Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / પાચિત્યાદિયોજનાપાળિ • Pācityādiyojanāpāḷi |
એકુત્તરિકનયો ચતુક્કવારવણ્ણના
Ekuttarikanayo catukkavāravaṇṇanā
૩૨૪. ચતુક્કેસુ એવં વિનિચ્છયો વેદિતબ્બોતિ યોજના. તિણવત્થારકસમથટ્ઠાનન્તિ તિણવત્થારકસમથેન અધિકરણવૂપસમિતટ્ઠાનં. પરસ્સ કમ્મવાચાયાતિ પરસ્સ કરણભૂતાય કમ્મવાચાય. તતોતિ ચતુક્કતો. પરેસૂતિ અઞ્ઞેસુ ચતુક્કેસુ એવમત્થો વેદિતબ્બોતિ યોજના. તમેવાતિ કાયદ્વારિકમેવ. પુન તમેવાતિ વચીદ્વારિકમેવ. આપજ્જિતબ્બાપત્તિઞ્ચ સહાગારસેય્યાપત્તિઞ્ચાતિ યોજના. જગ્ગન્તોતિ જાગરન્તો.
324. Catukkesu evaṃ vinicchayo veditabboti yojanā. Tiṇavatthārakasamathaṭṭhānanti tiṇavatthārakasamathena adhikaraṇavūpasamitaṭṭhānaṃ. Parassa kammavācāyāti parassa karaṇabhūtāya kammavācāya. Tatoti catukkato. Paresūti aññesu catukkesu evamattho veditabboti yojanā. Tamevāti kāyadvārikameva. Puna tamevāti vacīdvārikameva. Āpajjitabbāpattiñca sahāgāraseyyāpattiñcāti yojanā. Jaggantoti jāgaranto.
અચિત્તકો આપજ્જતિ નામાતિ ‘‘અચિત્તકો ભિક્ખુ આપજ્જતિ નામા’’તિ વા ‘‘અચિત્તકો હુત્વા આપજ્જતિ નામા’’તિ વા યોજના કાતબ્બા. સભાગન્તિ વત્થુસભાગં. તઞ્ચાતિ અઞ્ઞતરં તઞ્ચ આપત્તિં. ઇતીતિ એવં.
Acittako āpajjati nāmāti ‘‘acittako bhikkhu āpajjati nāmā’’ti vā ‘‘acittako hutvā āpajjati nāmā’’ti vā yojanā kātabbā. Sabhāganti vatthusabhāgaṃ. Tañcāti aññataraṃ tañca āpattiṃ. Itīti evaṃ.
કમ્મેનાતિ સમનુભાસનકમ્મેન. કમ્મેન વુટ્ઠાતીતિ કમ્મેન એવ વુટ્ઠાતિ.
Kammenāti samanubhāsanakammena. Kammena vuṭṭhātīti kammena eva vuṭṭhāti.
સોતિ ગિહિપરિક્ખારો, આહટો હોતીતિ સમ્બન્ધો. અવાપુરણન્તિ કુઞ્ચિકં. અન્તોતિ ભણ્ડાગારસ્સ અન્તો.
Soti gihiparikkhāro, āhaṭo hotīti sambandho. Avāpuraṇanti kuñcikaṃ. Antoti bhaṇḍāgārassa anto.
સમ્મુખા વુટ્ઠાતીતિ સમ્મુખા એવ વુટ્ઠાતિ.
Sammukhāvuṭṭhātīti sammukhā eva vuṭṭhāti.
સયિતાય એવ ભિક્ખુનિયાતિ યોજના. ઇદન્તિ સહાગારસેય્યાપત્તિં, પટિચ્ચાતિ સમ્બન્ધો. એતન્તિ ‘‘લિઙ્ગપાતુભાવેના’’તિ વચનં, વુત્તન્તિ સમ્બન્ધો. ઉભિન્નમ્પીતિ ભિક્ખુભિક્ખુનીનમ્પિ . લિઙ્ગપટિલાભેનાતિ ઇત્થિલિઙ્ગપટિલાભેન. પઠમન્તિ આદિકપ્પકાલે. ‘‘પઠમં ઉપ્પન્નવસેના’’તિ ઇમિના પુરે ઉપ્પન્નં પુરિમન્તિ વચનત્થં દસ્સેતિ. ‘‘સેટ્ઠભાવેના’’તિ ઇમિના પુરભાવેન સેટ્ઠભાવેન ઉપ્પન્નં પુરિમન્તિ વચનત્થં દસ્સેતિ. ‘‘પુરિસલિઙ્ગ’’ન્તિ ઇમિના ઇમપચ્ચયસ્સ સરૂપં દસ્સેતિ. પુરિસકુત્તપુરિસાકારાદીતિ આદિસદ્દેન પુરિસનિમિત્તાદયો સઙ્ગણ્હાતિ. યાનિ છચત્તાલીસ સિક્ખાપદાનીતિ યોજના. ઇમિના વુત્તનયાનુસારેન દુતિયચતુક્કેપિ અત્થો વેદિતબ્બો. તેહીતિ તિંસાધિકેહિ સતસિક્ખાપદેહિ.
Sayitāya eva bhikkhuniyāti yojanā. Idanti sahāgāraseyyāpattiṃ, paṭiccāti sambandho. Etanti ‘‘liṅgapātubhāvenā’’ti vacanaṃ, vuttanti sambandho. Ubhinnampīti bhikkhubhikkhunīnampi . Liṅgapaṭilābhenāti itthiliṅgapaṭilābhena. Paṭhamanti ādikappakāle. ‘‘Paṭhamaṃ uppannavasenā’’ti iminā pure uppannaṃ purimanti vacanatthaṃ dasseti. ‘‘Seṭṭhabhāvenā’’ti iminā purabhāvena seṭṭhabhāvena uppannaṃ purimanti vacanatthaṃ dasseti. ‘‘Purisaliṅga’’nti iminā imapaccayassa sarūpaṃ dasseti. Purisakuttapurisākārādīti ādisaddena purisanimittādayo saṅgaṇhāti. Yāni chacattālīsa sikkhāpadānīti yojanā. Iminā vuttanayānusārena dutiyacatukkepi attho veditabbo. Tehīti tiṃsādhikehi satasikkhāpadehi.
મહાપદેસાતિ વિનયે (મહાવ॰ ૩૦૫) આગતા મહાપદેસા. કસ્મા મહાપદેસા ‘‘સામુક્કંસા’’તિ વુચ્ચન્તીતિ આહ ‘‘તે હી’’તિઆદિ. તત્થ તેતિ ચત્તારો મહાપદેસા, વુચ્ચન્તીતિ સમ્બન્ધો. ‘‘સય’’ન્તિ ઇમિના સામુક્કંસાતિ એત્થ સંસદ્દસ્સ સયમત્થં દસ્સેતિ. ‘‘ઉક્ખિપિત્વા’’તિ ઇમિના ઉક્કંસસદ્દો ઉક્ખિપનત્થોતિ દસ્સેતિ. ‘‘ઠપિતત્તા’’તિ ઇમિના સયં ઉક્કંસિત્વા ઠપિતા સામુક્કંસાતિ વચનત્થં દસ્સેતિ. ‘‘અજ્ઝોહરણીયપરિભોગા’’તિ ઇમિના બાહિરપરિભોગં નિવત્તેતિ. ઉદકં પનાતિ કેનચિ અસંસગ્ગં પસન્નોદકં પન. કાલેતિ સપ્પદટ્ઠકાલે. ‘‘પઞ્ચ વા દસ વા સીલાની’’તિ ઇમિના પઞ્ચ વા દસ વા સીલાનિ ઉપાસકસીલન્તિ દસ્સેતિ.
Mahāpadesāti vinaye (mahāva. 305) āgatā mahāpadesā. Kasmā mahāpadesā ‘‘sāmukkaṃsā’’ti vuccantīti āha ‘‘te hī’’tiādi. Tattha teti cattāro mahāpadesā, vuccantīti sambandho. ‘‘Saya’’nti iminā sāmukkaṃsāti ettha saṃsaddassa sayamatthaṃ dasseti. ‘‘Ukkhipitvā’’ti iminā ukkaṃsasaddo ukkhipanatthoti dasseti. ‘‘Ṭhapitattā’’ti iminā sayaṃ ukkaṃsitvā ṭhapitā sāmukkaṃsāti vacanatthaṃ dasseti. ‘‘Ajjhoharaṇīyaparibhogā’’ti iminā bāhiraparibhogaṃ nivatteti. Udakaṃ panāti kenaci asaṃsaggaṃ pasannodakaṃ pana. Kāleti sappadaṭṭhakāle. ‘‘Pañca vā dasa vā sīlānī’’ti iminā pañca vā dasa vā sīlāni upāsakasīlanti dasseti.
તત્થ ચાતિ વિહારે ચ. ઉભોપીતિ આગન્તુકાવાસિકવસેન ઉભોપિ. અસાધારણન્તિ દ્વીહિ અસાધારણં. આપત્તિન્તિ ભિક્ખુનીહિયેવ સાધારણં આપત્તિં. ગમિયચતુક્કેપીતિ પિસદ્દો આગન્તુકચતુક્કં અપેક્ખતિ. વત્થુનાનત્તતાવાતિ મેથુનાદિવત્થુનાનત્તતા એવ. હીતિ સચ્ચં, યસ્મા વા. સાતિ આપત્તિ. તથાતિ યથા કાયસંસગ્ગે, તથા લસુણખાદનેતિ યોજના. એત્થાતિ વત્થુનાનત્તતાદિચતુક્કે . ચત્તારિ પારાજિકાનીતિ ભિક્ખુપાતિમોક્ખે આગતાનિ. વિસું આપજ્જન્તેસુપિ એસેવ નયોતિ સમ્બન્ધો.
Tattha cāti vihāre ca. Ubhopīti āgantukāvāsikavasena ubhopi. Asādhāraṇanti dvīhi asādhāraṇaṃ. Āpattinti bhikkhunīhiyeva sādhāraṇaṃ āpattiṃ. Gamiyacatukkepīti pisaddo āgantukacatukkaṃ apekkhati. Vatthunānattatāvāti methunādivatthunānattatā eva. Hīti saccaṃ, yasmā vā. Sāti āpatti. Tathāti yathā kāyasaṃsagge, tathā lasuṇakhādaneti yojanā. Etthāti vatthunānattatādicatukke . Cattāri pārājikānīti bhikkhupātimokkhe āgatāni. Visuṃ āpajjantesupi eseva nayoti sambandho.
પુરિમચતુક્કેતિ વત્થુનાનત્તતાદિચતુક્કે. યો પઠમો પઞ્હોતિ યોજના. ઇધાતિ વત્થુસભાગતાદિચતુક્કે. યો ચાતિ યો ચ પઞ્હો. તત્થાતિ વત્થુનાનત્તતાદિચતુક્કે. તતિયચતુત્થેસુ પઞ્હેસૂતિ સમ્બન્ધો.
Purimacatukketi vatthunānattatādicatukke. Yo paṭhamo pañhoti yojanā. Idhāti vatthusabhāgatādicatukke. Yo cāti yo ca pañho. Tatthāti vatthunānattatādicatukke. Tatiyacatutthesu pañhesūti sambandho.
‘‘સદ્ધિવિહારિકસ્સા’’તિ પદં ‘‘કત્તબ્બ’’ઇતિ પદે સમ્પદાનં.
‘‘Saddhivihārikassā’’ti padaṃ ‘‘kattabba’’iti pade sampadānaṃ.
ગરુકન્તિ પારાજિકં. લહુકન્તિ થુલ્લચ્ચયં વા દુક્કટં વા.
Garukanti pārājikaṃ. Lahukanti thullaccayaṃ vā dukkaṭaṃ vā.
અટ્ઠન્નં ભિક્ખુનીનં પટિપાટિયા નિસીદિતબ્બતો વુત્તં ‘‘નવમભિક્ખુનિતો’’તિ. પચ્ચુટ્ઠાનારહાતિ પટિમુખં ઉપટ્ઠાતું અરહા. અવિસેસેન ચાતિ ‘‘ભિક્ખૂ’’તિ વા ‘‘ભિક્ખુની’’તિ વા વિસેસ, મકત્વા સામઞ્ઞેન ચ. ‘‘આસનારહચતુક્કસ્સા’’તિ પદં ‘‘પઠમપદ’’ન્તિ પદે અવયવિસમ્બન્ધો.
Aṭṭhannaṃ bhikkhunīnaṃ paṭipāṭiyā nisīditabbato vuttaṃ ‘‘navamabhikkhunito’’ti. Paccuṭṭhānārahāti paṭimukhaṃ upaṭṭhātuṃ arahā. Avisesena cāti ‘‘bhikkhū’’ti vā ‘‘bhikkhunī’’ti vā visesa, makatvā sāmaññena ca. ‘‘Āsanārahacatukkassā’’ti padaṃ ‘‘paṭhamapada’’nti pade avayavisambandho.
અસાધારણન્તિ ભિક્ખૂહિ અસાધારણં. વિકાલે કપ્પતીતિ તદહુવિકાલે કપ્પતિ. કાલાતીતન્તિ કાલયામસત્તહાતીતં. યાવકાલિકાદિત્તયઞ્ચ અકપ્પિયમંસઞ્ચ ઉગ્ગહિતકઞ્ચ અપટિગ્ગહિતકઞ્ચાતિ યોજના.
Asādhāraṇanti bhikkhūhi asādhāraṇaṃ. Vikāle kappatīti tadahuvikāle kappati. Kālātītanti kālayāmasattahātītaṃ. Yāvakālikādittayañca akappiyamaṃsañca uggahitakañca apaṭiggahitakañcāti yojanā.
ગુણઙ્ગુણૂપાહનઞ્ચ ધુવન્હાનઞ્ચ ચમ્મત્થરણઞ્ચ ગુણઙ્ગુણૂપાહનધુવન્હાનચમ્મત્થરણાનિ. ઇમાનિ ચત્તારીતિ પઞ્ચવગ્ગેન ગણેન ઉપસમ્પદદાનાદીનિ. ઇધાતિ પચ્ચન્તિમેસુ જનપદેસુ. ઇધાતિ મજ્ઝિમેસુ. ઇદન્તિ ચતુબ્બિધં વત્થુ. દીપેતુમ્પીતિ દીપનમ્પિ. તુંપચ્ચયો હિ કત્વત્થજોતકો. એસેવ નયો દીપેતું પનાતિ એત્થાપિ. સેસં અનુઞ્ઞાતકન્તિ સમ્બન્ધો. ઉભયત્થપીતિ પચ્ચન્તિમમજ્ઝિમવસેન ઉભયત્થાપિ.
Guṇaṅguṇūpāhanañca dhuvanhānañca cammattharaṇañca guṇaṅguṇūpāhanadhuvanhānacammattharaṇāni. Imāni cattārīti pañcavaggena gaṇena upasampadadānādīni. Idhāti paccantimesu janapadesu. Idhāti majjhimesu. Idanti catubbidhaṃ vatthu. Dīpetumpīti dīpanampi. Tuṃpaccayo hi katvatthajotako. Eseva nayo dīpetuṃ panāti etthāpi. Sesaṃ anuññātakanti sambandho. Ubhayatthapīti paccantimamajjhimavasena ubhayatthāpi.
છન્દપારિસુદ્ધિઅક્ખાનં એકં કત્વા ‘‘ચત્તારો’’તિ વુત્તં. ચત્તારો પુબ્બકિચ્ચાતિ લિઙ્ગવિપલ્લાસો, ‘‘ચત્તારિ પુબ્બકિચ્ચાની’’તિ હિ અત્થો. એવં વુત્તાનિ ઇમાનિ ચત્તારીતિ સમ્બન્ધો. એવં આગતા સમ્મુતિયોતિ સમ્બન્ધો. સબ્બત્થાતિ સબ્બેસુ ચતુક્કેસુ.
Chandapārisuddhiakkhānaṃ ekaṃ katvā ‘‘cattāro’’ti vuttaṃ. Cattāro pubbakiccāti liṅgavipallāso, ‘‘cattāri pubbakiccānī’’ti hi attho. Evaṃ vuttāni imāni cattārīti sambandho. Evaṃ āgatā sammutiyoti sambandho. Sabbatthāti sabbesu catukkesu.
ઇતિ ચતુક્કવારવણ્ણનાય યોજના સમત્તા.
Iti catukkavāravaṇṇanāya yojanā samattā.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / વિનયપિટક • Vinayapiṭaka / પરિવારપાળિ • Parivārapāḷi / ૪. ચતુક્કવારો • 4. Catukkavāro
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / વિનયપિટક (અટ્ઠકથા) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / પરિવાર-અટ્ઠકથા • Parivāra-aṭṭhakathā / ચતુક્કવારવણ્ણના • Catukkavāravaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / સારત્થદીપની-ટીકા • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ચતુક્કવારવણ્ણના • Catukkavāravaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વજિરબુદ્ધિ-ટીકા • Vajirabuddhi-ṭīkā / ચતુક્કવારવણ્ણના • Catukkavāravaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વિમતિવિનોદની-ટીકા • Vimativinodanī-ṭīkā / ચતુક્કવારવણ્ણના • Catukkavāravaṇṇanā