં દસ્સનં હોતીતિ.

    55. Atha kho bhagavā gayāsīse yathābhirantaṃ viharitvā yena rājagahaṃ tena cārikaṃ pakkāmi, mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ bhikkhusahassena sabbeheva purāṇajaṭilehi. Atha kho bhagavā anupubbena cārikaṃ caramāno yena rājagahaṃ tadavasari. Tatra sudaṃ bhagavā rājagahe viharati laṭṭhivane 4 suppatiṭṭhe cetiye. Assosi kho rājā māgadho seniyo bimbisāro – samaṇo khalu bho gotamo sakyaputto sakyakulā pabbajito rājagahaṃ anuppatto rājagahe viharati laṭṭhivane suppatiṭṭhe cetiye. Taṃ kho pana bhagavantaṃ 5 gotamaṃ evaṃ kalyāṇo kittisaddo abbhuggato – itipi so bhagavā arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā 6. So imaṃ lokaṃ sadevakaṃ samārakaṃ sabrahmakaṃ sassamaṇabrāhmaṇiṃ pajaṃ sadevamanussaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedeti. So dhammaṃ deseti ādikalyāṇaṃ majjhekalyāṇaṃ pariyosānakalyāṇaṃ sātthaṃ sabyañjanaṃ kevalaparipuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ pakāseti. Sādhu kho pana tathārūpānaṃ arahataṃ dassanaṃ hotīti.

    અથ ખો રાજા માગધો સેનિયો બિમ્બિસારો દ્વાદસનહુતેહિ 7 માગધિકેહિ બ્રાહ્મણગહપતિકેહિ પરિવુતો યેન ભગવા તેનુપસઙ્કમિ, ઉપસઙ્કમિત્વા ભગવન્તં અભિવાદેત્વા એકમન્તં નિસીદિ. તેપિ ખો દ્વાદસનહુતા માગધિકા બ્રાહ્મણગહપતિકા અપ્પેકચ્ચે ભગવન્તં અભિવાદેત્વા એકમન્તં નિસીદિંસુ, અપ્પેકચ્ચે ભગવતા સદ્ધિં સમ્મોદિંસુ, સમ્મોદનીયં કથં સારણીયં વીતિસારેત્વા એકમન્તં નિસીદિંસુ, અપ્પેકચ્ચે યેન ભગવા તેનઞ્જલિં પણામેત્વા એકમન્તં નિસીદિંસુ, અપ્પેકચ્ચે ભગવતો સન્તિકે નામગોત્તં સાવેત્વા એકમન્તં નિસીદિંસુ, અપ્પેકચ્ચે તુણ્હીભૂતા એકમન્તં નિસીદિંસુ. અથ ખો તેસં દ્વાદસનહુતાનં 8 માગધિકાનં બ્રાહ્મણગહપતિકાનં એતદહોસિ – ‘‘કિં નુ ખો મહાસમણો ઉરુવેલકસ્સપે બ્રહ્મચરિયં ચરતિ, ઉદાહુ ઉરુવેલકસ્સપો મહાસમણે બ્રહ્મચરિયં ચરતી’’તિ? અથ ખો ભગવા તેસં દ્વાદસનહુતાનં માગધિકાનં બ્રાહ્મણગહપતિકાનં ચેતસા ચેતોપરિવિતક્કમઞ્ઞાય આયસ્મન્તં ઉરુવેલકસ્સપં ગાથાય અજ્ઝભાસિ –

    Atha kho rājā māgadho seniyo bimbisāro dvādasanahutehi 9 māgadhikehi brāhmaṇagahapatikehi parivuto yena bhagavā tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Tepi kho dvādasanahutā māgadhikā brāhmaṇagahapatikā appekacce bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu, appekacce bhagavatā saddhiṃ sammodiṃsu, sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdiṃsu, appekacce yena bhagavā tenañjaliṃ paṇāmetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu, appekacce bhagavato santike nāmagottaṃ sāvetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu, appekacce tuṇhībhūtā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Atha kho tesaṃ dvādasanahutānaṃ 10 māgadhikānaṃ brāhmaṇagahapatikānaṃ etadahosi – ‘‘kiṃ nu kho mahāsamaṇo uruvelakassape brahmacariyaṃ carati, udāhu uruvelakassapo mahāsamaṇe brahmacariyaṃ caratī’’ti? Atha kho bhagavā tesaṃ dvādasanahutānaṃ māgadhikānaṃ brāhmaṇagahapatikānaṃ cetasā cetoparivitakkamaññāya āyasmantaṃ uruvelakassapaṃ gāthāya ajjhabhāsi –

    ‘‘કિમેવ દિસ્વા ઉરુવેલવાસિ, પહાસિ અગ્ગિં કિસકોવદાનો;

    ‘‘Kimeva disvā uruvelavāsi, pahāsi aggiṃ kisakovadāno;

    પુચ્છામિ તં કસ્સપ, એતમત્થં કથં પહીનં તવ અગ્ગિહુત્તન્તિ.

    Pucchāmi taṃ kassapa, etamatthaṃ kathaṃ pahīnaṃ tava aggihuttanti.

    ‘‘રૂપે ચ સદ્દે ચ અથો રસે ચ;

    ‘‘Rūpe ca sadde ca atho rase ca;

    કામિત્થિયો ચાભિવદન્તિ યઞ્ઞા;

    Kāmitthiyo cābhivadanti yaññā;

    એતં મલન્તિ ઉપધીસુ ઞત્વા;

    Etaṃ malanti upadhīsu ñatvā;

    તસ્મા ન યિટ્ઠે ન હુતે અરઞ્જિન્તિ.

    Tasmā na yiṭṭhe na hute arañjinti.

    ‘‘એત્થેવ તે મનો ન રમિત્થ (કસ્સપાતિ ભગવા);

    ‘‘Ettheva te mano na ramittha (kassapāti bhagavā);

    રૂપેસુ સદ્દેસુ અથો રસેસુ;

    Rūpesu saddesu atho rasesu;

    અથ કો ચરહિ દેવમનુસ્સલોકે;

    Atha ko carahi devamanussaloke;

    રતો મનો કસ્સપ, બ્રૂહિ મેતન્તિ.

    Rato mano kassapa, brūhi metanti.

    ‘‘દિસ્વા પદં સન્તમનૂપધીકં;

    ‘‘Disvā padaṃ santamanūpadhīkaṃ;

    અકિઞ્ચનં કામભવે અસત્તં;

    Akiñcanaṃ kāmabhave asattaṃ;

    અનઞ્ઞથાભાવિમનઞ્ઞનેય્યં;

    Anaññathābhāvimanaññaneyyaṃ;

    તસ્મા ન યિટ્ઠે ન હુતે અરઞ્જિ’’ન્તિ.

    Tasmā na yiṭṭhe na hute arañji’’nti.

    ૫૬. અથ ખો આયસ્મા ઉરુવેલકસ્સપો ઉટ્ઠાયાસના એકંસં ઉત્તરાસઙ્ગં કરિત્વા ભગવતો પાદેસુ સિરસા નિપતિત્વા ભગવન્તં એતદવોચ – ‘‘સત્થા મે, ભન્તે, ભગવા, સાવકોહમસ્મિ; સત્થા મે, ભન્તે, ભગવા, સાવકોહમસ્મી’’તિ. અથ ખો તેસં દ્વાદસનહુતાનં માગધિકાનં બ્રાહ્મણગહપતિકાનં એતદહોસિ – ‘‘ઉરુવેલકસ્સપો મહાસમણે બ્રહ્મચરિયં ચરતી’’તિ. અથ ખો ભગવા તેસં દ્વાદસનહુતાનં માગધિકાનં બ્રાહ્મણગહપતિકાનં ચેતસા ચેતોપરિવિતક્કમઞ્ઞાય અનુપુબ્બિં કથં કથેસિ, સેય્યથિદં – દાનકથં સીલકથં સગ્ગકથં કામાનં આદીનવં ઓકારં સંકિલેસં નેક્ખમ્મે આનિસંસં પકાસેસિ. યદા તે ભગવા અઞ્ઞાસિ કલ્લચિત્તે મુદુચિત્તે વિનીવરણચિત્તે ઉદગ્ગચિત્તે પસન્નચિત્તે, અથ યા બુદ્ધાનં સામુક્કંસિકા ધમ્મદેસના, તં પકાસેસિ – દુક્ખં, સમુદયં, નિરોધં, મગ્ગં. સેય્યથાપિ નામ સુદ્ધં વત્થં અપગતકાળકં સમ્મદેવ રજનં પટિગ્ગણ્હેય્ય, એવમેવ એકાદસનહુતાનં માગધિકાનં બ્રાહ્મણગહપતિકાનં બિમ્બિસારપ્પમુખાનં તસ્મિં યેવ આસને વિરજં વીતમલં ધમ્મચક્ખું ઉદપાદિ – યં કિઞ્ચિ સમુદયધમ્મં, સબ્બં તં નિરોધધમ્મન્તિ. એકનહુતં ઉપાસકત્તં પટિવેદેસિ.

    56. Atha kho āyasmā uruvelakassapo uṭṭhāyāsanā ekaṃsaṃ uttarāsaṅgaṃ karitvā bhagavato pādesu sirasā nipatitvā bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘satthā me, bhante, bhagavā, sāvakohamasmi; satthā me, bhante, bhagavā, sāvakohamasmī’’ti. Atha kho tesaṃ dvādasanahutānaṃ māgadhikānaṃ brāhmaṇagahapatikānaṃ etadahosi – ‘‘uruvelakassapo mahāsamaṇe brahmacariyaṃ caratī’’ti. Atha kho bhagavā tesaṃ dvādasanahutānaṃ māgadhikānaṃ brāhmaṇagahapatikānaṃ cetasā cetoparivitakkamaññāya anupubbiṃ kathaṃ kathesi, seyyathidaṃ – dānakathaṃ sīlakathaṃ saggakathaṃ kāmānaṃ ādīnavaṃ okāraṃ saṃkilesaṃ nekkhamme ānisaṃsaṃ pakāsesi. Yadā te bhagavā aññāsi kallacitte muducitte vinīvaraṇacitte udaggacitte pasannacitte, atha yā buddhānaṃ sāmukkaṃsikā dhammadesanā, taṃ pakāsesi – dukkhaṃ, samudayaṃ, nirodhaṃ, maggaṃ. Seyyathāpi nāma suddhaṃ vatthaṃ apagatakāḷakaṃ sammadeva rajanaṃ paṭiggaṇheyya, evameva ekādasanahutānaṃ māgadhikānaṃ brāhmaṇagahapatikānaṃ bimbisārappamukhānaṃ tasmiṃ yeva āsane virajaṃ vītamalaṃ dhammacakkhuṃ udapādi – yaṃ kiñci samudayadhammaṃ, sabbaṃ taṃ nirodhadhammanti. Ekanahutaṃ upāsakattaṃ paṭivedesi.

    ૫૭. અથ ખો રાજા માગધો સેનિયો બિમ્બિસારો દિટ્ઠધમ્મો પત્તધમ્મો વિદિતધમ્મો પરિયોગાળ્હધમ્મો તિણ્ણવિચિકિચ્છો વિગતકથંકથો વેસારજ્જપ્પત્તો અપરપ્પચ્ચયો સત્થુસાસને ભગવન્તં એતદવોચ – ‘‘પુબ્બે મે, ભન્તે, કુમારસ્સ સતો પઞ્ચ અસ્સાસકા અહેસું, તે મે એતરહિ સમિદ્ધા. પુબ્બે મે, ભન્તે, કુમારસ્સ સતો એતદહોસિ – ‘અહો વત મં રજ્જે અભિસિઞ્ચેય્યુ’ન્તિ, અયં ખો મે, ભન્તે, પઠમો અસ્સાસકો અહોસિ, સો મે એતરહિ સમિદ્ધો. ‘તસ્સ ચ મે વિજિતં અરહં સમ્માસમ્બુદ્ધો ઓક્કમેય્યા’તિ, અયં ખો મે, ભન્તે, દુતિયો અસ્સાસકો અહોસિ, સો મે એતરહિ સમિદ્ધો. ‘તઞ્ચાહં ભગવન્તં પયિરુપાસેય્ય’ન્તિ, અયં ખો મે, ભન્તે, તતિયો અસ્સાસકો અહોસિ, સો મે એતરહિ સમિદ્ધો. ‘સો ચ મે ભગવા ધમ્મં દેસેય્યા’તિ, અયં ખો મે, ભન્તે, ચતુત્થો અસ્સાસકો અહોસિ, સો મે એતરહિ સમિદ્ધો. ‘તસ્સ ચાહં ભગવતો ધમ્મં આજાનેય્ય’ન્તિ, અયં ખો મે, ભન્તે, પઞ્ચમો અસ્સાસકો અહોસિ, સો મે એતરહિ સમિદ્ધો. પુબ્બે મે, ભન્તે, કુમારસ્સ સતો ઇમે પઞ્ચ અસ્સાસકા અહેસું, તે મે એતરહિ સમિદ્ધા. અભિક્કન્તં, ભન્તે, અભિક્કન્તં, ભન્તે, સેય્યથાપિ, ભન્તે, નિક્કુજ્જિતં વા ઉક્કુજ્જેય્ય, પટિચ્છન્નં વા વિવરેય્ય, મૂળ્હસ્સ વા મગ્ગં આચિક્ખેય્ય, અન્ધકારે વા તેલપજ્જોતં ધારેય્ય ચક્ખુમન્તો રૂપાનિ દક્ખન્તીતિ – એવમેવં ભગવતા અનેકપરિયાયેન ધમ્મો પકાસિતો. એસાહં, ભન્તે, ભગવન્તં સરણં ગચ્છામિ, ધમ્મઞ્ચ, ભિક્ખુસઙ્ઘઞ્ચ. ઉપાસકં મં 11, ભગવા ધારેતુ અજ્જતગ્ગે પાણુપેતં સરણં ગતં, અધિવાસેતુ ચ મે, ભન્તે, ભગવા , સ્વાતનાય ભત્તં સદ્ધિં ભિક્ખુસઙ્ઘેના’’તિ . અધિવાસેસિ ભગવા તુણ્હીભાવેન. અથ ખો રાજા માગધો સેનિયો બિમ્બિસારો ભગવતો અધિવાસનં વિદિત્વા ઉટ્ઠાયાસના ભગવન્તં અભિવાદેત્વા પદક્ખિણં કત્વા પક્કામિ. અથ ખો રાજા માગધો સેનિયો બિમ્બિસારો તસ્સા રત્તિયા અચ્ચયેન પણીતં ખાદનીયં ભોજનીયં પટિયાદાપેત્વા ભગવતો કાલં આરોચાપેસિ – ‘‘કાલો, ભન્તે, નિટ્ઠિતં ભત્ત’’ન્તિ.

    57. Atha kho rājā māgadho seniyo bimbisāro diṭṭhadhammo pattadhammo viditadhammo pariyogāḷhadhammo tiṇṇavicikiccho vigatakathaṃkatho vesārajjappatto aparappaccayo satthusāsane bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘pubbe me, bhante, kumārassa sato pañca assāsakā ahesuṃ, te me etarahi samiddhā. Pubbe me, bhante, kumārassa sato etadahosi – ‘aho vata maṃ rajje abhisiñceyyu’nti, ayaṃ kho me, bhante, paṭhamo assāsako ahosi, so me etarahi samiddho. ‘Tassa ca me vijitaṃ arahaṃ sammāsambuddho okkameyyā’ti, ayaṃ kho me, bhante, dutiyo assāsako ahosi, so me etarahi samiddho. ‘Tañcāhaṃ bhagavantaṃ payirupāseyya’nti, ayaṃ kho me, bhante, tatiyo assāsako ahosi, so me etarahi samiddho. ‘So ca me bhagavā dhammaṃ deseyyā’ti, ayaṃ kho me, bhante, catuttho assāsako ahosi, so me etarahi samiddho. ‘Tassa cāhaṃ bhagavato dhammaṃ ājāneyya’nti, ayaṃ kho me, bhante, pañcamo assāsako ahosi, so me etarahi samiddho. Pubbe me, bhante, kumārassa sato ime pañca assāsakā ahesuṃ, te me etarahi samiddhā. Abhikkantaṃ, bhante, abhikkantaṃ, bhante, seyyathāpi, bhante, nikkujjitaṃ vā ukkujjeyya, paṭicchannaṃ vā vivareyya, mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya, andhakāre vā telapajjotaṃ dhāreyya cakkhumanto rūpāni dakkhantīti – evamevaṃ bhagavatā anekapariyāyena dhammo pakāsito. Esāhaṃ, bhante, bhagavantaṃ saraṇaṃ gacchāmi, dhammañca, bhikkhusaṅghañca. Upāsakaṃ maṃ 12, bhagavā dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gataṃ, adhivāsetu ca me, bhante, bhagavā , svātanāya bhattaṃ saddhiṃ bhikkhusaṅghenā’’ti . Adhivāsesi bhagavā tuṇhībhāvena. Atha kho rājā māgadho seniyo bimbisāro bhagavato adhivāsanaṃ viditvā uṭṭhāyāsanā bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā pakkāmi. Atha kho rājā māgadho seniyo bimbisāro tassā rattiyā accayena paṇītaṃ khādanīyaṃ bhojanīyaṃ paṭiyādāpetvā bhagavato kālaṃ ārocāpesi – ‘‘kālo, bhante, niṭṭhitaṃ bhatta’’nti.

    ૫૮. અથ ખો ભગવા પુબ્બણ્હસમયં નિવાસેત્વા પત્તચીવરમાદાય રાજગહં પાવિસિ મહતા ભિક્ખુસઙ્ઘેન સદ્ધિં ભિક્ખુસહસ્સેન સબ્બેહેવ પુરાણજટિલેહિ. તેન ખો પન સમયેન સક્કો દેવાનમિન્દો માણવકવણ્ણં અભિનિમ્મિનિત્વા બુદ્ધપ્પમુખસ્સ ભિક્ખુસઙ્ઘસ્સ પુરતો પુરતો ગચ્છતિ ઇમા ગાથાયો ગાયમાનો –

    58. Atha kho bhagavā pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya rājagahaṃ pāvisi mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ bhikkhusahassena sabbeheva purāṇajaṭilehi. Tena kho pana samayena sakko devānamindo māṇavakavaṇṇaṃ abhinimminitvā buddhappamukhassa bhikkhusaṅghassa purato purato gacchati imā gāthāyo gāyamāno –

    ‘‘દન્તો દન્તેહિ સહ પુરાણજટિલેહિ, વિપ્પમુત્તો વિપ્પમુત્તેહિ;

    ‘‘Danto dantehi saha purāṇajaṭilehi, vippamutto vippamuttehi;

    સિઙ્ગીનિક્ખસવણ્ણો, રાજગહં પાવિસિ ભગવા.

    Siṅgīnikkhasavaṇṇo, rājagahaṃ pāvisi bhagavā.

    ‘‘મુત્તો મુત્તેહિ સહ પુરાણજટિલેહિ, વિપ્પમુત્તો વિપ્પમુત્તેહિ;

    ‘‘Mutto muttehi saha purāṇajaṭilehi, vippamutto vippamuttehi;

    સિઙ્ગીનિક્ખસવણ્ણો, રાજગહં પાવિસિ ભગવા.

    Siṅgīnikkhasavaṇṇo, rājagahaṃ pāvisi bhagavā.

    ‘‘તિણ્ણો તિણ્ણેહિ સહ પુરાણજટિલેહિ;

    ‘‘Tiṇṇo tiṇṇehi saha purāṇajaṭilehi;

    વિપ્પમુત્તો વિપ્પમુત્તેહિ;

    Vippamutto vippamuttehi;

    સિઙ્ગીનિક્ખસુવણ્ણો;

    Siṅgīnikkhasuvaṇṇo;

    રાજગહં પાવિસિ ભગવા.

    Rājagahaṃ pāvisi bhagavā.

    ‘‘સન્તો સન્તેહિ સહ પુરાણજટિલેહિ;

    ‘‘Santo santehi saha purāṇajaṭilehi;

    વિપ્પમુત્તો વિપ્પમુત્તેહિ;

    Vippamutto vippamuttehi;

    સિઙ્ગીનિક્ખસવણ્ણો;

    Siṅgīnikkhasavaṇṇo;

    રાજગહં પાવિસિ ભગવા.

    Rājagahaṃ pāvisi bhagavā.

    ‘‘દસવાસો દસબલો, દસધમ્મવિદૂ દસભિ ચુપેતો;

    ‘‘Dasavāso dasabalo, dasadhammavidū dasabhi cupeto;

    સો દસસતપરિવારો 13 રાજગહં, પાવિસિ ભગવા’’તિ.

    So dasasataparivāro 14 rājagahaṃ, pāvisi bhagavā’’ti.

    મનુસ્સા સક્કં દેવાનમિન્દં પસ્સિત્વા એવમાહંસુ – ‘‘અભિરૂપો વતાયં માણવકો, દસ્સનીયો વતાયં માણવકો, પાસાદિકો વતાયં માણવકો. કસ્સ નુ ખો અયં માણવકો’’તિ? એવં વુત્તે સક્કો દેવાનમિન્દો તે મનુસ્સે ગાથાય અજ્ઝભાસિ –

    Manussā sakkaṃ devānamindaṃ passitvā evamāhaṃsu – ‘‘abhirūpo vatāyaṃ māṇavako, dassanīyo vatāyaṃ māṇavako, pāsādiko vatāyaṃ māṇavako. Kassa nu kho ayaṃ māṇavako’’ti? Evaṃ vutte sakko devānamindo te manusse gāthāya ajjhabhāsi –

    ‘‘યો ધીરો સબ્બધિ દન્તો, સુદ્ધો અપ્પટિપુગ્ગલો;

    ‘‘Yo dhīro sabbadhi danto, suddho appaṭipuggalo;

    અરહં સુગતો લોકે, તસ્સાહં પરિચારકો’’તિ.

    Arahaṃ sugato loke, tassāhaṃ paricārako’’ti.

    ૫૯. અથ ખો ભગવા યેન રઞ્ઞો માગધસ્સ સેનિયસ્સ બિમ્બિસારસ્સ નિવેસનં તેનુપસઙ્કમિ, ઉપસઙ્કમિત્વા પઞ્ઞત્તે આસને નિસીદિ સદ્ધિં ભિક્ખુસઙ્ઘેન. અથ ખો રાજા માગધો સેનિયો બિમ્બિસારો બુદ્ધપ્પમુખં ભિક્ખુસઙ્ઘં પણીતેન ખાદનીયેન ભોજનીયેન સહત્થા સન્તપ્પેત્વા સમ્પવારેત્વા ભગવન્તં ભુત્તાવિં ઓનીતપત્તપાણિં એકમન્તં નિસીદિ. એકમન્તં નિસિન્નસ્સ ખો રઞ્ઞો માગધસ્સ સેનિયસ્સ બિમ્બિસારસ્સ એતદહોસિ 15 – ‘‘કત્થ નુ ખો ભગવા વિહરેય્ય? યં અસ્સ ગામતો નેવ અવિદૂરે ન અચ્ચાસન્ને, ગમનાગમનસમ્પન્નં, અત્થિકાનં અત્થિકાનં મનુસ્સાનં અભિક્કમનીયં, દિવા અપ્પાકિણ્ણં 16, રત્તિં અપ્પસદ્દં અપ્પનિગ્ઘોસં વિજનવાતં, મનુસ્સરાહસ્સેય્યકં, પટિસલ્લાનસારુપ્પ’’ન્તિ. અથ ખો રઞ્ઞો માગધસ્સ સેનિયસ્સ બિમ્બિસારસ્સ એતદહોસિ – ‘‘ઇદં ખો અમ્હાકં વેળુવનં ઉય્યાનં ગામતો નેવ અવિદૂરે ન અચ્ચાસન્ને ગમનાગમનસમ્પન્નં અત્થિકાનં અત્થિકાનં મનુસ્સાનં અભિક્કમનીયં દિવા અપ્પાકિણ્ણં રત્તિં અપ્પસદ્દં અપ્પનિગ્ઘોસં વિજનવાતં મનુસ્સરાહસ્સેય્યકં પટિસલ્લાનસારુપ્પં. યંનૂનાહં વેળુવનં ઉય્યાનં બુદ્ધપ્પમુખસ્સ ભિક્ખુસઙ્ઘસ્સ દદેય્ય’’ન્તિ. અથ ખો રાજા માગધો સેનિયો બિમ્બિસારો સોવણ્ણમયં ભિઙ્કારં ગહેત્વા ભગવતો ઓણોજેસિ – ‘‘એતાહં, ભન્તે, વેળુવનં ઉય્યાનં બુદ્ધપ્પમુખસ્સ ભિક્ખુસઙ્ઘસ્સ દમ્મી’’તિ. પટિગ્ગહેસિ ભગવા આરામં. અથ ખો ભગવા રાજાનં માગધં સેનિયં બિમ્બિસારં ધમ્મિયા કથાય સન્દસ્સેત્વા સમાદપેત્વા સમુત્તેજેત્વા સમ્પહંસેત્વા ઉટ્ઠાયાસના પક્કામિ. અથ ખો ભગવા એતસ્મિં નિદાને એતસ્મિં પકરણે ધમ્મિં કથં કત્વા ભિક્ખૂ આમન્તેસિ – ‘‘અનુજાનામિ, ભિક્ખવે, આરામ’’ન્તિ.

    59. Atha kho bhagavā yena rañño māgadhassa seniyassa bimbisārassa nivesanaṃ tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi saddhiṃ bhikkhusaṅghena. Atha kho rājā māgadho seniyo bimbisāro buddhappamukhaṃ bhikkhusaṅghaṃ paṇītena khādanīyena bhojanīyena sahatthā santappetvā sampavāretvā bhagavantaṃ bhuttāviṃ onītapattapāṇiṃ ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnassa kho rañño māgadhassa seniyassa bimbisārassa etadahosi 17 – ‘‘kattha nu kho bhagavā vihareyya? Yaṃ assa gāmato neva avidūre na accāsanne, gamanāgamanasampannaṃ, atthikānaṃ atthikānaṃ manussānaṃ abhikkamanīyaṃ, divā appākiṇṇaṃ 18, rattiṃ appasaddaṃ appanigghosaṃ vijanavātaṃ, manussarāhasseyyakaṃ, paṭisallānasāruppa’’nti. Atha kho rañño māgadhassa seniyassa bimbisārassa etadahosi – ‘‘idaṃ kho amhākaṃ veḷuvanaṃ uyyānaṃ gāmato neva avidūre na accāsanne gamanāgamanasampannaṃ atthikānaṃ atthikānaṃ manussānaṃ abhikkamanīyaṃ divā appākiṇṇaṃ rattiṃ appasaddaṃ appanigghosaṃ vijanavātaṃ manussarāhasseyyakaṃ paṭisallānasāruppaṃ. Yaṃnūnāhaṃ veḷuvanaṃ uyyānaṃ buddhappamukhassa bhikkhusaṅghassa dadeyya’’nti. Atha kho rājā māgadho seniyo bimbisāro sovaṇṇamayaṃ bhiṅkāraṃ gahetvā bhagavato oṇojesi – ‘‘etāhaṃ, bhante, veḷuvanaṃ uyyānaṃ buddhappamukhassa bhikkhusaṅghassa dammī’’ti. Paṭiggahesi bhagavā ārāmaṃ. Atha kho bhagavā rājānaṃ māgadhaṃ seniyaṃ bimbisāraṃ dhammiyā kathāya sandassetvā samādapetvā samuttejetvā sampahaṃsetvā uṭṭhāyāsanā pakkāmi. Atha kho bhagavā etasmiṃ nidāne etasmiṃ pakaraṇe dhammiṃ kathaṃ katvā bhikkhū āmantesi – ‘‘anujānāmi, bhikkhave, ārāma’’nti.

    બિમ્બિસારસમાગમકથા નિટ્ઠિતા.

    Bimbisārasamāgamakathā niṭṭhitā.







    Footnotes:
    1. લટ્ઠિવનુય્યાને (સ્યા॰)
    2. ભવન્તં (ક॰)
    3. ભગવાતિ (ક॰)
    4. laṭṭhivanuyyāne (syā.)
    5. bhavantaṃ (ka.)
    6. bhagavāti (ka.)
    7. દ્વાદસનિયુતેહિ (યોજના)
    8. દ્વાદસનિયુતાનં (યોજના)
    9. dvādasaniyutehi (yojanā)
    10. dvādasaniyutānaṃ (yojanā)
    11. મં ભન્તે (ક॰)
    12. maṃ bhante (ka.)
    13. પરિવારકો (ક॰)
    14. parivārako (ka.)
    15. ચૂળવ॰ ૩૦૭
    16. અપ્પકિણ્ણં (સી॰ સ્યા॰), અબ્ભોકિણ્ણં (ક॰)
    17. cūḷava. 307
    18. appakiṇṇaṃ (sī. syā.), abbhokiṇṇaṃ (ka.)



    Related texts:



    અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / વિનયપિટક (અટ્ઠકથા) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / મહાવગ્ગ-અટ્ઠકથા • Mahāvagga-aṭṭhakathā / બિમ્બિસારસમાગમકથા • Bimbisārasamāgamakathā

    ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / સારત્થદીપની-ટીકા • Sāratthadīpanī-ṭīkā / બિમ્બિસારસમાગમકથાવણ્ણના • Bimbisārasamāgamakathāvaṇṇanā

    ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વજિરબુદ્ધિ-ટીકા • Vajirabuddhi-ṭīkā / બિમ્બિસારસમાગમકથાવણ્ણના • Bimbisārasamāgamakathāvaṇṇanā

    ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વિમતિવિનોદની-ટીકા • Vimativinodanī-ṭīkā / બિમ્બિસારસમાગમકથાવણ્ણના • Bimbisārasamāgamakathāvaṇṇanā

    ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / પાચિત્યાદિયોજનાપાળિ • Pācityādiyojanāpāḷi / ૧૩. બિમ્બિસારસમાગમકથા • 13. Bimbisārasamāgamakathā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact