Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / જાતકપાળિ • Jātakapāḷi |
૨૦. સત્તતિનિપાતો
20. Sattatinipāto
૫૩૧. કુસજાતકં (૧)
531. Kusajātakaṃ (1)
૧.
1.
‘‘ઇદં તે રટ્ઠં સધનં સયોગ્ગં, સકાયુરં સબ્બકામૂપપન્નં;
‘‘Idaṃ te raṭṭhaṃ sadhanaṃ sayoggaṃ, sakāyuraṃ sabbakāmūpapannaṃ;
ઇદં તે રજ્જં 1 અનુસાસ અમ્મ, ગચ્છામહં યત્થ પિયા પભાવતી’’.
Idaṃ te rajjaṃ 2 anusāsa amma, gacchāmahaṃ yattha piyā pabhāvatī’’.
૨.
2.
‘‘અનુજ્જુભૂતેન હરં મહન્તં, દિવા ચ રત્તો ચ નિસીથકાલે 3;
‘‘Anujjubhūtena haraṃ mahantaṃ, divā ca ratto ca nisīthakāle 4;
પટિગચ્છ ત્વં ખિપ્પં કુસાવતિં કુસ 5, નિચ્છામિ દુબ્બણ્ણમહં વસન્તં’’.
Paṭigaccha tvaṃ khippaṃ kusāvatiṃ kusa 6, nicchāmi dubbaṇṇamahaṃ vasantaṃ’’.
૩.
3.
‘‘નાહં ગમિસ્સામિ ઇતો કુસાવતિં, પભાવતી વણ્ણપલોભિતો તવ;
‘‘Nāhaṃ gamissāmi ito kusāvatiṃ, pabhāvatī vaṇṇapalobhito tava;
રમામિ મદ્દસ્સ નિકેતરમ્મે, હિત્વાન રટ્ઠં તવ દસ્સને રતો.
Ramāmi maddassa niketaramme, hitvāna raṭṭhaṃ tava dassane rato.
૪.
4.
‘‘પભાવતી વણ્ણપલોભિતો તવ, સમ્મૂળ્હરૂપો વિચરામિ મેદિનિં 7;
‘‘Pabhāvatī vaṇṇapalobhito tava, sammūḷharūpo vicarāmi mediniṃ 8;
દિસં ન જાનામિ કુતોમ્હિ આગતો, તયમ્હિ મત્તો મિગમન્દલોચને.
Disaṃ na jānāmi kutomhi āgato, tayamhi matto migamandalocane.
૫.
5.
‘‘સુવણ્ણચીરવસને, જાતરૂપસુમેખલે;
‘‘Suvaṇṇacīravasane, jātarūpasumekhale;
૬.
6.
૭.
7.
‘‘અકામં વા સકામં વા, યો નરો લભતે પિયં;
‘‘Akāmaṃ vā sakāmaṃ vā, yo naro labhate piyaṃ;
લાભમેત્થ પસંસામ, અલાભો તત્થ પાપકો’’.
Lābhamettha pasaṃsāma, alābho tattha pāpako’’.
૮.
8.
‘‘પાસાણસારં ખણસિ, કણિકારસ્સ દારુના;
‘‘Pāsāṇasāraṃ khaṇasi, kaṇikārassa dārunā;
વાતં જાલેન બાધેસિ, યો અનિચ્છન્તમિચ્છસિ’’.
Vātaṃ jālena bādhesi, yo anicchantamicchasi’’.
૯.
9.
‘‘પાસાણો નૂન તે હદયે, ઓહિતો મુદુલક્ખણે;
‘‘Pāsāṇo nūna te hadaye, ohito mudulakkhaṇe;
યો તે સાતં ન વિન્દામિ, તિરોજનપદાગતો.
Yo te sātaṃ na vindāmi, tirojanapadāgato.
૧૦.
10.
૧૧.
11.
નાળારિકો તદા હોમિ, રાજા હોમિ તદા કુસો’’.
Nāḷāriko tadā homi, rājā homi tadā kuso’’.
૧૨.
12.
‘‘સચે હિ વચનં સચ્ચં, નેમિત્તાનં ભવિસ્સતિ;
‘‘Sace hi vacanaṃ saccaṃ, nemittānaṃ bhavissati;
નેવ મે ત્વં પતી અસ્સ, કામં છિન્દન્તુ સત્તધા’’.
Neva me tvaṃ patī assa, kāmaṃ chindantu sattadhā’’.
૧૩.
13.
‘‘સચે હિ વચનં સચ્ચં, અઞ્ઞેસં યદિ વા મમં;
‘‘Sace hi vacanaṃ saccaṃ, aññesaṃ yadi vā mamaṃ;
નેવ તુય્હં પતી અત્થિ, અઞ્ઞો સીહસ્સરા કુસા’’.
Neva tuyhaṃ patī atthi, añño sīhassarā kusā’’.
૧૪.
14.
‘‘નેક્ખં ગીવં તે કારેસ્સં, પત્વા ખુજ્જે કુસાવતિં;
‘‘Nekkhaṃ gīvaṃ te kāressaṃ, patvā khujje kusāvatiṃ;
સચે મં નાગનાસૂરૂ, ઓલોકેય્ય પભાવતી.
Sace maṃ nāganāsūrū, olokeyya pabhāvatī.
૧૫.
15.
‘‘નેક્ખં ગીવં તે કારેસ્સં, પત્વા ખુજ્જે કુસાવતિં;
‘‘Nekkhaṃ gīvaṃ te kāressaṃ, patvā khujje kusāvatiṃ;
સચે મં નાગનાસૂરૂ, આલપેય્ય પભાવતી.
Sace maṃ nāganāsūrū, ālapeyya pabhāvatī.
૧૬.
16.
‘‘નેક્ખં ગીવં તે કારેસ્સં, પત્વા ખુજ્જે કુસાવતિં;
‘‘Nekkhaṃ gīvaṃ te kāressaṃ, patvā khujje kusāvatiṃ;
સચે મં નાગનાસૂરૂ, ઉમ્હાયેય્ય પભાવતી.
Sace maṃ nāganāsūrū, umhāyeyya pabhāvatī.
૧૭.
17.
‘‘નેક્ખં ગીવં તે કારેસ્સં, પત્વા ખુજ્જે કુસાવતિં;
‘‘Nekkhaṃ gīvaṃ te kāressaṃ, patvā khujje kusāvatiṃ;
સચે મં નાગનાસૂરૂ, પમ્હાયેય્ય પભાવતી.
Sace maṃ nāganāsūrū, pamhāyeyya pabhāvatī.
૧૮.
18.
‘‘નેક્ખં ગીવં તે કારેસ્સં, પત્વા ખુજ્જે કુસાવતિં;
‘‘Nekkhaṃ gīvaṃ te kāressaṃ, patvā khujje kusāvatiṃ;
સચે મે નાગનાસૂરૂ, પાણીહિ ઉપસમ્ફુસે’’.
Sace me nāganāsūrū, pāṇīhi upasamphuse’’.
૧૯.
19.
‘‘ન હિ નૂનાયં રાજપુત્તી, કુસે સાતમ્પિ વિન્દતિ;
‘‘Na hi nūnāyaṃ rājaputtī, kuse sātampi vindati;
આળારિકે ભતે પોસે, વેતનેન અનત્થિકે’’.
Āḷārike bhate pose, vetanena anatthike’’.
૨૦.
20.
‘‘ન હિ નૂનાયં સા 25 ખુજ્જા, લભતિ જિવ્હાય છેદનં;
‘‘Na hi nūnāyaṃ sā 26 khujjā, labhati jivhāya chedanaṃ;
સુનિસિતેન સત્થેન, એવં દુબ્ભાસિતં ભણં’’.
Sunisitena satthena, evaṃ dubbhāsitaṃ bhaṇaṃ’’.
૨૧.
21.
‘‘મા નં રૂપેન પામેસિ, આરોહેન પભાવતિ;
‘‘Mā naṃ rūpena pāmesi, ārohena pabhāvati;
મહાયસોતિ કત્વાન, કરસ્સુ રુચિરે પિયં.
Mahāyasoti katvāna, karassu rucire piyaṃ.
૨૨.
22.
‘‘મા નં રૂપેન પામેસિ, આરોહેન પભાવતિ;
‘‘Mā naṃ rūpena pāmesi, ārohena pabhāvati;
મહદ્ધનોતિ કત્વાન, કરસ્સુ રુચિરે પિયં.
Mahaddhanoti katvāna, karassu rucire piyaṃ.
૨૩.
23.
‘‘મા નં રૂપેન પામેસિ, આરોહેન પભાવતિ;
‘‘Mā naṃ rūpena pāmesi, ārohena pabhāvati;
મહબ્બલોતિ કત્વાન, કરસ્સુ રુચિરે પિયં.
Mahabbaloti katvāna, karassu rucire piyaṃ.
૨૪.
24.
‘‘મા નં રૂપેન પામેસિ, આરોહેન પભાવતિ;
‘‘Mā naṃ rūpena pāmesi, ārohena pabhāvati;
મહારટ્ઠોતિ કત્વાન, કરસ્સુ રુચિરે પિયં.
Mahāraṭṭhoti katvāna, karassu rucire piyaṃ.
૨૫.
25.
‘‘મા નં રૂપેન પામેસિ, આરોહેન પભાવતિ;
‘‘Mā naṃ rūpena pāmesi, ārohena pabhāvati;
મહારાજાતિ કત્વાન, કરસ્સુ રુચિરે પિયં.
Mahārājāti katvāna, karassu rucire piyaṃ.
૨૬.
26.
‘‘મા નં રૂપેન પામેસિ, આરોહેન પભાવતિ;
‘‘Mā naṃ rūpena pāmesi, ārohena pabhāvati;
સીહસ્સરોતિ કત્વાન, કરસ્સુ રુચિરે પિયં.
Sīhassaroti katvāna, karassu rucire piyaṃ.
૨૭.
27.
‘‘મા નં રૂપેન પામેસિ, આરોહેન પભાવતિ;
‘‘Mā naṃ rūpena pāmesi, ārohena pabhāvati;
વગ્ગુસ્સરોતિ કત્વાન, કરસ્સુ રુચિરે પિયં.
Vaggussaroti katvāna, karassu rucire piyaṃ.
૨૮.
28.
‘‘મા નં રૂપેન પામેસિ, આરોહેન પભાવતિ;
‘‘Mā naṃ rūpena pāmesi, ārohena pabhāvati;
બિન્દુસ્સરોતિ કત્વાન, કરસ્સુ રુચિરે પિયં.
Bindussaroti katvāna, karassu rucire piyaṃ.
૨૯.
29.
‘‘મા નં રૂપેન પામેસિ, આરોહેન પભાવતિ;
‘‘Mā naṃ rūpena pāmesi, ārohena pabhāvati;
મઞ્જુસ્સરોતિ કત્વાન, કરસ્સુ રુચિરે પિયં.
Mañjussaroti katvāna, karassu rucire piyaṃ.
૩૦.
30.
‘‘મા નં રૂપેન પામેસિ, આરોહેન પભાવતિ;
‘‘Mā naṃ rūpena pāmesi, ārohena pabhāvati;
૩૧.
31.
‘‘મા નં રૂપેન પામેસિ, આરોહેન પભાવતિ;
‘‘Mā naṃ rūpena pāmesi, ārohena pabhāvati;
સતસિપ્પોતિ કત્વાન, કરસ્સુ રુચિરે પિયં.
Satasippoti katvāna, karassu rucire piyaṃ.
૩૨.
32.
‘‘મા નં રૂપેન પામેસિ, આરોહેન પભાવતિ;
‘‘Mā naṃ rūpena pāmesi, ārohena pabhāvati;
૩૩.
33.
‘‘મા નં રૂપેન પામેસિ, આરોહેન પભાવતિ;
‘‘Mā naṃ rūpena pāmesi, ārohena pabhāvati;
કુસરાજાતિ કત્વાન, કરસ્સુ રુચિરે પિયં’’.
Kusarājāti katvāna, karassu rucire piyaṃ’’.
૩૪.
34.
‘‘એતે નાગા ઉપત્થદ્ધા, સબ્બે તિટ્ઠન્તિ વમ્મિતા 31;
‘‘Ete nāgā upatthaddhā, sabbe tiṭṭhanti vammitā 32;
પુરા મદ્દન્તિ પાકારં, આનેન્તેતં પભાવતિં’’.
Purā maddanti pākāraṃ, ānentetaṃ pabhāvatiṃ’’.
૩૫.
35.
ખત્તિયાનં પદસ્સામિ, યે મં હન્તું ઇધાગતા’’.
Khattiyānaṃ padassāmi, ye maṃ hantuṃ idhāgatā’’.
૩૬.
36.
‘‘અવુટ્ઠહિ રાજપુત્તી, સામા કોસેય્યવાસિની;
‘‘Avuṭṭhahi rājaputtī, sāmā koseyyavāsinī;
અસ્સુપુણ્ણેહિ નેત્તેહિ, દાસીગણપુરક્ખતા’’.
Assupuṇṇehi nettehi, dāsīgaṇapurakkhatā’’.
૩૭.
37.
‘‘તં નૂન કક્કૂપનિસેવિતં મુખં, આદાસદન્તાથરુપચ્ચવેક્ખિતં;
‘‘Taṃ nūna kakkūpanisevitaṃ mukhaṃ, ādāsadantātharupaccavekkhitaṃ;
સુભં સુનેત્તં વિરજં અનઙ્ગણં, છુદ્ધં વને ઠસ્સતિ ખત્તિયેહિ.
Subhaṃ sunettaṃ virajaṃ anaṅgaṇaṃ, chuddhaṃ vane ṭhassati khattiyehi.
૩૮.
38.
‘‘તે નૂન મે અસિતે વેલ્લિતગ્ગે, કેસે મુદૂ ચન્દનસારલિત્તે;
‘‘Te nūna me asite vellitagge, kese mudū candanasāralitte;
સમાકુલે સીવથિકાય મજ્ઝે, પાદેહિ ગિજ્ઝા પરિકડ્ઢિસ્સન્તિ 35.
Samākule sīvathikāya majjhe, pādehi gijjhā parikaḍḍhissanti 36.
૩૯.
39.
‘‘તા નૂન મે તમ્બનખા સુલોમા, બાહા મુદૂ ચન્દનસારલિત્તા;
‘‘Tā nūna me tambanakhā sulomā, bāhā mudū candanasāralittā;
છિન્ના વને ઉજ્ઝિતા ખત્તિયેહિ, ગય્હ ધઙ્કો 37 ગચ્છતિ યેન કામં.
Chinnā vane ujjhitā khattiyehi, gayha dhaṅko 38 gacchati yena kāmaṃ.
૪૦.
40.
‘‘તે નૂન તાલૂપનિભે અલમ્બે, નિસેવિતે કાસિકચન્દનેન;
‘‘Te nūna tālūpanibhe alambe, nisevite kāsikacandanena;
૪૧.
41.
‘‘તં નૂન સોણિં પુથુલં સુકોટ્ટિતં, નિસેવિતં કઞ્ચનમેખલાહિ;
‘‘Taṃ nūna soṇiṃ puthulaṃ sukoṭṭitaṃ, nisevitaṃ kañcanamekhalāhi;
છિન્નં વને ખત્તિયેહી અવત્થં, સિઙ્ગાલસઙ્ઘા પરિકડ્ઢિસ્સન્તિ 43.
Chinnaṃ vane khattiyehī avatthaṃ, siṅgālasaṅghā parikaḍḍhissanti 44.
૪૨.
42.
‘‘સોણા ધઙ્કા 45 સિઙ્ગાલા ચ, યે ચઞ્ઞે સન્તિ દાઠિનો;
‘‘Soṇā dhaṅkā 46 siṅgālā ca, ye caññe santi dāṭhino;
અજરા નૂન હેસ્સન્તિ, ભક્ખયિત્વા પભાવતિં.
Ajarā nūna hessanti, bhakkhayitvā pabhāvatiṃ.
૪૩.
43.
‘‘સચે મંસાનિ હરિંસુ, ખત્તિયા દૂરગામિનો;
‘‘Sace maṃsāni hariṃsu, khattiyā dūragāmino;
અટ્ઠીનિ અમ્મ યાચિત્વા, અનુપથે દહાથ નં.
Aṭṭhīni amma yācitvā, anupathe dahātha naṃ.
૪૪.
44.
યદા તે પુપ્ફિતા અસ્સુ, હેમન્તાનં હિમચ્ચયે;
Yadā te pupphitā assu, hemantānaṃ himaccaye;
૪૫.
45.
‘‘તસ્સા માતા ઉદટ્ઠાસિ, ખત્તિયા દેવવણ્ણિની;
‘‘Tassā mātā udaṭṭhāsi, khattiyā devavaṇṇinī;
દિસ્વા અસિઞ્ચ સૂનઞ્ચ, રઞ્ઞો મદ્દસ્સન્તેપુરે’’.
Disvā asiñca sūnañca, rañño maddassantepure’’.
૪૬.
46.
‘‘ઇમિના નૂન અસિના, સુસઞ્ઞં તનુમજ્ઝિમં;
‘‘Iminā nūna asinā, susaññaṃ tanumajjhimaṃ;
૪૭.
47.
‘‘ન મે અકાસિ વચનં, અત્થકામાય પુત્તિકે;
‘‘Na me akāsi vacanaṃ, atthakāmāya puttike;
૪૮.
48.
‘‘એવમાપજ્જતી પોસો, પાપિયઞ્ચ નિગચ્છતિ;
‘‘Evamāpajjatī poso, pāpiyañca nigacchati;
૪૯.
49.
કુસેન જાતં ખત્તિયં, સુવણ્ણમણિમેખલં;
Kusena jātaṃ khattiyaṃ, suvaṇṇamaṇimekhalaṃ;
૫૦.
50.
ખત્તિયાનં કુલે ભદ્દે, કિં નુ સુખતરં તતો.
Khattiyānaṃ kule bhadde, kiṃ nu sukhataraṃ tato.
૫૧.
51.
ખત્તિયાનં કુલે ભદ્દે, કિં નુ સુખતરં તતો.
Khattiyānaṃ kule bhadde, kiṃ nu sukhataraṃ tato.
૫૨.
52.
‘‘મયૂરકોઞ્ચાભિરુદે, કોકિલાભિનિકૂજિતે;
‘‘Mayūrakoñcābhirude, kokilābhinikūjite;
ખત્તિયાનં કુલે ભદ્દે, કિં નુ સુખતરં તતો’’.
Khattiyānaṃ kule bhadde, kiṃ nu sukhataraṃ tato’’.
૫૩.
53.
‘‘કહં નુ સો સત્તુમદ્દનો, પરરટ્ઠપ્પમદ્દનો;
‘‘Kahaṃ nu so sattumaddano, pararaṭṭhappamaddano;
કુસો સોળારપઞ્ઞાણો, યો નો દુક્ખા પમોચયે’’.
Kuso soḷārapaññāṇo, yo no dukkhā pamocaye’’.
૫૪.
54.
‘‘ઇધેવ સો સત્તુમદ્દનો, પરરટ્ઠપ્પમદ્દનો;
‘‘Idheva so sattumaddano, pararaṭṭhappamaddano;
૫૫.
55.
૫૬.
56.
‘‘એસો આળારિકો પોસો, કુમારીપુરમન્તરે;
‘‘Eso āḷāriko poso, kumārīpuramantare;
દળ્હં કત્વાન સંવેલ્લિં, કુમ્ભિં ધોવતિ ઓણતો’’.
Daḷhaṃ katvāna saṃvelliṃ, kumbhiṃ dhovati oṇato’’.
૫૭.
57.
‘‘વેણી ત્વમસિ ચણ્ડાલી, અદૂસિ કુલગન્ધિની;
‘‘Veṇī tvamasi caṇḍālī, adūsi kulagandhinī;
કથં મદ્દકુલે જાતા, દાસં કયિરાસિ કામુકં’’.
Kathaṃ maddakule jātā, dāsaṃ kayirāsi kāmukaṃ’’.
૫૮.
58.
‘‘નમ્હિ વેણી ન ચણ્ડાલી, ન ચમ્હિ કુલગન્ધિની;
‘‘Namhi veṇī na caṇḍālī, na camhi kulagandhinī;
ઓક્કાકપુત્તો ભદ્દન્તે, ત્વં નુ દાસોતિ મઞ્ઞસિ’’.
Okkākaputto bhaddante, tvaṃ nu dāsoti maññasi’’.
૫૯.
59.
‘‘યો બ્રાહ્મણસહસ્સાનિ, સદા ભોજેતિ વીસતિં;
‘‘Yo brāhmaṇasahassāni, sadā bhojeti vīsatiṃ;
ઓક્કાકપુત્તો ભદ્દન્તે, ત્વં નુ દાસોતિ મઞ્ઞસિ’’.
Okkākaputto bhaddante, tvaṃ nu dāsoti maññasi’’.
૬૦.
60.
‘‘યસ્સ નાગસહસ્સાનિ, સદા યોજેન્તિ વીસતિં;
‘‘Yassa nāgasahassāni, sadā yojenti vīsatiṃ;
ઓક્કાકપુત્તો ભદ્દન્તે, ત્વં નુ દાસોતિ મઞ્ઞસિ.
Okkākaputto bhaddante, tvaṃ nu dāsoti maññasi.
૬૧.
61.
‘‘યસ્સ અસ્સસહસ્સાનિ, સદા યોજેન્તિ વીસતિં;
‘‘Yassa assasahassāni, sadā yojenti vīsatiṃ;
ઓક્કાકપુત્તો ભદ્દન્તે, ત્વં નુ દાસોતિ મઞ્ઞસિ.
Okkākaputto bhaddante, tvaṃ nu dāsoti maññasi.
૬૨.
62.
‘‘યસ્સ રથસહસ્સાનિ, સદા યોજેન્તિ વીસતિં;
‘‘Yassa rathasahassāni, sadā yojenti vīsatiṃ;
ઓક્કાકપુત્તો ભદ્દન્તે, ત્વં નુ દાસોતિ મઞ્ઞસિ.
Okkākaputto bhaddante, tvaṃ nu dāsoti maññasi.
ઓક્કાકપુત્તો ભદ્દન્તે, ત્વં નુ દાસોતિ મઞ્ઞસિ) 79.
Okkākaputto bhaddante, tvaṃ nu dāsoti maññasi) 80.
૬૩.
63.
ઓક્કાકપુત્તો ભદ્દન્તે, ત્વં નુ દાસોતિ મઞ્ઞસિ’’.
Okkākaputto bhaddante, tvaṃ nu dāsoti maññasi’’.
૬૪.
64.
‘‘તગ્ઘ તે દુક્કટં બાલે, યં ખત્તિયં મહબ્બલં;
‘‘Taggha te dukkaṭaṃ bāle, yaṃ khattiyaṃ mahabbalaṃ;
૬૫.
65.
‘‘અપરાધં મહારાજ, ત્વં નો ખમ રથેસભ;
‘‘Aparādhaṃ mahārāja, tvaṃ no khama rathesabha;
યં તં અઞ્ઞાતવેસેન, નાઞ્ઞાસિમ્હા ઇધાગતં’’.
Yaṃ taṃ aññātavesena, nāññāsimhā idhāgataṃ’’.
૬૬.
66.
‘‘માદિસસ્સ ન તં છન્નં, યોહં આળારિકો ભવે;
‘‘Mādisassa na taṃ channaṃ, yohaṃ āḷāriko bhave;
ત્વઞ્ઞેવ મે પસીદસ્સુ, નત્થિ તે દેવ દુક્કટં’’.
Tvaññeva me pasīdassu, natthi te deva dukkaṭaṃ’’.
૬૭.
67.
‘‘ગચ્છ બાલે ખમાપેહિ, કુસરાજં મહબ્બલં;
‘‘Gaccha bāle khamāpehi, kusarājaṃ mahabbalaṃ;
૬૮.
68.
‘‘પિતુસ્સ વચનં સુત્વા, દેવવણ્ણી પભાવતી;
‘‘Pitussa vacanaṃ sutvā, devavaṇṇī pabhāvatī;
સિરસા અગ્ગહી પાદે, કુસરાજં મહબ્બલં’’.
Sirasā aggahī pāde, kusarājaṃ mahabbalaṃ’’.
૬૯.
69.
‘‘યામા રત્યો અતિક્કન્તા, તામા દેવ તયા વિના;
‘‘Yāmā ratyo atikkantā, tāmā deva tayā vinā;
વન્દે તે સિરસા પાદે, મા મે કુજ્ઝં રથેસભ.
Vande te sirasā pāde, mā me kujjhaṃ rathesabha.
૭૦.
70.
ન ચાપિ અપ્પિયં તુય્હં, કરેય્યામિ અહં પુન.
Na cāpi appiyaṃ tuyhaṃ, kareyyāmi ahaṃ puna.
૭૧.
71.
‘‘એવં ચે યાચમાનાય, વચનં મે ન કાહસિ;
‘‘Evaṃ ce yācamānāya, vacanaṃ me na kāhasi;
ઇદાનિ મં તાતો હન્ત્વા, ખત્તિયાનં પદસ્સતિ’’.
Idāni maṃ tāto hantvā, khattiyānaṃ padassati’’.
૭૨.
72.
‘‘એવં તે યાચમાનાય, કિં ન કાહામિ તે વચો;
‘‘Evaṃ te yācamānāya, kiṃ na kāhāmi te vaco;
વિકુદ્ધો ત્યસ્મિ કલ્યાણિ, મા ત્વં ભાયિ પભાવતિ.
Vikuddho tyasmi kalyāṇi, mā tvaṃ bhāyi pabhāvati.
૭૩.
73.
‘‘સબ્બં તે પટિજાનામિ, રાજપુત્તિ સુણોહિ મે;
‘‘Sabbaṃ te paṭijānāmi, rājaputti suṇohi me;
ન ચાપિ અપ્પિયં તુય્હં, કરેય્યામિ અહં પુન.
Na cāpi appiyaṃ tuyhaṃ, kareyyāmi ahaṃ puna.
૭૪.
74.
બહું મદ્દકુલં હન્ત્વા, નયિતું તં પભાવતિ’’.
Bahuṃ maddakulaṃ hantvā, nayituṃ taṃ pabhāvati’’.
૭૫.
75.
‘‘યોજયન્તુ રથે અસ્સે, નાનાચિત્તે સમાહિતે;
‘‘Yojayantu rathe asse, nānācitte samāhite;
૭૬.
76.
‘‘તઞ્ચ તત્થ ઉદિક્ખિંસુ, રઞ્ઞો મદ્દસ્સન્તેપુરે;
‘‘Tañca tattha udikkhiṃsu, rañño maddassantepure;
વિજમ્ભમાનં સીહંવ, ફોટેન્તં દિગુણં ભુજં.
Vijambhamānaṃ sīhaṃva, phoṭentaṃ diguṇaṃ bhujaṃ.
૭૭.
77.
‘‘હત્થિક્ખન્ધઞ્ચ આરુય્હ, આરોપેત્વા પભાવતિં;
‘‘Hatthikkhandhañca āruyha, āropetvā pabhāvatiṃ;
સઙ્ગામં ઓતરિત્વાન, સીહનાદં નદી કુસો.
Saṅgāmaṃ otaritvāna, sīhanādaṃ nadī kuso.
૭૮.
78.
‘‘તસ્સ તં નદતો સુત્વા, સીહસ્સેવિતરે મિગા;
‘‘Tassa taṃ nadato sutvā, sīhassevitare migā;
૭૯.
79.
‘‘હત્થારોહા અનીકટ્ઠા, રથિકા પત્તિકારકા;
‘‘Hatthārohā anīkaṭṭhā, rathikā pattikārakā;
અઞ્ઞમઞ્ઞસ્સ છિન્દન્તિ, કુસસદ્દભયટ્ટિતા.
Aññamaññassa chindanti, kusasaddabhayaṭṭitā.
૮૦.
80.
‘‘તસ્મિં સઙ્ગામસીસસ્મિં, પસ્સિત્વા હટ્ઠ 99 માનસો;
‘‘Tasmiṃ saṅgāmasīsasmiṃ, passitvā haṭṭha 100 mānaso;
કુસસ્સ રઞ્ઞો દેવિન્દો, અદા વેરોચનં મણિં.
Kusassa rañño devindo, adā verocanaṃ maṇiṃ.
૮૧.
81.
‘‘સો તં વિજિત્વા સઙ્ગામં, લદ્ધા વેરોચનં મણિં;
‘‘So taṃ vijitvā saṅgāmaṃ, laddhā verocanaṃ maṇiṃ;
હત્થિક્ખન્ધગતો રાજા, પાવેક્ખિ નગરં પુરં.
Hatthikkhandhagato rājā, pāvekkhi nagaraṃ puraṃ.
૮૨.
82.
‘‘જીવગ્ગાહં 101 ગહેત્વાન, બન્ધિત્વા સત્ત ખત્તિયે;
‘‘Jīvaggāhaṃ 102 gahetvāna, bandhitvā satta khattiye;
સસુરસ્સુપનામેસિ, ઇમે તે દેવ સત્તવો.
Sasurassupanāmesi, ime te deva sattavo.
૮૩.
83.
‘‘સબ્બેવ તે વસં ગતા, અમિત્તા વિહતા તવ;
‘‘Sabbeva te vasaṃ gatā, amittā vihatā tava;
કામં કરોહિ તે તયા, મુઞ્ચ વા તે હનસ્સુ વા’’.
Kāmaṃ karohi te tayā, muñca vā te hanassu vā’’.
૮૪.
84.
‘‘તુય્હેવ સત્તવો એતે, ન હિ તે મય્હ સત્તવો;
‘‘Tuyheva sattavo ete, na hi te mayha sattavo;
ત્વઞ્ઞેવ નો મહારાજ, મુઞ્ચ વા તે હનસ્સુ વા’’.
Tvaññeva no mahārāja, muñca vā te hanassu vā’’.
૮૫.
85.
‘‘ઇમા તે ધીતરો સત્ત, દેવકઞ્ઞૂપમા સુભા;
‘‘Imā te dhītaro satta, devakaññūpamā subhā;
દદાહિ નેસં એકેકં, હોન્તુ જામાતરો તવ’’.
Dadāhi nesaṃ ekekaṃ, hontu jāmātaro tava’’.
૮૬.
86.
‘‘અમ્હાકઞ્ચેવ તાસઞ્ચ, ત્વં નો સબ્બેસમિસ્સરો;
‘‘Amhākañceva tāsañca, tvaṃ no sabbesamissaro;
ત્વઞ્ઞેવ નો મહારાજ, દેહિ નેસં યદિચ્છસિ’’.
Tvaññeva no mahārāja, dehi nesaṃ yadicchasi’’.
૮૭.
87.
‘‘એકમેકસ્સ એકેકં, અદા સીહસ્સરો કુસો;
‘‘Ekamekassa ekekaṃ, adā sīhassaro kuso;
ખત્તિયાનં તદા તેસં, રઞ્ઞો મદ્દસ્સ ધીતરો.
Khattiyānaṃ tadā tesaṃ, rañño maddassa dhītaro.
૮૮.
88.
‘‘પીણિતા તેન લાભેન, તુટ્ઠા સીહસ્સરે કુસે;
‘‘Pīṇitā tena lābhena, tuṭṭhā sīhassare kuse;
સકરટ્ઠાનિ પાયિંસુ, ખત્તિયા સત્ત તાવદે.
Sakaraṭṭhāni pāyiṃsu, khattiyā satta tāvade.
૮૯.
89.
કુસાવતિં કુસો રાજા, અગમાસિ મહબ્બલો.
Kusāvatiṃ kuso rājā, agamāsi mahabbalo.
૯૦.
90.
‘‘ત્યસ્સુ એકરથે યન્તા, પવિસન્તા કુસાવતિં;
‘‘Tyassu ekarathe yantā, pavisantā kusāvatiṃ;
૯૧.
91.
સમગ્ગા તે તદા આસું, ફીતં ધરણિમાવસુ’’ન્તિ.
Samaggā te tadā āsuṃ, phītaṃ dharaṇimāvasu’’nti.
કુસજાતકં પઠમં.
Kusajātakaṃ paṭhamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ખુદ્દકનિકાય (અટ્ઠકથા) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / જાતક-અટ્ઠકથા • Jātaka-aṭṭhakathā / [૫૩૧] ૧. કુસજાતકવણ્ણના • [531] 1. Kusajātakavaṇṇanā