Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / મિલિન્દપઞ્હપાળિ • Milindapañhapāḷi

    ૫. દીપિકઙ્ગપઞ્હો

    5. Dīpikaṅgapañho

    . ‘‘ભન્તે નાગસેન, ‘દીપિકસ્સ દ્વે અઙ્ગાનિ ગહેતબ્બાની’તિ યં વદેસિ, કતમાનિ તાનિ દ્વે અઙ્ગાનિ ગહેતબ્બાની’’તિ? ‘‘યથા, મહારાજ, દીપિકો અરઞ્ઞે તિણગહનં વા વનગહનં વા પબ્બતગહનં વા નિસ્સાય નિલીયિત્વા મિગે ગણ્હાતિ, એવમેવ ખો, મહારાજ, યોગિના યોગાવચરેન વિવેકં સેવિતબ્બં અરઞ્ઞં રુક્ખમૂલં પબ્બતં કન્દરં ગિરિગુહં સુસાનં વનપત્થં અબ્ભોકાસં પલાલપુઞ્જં અપ્પસદ્દં અપ્પનિગ્ઘોસં વિજનવાતં મનુસ્સરાહસેય્યકં પટિસલ્લાનસારુપ્પં; વિવેકં સેવમાનો હિ, મહારાજ, યોગી યોગાવચરો નચિરસ્સેવ છળભિઞ્ઞાસુ ચ વસિભાવં પાપુણાતિ. ઇદં, મહારાજ, દીપિકસ્સ પઠમં અઙ્ગં ગહેતબ્બં. ભાસિતમ્પેતં, મહારાજ, થેરેહિ ધમ્મસઙ્ગાહકેહિ –

    5. ‘‘Bhante nāgasena, ‘dīpikassa dve aṅgāni gahetabbānī’ti yaṃ vadesi, katamāni tāni dve aṅgāni gahetabbānī’’ti? ‘‘Yathā, mahārāja, dīpiko araññe tiṇagahanaṃ vā vanagahanaṃ vā pabbatagahanaṃ vā nissāya nilīyitvā mige gaṇhāti, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena vivekaṃ sevitabbaṃ araññaṃ rukkhamūlaṃ pabbataṃ kandaraṃ giriguhaṃ susānaṃ vanapatthaṃ abbhokāsaṃ palālapuñjaṃ appasaddaṃ appanigghosaṃ vijanavātaṃ manussarāhaseyyakaṃ paṭisallānasāruppaṃ; vivekaṃ sevamāno hi, mahārāja, yogī yogāvacaro nacirasseva chaḷabhiññāsu ca vasibhāvaṃ pāpuṇāti. Idaṃ, mahārāja, dīpikassa paṭhamaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ. Bhāsitampetaṃ, mahārāja, therehi dhammasaṅgāhakehi –

    ‘‘‘યથાપિ દીપિકો નામ, નિલીયિત્વા ગણ્હતે 1 મિગે;

    ‘‘‘Yathāpi dīpiko nāma, nilīyitvā gaṇhate 2 mige;

    તથેવાયં બુદ્ધપુત્તો, યુત્તયોગો વિપસ્સકો;

    Tathevāyaṃ buddhaputto, yuttayogo vipassako;

    અરઞ્ઞં પવિસિત્વાન, ગણ્હાતિ ફલમુત્તમ’ન્તિ.

    Araññaṃ pavisitvāna, gaṇhāti phalamuttama’nti.

    ‘‘પુન ચપરં, મહારાજ, દીપિકો યં કિઞ્ચિ પસું વધિત્વા વામેન પસ્સેન પતિતં ન ભક્ખેતિ. એવમેવ ખો, મહારાજ, યોગિના યોગાવચરેન વેળુદાનેન વા પત્તદાનેન વા પુપ્ફદાનેન વા ફલદાનેન વા સિનાનદાનેન વા મત્તિકાદાનેન વા ચુણ્ણદાનેન વા દન્તકટ્ઠદાનેન વા મુખોદકદાનેન વા ચાતુકમ્યતાય વા મુગ્ગસુપ્યતાય 3 વા પારિભટ 4 યતાય વા જઙ્ઘપેસનીયેન વા વેજ્જકમ્મેન વા દૂતકમ્મેન વા પહિણગમનેન વા પિણ્ડપટિપિણ્ડેન વા દાનાનુપ્પદાનેન વા વત્થુવિજ્જાય વા નક્ખત્તવિજ્જાય વા અઙ્ગવિજ્જાય 5 વા અઞ્ઞતરઞ્ઞતરેન વા બુદ્ધપ્પટિકુટ્ઠેન મિચ્છાજીવેન નિપ્ફાદિતં ભોજનં ન ભુઞ્જિતબ્બં 6 વામેન પસ્સેન પતિતં પસું વિય દીપિકો. ઇદં, મહારાજ, દીપિકસ્સ દુતિયં અઙ્ગં ગહેતબ્બં. ભાસિતમ્પેતં, મહારાજ, થેરેન સારિપુત્તેન ધમ્મસેનાપતિના –

    ‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, dīpiko yaṃ kiñci pasuṃ vadhitvā vāmena passena patitaṃ na bhakkheti. Evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena veḷudānena vā pattadānena vā pupphadānena vā phaladānena vā sinānadānena vā mattikādānena vā cuṇṇadānena vā dantakaṭṭhadānena vā mukhodakadānena vā cātukamyatāya vā muggasupyatāya 7 vā pāribhaṭa 8 yatāya vā jaṅghapesanīyena vā vejjakammena vā dūtakammena vā pahiṇagamanena vā piṇḍapaṭipiṇḍena vā dānānuppadānena vā vatthuvijjāya vā nakkhattavijjāya vā aṅgavijjāya 9 vā aññataraññatarena vā buddhappaṭikuṭṭhena micchājīvena nipphāditaṃ bhojanaṃ na bhuñjitabbaṃ 10 vāmena passena patitaṃ pasuṃ viya dīpiko. Idaṃ, mahārāja, dīpikassa dutiyaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ. Bhāsitampetaṃ, mahārāja, therena sāriputtena dhammasenāpatinā –

    ‘‘‘વચીવિઞ્ઞત્તિવિપ્ફારા, ઉપ્પન્નં મધુપાયસં;

    ‘‘‘Vacīviññattivipphārā, uppannaṃ madhupāyasaṃ;

    સચે ભુત્તો ભવેય્યાહં, સાજીવો ગરહિતો મમ.

    Sace bhutto bhaveyyāhaṃ, sājīvo garahito mama.

    ‘‘‘યદિપિ મે અન્તગુણં, નિક્ખમિત્વા બહી ચરે;

    ‘‘‘Yadipi me antaguṇaṃ, nikkhamitvā bahī care;

    નેવ ભિન્દેય્યમાજીવં, ચજમાનોપિ જીવિત’’’ન્તિ.

    Neva bhindeyyamājīvaṃ, cajamānopi jīvita’’’nti.

    દીપિકઙ્ગપઞ્હો પઞ્ચમો.

    Dīpikaṅgapañho pañcamo.







    Footnotes:
    1. ગણ્હતી (સી॰ પી॰)
    2. gaṇhatī (sī. pī.)
    3. મુગ્ગસુપ્પતાય (સી॰ પી॰)
    4. પારિભટ્ટતાય (સી॰ પી॰)
    5. નગવિજ્જાય (ક॰)
    6. પરિભુઞ્જિતબ્બં (સી॰ પી॰)
    7. muggasuppatāya (sī. pī.)
    8. pāribhaṭṭatāya (sī. pī.)
    9. nagavijjāya (ka.)
    10. paribhuñjitabbaṃ (sī. pī.)

    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact