Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / પટિસમ્ભિદામગ્ગ-અટ્ઠકથા • Paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathā

    ૭. કમ્મકથાવણ્ણના

    7. Kammakathāvaṇṇanā

    કમ્મકથાવણ્ણના

    Kammakathāvaṇṇanā

    ૨૩૪. ઇદાનિ તસ્સા હેતુસમ્પત્તિયા પચ્ચયભૂતં કમ્મં દસ્સેન્તેન કથિતાય કમ્મકથાય અપુબ્બત્થાનુવણ્ણના. તત્થ અહોસિ કમ્મં અહોસિ કમ્મવિપાકોતિઆદીસુ અતીતભવેસુ કતસ્સ કમ્મસ્સ અતીતભવેસુયેવ વિપક્કવિપાકં ગહેત્વા ‘‘અહોસિ કમ્મં અહોસિ કમ્મવિપાકો’’તિ વુત્તં. તસ્સેવ અતીતસ્સ કમ્મસ્સ દિટ્ઠધમ્મવેદનીયસ્સ ઉપપજ્જવેદનીયસ્સ ચ પચ્ચયવેકલ્લેન અતીતભવેસુયેવ અવિપક્કવિપાકઞ્ચ અતીતેયેવ પરિનિબ્બુતસ્સ ચ દિટ્ઠધમ્મવેદનીયઉપપજ્જવેદનીયઅપરપરિયાયવેદનીયસ્સ કમ્મસ્સ અવિપક્કવિપાકઞ્ચ ગહેત્વા અહોસિ કમ્મં નાહોસિ કમ્મવિપાકોતિ વુત્તં. અતીતસ્સેવ કમ્મસ્સ અવિપક્કવિપાકસ્સ પચ્ચુપ્પન્નભવે પચ્ચયસમ્પત્તિયા વિપચ્ચમાનં વિપાકં ગહેત્વા અહોસિ કમ્મં અત્થિ કમ્મવિપાકોતિ વુત્તં. અતીતસ્સેવ કમ્મસ્સ અતિક્કન્તવિપાકકાલસ્સ ચ પચ્ચુપ્પન્નભવે પરિનિબ્બાયન્તસ્સ ચ અવિપચ્ચમાનં વિપાકં ગહેત્વા અહોસિ કમ્મં નત્થિ કમ્મવિપાકોતિ વુત્તં. અતીતસ્સેવ કમ્મસ્સ વિપાકારહસ્સ અવિપક્કવિપાકસ્સ અનાગતે ભવે પચ્ચયસમ્પત્તિયા વિપચ્ચિતબ્બં વિપાકં ગહેત્વા અહોસિ કમ્મં ભવિસ્સતિ કમ્મવિપાકોતિ વુત્તં. અતીતસ્સેવ કમ્મસ્સ અતિક્કન્તવિપાકકાલસ્સ ચ અનાગતભવે પરિનિબ્બાયિતબ્બસ્સ ચ અવિપચ્ચિતબ્બં વિપાકં ગહેત્વા અહોસિ કમ્મં ન ભવિસ્સતિ કમ્મવિપાકોતિ વુત્તં. એવં અતીતકમ્મં અતીતપચ્ચુપ્પન્નાનાગતવિપાકાવિપાકવસેન છધા દસ્સિતં.

    234. Idāni tassā hetusampattiyā paccayabhūtaṃ kammaṃ dassentena kathitāya kammakathāya apubbatthānuvaṇṇanā. Tattha ahosi kammaṃ ahosi kammavipākotiādīsu atītabhavesu katassa kammassa atītabhavesuyeva vipakkavipākaṃ gahetvā ‘‘ahosi kammaṃ ahosi kammavipāko’’ti vuttaṃ. Tasseva atītassa kammassa diṭṭhadhammavedanīyassa upapajjavedanīyassa ca paccayavekallena atītabhavesuyeva avipakkavipākañca atīteyeva parinibbutassa ca diṭṭhadhammavedanīyaupapajjavedanīyaaparapariyāyavedanīyassa kammassa avipakkavipākañca gahetvā ahosi kammaṃ nāhosi kammavipākoti vuttaṃ. Atītasseva kammassa avipakkavipākassa paccuppannabhave paccayasampattiyā vipaccamānaṃ vipākaṃ gahetvā ahosi kammaṃ atthi kammavipākoti vuttaṃ. Atītasseva kammassa atikkantavipākakālassa ca paccuppannabhave parinibbāyantassa ca avipaccamānaṃ vipākaṃ gahetvā ahosi kammaṃ natthi kammavipākoti vuttaṃ. Atītasseva kammassa vipākārahassa avipakkavipākassa anāgate bhave paccayasampattiyā vipaccitabbaṃ vipākaṃ gahetvā ahosi kammaṃ bhavissati kammavipākoti vuttaṃ. Atītasseva kammassa atikkantavipākakālassa ca anāgatabhave parinibbāyitabbassa ca avipaccitabbaṃ vipākaṃ gahetvā ahosi kammaṃ na bhavissati kammavipākoti vuttaṃ. Evaṃ atītakammaṃ atītapaccuppannānāgatavipākāvipākavasena chadhā dassitaṃ.

    પચ્ચુપ્પન્નભવે કતસ્સ દિટ્ઠધમ્મવેદનીયસ્સ કમ્મસ્સ ઇધેવ વિપચ્ચમાનં વિપાકં ગહેત્વા અત્થિ કમ્મં અત્થિ કમ્મવિપાકોતિ વુત્તં. તસ્સેવ પચ્ચુપ્પન્નસ્સ કમ્મસ્સ પચ્ચયવેકલ્લેન ઇધ અવિપચ્ચમાનઞ્ચ દિટ્ઠેવ ધમ્મે પરિનિબ્બાયન્તસ્સ ઇધ અવિપચ્ચમાનઞ્ચ વિપાકં ગહેત્વા અત્થિ કમ્મં નત્થિ કમ્મવિપાકોતિ વુત્તં. પચ્ચુપ્પન્નસ્સેવ કમ્મસ્સ ઉપપજ્જવેદનીયસ્સ ચ અપરપરિયાયવેદનીયસ્સ ચ અનાગતભવે વિપચ્ચિતબ્બં વિપાકં ગહેત્વા અત્થિ કમ્મં ભવિસ્સતિ કમ્મવિપાકોતિ વુત્તં. પચ્ચુપ્પન્નસ્સેવ કમ્મસ્સ ઉપપજ્જવેદનીયસ્સ પચ્ચયવેકલ્લેન અનાગતભવે અવિપચ્ચિતબ્બઞ્ચ અનાગતભવે પરિનિબ્બાયિતબ્બસ્સ અપરપરિયાયવેદનીયસ્સ અવિપચ્ચિતબ્બઞ્ચ વિપાકં ગહેત્વા અત્થિ કમ્મં ન ભવિસ્સતિ કમ્મવિપાકોતિ વુત્તં. એવં પચ્ચુપ્પન્નકમ્મં પચ્ચુપ્પન્નાનાગતવિપાકાવિપાકવસેન ચતુધા દસ્સિતં.

    Paccuppannabhave katassa diṭṭhadhammavedanīyassa kammassa idheva vipaccamānaṃ vipākaṃ gahetvā atthi kammaṃ atthi kammavipākoti vuttaṃ. Tasseva paccuppannassa kammassa paccayavekallena idha avipaccamānañca diṭṭheva dhamme parinibbāyantassa idha avipaccamānañca vipākaṃ gahetvā atthi kammaṃ natthi kammavipākoti vuttaṃ. Paccuppannasseva kammassa upapajjavedanīyassa ca aparapariyāyavedanīyassa ca anāgatabhave vipaccitabbaṃ vipākaṃ gahetvā atthi kammaṃ bhavissati kammavipākoti vuttaṃ. Paccuppannasseva kammassa upapajjavedanīyassa paccayavekallena anāgatabhave avipaccitabbañca anāgatabhave parinibbāyitabbassa aparapariyāyavedanīyassa avipaccitabbañca vipākaṃ gahetvā atthi kammaṃ na bhavissati kammavipākoti vuttaṃ. Evaṃ paccuppannakammaṃ paccuppannānāgatavipākāvipākavasena catudhā dassitaṃ.

    અનાગતભવે કાતબ્બસ્સ કમ્મસ્સ અનાગતભવે વિપચ્ચિતબ્બં વિપાકં ગહેત્વા ભવિસ્સતિ કમ્મં ભવિસ્સતિ કમ્મવિપાકોતિ વુત્તં. તસ્સેવ અનાગતસ્સ કમ્મસ્સ પચ્ચયવેકલ્લેન અવિપચ્ચિતબ્બઞ્ચ અનાગતભવે પરિનિબ્બાયિતબ્બસ્સ અવિપચ્ચિતબ્બઞ્ચ વિપાકં ગહેત્વા ભવિસ્સતિ કમ્મં ન ભવિસ્સતિ કમ્મવિપાકોતિ વુત્તં. એવં અનાગતકમ્મં અનાગતવિપાકાવિપાકવસેન દ્વિધા દસ્સિતં. તં સબ્બં એકતો કત્વા દ્વાદસવિધેન કમ્મં દસ્સિતં હોતિ.

    Anāgatabhave kātabbassa kammassa anāgatabhave vipaccitabbaṃ vipākaṃ gahetvā bhavissati kammaṃ bhavissati kammavipākoti vuttaṃ. Tasseva anāgatassa kammassa paccayavekallena avipaccitabbañca anāgatabhave parinibbāyitabbassa avipaccitabbañca vipākaṃ gahetvā bhavissati kammaṃ na bhavissati kammavipākoti vuttaṃ. Evaṃ anāgatakammaṃ anāgatavipākāvipākavasena dvidhā dassitaṃ. Taṃ sabbaṃ ekato katvā dvādasavidhena kammaṃ dassitaṃ hoti.

    ઇમસ્મિં ઠાને ઠત્વા તીણિ કમ્મચતુક્કાનિ આહરિત્વા વુચ્ચન્તિ – તેસુ હિ વુત્તેસુ અયમત્થો પાકટતરો ભવિસ્સતીતિ. ચતુબ્બિધઞ્હિ કમ્મં દિટ્ઠધમ્મવેદનીયં ઉપપજ્જવેદનીયં અપરપરિયાયવેદનીયં અહોસિકમ્મન્તિ. તેસુ એકજવનવીથિયં સત્તસુ ચિત્તેસુ કુસલા વા અકુસલા વા પઠમજવનચેતના દિટ્ઠધમ્મવેદનીયકમ્મં નામ. તં ઇમસ્મિંયેવ અત્તભાવે વિપાકં દેતિ. તથા અસક્કોન્તં પન ‘‘અહોસિ કમ્મં નાહોસિ કમ્મવિપાકો, ન ભવિસ્સતિ કમ્મવિપાકો, નત્થિ કમ્મવિપાકો’’તિ ઇમસ્સ તિકસ્સ વસેન અહોસિકમ્મં નામ હોતિ. અત્થસાધિકા પન સત્તમજવનચેતના ઉપપજ્જવેદનીયકમ્મં નામ. તં અનન્તરે અત્તભાવે વિપાકં દેતિ. તથા અસક્કોન્તં વુત્તનયેનેવ અહોસિકમ્મં નામ હોતિ. ઉભિન્નં અન્તરે પન પઞ્ચજવનચેતના અપરપરિયાયવેદનીયકમ્મં નામ. તં અનાગતે યદા ઓકાસં લભતિ, તદા વિપાકં દેતિ. સતિ સંસારપ્પવત્તિયા અહોસિકમ્મં નામ ન હોતિ.

    Imasmiṃ ṭhāne ṭhatvā tīṇi kammacatukkāni āharitvā vuccanti – tesu hi vuttesu ayamattho pākaṭataro bhavissatīti. Catubbidhañhi kammaṃ diṭṭhadhammavedanīyaṃ upapajjavedanīyaṃ aparapariyāyavedanīyaṃ ahosikammanti. Tesu ekajavanavīthiyaṃ sattasu cittesu kusalā vā akusalā vā paṭhamajavanacetanā diṭṭhadhammavedanīyakammaṃ nāma. Taṃ imasmiṃyeva attabhāve vipākaṃ deti. Tathā asakkontaṃ pana ‘‘ahosi kammaṃ nāhosi kammavipāko, na bhavissati kammavipāko, natthi kammavipāko’’ti imassa tikassa vasena ahosikammaṃ nāma hoti. Atthasādhikā pana sattamajavanacetanā upapajjavedanīyakammaṃ nāma. Taṃ anantare attabhāve vipākaṃ deti. Tathā asakkontaṃ vuttanayeneva ahosikammaṃ nāma hoti. Ubhinnaṃ antare pana pañcajavanacetanā aparapariyāyavedanīyakammaṃ nāma. Taṃ anāgate yadā okāsaṃ labhati, tadā vipākaṃ deti. Sati saṃsārappavattiyā ahosikammaṃ nāma na hoti.

    અપરમ્પિ ચતુબ્બિધં કમ્મં યગ્ગરુકં યબ્બહુલં યદાસન્નં કટત્તા વા પન કમ્મન્તિ. તત્થ કુસલં વા હોતુ અકુસલં વા, ગરુકાગરુકેસુ યં ગરુકં માતુઘાતાદિકમ્મં વા મહગ્ગતકમ્મં વા, તદેવ પઠમં વિપચ્ચતિ. તથા બહુલાબહુલેસુપિ યં બહુલં હોતિ સુસીલ્યં વા દુસ્સીલ્યં વા, તદેવ પઠમં વિપચ્ચતિ. યદાસન્નં નામ મરણકાલે અનુસ્સરિતકમ્મં વા કતકમ્મં વા. યઞ્હિ આસન્નમરણે અનુસ્સરિતું સક્કોતિ કાતું વા, તેનેવ ઉપપજ્જતિ. એતેહિ પન તીહિ મુત્તં પુનપ્પુનં લદ્ધાસેવનં કટત્તા વા પન કમ્મં નામ હોતિ. તેસં અભાવે તં પટિસન્ધિં આકડ્ઢતિ.

    Aparampi catubbidhaṃ kammaṃ yaggarukaṃ yabbahulaṃ yadāsannaṃ kaṭattā vā pana kammanti. Tattha kusalaṃ vā hotu akusalaṃ vā, garukāgarukesu yaṃ garukaṃ mātughātādikammaṃ vā mahaggatakammaṃ vā, tadeva paṭhamaṃ vipaccati. Tathā bahulābahulesupi yaṃ bahulaṃ hoti susīlyaṃ vā dussīlyaṃ vā, tadeva paṭhamaṃ vipaccati. Yadāsannaṃ nāma maraṇakāle anussaritakammaṃ vā katakammaṃ vā. Yañhi āsannamaraṇe anussarituṃ sakkoti kātuṃ vā, teneva upapajjati. Etehi pana tīhi muttaṃ punappunaṃ laddhāsevanaṃ kaṭattā vā pana kammaṃ nāma hoti. Tesaṃ abhāve taṃ paṭisandhiṃ ākaḍḍhati.

    અપરં વા ચતુબ્બિધં કમ્મં જનકં ઉપત્થમ્ભકં ઉપપીળકં ઉપઘાતકન્તિ. તત્થ જનકં નામ કુસલમ્પિ હોતિ અકુસલમ્પિ. તં પટિસન્ધિયં પવત્તેપિ રૂપારૂપવિપાકં જનેતિ. ઉપત્થમ્ભકં પન જનેતું ન સક્કોતિ, અઞ્ઞેન કમ્મેન દિન્નાય પટિસન્ધિયા જનિતે વિપાકે ઉપ્પજ્જનકસુખદુક્ખં ઉપત્થમ્ભેતિ, અદ્ધાનં પવત્તેતિ. ઉપપીળકં અઞ્ઞેન કમ્મેન દિન્નાય પટિસન્ધિયા જનિતે વિપાકે ઉપ્પજ્જનકસુખદુક્ખં પીળેતિ બાધતિ, અદ્ધાનં પવત્તિતું ન દેતિ. ઉપઘાતકં પન કુસલમ્પિ અકુસલમ્પિ સમાનં અઞ્ઞં દુબ્બલકમ્મં ઘાતેત્વા તસ્સ વિપાકં પટિબાહિત્વા અત્તનો વિપાકસ્સ ઓકાસં કરોતિ. એવં પન કમ્મેન કતે ઓકાસે તં વિપાકં ઉપ્પન્નં નામ વુચ્ચતિ.

    Aparaṃ vā catubbidhaṃ kammaṃ janakaṃ upatthambhakaṃ upapīḷakaṃ upaghātakanti. Tattha janakaṃ nāma kusalampi hoti akusalampi. Taṃ paṭisandhiyaṃ pavattepi rūpārūpavipākaṃ janeti. Upatthambhakaṃ pana janetuṃ na sakkoti, aññena kammena dinnāya paṭisandhiyā janite vipāke uppajjanakasukhadukkhaṃ upatthambheti, addhānaṃ pavatteti. Upapīḷakaṃ aññena kammena dinnāya paṭisandhiyā janite vipāke uppajjanakasukhadukkhaṃ pīḷeti bādhati, addhānaṃ pavattituṃ na deti. Upaghātakaṃ pana kusalampi akusalampi samānaṃ aññaṃ dubbalakammaṃ ghātetvā tassa vipākaṃ paṭibāhitvā attano vipākassa okāsaṃ karoti. Evaṃ pana kammena kate okāse taṃ vipākaṃ uppannaṃ nāma vuccati.

    ઇતિ ઇમેસં દ્વાદસન્નં કમ્માનં કમ્મન્તરઞ્ચ વિપાકન્તરઞ્ચ બુદ્ધાનં કમ્મવિપાકઞાણસ્સેવ યાથાવસરસતો પાકટં હોતિ અસાધારણં સાવકેહિ. વિપસ્સકેન પન કમ્મન્તરં વિપાકન્તરઞ્ચ એકદેસતો જાનિતબ્બં. તસ્મા અયં મુખમત્તદસ્સનેન કમ્મવિસેસો પકાસિતોતિ.

    Iti imesaṃ dvādasannaṃ kammānaṃ kammantarañca vipākantarañca buddhānaṃ kammavipākañāṇasseva yāthāvasarasato pākaṭaṃ hoti asādhāraṇaṃ sāvakehi. Vipassakena pana kammantaraṃ vipākantarañca ekadesato jānitabbaṃ. Tasmā ayaṃ mukhamattadassanena kammaviseso pakāsitoti.

    ૨૩૫. એવં સુદ્ધિકકમ્મવસેન પઠમવારં વત્વા તદેવ કમ્મં દ્વિધા વિભજિત્વા કુસલાકુસલાદિયુગલવસેન દસહિ પરિયાયેહિ અપરે દસ વારા વુત્તા. તત્થ આરોગ્યટ્ઠેન કુસલં, અનારોગ્યટ્ઠેન અકુસલં, ઇદં દુકં જાતિવસેન વુત્તં. અકુસલમેવ રાગાદિદોસસંયોગેન સાવજ્જં, કુસલં તદભાવેન અનવજ્જં. અકુસલં અપરિસુદ્ધત્તા, કણ્હાભિજાતિહેતુત્તા વા કણ્હં, કુસલં પરિસુદ્ધત્તા, સુક્કાભિજાતિહેતુત્તા વા સુક્કં. કુસલં સુખવુદ્ધિમત્તા સુખુદ્રયં, અકુસલં દુક્ખવુદ્ધિમત્તા દુક્ખુદ્રયં. કુસલં સુખફલવત્તા સુખવિપાકં, અકુસલં દુક્ખફલવત્તા દુક્ખવિપાકન્તિ એવમેતેસં નાનાકારો વેદિતબ્બોતિ.

    235. Evaṃ suddhikakammavasena paṭhamavāraṃ vatvā tadeva kammaṃ dvidhā vibhajitvā kusalākusalādiyugalavasena dasahi pariyāyehi apare dasa vārā vuttā. Tattha ārogyaṭṭhena kusalaṃ, anārogyaṭṭhena akusalaṃ, idaṃ dukaṃ jātivasena vuttaṃ. Akusalameva rāgādidosasaṃyogena sāvajjaṃ, kusalaṃ tadabhāvena anavajjaṃ. Akusalaṃ aparisuddhattā, kaṇhābhijātihetuttā vā kaṇhaṃ, kusalaṃ parisuddhattā, sukkābhijātihetuttā vā sukkaṃ. Kusalaṃ sukhavuddhimattā sukhudrayaṃ, akusalaṃ dukkhavuddhimattā dukkhudrayaṃ. Kusalaṃ sukhaphalavattā sukhavipākaṃ, akusalaṃ dukkhaphalavattā dukkhavipākanti evametesaṃ nānākāro veditabboti.

    કમ્મકથાવણ્ણના નિટ્ઠિતા.

    Kammakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / સુત્તપિટક • Suttapiṭaka / ખુદ્દકનિકાય • Khuddakanikāya / પટિસમ્ભિદામગ્ગપાળિ • Paṭisambhidāmaggapāḷi / ૭. કમ્મકથા • 7. Kammakathā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact