| Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / મિલિન્દપઞ્હપાળિ • Milindapañhapāḷi |
૩. મુસાવાદગરુલહુભાવપઞ્હો
3. Musāvādagarulahubhāvapañho
૩. ‘‘ભન્તે નાગસેન, ભાસિતમ્પેતં ભગવતા ‘સમ્પજાનમુસાવાદે પારાજિકો હોતી’તિ. પુન ચ ભણિતં ‘સમ્પજાનમુસાવાદે લહુકં આપત્તિં આપજ્જતિ એકસ્સ સન્તિકે દેસનાવત્થુક’ન્તિ. ભન્તે નાગસેન, કો પનેત્થ વિસેસો, કિં કારણં, યઞ્ચેકેન મુસાવાદેન ઉચ્છિજ્જતિ, યઞ્ચેકેન મુસાવાદેન સતેકિચ્છો હોતિ? યદિ, ભન્તે નાગસેન, ભગવતા ભણિતં ‘સમ્પજાનમુસાવાદે પારાજિકો હોતી’તિ, તેન હિ ‘સમ્પજાનમુસાવાદે લહુકં આપત્તિં આપજ્જતિ એકસ્સ સન્તિકે દેસનાવત્થુક’ન્તિ યં વચનં, તં મિચ્છા. યદિ તથાગતેન ભણિતં ‘સમ્પજાનમુસાવાદે લહુકં આપત્તિં આપજ્જતિ એકસ્સ સન્તિકે દેસનાવત્થુક’ન્તિ, તેન હિ ‘સમ્પજાનમુસાવાદે પારાજિકો હોતી’તિ તમ્પિ વચનં મિચ્છા. અયમ્પિ ઉભતો કોટિકો પઞ્હો તવાનુપ્પત્તો, સો તયા નિબ્બાહિતબ્બો’’તિ.
3. ‘‘Bhante nāgasena, bhāsitampetaṃ bhagavatā ‘sampajānamusāvāde pārājiko hotī’ti. Puna ca bhaṇitaṃ ‘sampajānamusāvāde lahukaṃ āpattiṃ āpajjati ekassa santike desanāvatthuka’nti. Bhante nāgasena, ko panettha viseso, kiṃ kāraṇaṃ, yañcekena musāvādena ucchijjati, yañcekena musāvādena satekiccho hoti? Yadi, bhante nāgasena, bhagavatā bhaṇitaṃ ‘sampajānamusāvāde pārājiko hotī’ti, tena hi ‘sampajānamusāvāde lahukaṃ āpattiṃ āpajjati ekassa santike desanāvatthuka’nti yaṃ vacanaṃ, taṃ micchā. Yadi tathāgatena bhaṇitaṃ ‘sampajānamusāvāde lahukaṃ āpattiṃ āpajjati ekassa santike desanāvatthuka’nti, tena hi ‘sampajānamusāvāde pārājiko hotī’ti tampi vacanaṃ micchā. Ayampi ubhato koṭiko pañho tavānuppatto, so tayā nibbāhitabbo’’ti.
‘‘ભાસિતમ્પેતં , મહારાજ, ભગવતા ‘સમ્પજાનમુસાવાદે પારાજિકો હોતી’તિ. ભણિતઞ્ચ ‘સમ્પજાનમુસાવાદે લહુકં આપત્તિં આપજ્જતિ એકસ્સ સન્તિકે દેસનાવત્થુક’ન્તિ, તઞ્ચ પન વત્થુવસેન ગરુકલહુકં હોતિ. તં કિં મઞ્ઞસિ, મહારાજ, ઇધ કોચિ પુરિસો પરસ્સ પાણિના પહારં દદેય્ય, તસ્સ તુમ્હે કિં દણ્ડં ધારેથા’’તિ? ‘‘યદિ સો, ભન્તે, આહ ‘નક્ખમામી’તિ, તસ્સ મયં અક્ખમમાને કહાપણં હરાપેમા’’તિ ‘‘ઇધ પન, મહારાજ, સો યેવ પુરિસો તવ પાણિના પહારં દદેય્ય, તસ્સ પન કો દણ્ડો’’તિ? ‘‘હત્થમ્પિસ્સ, ભન્તે, છેદાપેય્યામ, પાદમ્પિ છેદાપેય્યામ, યાવ સીસં કળીરચ્છેજ્જં છેદાપેય્યામ, સબ્બમ્પિ તં ગેહં વિલુમ્પાપેય્યામ, ઉભતોપક્ખે 1 યાવ સત્તમં કુલં સમુગ્ઘાતાપેય્યામા’’તિ. ‘‘કો પનેત્થ, મહારાજ, વિસેસો, કિં કારણં, યં એકસ્સ પાણિપ્પહારે સુખુમો કહાપણો દણ્ડો, યં તવ પાણિપ્પહારે હત્થચ્છેજ્જં પાદચ્છેજ્જં યાવ કળીરચ્છેજ્જં સબ્બગેહાદાનં ઉભતોપક્ખે યાવ સત્તમકુલા સમુગ્ઘાતો’’તિ? ‘‘મનુસ્સન્તરેન, ભન્તે’’તિ. ‘‘એવમેવ ખો, મહારાજ, સમ્પજાનમુસાવાદો વત્થુવસેન ગરુકલહુકો હોતી’’તિ. ‘‘સાધુ, ભન્તે નાગસેન, એવમેતં તથા સમ્પટિચ્છામી’’તિ.
‘‘Bhāsitampetaṃ , mahārāja, bhagavatā ‘sampajānamusāvāde pārājiko hotī’ti. Bhaṇitañca ‘sampajānamusāvāde lahukaṃ āpattiṃ āpajjati ekassa santike desanāvatthuka’nti, tañca pana vatthuvasena garukalahukaṃ hoti. Taṃ kiṃ maññasi, mahārāja, idha koci puriso parassa pāṇinā pahāraṃ dadeyya, tassa tumhe kiṃ daṇḍaṃ dhārethā’’ti? ‘‘Yadi so, bhante, āha ‘nakkhamāmī’ti, tassa mayaṃ akkhamamāne kahāpaṇaṃ harāpemā’’ti ‘‘idha pana, mahārāja, so yeva puriso tava pāṇinā pahāraṃ dadeyya, tassa pana ko daṇḍo’’ti? ‘‘Hatthampissa, bhante, chedāpeyyāma, pādampi chedāpeyyāma, yāva sīsaṃ kaḷīracchejjaṃ chedāpeyyāma, sabbampi taṃ gehaṃ vilumpāpeyyāma, ubhatopakkhe 2 yāva sattamaṃ kulaṃ samugghātāpeyyāmā’’ti. ‘‘Ko panettha, mahārāja, viseso, kiṃ kāraṇaṃ, yaṃ ekassa pāṇippahāre sukhumo kahāpaṇo daṇḍo, yaṃ tava pāṇippahāre hatthacchejjaṃ pādacchejjaṃ yāva kaḷīracchejjaṃ sabbagehādānaṃ ubhatopakkhe yāva sattamakulā samugghāto’’ti? ‘‘Manussantarena, bhante’’ti. ‘‘Evameva kho, mahārāja, sampajānamusāvādo vatthuvasena garukalahuko hotī’’ti. ‘‘Sādhu, bhante nāgasena, evametaṃ tathā sampaṭicchāmī’’ti.
મુસાવાદગરુલહુભાવપઞ્હો તતિયો.
Musāvādagarulahubhāvapañho tatiyo.
Footnotes:
