Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / પટિસમ્ભિદામગ્ગ-અટ્ઠકથા • Paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathā |
લક્ખણત્તિકનિદ્દેસવણ્ણના
Lakkhaṇattikaniddesavaṇṇanā
૩૧. ઇદાનિ યસ્મા એકેકોપિ લોકિયધમ્મો તિલક્ખણબ્ભાહતો, તસ્મા લક્ખણત્તિકં એકતો નિદ્દિટ્ઠં. તત્થ અનિચ્ચં ખયટ્ઠેનાતિ તત્થ તત્થેવ ખીયનભાવેન અનિચ્ચં. ‘‘ખયધમ્મત્તા, વયધમ્મત્તા, વિરાગધમ્મત્તા, નિરોધધમ્મત્તા અનિચ્ચ’’ન્તિ એકે. દુક્ખં ભયટ્ઠેનાતિ સપ્પટિભયતાય દુક્ખં. યઞ્હિ અનિચ્ચં, તં ભયાવહં હોતિ સીહોપમસુત્તે (સં॰ નિ॰ ૩.૭૮) દેવાનં વિય. ‘‘જાતિજરાબ્યાધિમરણભયટ્ઠેન દુક્ખ’’ન્તિ એકે. અનત્તા અસારકટ્ઠેનાતિ ‘‘અત્તા નિવાસી કારકો વેદકો સયંવસી’’તિ એવં પરિકપ્પિતસ્સ અત્તસારસ્સ અભાવેન અનત્તા. યઞ્હિ અનિચ્ચં દુક્ખં, તં અત્તનોપિ અનિચ્ચતં વા ઉદયબ્બયપીળનં વા ધારેતું ન સક્કોતિ, કુતો તસ્સ કારકાદિભાવો. વુત્તઞ્ચ ‘‘રૂપઞ્ચ હિદં, ભિક્ખવે, અત્તા અભવિસ્સ, નયિદં રૂપં આબાધાય સંવત્તેય્યા’’તિઆદિ (મહાવ॰ ૨૦). ‘‘અત્તસારનિચ્ચસારવિરહિતત્તા અનત્તા’’તિ એકે.
31. Idāni yasmā ekekopi lokiyadhammo tilakkhaṇabbhāhato, tasmā lakkhaṇattikaṃ ekato niddiṭṭhaṃ. Tattha aniccaṃ khayaṭṭhenāti tattha tattheva khīyanabhāvena aniccaṃ. ‘‘Khayadhammattā, vayadhammattā, virāgadhammattā, nirodhadhammattā anicca’’nti eke. Dukkhaṃ bhayaṭṭhenāti sappaṭibhayatāya dukkhaṃ. Yañhi aniccaṃ, taṃ bhayāvahaṃ hoti sīhopamasutte (saṃ. ni. 3.78) devānaṃ viya. ‘‘Jātijarābyādhimaraṇabhayaṭṭhena dukkha’’nti eke. Anattā asārakaṭṭhenāti ‘‘attā nivāsī kārako vedako sayaṃvasī’’ti evaṃ parikappitassa attasārassa abhāvena anattā. Yañhi aniccaṃ dukkhaṃ, taṃ attanopi aniccataṃ vā udayabbayapīḷanaṃ vā dhāretuṃ na sakkoti, kuto tassa kārakādibhāvo. Vuttañca ‘‘rūpañca hidaṃ, bhikkhave, attā abhavissa, nayidaṃ rūpaṃ ābādhāya saṃvatteyyā’’tiādi (mahāva. 20). ‘‘Attasāraniccasāravirahitattā anattā’’ti eke.
લક્ખણત્તિકનિદ્દેસવણ્ણના નિટ્ઠિતા.
Lakkhaṇattikaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / સુત્તપિટક • Suttapiṭaka / ખુદ્દકનિકાય • Khuddakanikāya / પટિસમ્ભિદામગ્ગપાળિ • Paṭisambhidāmaggapāḷi / ૧. સુતમયઞાણનિદ્દેસો • 1. Sutamayañāṇaniddeso