Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / સુત્તનિપાતપાળિ • Suttanipātapāḷi |
પારાયનાનુગીતિગાથા
Pārāyanānugītigāthā
૧૧૩૭.
1137.
‘‘પારાયનમનુગાયિસ્સં, (ઇચ્ચાયસ્મા પિઙ્ગિયો)
‘‘Pārāyanamanugāyissaṃ, (iccāyasmā piṅgiyo)
યથાદ્દક્ખિ તથાક્ખાસિ, વિમલો ભૂરિમેધસો;
Yathāddakkhi tathākkhāsi, vimalo bhūrimedhaso;
૧૧૩૮.
1138.
‘‘પહીનમલમોહસ્સ , માનમક્ખપ્પહાયિનો;
‘‘Pahīnamalamohassa , mānamakkhappahāyino;
હન્દાહં કિત્તયિસ્સામિ, ગિરં વણ્ણૂપસઞ્હિતં.
Handāhaṃ kittayissāmi, giraṃ vaṇṇūpasañhitaṃ.
૧૧૩૯.
1139.
‘‘તમોનુદો બુદ્ધો સમન્તચક્ખુ, લોકન્તગૂ સબ્બભવાતિવત્તો;
‘‘Tamonudo buddho samantacakkhu, lokantagū sabbabhavātivatto;
અનાસવો સબ્બદુક્ખપહીનો, સચ્ચવ્હયો બ્રહ્મે ઉપાસિતો મે.
Anāsavo sabbadukkhapahīno, saccavhayo brahme upāsito me.
૧૧૪૦.
1140.
‘‘દિજો યથા કુબ્બનકં પહાય, બહુપ્ફલં કાનનમાવસેય્ય;
‘‘Dijo yathā kubbanakaṃ pahāya, bahupphalaṃ kānanamāvaseyya;
એવં પહં અપ્પદસ્સે પહાય, મહોદધિં હંસોરિવ અજ્ઝપત્તો.
Evaṃ pahaṃ appadasse pahāya, mahodadhiṃ haṃsoriva ajjhapatto.
૧૧૪૧.
1141.
‘‘યેમે પુબ્બે વિયાકંસુ, હુરં ગોતમસાસના;
‘‘Yeme pubbe viyākaṃsu, huraṃ gotamasāsanā;
ઇચ્ચાસિ ઇતિ ભવિસ્સતિ;
Iccāsi iti bhavissati;
સબ્બં તં ઇતિહિતિહં, સબ્બં તં તક્કવડ્ઢનં.
Sabbaṃ taṃ itihitihaṃ, sabbaṃ taṃ takkavaḍḍhanaṃ.
૧૧૪૨.
1142.
‘‘એકો તમનુદાસિનો, જુતિમા સો પભઙ્કરો;
‘‘Eko tamanudāsino, jutimā so pabhaṅkaro;
ગોતમો ભૂરિપઞ્ઞાણો, ગોતમો ભૂરિમેધસો.
Gotamo bhūripaññāṇo, gotamo bhūrimedhaso.
૧૧૪૩.
1143.
‘‘યો મે ધમ્મમદેસેસિ, સન્દિટ્ઠિકમકાલિકં;
‘‘Yo me dhammamadesesi, sandiṭṭhikamakālikaṃ;
તણ્હક્ખયમનીતિકં , યસ્સ નત્થિ ઉપમા ક્વચિ’’.
Taṇhakkhayamanītikaṃ , yassa natthi upamā kvaci’’.
૧૧૪૪.
1144.
‘‘કિંનુ તમ્હા વિપ્પવસસિ, મુહુત્તમપિ પિઙ્ગિય;
‘‘Kiṃnu tamhā vippavasasi, muhuttamapi piṅgiya;
ગોતમા ભૂરિપઞ્ઞાણા, ગોતમા ભૂરિમેધસા.
Gotamā bhūripaññāṇā, gotamā bhūrimedhasā.
૧૧૪૫.
1145.
‘‘યો તે ધમ્મમદેસેસિ, સન્દિટ્ઠિકમકાલિકં;
‘‘Yo te dhammamadesesi, sandiṭṭhikamakālikaṃ;
તણ્હક્ખયમનીતિકં, યસ્સ નત્થિ ઉપમા ક્વચિ’’.
Taṇhakkhayamanītikaṃ, yassa natthi upamā kvaci’’.
૧૧૪૬.
1146.
‘‘નાહં તમ્હા વિપ્પવસામિ, મુહુત્તમપિ બ્રાહ્મણ;
‘‘Nāhaṃ tamhā vippavasāmi, muhuttamapi brāhmaṇa;
ગોતમા ભૂરિપઞ્ઞાણા, ગોતમા ભૂરિમેધસા.
Gotamā bhūripaññāṇā, gotamā bhūrimedhasā.
૧૧૪૭.
1147.
‘‘યો મે ધમ્મમદેસેસિ, સન્દિટ્ઠિકમકાલિકં;
‘‘Yo me dhammamadesesi, sandiṭṭhikamakālikaṃ;
તણ્હક્ખયમનીતિકં, યસ્સ નત્થિ ઉપમા ક્વચિ.
Taṇhakkhayamanītikaṃ, yassa natthi upamā kvaci.
૧૧૪૮.
1148.
‘‘પસ્સામિ નં મનસા ચક્ખુનાવ, રત્તિન્દિવં બ્રાહ્મણ અપ્પમત્તો;
‘‘Passāmi naṃ manasā cakkhunāva, rattindivaṃ brāhmaṇa appamatto;
નમસ્સમાનો વિવસેમિ રત્તિં, તેનેવ મઞ્ઞામિ અવિપ્પવાસં.
Namassamāno vivasemi rattiṃ, teneva maññāmi avippavāsaṃ.
૧૧૪૯.
1149.
‘‘સદ્ધા ચ પીતિ ચ મનો સતિ ચ, નાપેન્તિ મે ગોતમસાસનમ્હા;
‘‘Saddhā ca pīti ca mano sati ca, nāpenti me gotamasāsanamhā;
યં યં દિસં વજતિ ભૂરિપઞ્ઞો, સ તેન તેનેવ નતોહમસ્મિ.
Yaṃ yaṃ disaṃ vajati bhūripañño, sa tena teneva natohamasmi.
૧૧૫૦.
1150.
‘‘જિણ્ણસ્સ મે દુબ્બલથામકસ્સ, તેનેવ કાયો ન પલેતિ તત્થ;
‘‘Jiṇṇassa me dubbalathāmakassa, teneva kāyo na paleti tattha;
સંકપ્પયન્તાય 3 વજામિ નિચ્ચં, મનો હિ મે બ્રાહ્મણ તેન યુત્તો.
Saṃkappayantāya 4 vajāmi niccaṃ, mano hi me brāhmaṇa tena yutto.
૧૧૫૧.
1151.
‘‘પઙ્કે સયાનો પરિફન્દમાનો, દીપા દીપં ઉપપ્લવિં 5;
‘‘Paṅke sayāno pariphandamāno, dīpā dīpaṃ upaplaviṃ 6;
અથદ્દસાસિં સમ્બુદ્ધં, ઓઘતિણ્ણમનાસવં’’.
Athaddasāsiṃ sambuddhaṃ, oghatiṇṇamanāsavaṃ’’.
૧૧૫૨.
1152.
‘‘યથા અહૂ વક્કલિ મુત્તસદ્ધો, ભદ્રાવુધો આળવિ ગોતમો ચ;
‘‘Yathā ahū vakkali muttasaddho, bhadrāvudho āḷavi gotamo ca;
એવમેવ ત્વમ્પિ પમુઞ્ચસ્સુ સદ્ધં,
Evameva tvampi pamuñcassu saddhaṃ,
૧૧૫૩.
1153.
‘‘એસ ભિય્યો પસીદામિ, સુત્વાન મુનિનો વચો;
‘‘Esa bhiyyo pasīdāmi, sutvāna munino vaco;
વિવટ્ટચ્છદો સમ્બુદ્ધો, અખિલો પટિભાનવા.
Vivaṭṭacchado sambuddho, akhilo paṭibhānavā.
૧૧૫૪.
1154.
પઞ્હાનન્તકરો સત્થા, કઙ્ખીનં પટિજાનતં.
Pañhānantakaro satthā, kaṅkhīnaṃ paṭijānataṃ.
૧૧૫૫.
1155.
‘‘અસંહીરં અસઙ્કુપ્પં, યસ્સ નત્થિ ઉપમા ક્વચિ;
‘‘Asaṃhīraṃ asaṅkuppaṃ, yassa natthi upamā kvaci;
અદ્ધા ગમિસ્સામિ ન મેત્થ કઙ્ખા, એવં મં ધારેહિ અધિમુત્તચિત્ત’’ન્તિ.
Addhā gamissāmi na mettha kaṅkhā, evaṃ maṃ dhārehi adhimuttacitta’’nti.
પારાયનવગ્ગો પઞ્ચમો નિટ્ઠિતો.
Pārāyanavaggo pañcamo niṭṭhito.
સુત્તુદ્દાનં –
Suttuddānaṃ –
૧.
1.
ચુન્દો ભવો પુનદેવ, વસલો ચ કરણીયઞ્ચ;
Cundo bhavo punadeva, vasalo ca karaṇīyañca;
હેમવતો અથ યક્ખો, વિજયસુત્તં મુનિસુત્તવરન્તિ.
Hemavato atha yakkho, vijayasuttaṃ munisuttavaranti.
૨.
2.
પઠમકટ્ઠવરો વરવગ્ગો, દ્વાદસસુત્તધરો સુવિભત્તો;
Paṭhamakaṭṭhavaro varavaggo, dvādasasuttadharo suvibhatto;
દેસિતો ચક્ખુમતા વિમલેન, સુય્યતિ વગ્ગવરો ઉરગોતિ.
Desito cakkhumatā vimalena, suyyati vaggavaro uragoti.
૩.
3.
રતનામગન્ધો હિરિમઙ્ગલનામો, સુચિલોમકપિલો ચ બ્રાહ્મણધમ્મો;
Ratanāmagandho hirimaṅgalanāmo, sucilomakapilo ca brāhmaṇadhammo;
નાવા 13 કિંસીલઉટ્ઠહનો ચ, રાહુલો ચ પુનપિ વઙ્ગીસો.
Nāvā 14 kiṃsīlauṭṭhahano ca, rāhulo ca punapi vaṅgīso.
૪.
4.
સમ્માપરિબ્બાજનીયોપિ ચેત્થ, ધમ્મિકસુત્તવરો સુવિભત્તો;
Sammāparibbājanīyopi cettha, dhammikasuttavaro suvibhatto;
ચુદ્દસસુત્તધરો દુતિયમ્હિ, ચૂળકવગ્ગવરોતિ તમાહુ.
Cuddasasuttadharo dutiyamhi, cūḷakavaggavaroti tamāhu.
૫.
5.
પબ્બજ્જપધાનસુભાસિતનામો, પૂરળાસો પુનદેવ માઘો ચ;
Pabbajjapadhānasubhāsitanāmo, pūraḷāso punadeva māgho ca;
સભિયં કેણિયમેવ સલ્લનામો, વાસેટ્ઠવરો કાલિકોપિ ચ.
Sabhiyaṃ keṇiyameva sallanāmo, vāseṭṭhavaro kālikopi ca.
૬.
6.
નાલકસુત્તવરો સુવિભત્તો, તં અનુપસ્સી તથા પુનદેવ;
Nālakasuttavaro suvibhatto, taṃ anupassī tathā punadeva;
દ્વાદસસુત્તધરો તતિયમ્હિ, સુય્યતિ વગ્ગવરો મહાનામો.
Dvādasasuttadharo tatiyamhi, suyyati vaggavaro mahānāmo.
૭.
7.
કામગુહટ્ઠકદુટ્ઠકનામા , સુદ્ધવરો પરમટ્ઠકનામો;
Kāmaguhaṭṭhakaduṭṭhakanāmā , suddhavaro paramaṭṭhakanāmo;
જરા મેત્તિયવરો સુવિભત્તો, પસૂરમાગણ્ડિયા પુરાભેદો.
Jarā mettiyavaro suvibhatto, pasūramāgaṇḍiyā purābhedo.
૮.
8.
કલહવિવાદો ઉભો વિયુહા ચ, તુવટકઅત્તદણ્ડસારિપુત્તા;
Kalahavivādo ubho viyuhā ca, tuvaṭakaattadaṇḍasāriputtā;
સોળસસુત્તધરો ચતુત્થમ્હિ, અટ્ઠકવગ્ગવરોતિ તમાહુ.
Soḷasasuttadharo catutthamhi, aṭṭhakavaggavaroti tamāhu.
૯.
9.
મગધે જનપદે રમણીયે, દેસવરે કતપુઞ્ઞનિવેસે;
Magadhe janapade ramaṇīye, desavare katapuññanivese;
પાસાણકચેતિયવરે સુવિભત્તે, વસિ ભગવા ગણસેટ્ઠો.
Pāsāṇakacetiyavare suvibhatte, vasi bhagavā gaṇaseṭṭho.
૧૦.
10.
સોળસબ્રાહ્મણાનં કિર પુટ્ઠો, પુચ્છાય સોળસપઞ્હકમ્મિયા;
Soḷasabrāhmaṇānaṃ kira puṭṭho, pucchāya soḷasapañhakammiyā;
નિપ્પકાસયિ ધમ્મમદાસિ.
Nippakāsayi dhammamadāsi.
૧૧.
11.
અત્થપકાસકબ્યઞ્જનપુણ્ણં, ધમ્મમદેસેસિ પરખેમજનિયં 17;
Atthapakāsakabyañjanapuṇṇaṃ, dhammamadesesi parakhemajaniyaṃ 18;
લોકહિતાય જિનો દ્વિપદગ્ગો, સુત્તવરં બહુધમ્મવિચિત્રં;
Lokahitāya jino dvipadaggo, suttavaraṃ bahudhammavicitraṃ;
સબ્બકિલેસપમોચનહેતું, દેસયિ સુત્તવરં દ્વિપદગ્ગો.
Sabbakilesapamocanahetuṃ, desayi suttavaraṃ dvipadaggo.
૧૨.
12.
બ્યઞ્જનમત્થપદં સમયુત્તં 19, અક્ખરસઞ્ઞિતઓપમગાળ્હં;
Byañjanamatthapadaṃ samayuttaṃ 20, akkharasaññitaopamagāḷhaṃ;
લોકવિચારણઞાણપભગ્ગં, દેસયિ સુત્તવરં દ્વિપદગ્ગો.
Lokavicāraṇañāṇapabhaggaṃ, desayi suttavaraṃ dvipadaggo.
૧૩.
13.
રાગમલે અમલં વિમલગ્ગં, દોસમલે અમલં વિમલગ્ગં;
Rāgamale amalaṃ vimalaggaṃ, dosamale amalaṃ vimalaggaṃ;
મોહમલે અમલં વિમલગ્ગં, લોકવિચારણઞાણપભગ્ગં;
Mohamale amalaṃ vimalaggaṃ, lokavicāraṇañāṇapabhaggaṃ;
દેસયિ સુત્તવરં દ્વિપદગ્ગો.
Desayi suttavaraṃ dvipadaggo.
૧૪.
14.
ક્લેસમલે અમલં વિમલગ્ગં, દુચ્ચરિતમલે અમલં વિમલગ્ગં;
Klesamale amalaṃ vimalaggaṃ, duccaritamale amalaṃ vimalaggaṃ;
લોકવિચારણઞાણપભગ્ગં, દેસયિ સુત્તવરં દ્વિપદગ્ગો.
Lokavicāraṇañāṇapabhaggaṃ, desayi suttavaraṃ dvipadaggo.
૧૫.
15.
આસવબન્ધનયોગાકિલેસં, નીવરણાનિ ચ તીણિ મલાનિ;
Āsavabandhanayogākilesaṃ, nīvaraṇāni ca tīṇi malāni;
તસ્સ કિલેસપમોચનહેતું, દેસયિ સુત્તવરં દ્વિપદગ્ગો.
Tassa kilesapamocanahetuṃ, desayi suttavaraṃ dvipadaggo.
૧૬.
16.
નિમ્મલસબ્બકિલેસપનૂદં, રાગવિરાગમનેજમસોકં;
Nimmalasabbakilesapanūdaṃ, rāgavirāgamanejamasokaṃ;
સન્તપણીતસુદુદ્દસધમ્મં, દેસયિ સુત્તવરં દ્વિપદગ્ગો.
Santapaṇītasududdasadhammaṃ, desayi suttavaraṃ dvipadaggo.
૧૭.
17.
રાગઞ્ચ દોસકમભઞ્જિતસન્તં 21, યોનિચતુગ્ગતિપઞ્ચવિઞ્ઞાણં;
Rāgañca dosakamabhañjitasantaṃ 22, yonicatuggatipañcaviññāṇaṃ;
તણ્હારતચ્છદનતાણલતાપમોક્ખં 23, દેસયિ સુત્તવરં દ્વિપદગ્ગો.
Taṇhāratacchadanatāṇalatāpamokkhaṃ 24, desayi suttavaraṃ dvipadaggo.
૧૮.
18.
ગમ્ભીરદુદ્દસસણ્હનિપુણં, પણ્ડિતવેદનિયં નિપુણત્થં;
Gambhīraduddasasaṇhanipuṇaṃ, paṇḍitavedaniyaṃ nipuṇatthaṃ;
લોકવિચારણઞાણપભગ્ગં, દેસયિ સુત્તવરં દ્વિપદગ્ગો.
Lokavicāraṇañāṇapabhaggaṃ, desayi suttavaraṃ dvipadaggo.
૧૯.
19.
નવઙ્ગકુસુમમાલગીવેય્યં, ઇન્દ્રિયઝાનવિમોક્ખવિભત્તં;
Navaṅgakusumamālagīveyyaṃ, indriyajhānavimokkhavibhattaṃ;
અટ્ઠઙ્ગમગ્ગધરં વરયાનં, દેસયિ સુત્તવરં દ્વિપદગ્ગો.
Aṭṭhaṅgamaggadharaṃ varayānaṃ, desayi suttavaraṃ dvipadaggo.
૨૦.
20.
સોમુપમં વિમલં પરિસુદ્ધં, અણ્ણવમૂપમરતનસુચિત્તં;
Somupamaṃ vimalaṃ parisuddhaṃ, aṇṇavamūpamaratanasucittaṃ;
પુપ્ફસમં રવિમૂપમતેજં, દેસયિ સુત્તવરં દ્વિપદગ્ગો.
Pupphasamaṃ ravimūpamatejaṃ, desayi suttavaraṃ dvipadaggo.
૨૧.
21.
ખેમસિવં સુખસીતલસન્તં, મચ્ચુતતાણપરં પરમત્થં;
Khemasivaṃ sukhasītalasantaṃ, maccutatāṇaparaṃ paramatthaṃ;
તસ્સ સુનિબ્બુતદસ્સનહેતું, દેસયિ સુત્તવરં દ્વિપદગ્ગોતિ.
Tassa sunibbutadassanahetuṃ, desayi suttavaraṃ dvipadaggoti.
સુત્તનિપાતપાળિ નિટ્ઠિતા.
Suttanipātapāḷi niṭṭhitā.
Footnotes:
Related texts:
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ખુદ્દકનિકાય (અટ્ઠકથા) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / સુત્તનિપાત-અટ્ઠકથા • Suttanipāta-aṭṭhakathā / પારાયનાનુગીતિગાથાવણ્ણના • Pārāyanānugītigāthāvaṇṇanā