Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / જાતકપાળિ • Jātakapāḷi |
૫૧૮. પણ્ડરનાગરાજજાતકં (૮)
518. Paṇḍaranāgarājajātakaṃ (8)
૨૫૮.
258.
ભયં તમન્વેતિ સયં અબોધં, નાગં યથા પણ્ડરકં સુપણ્ણો 5.
Bhayaṃ tamanveti sayaṃ abodhaṃ, nāgaṃ yathā paṇḍarakaṃ supaṇṇo 6.
૨૫૯.
259.
યો ગુય્હમન્તં પરિરક્ખનેય્યં, મોહા નરો સંસતિ હાસમાનો 7;
Yo guyhamantaṃ parirakkhaneyyaṃ, mohā naro saṃsati hāsamāno 8;
તં ભિન્નમન્તં ભયમન્વેતિ ખિપ્પં, નાગં યથા પણ્ડરકં સુપણ્ણો.
Taṃ bhinnamantaṃ bhayamanveti khippaṃ, nāgaṃ yathā paṇḍarakaṃ supaṇṇo.
૨૬૦.
260.
નાનુમિત્તો ગરું અત્થં, ગુય્હં વેદિતુમરહતિ;
Nānumitto garuṃ atthaṃ, guyhaṃ veditumarahati;
સુમિત્તો ચ અસમ્બુદ્ધં, સમ્બુદ્ધં વા અનત્થ વા.
Sumitto ca asambuddhaṃ, sambuddhaṃ vā anattha vā.
૨૬૧.
261.
વિસ્સાસમાપજ્જિમહં અચેલં 9, સમણો અયં સમ્મતો ભાવિતત્તો;
Vissāsamāpajjimahaṃ acelaṃ 10, samaṇo ayaṃ sammato bhāvitatto;
૨૬૨.
262.
તપ્પક્ખતો હિ ભયમાગતં મમં, અતીતમત્થો કપણં રુદામિ.
Tappakkhato hi bhayamāgataṃ mamaṃ, atītamattho kapaṇaṃ rudāmi.
૨૬૩.
263.
યો વે નરો સુહદં મઞ્ઞમાનો, ગુય્હમત્થં સંસતિ દુક્કુલીને;
Yo ve naro suhadaṃ maññamāno, guyhamatthaṃ saṃsati dukkulīne;
૨૬૪.
264.
તિરોક્ખવાચો અસતં પવિટ્ઠો, યો સઙ્ગતીસુ મુદીરેતિ વાક્યં;
Tirokkhavāco asataṃ paviṭṭho, yo saṅgatīsu mudīreti vākyaṃ;
આસીવિસો દુમ્મુખોત્યાહુ તં નરં, આરા આરા 23 સંયમે તાદિસમ્હા.
Āsīviso dummukhotyāhu taṃ naraṃ, ārā ārā 24 saṃyame tādisamhā.
૨૬૫.
265.
અન્નં પાનં કાસિક 25 ચન્દનઞ્ચ, મનાપિત્થિયો માલમુચ્છાદનઞ્ચ;
Annaṃ pānaṃ kāsika 26 candanañca, manāpitthiyo mālamucchādanañca;
ઓહાય ગચ્છામસે સબ્બકામે, સુપણ્ણ પાણૂપગતાવ ત્યમ્હા.
Ohāya gacchāmase sabbakāme, supaṇṇa pāṇūpagatāva tyamhā.
૨૬૬.
266.
કો નીધ તિણ્ણં ગરહં ઉપેતિ, અસ્મિંધ લોકે પાણભૂ નાગરાજ;
Ko nīdha tiṇṇaṃ garahaṃ upeti, asmiṃdha loke pāṇabhū nāgarāja;
સમણો સુપણ્ણો અથ વા ત્વમેવ, કિં કારણા પણ્ડરકગ્ગહીતો.
Samaṇo supaṇṇo atha vā tvameva, kiṃ kāraṇā paṇḍarakaggahīto.
૨૬૭.
267.
સમણોતિ મે સમ્મતત્તો અહોસિ, પિયો ચ મે મનસા ભાવિતત્તો;
Samaṇoti me sammatatto ahosi, piyo ca me manasā bhāvitatto;
તસ્સાહમક્ખિં વિવરિં ગુય્હમત્થં, અતીતમત્થો કપણં રુદામિ.
Tassāhamakkhiṃ vivariṃ guyhamatthaṃ, atītamattho kapaṇaṃ rudāmi.
૨૬૮.
268.
ન ચત્થિ સત્તો અમરો પથબ્યા, પઞ્ઞાવિધા નત્થિ ન નિન્દિતબ્બા;
Na catthi satto amaro pathabyā, paññāvidhā natthi na ninditabbā;
સચ્ચેન ધમ્મેન ધિતિયા 27 દમેન, અલબ્ભમબ્યાહરતી નરો ઇધ.
Saccena dhammena dhitiyā 28 damena, alabbhamabyāharatī naro idha.
૨૬૯.
269.
માતાપિતા પરમા બન્ધવાનં, નાસ્સ તતિયો અનુકમ્પકત્થિ;
Mātāpitā paramā bandhavānaṃ, nāssa tatiyo anukampakatthi;
તેસમ્પિ ગુય્હં પરમં ન સંસે, મન્તસ્સ ભેદં પરિસઙ્કમાનો.
Tesampi guyhaṃ paramaṃ na saṃse, mantassa bhedaṃ parisaṅkamāno.
૨૭૦.
270.
માતાપિતા ભગિની ભાતરો ચ, સહાયા વા યસ્સ હોન્તિ સપક્ખા;
Mātāpitā bhaginī bhātaro ca, sahāyā vā yassa honti sapakkhā;
તેસમ્પિ ગુય્હં પરમં ન સંસે, મન્તસ્સ ભેદં પરિસઙ્કમાનો.
Tesampi guyhaṃ paramaṃ na saṃse, mantassa bhedaṃ parisaṅkamāno.
૨૭૧.
271.
ભરિયા ચે પુરિસં વજ્જા, કોમારી પિયભાણિની;
Bhariyā ce purisaṃ vajjā, komārī piyabhāṇinī;
પુત્તરૂપયસૂપેતા , ઞાતિસઙ્ઘપુરક્ખતા, તસ્સાપિ ગુય્હં પરમં ન સંસે;
Puttarūpayasūpetā , ñātisaṅghapurakkhatā, tassāpi guyhaṃ paramaṃ na saṃse;
મન્તસ્સ ભેદં પરિસઙ્કમાનો.
Mantassa bhedaṃ parisaṅkamāno.
૨૭૨.
272.
ન ગુય્હમત્થં 29 વિવરેય્ય, રક્ખેય્ય નં યથા નિધિં;
Na guyhamatthaṃ 30 vivareyya, rakkheyya naṃ yathā nidhiṃ;
ન હિ પાતુકતો સાધુ, ગુય્હો અત્થો પજાનતા.
Na hi pātukato sādhu, guyho attho pajānatā.
૨૭૩.
273.
થિયા ગુય્હં ન સંસેય્ય, અમિત્તસ્સ ચ પણ્ડિતો;
Thiyā guyhaṃ na saṃseyya, amittassa ca paṇḍito;
યો ચામિસેન સંહીરો, હદયત્થેનો ચ યો નરો.
Yo cāmisena saṃhīro, hadayattheno ca yo naro.
૨૭૪.
274.
ગુય્હમત્થં અસમ્બુદ્ધં, સમ્બોધયતિ યો નરો;
Guyhamatthaṃ asambuddhaṃ, sambodhayati yo naro;
મન્તભેદભયા તસ્સ, દાસભૂતો તિતિક્ખતિ.
Mantabhedabhayā tassa, dāsabhūto titikkhati.
૨૭૫.
275.
યાવન્તો પુરિસસ્સત્થં, ગુય્હં જાનન્તિ મન્તિનં;
Yāvanto purisassatthaṃ, guyhaṃ jānanti mantinaṃ;
તાવન્તો તસ્સ ઉબ્બેગા, તસ્મા ગુય્હં ન વિસ્સજે.
Tāvanto tassa ubbegā, tasmā guyhaṃ na vissaje.
૨૭૬.
276.
વિવિચ્ચ ભાસેય્ય દિવા રહસ્સં, રત્તિં ગિરં નાતિવેલં પમુઞ્ચે;
Vivicca bhāseyya divā rahassaṃ, rattiṃ giraṃ nātivelaṃ pamuñce;
ઉપસ્સુતિકા હિ સુણન્તિ મન્તં, તસ્મા મન્તો ખિપ્પમુપેતિ ભેદં.
Upassutikā hi suṇanti mantaṃ, tasmā manto khippamupeti bhedaṃ.
૨૭૭.
277.
સમન્તખાતાપરિખાઉપેતં, એવમ્પિ મે તે ઇધ ગુય્હમન્તા.
Samantakhātāparikhāupetaṃ, evampi me te idha guyhamantā.
૨૭૮.
278.
યે ગુય્હમન્તા અવિકિણ્ણવાચા, દળ્હા સદત્થેસુ નરા દુજિવ્હ 35;
Ye guyhamantā avikiṇṇavācā, daḷhā sadatthesu narā dujivha 36;
આરા અમિત્તા બ્યવજન્તિ તેહિ, આસીવિસા વા રિવ સત્તુસઙ્ઘા 37.
Ārā amittā byavajanti tehi, āsīvisā vā riva sattusaṅghā 38.
૨૭૯.
279.
હિત્વા ઘરં પબ્બજિતો અચેલો, નગ્ગો મુણ્ડો ચરતિ ઘાસહેતુ;
Hitvā gharaṃ pabbajito acelo, naggo muṇḍo carati ghāsahetu;
૨૮૦.
280.
કથંકરો હોતિ સુપણ્ણરાજ, કિંસીલો કેન વતેન વત્તં;
Kathaṃkaro hoti supaṇṇarāja, kiṃsīlo kena vatena vattaṃ;
સમણો ચરં હિત્વા મમાયિતાનિ, કથંકરો સગ્ગમુપેતિ ઠાનં.
Samaṇo caraṃ hitvā mamāyitāni, kathaṃkaro saggamupeti ṭhānaṃ.
૨૮૧.
281.
હિરિયા તિતિક્ખાય દમેનુપેતો 43, અક્કોધનો પેસુણિયં પહાય;
Hiriyā titikkhāya damenupeto 44, akkodhano pesuṇiyaṃ pahāya;
સમણો ચરં હિત્વા મમાયિતાનિ, એવંકરો સગ્ગમુપેતિ ઠાનં.
Samaṇo caraṃ hitvā mamāyitāni, evaṃkaro saggamupeti ṭhānaṃ.
૨૮૨.
282.
એવમ્પિ મે ત્વં પાતુરહુ દિજિન્દ, માતાવ પુત્તં અનુકમ્પમાનો.
Evampi me tvaṃ pāturahu dijinda, mātāva puttaṃ anukampamāno.
૨૮૩.
283.
હન્દજ્જ ત્વં મુઞ્ચ 49 વધા દુજિવ્હ, તયો હિ પુત્તા ન હિ અઞ્ઞો અત્થિ;
Handajja tvaṃ muñca 50 vadhā dujivha, tayo hi puttā na hi añño atthi;
અન્તેવાસી દિન્નકો અત્રજો ચ, રજ્જસ્સુ 51 પુત્તઞ્ઞતરો મે અહોસિ.
Antevāsī dinnako atrajo ca, rajjassu 52 puttaññataro me ahosi.
૨૮૪.
284.
ઇચ્ચેવ વાક્યં વિસજ્જી સુપણ્ણો, ભુમ્યં પતિટ્ઠાય દિજો દુજિવ્હં;
Icceva vākyaṃ visajjī supaṇṇo, bhumyaṃ patiṭṭhāya dijo dujivhaṃ;
મુત્તજ્જ ત્વં સબ્બભયાતિવત્તો, થલૂદકે હોહિ મયાભિગુત્તો.
Muttajja tvaṃ sabbabhayātivatto, thalūdake hohi mayābhigutto.
૨૮૫.
285.
આતઙ્કિનં યથા કુસલો ભિસક્કો, પિપાસિતાનં રહદોવ સીતો;
Ātaṅkinaṃ yathā kusalo bhisakko, pipāsitānaṃ rahadova sīto;
વેસ્મં યથા હિમસીતટ્ટિતાનં 53, એવમ્પિ તે સરણમહં ભવામિ.
Vesmaṃ yathā himasītaṭṭitānaṃ 54, evampi te saraṇamahaṃ bhavāmi.
૨૮૬.
286.
સન્ધિં કત્વા અમિત્તેન, અણ્ડજેન જલાબુજ;
Sandhiṃ katvā amittena, aṇḍajena jalābuja;
વિવરિય દાઠં સેસિ, કુતો તં ભયમાગતં.
Vivariya dāṭhaṃ sesi, kuto taṃ bhayamāgataṃ.
૨૮૭.
287.
સઙ્કેથેવ અમિત્તસ્મિં, મિત્તસ્મિમ્પિ ન વિસ્સસે;
Saṅketheva amittasmiṃ, mittasmimpi na vissase;
અભયા ભયમુપ્પન્નં, અપિ મૂલાનિ કન્તતિ.
Abhayā bhayamuppannaṃ, api mūlāni kantati.
૨૮૮.
288.
કથં નુ વિસ્સસે ત્યમ્હિ, યેનાસિ કલહો કતો;
Kathaṃ nu vissase tyamhi, yenāsi kalaho kato;
૨૮૯.
289.
તથા તથા વિઞ્ઞૂ પરક્કમેય્ય, યથા યથા ભાવં પરો ન જઞ્ઞા.
Tathā tathā viññū parakkameyya, yathā yathā bhāvaṃ paro na jaññā.
૨૯૦.
290.
ઉપાગમું કરમ્પિયં 67 અચેલં, મિસ્સીભૂતા અસ્સવાહાવ નાગા.
Upāgamuṃ karampiyaṃ 68 acelaṃ, missībhūtā assavāhāva nāgā.
૨૯૧.
291.
તતો હવે પણ્ડરકો અચેલં, સયમેવુપાગમ્મ ઇદં અવોચ;
Tato have paṇḍarako acelaṃ, sayamevupāgamma idaṃ avoca;
મુત્તજ્જહં સબ્બભયાતિવત્તો, ન હિ 69 નૂન તુય્હં મનસો પિયમ્હા.
Muttajjahaṃ sabbabhayātivatto, na hi 70 nūna tuyhaṃ manaso piyamhā.
૨૯૨.
292.
પિયો હિ મે આસિ સુપણ્ણરાજા, અસંસયં પણ્ડરકેન સચ્ચં;
Piyo hi me āsi supaṇṇarājā, asaṃsayaṃ paṇḍarakena saccaṃ;
સો રાગરત્તોવ અકાસિમેતં, પાપકમ્મં 71 સમ્પજાનો ન મોહા.
So rāgarattova akāsimetaṃ, pāpakammaṃ 72 sampajāno na mohā.
૨૯૩.
293.
ન મે પિયં અપ્પિયં વાપિ હોતિ, સમ્પસ્સતો લોકમિમં પરઞ્ચ;
Na me piyaṃ appiyaṃ vāpi hoti, sampassato lokamimaṃ parañca;
સુસઞ્ઞતાનઞ્હિ વિયઞ્જનેન, અસઞ્ઞતો લોકમિમં ચરાસિ.
Susaññatānañhi viyañjanena, asaññato lokamimaṃ carāsi.
૨૯૪.
294.
અરિયાવકાસોસિ અનરિયોવાસિ 73, અસઞ્ઞતો સઞ્ઞતસન્નિકાસો;
Ariyāvakāsosi anariyovāsi 74, asaññato saññatasannikāso;
કણ્હાભિજાતિકોસિ અનરિયરૂપો, પાપં બહું દુચ્ચરિતં અચારિ.
Kaṇhābhijātikosi anariyarūpo, pāpaṃ bahuṃ duccaritaṃ acāri.
૨૯૫.
295.
એતેન સચ્ચવજ્જેન, મુદ્ધા તે ફલતુ સત્તધા.
Etena saccavajjena, muddhā te phalatu sattadhā.
૨૯૬.
296.
તસ્મા હિ મિત્તાનં ન દુબ્ભિતબ્બં, મિત્તદુબ્ભા 77 પાપિયો નત્થિ અઞ્ઞો;
Tasmā hi mittānaṃ na dubbhitabbaṃ, mittadubbhā 78 pāpiyo natthi añño;
આસિત્તસત્તો નિહતો પથબ્યા, ઇન્દસ્સ વાક્યેન હિ સંવરો હતોતિ.
Āsittasatto nihato pathabyā, indassa vākyena hi saṃvaro hatoti.
Footnotes:
Related texts:
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ખુદ્દકનિકાય (અટ્ઠકથા) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / જાતક-અટ્ઠકથા • Jātaka-aṭṭhakathā / [૫૧૮] ૮. પણ્ડરનાગરાજજાતકવણ્ણના • [518] 8. Paṇḍaranāgarājajātakavaṇṇanā