Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / ઇતિવુત્તકપાળિ • Itivuttakapāḷi |
૧૩. લોકસુત્તં
13. Lokasuttaṃ
૧૧૨. વુત્તઞ્હેતં ભગવતા, વુત્તમરહતાતિ મે સુતં –
112. Vuttañhetaṃ bhagavatā, vuttamarahatāti me sutaṃ –
‘‘લોકો, ભિક્ખવે, તથાગતેન અભિસમ્બુદ્ધોः લોકસ્મા તથાગતો વિસંયુત્તો. લોકસમુદયો, ભિક્ખવે, તથાગતેન અભિસમ્બુદ્ધો ः લોકસમુદયો તથાગતસ્સ પહીનો. લોકનિરોધો, ભિક્ખવે, તથાગતેન અભિસમ્બુદ્ધોः લોકનિરોધો તથાગતસ્સ સચ્છિકતો. લોકનિરોધગામિની પટિપદા, ભિક્ખવે, તથાગતેન અભિસમ્બુદ્ધાः લોકનિરોધગામિની પટિપદા તથાગતસ્સ ભાવિતા.
‘‘Loko, bhikkhave, tathāgatena abhisambuddhoः lokasmā tathāgato visaṃyutto. Lokasamudayo, bhikkhave, tathāgatena abhisambuddho ः lokasamudayo tathāgatassa pahīno. Lokanirodho, bhikkhave, tathāgatena abhisambuddhoः lokanirodho tathāgatassa sacchikato. Lokanirodhagāminī paṭipadā, bhikkhave, tathāgatena abhisambuddhāः lokanirodhagāminī paṭipadā tathāgatassa bhāvitā.
‘‘યં, ભિક્ખવે, સદેવકસ્સ લોકસ્સ સમારકસ્સ સબ્રહ્મકસ્સ સસ્સમણબ્રાહ્મણિયા પજાય સદેવમનુસ્સાય દિટ્ઠં સુતં મુતં વિઞ્ઞાતં પત્તં પરિયેસિતં અનુવિચરિતં મનસા યસ્મા તં તથાગતેન અભિસમ્બુદ્ધં, તસ્મા તથાગતોતિ વુચ્ચતિ.
‘‘Yaṃ, bhikkhave, sadevakassa lokassa samārakassa sabrahmakassa sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya diṭṭhaṃ sutaṃ mutaṃ viññātaṃ pattaṃ pariyesitaṃ anuvicaritaṃ manasā yasmā taṃ tathāgatena abhisambuddhaṃ, tasmā tathāgatoti vuccati.
‘‘યઞ્ચ, ભિક્ખવે, રત્તિં તથાગતો અનુત્તરં સમ્માસમ્બોધિં અભિસમ્બુજ્ઝતિ, યઞ્ચ રત્તિં અનુપાદિસેસાય નિબ્બાનધાતુયા પરિનિબ્બાયતિ, યં એતસ્મિં અન્તરે ભાસતિ લપતિ નિદ્દિસતિ, સબ્બં તં તથેવ હોતિ નો અઞ્ઞથા, તસ્મા તથાગતોતિ વુચ્ચતિ.
‘‘Yañca, bhikkhave, rattiṃ tathāgato anuttaraṃ sammāsambodhiṃ abhisambujjhati, yañca rattiṃ anupādisesāya nibbānadhātuyā parinibbāyati, yaṃ etasmiṃ antare bhāsati lapati niddisati, sabbaṃ taṃ tatheva hoti no aññathā, tasmā tathāgatoti vuccati.
‘‘યથાવાદી, ભિક્ખવે, તથાગતો તથાકારી, યથાકારી તથાવાદી, ઇતિ યથાવાદી તથાકારી યથાકારી તથાવાદી, તસ્મા તથાગતોતિ વુચ્ચતિ.
‘‘Yathāvādī, bhikkhave, tathāgato tathākārī, yathākārī tathāvādī, iti yathāvādī tathākārī yathākārī tathāvādī, tasmā tathāgatoti vuccati.
‘‘સદેવકે, ભિક્ખવે, લોકે સમારકે સબ્રહ્મકે સસ્સમણબ્રાહ્મણિયા પજાય સદેવમનુસ્સાય તથાગતો અભિભૂ અનભિભૂતો અઞ્ઞદત્થુદસો વસવત્તી, તસ્મા તથાગતોતિ વુચ્ચતી’’તિ. એતમત્થં ભગવા અવોચ. તત્થેતં ઇતિ વુચ્ચતિ –
‘‘Sadevake, bhikkhave, loke samārake sabrahmake sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya tathāgato abhibhū anabhibhūto aññadatthudaso vasavattī, tasmā tathāgatoti vuccatī’’ti. Etamatthaṃ bhagavā avoca. Tatthetaṃ iti vuccati –
ફુટ્ઠાસ્સ પરમા સન્તિ, નિબ્બાનં અકુતોભયં.
Phuṭṭhāssa paramā santi, nibbānaṃ akutobhayaṃ.
‘‘એસ ખીણાસવો બુદ્ધો, અનીઘો છિન્નસંસયો;
‘‘Esa khīṇāsavo buddho, anīgho chinnasaṃsayo;
સબ્બકમ્મક્ખયં પત્તો, વિમુત્તો ઉપધિસઙ્ખયે.
Sabbakammakkhayaṃ patto, vimutto upadhisaṅkhaye.
‘‘એસ સો ભગવા બુદ્ધો, એસ સીહો અનુત્તરો;
‘‘Esa so bhagavā buddho, esa sīho anuttaro;
સદેવકસ્સ લોકસ્સ, બ્રહ્મચક્કં પવત્તયિ.
Sadevakassa lokassa, brahmacakkaṃ pavattayi.
‘‘ઇતિ દેવા મનુસ્સા ચ, યે બુદ્ધં સરણં ગતા;
‘‘Iti devā manussā ca, ye buddhaṃ saraṇaṃ gatā;
સઙ્ગમ્મ તં નમસ્સન્તિ, મહન્તં વીતસારદં.
Saṅgamma taṃ namassanti, mahantaṃ vītasāradaṃ.
‘‘દન્તો દમયતં સેટ્ઠો, સન્તો સમયતં ઇસિ;
‘‘Danto damayataṃ seṭṭho, santo samayataṃ isi;
મુત્તો મોચયતં અગ્ગો, તિણ્ણો તારયતં વરો.
Mutto mocayataṃ aggo, tiṇṇo tārayataṃ varo.
‘‘ઇતિ હેતં નમસ્સન્તિ, મહન્તં વીતસારદં;
‘‘Iti hetaṃ namassanti, mahantaṃ vītasāradaṃ;
સદેવકસ્મિં લોકસ્મિં, નત્થિ તે પટિપુગ્ગલો’’તિ.
Sadevakasmiṃ lokasmiṃ, natthi te paṭipuggalo’’ti.
અયમ્પિ અત્થો વુત્તો ભગવતા, ઇતિ મે સુતન્તિ. તેરસમં.
Ayampi attho vutto bhagavatā, iti me sutanti. Terasamaṃ.
ચતુક્કનિપાતો નિટ્ઠિતો.
Catukkanipāto niṭṭhito.
તસ્સુદ્દાનં –
Tassuddānaṃ –
બહુકારા કુહપુરિસા 9, ચર સમ્પન્ન લોકેન તેરસાતિ.
Bahukārā kuhapurisā 10, cara sampanna lokena terasāti.
સુત્તસઙ્ગહો –
Suttasaṅgaho –
સત્તવિસેકનિપાતં, દુક્કં બાવીસસુત્તસઙ્ગહિતં;
Sattavisekanipātaṃ, dukkaṃ bāvīsasuttasaṅgahitaṃ;
સમપઞ્ઞાસમથતિકં, તેરસ ચતુક્કઞ્ચ ઇતિ યમિદં.
Samapaññāsamathatikaṃ, terasa catukkañca iti yamidaṃ.
દ્વિદસુત્તરસુત્તસતે, સઙ્ગાયિત્વા સમાદહિંસુ પુરા;
Dvidasuttarasuttasate, saṅgāyitvā samādahiṃsu purā;
અરહન્તો ચિરટ્ઠિતિયા, તમાહુ નામેન ઇતિવુત્તન્તિ.
Arahanto ciraṭṭhitiyā, tamāhu nāmena itivuttanti.
ઇતિવુત્તકપાળિ નિટ્ઠિતા.
Itivuttakapāḷi niṭṭhitā.
Footnotes:
Related texts:
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ખુદ્દકનિકાય (અટ્ઠકથા) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ઇતિવુત્તક-અટ્ઠકથા • Itivuttaka-aṭṭhakathā / ૧૩. લોકસુત્તવણ્ણના • 13. Lokasuttavaṇṇanā