Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / ઇતિવુત્તકપાળિ • Itivuttakapāḷi |
૧૦. નદીસોતસુત્તં
10. Nadīsotasuttaṃ
૧૦૯. વુત્તઞ્હેતં ભગવતા, વુત્તમરહતાતિ મે સુતં –
109. Vuttañhetaṃ bhagavatā, vuttamarahatāti me sutaṃ –
‘‘સેય્યથાપિ , ભિક્ખવે, પુરિસો નદિયા સોતેન ઓવુય્હેય્ય પિયરૂપસાતરૂપેન. તમેનં ચક્ખુમા પુરિસો તીરે ઠિતો દિસ્વા એવં વદેય્ય – ‘કિઞ્ચાપિ ખો ત્વં, અમ્ભો પુરિસ, નદિયા સોતેન ઓવુય્હસિ પિયરૂપસાતરૂપેન, અત્થિ ચેત્થ હેટ્ઠા રહદો સઊમિ સાવટ્ટો સગહો સરક્ખસો યં ત્વં, અમ્ભો પુરિસ, રહદં પાપુણિત્વા મરણં વા નિગચ્છસિ મરણમત્તં વા દુક્ખ’ન્તિ. અથ ખો સો, ભિક્ખવે, પુરિસો તસ્સ પુરિસસ્સ સદ્દં સુત્વા હત્થેહિ ચ પાદેહિ ચ પટિસોતં વાયમેય્ય.
‘‘Seyyathāpi , bhikkhave, puriso nadiyā sotena ovuyheyya piyarūpasātarūpena. Tamenaṃ cakkhumā puriso tīre ṭhito disvā evaṃ vadeyya – ‘kiñcāpi kho tvaṃ, ambho purisa, nadiyā sotena ovuyhasi piyarūpasātarūpena, atthi cettha heṭṭhā rahado saūmi sāvaṭṭo sagaho sarakkhaso yaṃ tvaṃ, ambho purisa, rahadaṃ pāpuṇitvā maraṇaṃ vā nigacchasi maraṇamattaṃ vā dukkha’nti. Atha kho so, bhikkhave, puriso tassa purisassa saddaṃ sutvā hatthehi ca pādehi ca paṭisotaṃ vāyameyya.
‘‘ઉપમા ખો મે અયં, ભિક્ખવે, કતા અત્થસ્સ વિઞ્ઞાપનાય. અયં ચેત્થ 1 અત્થો – ‘નદિયા સોતો’તિ ખો, ભિક્ખવે, તણ્હાયેતં અધિવચનં.
‘‘Upamā kho me ayaṃ, bhikkhave, katā atthassa viññāpanāya. Ayaṃ cettha 2 attho – ‘nadiyā soto’ti kho, bhikkhave, taṇhāyetaṃ adhivacanaṃ.
‘‘‘પિયરૂપં સાતરૂપ’ન્તિ ખો, ભિક્ખવે, છન્નેતં અજ્ઝત્તિકાનં આયતનાનં અધિવચનં.
‘‘‘Piyarūpaṃ sātarūpa’nti kho, bhikkhave, channetaṃ ajjhattikānaṃ āyatanānaṃ adhivacanaṃ.
‘‘‘હેટ્ઠા રહદો’તિ ખો, ભિક્ખવે, પઞ્ચન્નં ઓરમ્ભાગિયાનં સંયોજનાનં અધિવચનં;
‘‘‘Heṭṭhā rahado’ti kho, bhikkhave, pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ adhivacanaṃ;
‘‘‘ઊમિભય’ન્તિ ખો 3, ભિક્ખવે, કોધુપાયાસસ્સેતં અધિવચનં;
‘‘‘Ūmibhaya’nti kho 4, bhikkhave, kodhupāyāsassetaṃ adhivacanaṃ;
‘‘‘આવટ્ટ’ન્તિ ખો 5, ભિક્ખવે, પઞ્ચન્નેતં કામગુણાનં અધિવચનં;
‘‘‘Āvaṭṭa’nti kho 6, bhikkhave, pañcannetaṃ kāmaguṇānaṃ adhivacanaṃ;
‘‘‘ગહરક્ખસો’તિ ખો 7, ભિક્ખવે, માતુગામસ્સેતં અધિવચનં;
‘‘‘Gaharakkhaso’ti kho 8, bhikkhave, mātugāmassetaṃ adhivacanaṃ;
‘‘‘પટિસોતો’તિ ખો, ભિક્ખવે, નેક્ખમ્મસ્સેતં અધિવચનં;
‘‘‘Paṭisoto’ti kho, bhikkhave, nekkhammassetaṃ adhivacanaṃ;
‘‘‘હત્થેહિ ચ પાદેહિ ચ વાયામો’તિ ખો, ભિક્ખવે, વીરિયારમ્ભસ્સેતં અધિવચનં;
‘‘‘Hatthehi ca pādehi ca vāyāmo’ti kho, bhikkhave, vīriyārambhassetaṃ adhivacanaṃ;
‘‘‘ચક્ખુમા પુરિસો તીરે ઠિતોતિ ખો, ભિક્ખવે, તથાગતસ્સેતં અધિવચનં અરહતો સમ્માસમ્બુદ્ધસ્સા’’તિ. એતમત્થં ભગવા અવોચ. તત્થેતં ઇતિ વુચ્ચતિ –
‘‘‘Cakkhumā puriso tīre ṭhitoti kho, bhikkhave, tathāgatassetaṃ adhivacanaṃ arahato sammāsambuddhassā’’ti. Etamatthaṃ bhagavā avoca. Tatthetaṃ iti vuccati –
‘‘સહાપિ દુક્ખેન જહેય્ય કામે, યોગક્ખેમં આયતિં પત્થયાનો;
‘‘Sahāpi dukkhena jaheyya kāme, yogakkhemaṃ āyatiṃ patthayāno;
સમ્મપ્પજાનો સુવિમુત્તચિત્તો, વિમુત્તિયા ફસ્સયે તત્થ તત્થ;
Sammappajāno suvimuttacitto, vimuttiyā phassaye tattha tattha;
સ વેદગૂ વૂસિતબ્રહ્મચરિયો, લોકન્તગૂ પારગતોતિ વુચ્ચતી’’તિ.
Sa vedagū vūsitabrahmacariyo, lokantagū pāragatoti vuccatī’’ti.
અયમ્પિ અત્થો વુત્તો ભગવતા, ઇતિ મે સુતન્તિ. દસમં.
Ayampi attho vutto bhagavatā, iti me sutanti. Dasamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ખુદ્દકનિકાય (અટ્ઠકથા) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ઇતિવુત્તક-અટ્ઠકથા • Itivuttaka-aṭṭhakathā / ૧૦. નદીસોતસુત્તવણ્ણના • 10. Nadīsotasuttavaṇṇanā