| Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / મિલિન્દપઞ્હપાળિ • Milindapañhapāḷi |
૭. બુદ્ધપૂજનપઞ્હો
7. Buddhapūjanapañho
૭. ‘‘ભન્તે નાગસેન, ભાસિતમ્પેતં તથાગતેન ‘અબ્યાવટા તુમ્હે, આનન્દ, હોથ તથાગતસ્સ સરીરપૂજાયા’તિ. પુન ચ ભણિતં –
7. ‘‘Bhante nāgasena, bhāsitampetaṃ tathāgatena ‘abyāvaṭā tumhe, ānanda, hotha tathāgatassa sarīrapūjāyā’ti. Puna ca bhaṇitaṃ –
‘‘‘પૂજેથ નં પૂજનિયસ્સ ધાતું;
‘‘‘Pūjetha naṃ pūjaniyassa dhātuṃ;
એવં કરા સગ્ગમિતો ગમિસ્સથા’તિ.
Evaṃ karā saggamito gamissathā’ti.
‘‘યદિ, ભન્તે નાગસેન, તથાગતેન ભણિતં ‘અબ્યાવટા તુમ્હે, આનન્દ, હોથ તથાગતસ્સ સરીરપૂજાયા’તિ, તેન હિ ‘પૂજેથ નં પૂજનિયસ્સ ધાતું, એવં કરા સગ્ગમિતો ગમિસ્સથા’તિ યં વચનં, તં મિચ્છા. યદિ તથાગતેન ભણિતં ‘પૂજેથ નં પૂજનિયસ્સ ધાતું, એવં કરા સગ્ગમિતો ગમિસ્સથા’તિ, તેન હિ ‘અબ્યાવટા તુમ્હે આનન્દ, હોથ તથાગતસ્સ સરીરપૂજાયા’તિ તમ્પિ વચનં મિચ્છા. અયમ્પિ ઉભતો કોટિકો પઞ્હો તવાનુપ્પત્તો, સો તયા નિબ્બાહિતબ્બો’’તિ.
‘‘Yadi, bhante nāgasena, tathāgatena bhaṇitaṃ ‘abyāvaṭā tumhe, ānanda, hotha tathāgatassa sarīrapūjāyā’ti, tena hi ‘pūjetha naṃ pūjaniyassa dhātuṃ, evaṃ karā saggamito gamissathā’ti yaṃ vacanaṃ, taṃ micchā. Yadi tathāgatena bhaṇitaṃ ‘pūjetha naṃ pūjaniyassa dhātuṃ, evaṃ karā saggamito gamissathā’ti, tena hi ‘abyāvaṭā tumhe ānanda, hotha tathāgatassa sarīrapūjāyā’ti tampi vacanaṃ micchā. Ayampi ubhato koṭiko pañho tavānuppatto, so tayā nibbāhitabbo’’ti.
‘‘ભાસિતમ્પેતં, મહારાજ, ભગવતા ‘અબ્યાવટા તુમ્હે, આનન્દ, હોથ તથાગતસ્સ સરીરપૂજાયા’તિ, પુન ચ ભણિતં ‘પૂજેથ નં પૂજનિયસ્સ ધાતું, એવં કરા સગ્ગમિતો ગમિસ્સથા’તિ, તઞ્ચ પન ન સબ્બેસં જિનપુત્તાનં યેવ આરબ્ભ ભણિતં ‘અબ્યાવટા તુમ્હે, આનન્દ, હોથ તથાગતસ્સ સરીરપૂજાયા’તિ. અકમ્મં હેતં, મહારાજ, જિનપુત્તાનં યદિદં પૂજા, સમ્મસનં સઙ્ખારાનં, યોનિસો મનસિકારો, સતિપટ્ઠાનાનુપસ્સના, આરમ્મણસારગ્ગાહો, કિલેસયુદ્ધં, સદત્થમનુયુઞ્જના, એતં જિનપુત્તાનં કરણીયં, અવસેસાનં દેવમનુસ્સાનં પૂજા કરણીયા.
‘‘Bhāsitampetaṃ, mahārāja, bhagavatā ‘abyāvaṭā tumhe, ānanda, hotha tathāgatassa sarīrapūjāyā’ti, puna ca bhaṇitaṃ ‘pūjetha naṃ pūjaniyassa dhātuṃ, evaṃ karā saggamito gamissathā’ti, tañca pana na sabbesaṃ jinaputtānaṃ yeva ārabbha bhaṇitaṃ ‘abyāvaṭā tumhe, ānanda, hotha tathāgatassa sarīrapūjāyā’ti. Akammaṃ hetaṃ, mahārāja, jinaputtānaṃ yadidaṃ pūjā, sammasanaṃ saṅkhārānaṃ, yoniso manasikāro, satipaṭṭhānānupassanā, ārammaṇasāraggāho, kilesayuddhaṃ, sadatthamanuyuñjanā, etaṃ jinaputtānaṃ karaṇīyaṃ, avasesānaṃ devamanussānaṃ pūjā karaṇīyā.
‘‘યથા, મહારાજ, મહિયા રાજપુત્તાનં હત્થિઅસ્સરથધનુથરુલેખમુદ્દાસિક્ખાખગ્ગમન્તસુતિ- સમ્મુતિયુદ્ધયુજ્ઝાપનકિરિયા કરણીયા, અવસેસાનં પુથુવેસ્સસુદ્દાનં કસિ વણિજ્જા ગોરક્ખા કરણીયા, એવમેવ ખો, મહારાજ, અકમ્મં હેતં જિનપુત્તાનં યદિદં પૂજા, સમ્મસનં સઙ્ખારાનં, યોનિસો મનસિકારો, સતિપટ્ઠાનાનુપસ્સના, આરમ્મણસારગ્ગાહો, કિલેસયુદ્ધં, સદત્થમનુયુઞ્જના, એતં જિનપુત્તાનં કરણીયં, અવસેસાનં દેવમનુસ્સાનં પૂજા કરણીયા.
‘‘Yathā, mahārāja, mahiyā rājaputtānaṃ hatthiassarathadhanutharulekhamuddāsikkhākhaggamantasuti- sammutiyuddhayujjhāpanakiriyā karaṇīyā, avasesānaṃ puthuvessasuddānaṃ kasi vaṇijjā gorakkhā karaṇīyā, evameva kho, mahārāja, akammaṃ hetaṃ jinaputtānaṃ yadidaṃ pūjā, sammasanaṃ saṅkhārānaṃ, yoniso manasikāro, satipaṭṭhānānupassanā, ārammaṇasāraggāho, kilesayuddhaṃ, sadatthamanuyuñjanā, etaṃ jinaputtānaṃ karaṇīyaṃ, avasesānaṃ devamanussānaṃ pūjā karaṇīyā.
‘‘યથા વા પન, મહારાજ, બ્રાહ્મણમાણવકાનં ઇરુવેદં યજુવેદં સામવેદં અથબ્બણવેદં લક્ખણં ઇતિહાસં પુરાણં નિઘણ્ડુ કેટુભં અક્ખરપ્પભેદં પદં વેય્યાકરણં ભાસમગ્ગં ઉપ્પાતં સુપિનં નિમિત્તં છળઙ્ગં ચન્દગ્ગાહં સૂરિયગ્ગાહં સુક્કરાહુચરિતં ઉળુગ્ગહયુદ્ધં 1 દેવદુન્દુભિસ્સરં ઓક્કન્તિ ઉક્કાપાતં ભૂમિકમ્મં 2 દિસાદાહં ભુમ્મન્તલિક્ખં જોતિસં લોકાયતિકં સાચક્કં મિગચક્કં અન્તરચક્કં મિસ્સકુપ્પાદં સકુણરુતરવિતં 3 સિક્ખા કરણીયા, અવસેસાનં પુથુવેસ્સસુદ્દાનં કસિ વણિજ્જા ગોરક્ખા કરણીયા, એવમેવ ખો, મહારાજ, અકમ્મં હેતં જિનપુત્તાનં યદિદં પૂજા, સમ્મસનં સઙ્ખારાનં, યોનિસો મનસિકારો, સતિપટ્ઠાનાનુપસ્સના, આરમ્મણસારગ્ગાહો, કિલેસયુદ્ધં, સદત્થમનુયુઞ્જના, એતં જિનપુત્તાનં કરણીયં, અવસેસાનં દેવમનુસ્સાનં પૂજા કરણીયા, તસ્મા, મહારાજ, તથાગતો ‘મા ઇમે અકમ્મે યુઞ્જન્તુ, કમ્મે ઇમે યુઞ્જન્તૂ’તિ આહ ‘અબ્યાવટા તુમ્હે, આનન્દ, હોથ તથાગતસ્સ સરીરપૂજાયા’તિ. યદેતં, મહારાજ, તથાગતો ન ભણેય્ય, પત્તચીવરમ્પિ અત્તનો પરિયાદાપેત્વા ભિક્ખૂ બુદ્ધપૂજં યેવ કરેય્યુ’’ન્તિ. ‘‘સાધુ, ભન્તે નાગસેન, એવમેતં તથા સમ્પટિચ્છામી’’તિ.
‘‘Yathā vā pana, mahārāja, brāhmaṇamāṇavakānaṃ iruvedaṃ yajuvedaṃ sāmavedaṃ athabbaṇavedaṃ lakkhaṇaṃ itihāsaṃ purāṇaṃ nighaṇḍu keṭubhaṃ akkharappabhedaṃ padaṃ veyyākaraṇaṃ bhāsamaggaṃ uppātaṃ supinaṃ nimittaṃ chaḷaṅgaṃ candaggāhaṃ sūriyaggāhaṃ sukkarāhucaritaṃ uḷuggahayuddhaṃ 4 devadundubhissaraṃ okkanti ukkāpātaṃ bhūmikammaṃ 5 disādāhaṃ bhummantalikkhaṃ jotisaṃ lokāyatikaṃ sācakkaṃ migacakkaṃ antaracakkaṃ missakuppādaṃ sakuṇarutaravitaṃ 6 sikkhā karaṇīyā, avasesānaṃ puthuvessasuddānaṃ kasi vaṇijjā gorakkhā karaṇīyā, evameva kho, mahārāja, akammaṃ hetaṃ jinaputtānaṃ yadidaṃ pūjā, sammasanaṃ saṅkhārānaṃ, yoniso manasikāro, satipaṭṭhānānupassanā, ārammaṇasāraggāho, kilesayuddhaṃ, sadatthamanuyuñjanā, etaṃ jinaputtānaṃ karaṇīyaṃ, avasesānaṃ devamanussānaṃ pūjā karaṇīyā, tasmā, mahārāja, tathāgato ‘mā ime akamme yuñjantu, kamme ime yuñjantū’ti āha ‘abyāvaṭā tumhe, ānanda, hotha tathāgatassa sarīrapūjāyā’ti. Yadetaṃ, mahārāja, tathāgato na bhaṇeyya, pattacīvarampi attano pariyādāpetvā bhikkhū buddhapūjaṃ yeva kareyyu’’nti. ‘‘Sādhu, bhante nāgasena, evametaṃ tathā sampaṭicchāmī’’ti.
બુદ્ધપૂજનપઞ્હો સત્તમો.
Buddhapūjanapañho sattamo.
Footnotes:
