| Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / પાચિત્યાદિયોજનાપાળિ • Pācityādiyojanāpāḷi |
૭૮. પાતિમોક્ખુદ્દેસકથા
78. Pātimokkhuddesakathā
૧૫૦. ઇમં નિદાનન્તિ પાતિમોક્ખસ્સ ઇમં નિદાનં. સુતા ખો પનાતિ એત્થ સુય્યિત્થાતિ સુતા, સુય્યસ્સન્તીતિ વા સુતા, પારાજિકુદ્દેસાદયો. સુતા ચ સુતા ચ સુતાતિ સરૂપેકસેસો કાતબ્બો. અવસેસન્તિ નિદાનુદ્દેસાદિતો અવસેસં પારાજિકુદ્દેસાદિ. સુતેનાતિ સુતસદ્દેન. ‘‘અત્થે અસમ્ભવતો સદ્દે વુત્તવિધાનં હોતી’’તિ હિ પરિભાસતો ‘‘સુતેના’’તિ એત્થ સદ્દોવ ગહેતબ્બો. તેન નયેનાતિ તેન નિદાનુદ્દેસનયેન.
150.Imaṃnidānanti pātimokkhassa imaṃ nidānaṃ. Sutā kho panāti ettha suyyitthāti sutā, suyyassantīti vā sutā, pārājikuddesādayo. Sutā ca sutā ca sutāti sarūpekaseso kātabbo. Avasesanti nidānuddesādito avasesaṃ pārājikuddesādi. Sutenāti sutasaddena. ‘‘Atthe asambhavato sadde vuttavidhānaṃ hotī’’ti hi paribhāsato ‘‘sutenā’’ti ettha saddova gahetabbo. Tena nayenāti tena nidānuddesanayena.
અટવિમનુસ્સભયન્તિ અટવિયં નિવસન્તસ્સ મનુસ્સસ્સ ભયં, વનચરકભયન્તિ અત્થો. રાજન્તરાયોતિઆદીસુ એવં વિસેસો વેદિતબ્બોતિ યોજના. દવદાહોતિ દાયં દહતીતિ દવદાહો આકારસ્સ રસ્સં, યકારસ્સ ચ વકારં કત્વા. નન્તિ ભિક્ખું. એકં વા ભિક્ખુન્તિ યોજના. પઠમો વા ઉદ્દેસોતિ નિદાનુદ્દેસો. એત્થાતિ પઞ્ચસુ ઉદ્દેસેસુ. યસ્મિન્તિ ઉદ્દેસે. સોપીતિ ઉદ્દેસોપિ. સુતેનેવ સાવેતબ્બોતિ સુતપદેનેવ સઙ્ઘસ્સ સાવેતબ્બોતિ એવસદ્દો ‘‘ન વિત્થારેના’’તિ દસ્સેતિ.
Aṭavimanussabhayanti aṭaviyaṃ nivasantassa manussassa bhayaṃ, vanacarakabhayanti attho. Rājantarāyotiādīsu evaṃ viseso veditabboti yojanā. Davadāhoti dāyaṃ dahatīti davadāho ākārassa rassaṃ, yakārassa ca vakāraṃ katvā. Nanti bhikkhuṃ. Ekaṃ vā bhikkhunti yojanā. Paṭhamo vā uddesoti nidānuddeso. Etthāti pañcasu uddesesu. Yasminti uddese. Sopīti uddesopi. Suteneva sāvetabboti sutapadeneva saṅghassa sāvetabboti evasaddo ‘‘na vitthārenā’’ti dasseti.
અનજ્ઝિટ્ઠાતિ એત્થ ઉપસગ્ગવસેન ઇસુધાતુસ્સ ઇચ્છાકન્તિતો અઞ્ઞમત્થં દસ્સેન્તો આહ ‘‘અનાણત્તા, અયાચિતા વા’’તિ. એત્થ ‘‘અનાણત્તા’’તિ ઇદં થેરેન અનાણત્તભાવં સન્ધાય વુત્તં . ‘‘અયાચિતા’’તિ ઇદં સમ્મુતિલદ્ધેન નવકેન અયાચિતભાવં સન્ધાય વુત્તન્તિ દટ્ઠબ્બં. એત્થાતિ ‘‘અનજ્ઝિટ્ઠા ધમ્મં ભાસન્તી’’તિ વચને. ધમ્મજ્ઝેસકેતિ ધમ્મકથનત્થાય અજ્ઝેસતીતિ ધમ્મજ્ઝેસકો, તસ્મિં. આપુચ્છિત્વા વા તેન સઙ્ઘત્થેરેન યાચિતો હુત્વા વાતિ યોજના. વારપટિપાટિયાતિ વારાનુક્કમેન. દેહીતિ વાતિ એત્થ ઇતિ-વા-સદ્દો ‘‘ભણ’’ ઇતિપદેન ચ ‘‘કથેહિ’’ ઇતિપદેન ચ યોજેતબ્બો. ‘‘ભણ’’ ઇતિ વા ‘‘કથેહિ’’ઇતિ વા ‘‘દેહિ’’ઇતિ વા વત્તબ્બાતિ યોજના . તીહિપિ વિધીહીતિ ઓસારણકથનસરભઞ્ઞસઙ્ખાતેહિ તીહિ સજ્જનેહિ. એત્થ ચ સુત્તસ્સ ઓસારિયતે ઉચ્ચારિયતે ઓસારણં, અત્થસ્સ કથિયતે કથનં, સુત્તસ્સ ચ તદત્થસ્સ ચ સરેન ભણિયતે સરભઞ્ઞં. ઓસારેહીતિ સુત્તં ઉચ્ચારેહિ. કથેહીતિ અત્થં કથેહિ. સરભઞ્ઞન્તિ સુત્તસ્સ ચ તદત્થસ્સ ચ સરેન ભણનં. નન્તિ સદ્ધિવિહારિકં. સજ્ઝાયં અધિટ્ઠહિત્વાતિ ‘‘સજ્ઝાયં કરોમી’’તિ અધિટ્ઠહિત્વા. એત્થાતિ અજ્ઝેસનટ્ઠાને.
Anajjhiṭṭhāti ettha upasaggavasena isudhātussa icchākantito aññamatthaṃ dassento āha ‘‘anāṇattā, ayācitā vā’’ti. Ettha ‘‘anāṇattā’’ti idaṃ therena anāṇattabhāvaṃ sandhāya vuttaṃ . ‘‘Ayācitā’’ti idaṃ sammutiladdhena navakena ayācitabhāvaṃ sandhāya vuttanti daṭṭhabbaṃ. Etthāti ‘‘anajjhiṭṭhā dhammaṃ bhāsantī’’ti vacane. Dhammajjhesaketi dhammakathanatthāya ajjhesatīti dhammajjhesako, tasmiṃ. Āpucchitvā vā tena saṅghattherena yācito hutvā vāti yojanā. Vārapaṭipāṭiyāti vārānukkamena. Dehīti vāti ettha iti-vā-saddo ‘‘bhaṇa’’ itipadena ca ‘‘kathehi’’ itipadena ca yojetabbo. ‘‘Bhaṇa’’ iti vā ‘‘kathehi’’iti vā ‘‘dehi’’iti vā vattabbāti yojanā . Tīhipi vidhīhīti osāraṇakathanasarabhaññasaṅkhātehi tīhi sajjanehi. Ettha ca suttassa osāriyate uccāriyate osāraṇaṃ, atthassa kathiyate kathanaṃ, suttassa ca tadatthassa ca sarena bhaṇiyate sarabhaññaṃ. Osārehīti suttaṃ uccārehi. Kathehīti atthaṃ kathehi. Sarabhaññanti suttassa ca tadatthassa ca sarena bhaṇanaṃ. Nanti saddhivihārikaṃ. Sajjhāyaṃ adhiṭṭhahitvāti ‘‘sajjhāyaṃ karomī’’ti adhiṭṭhahitvā. Etthāti ajjhesanaṭṭhāne.
નિસ્સિતકેતિ સદ્ધિવિહારિકાદયો. સોતિ સઙ્ઘત્થેરો, ‘‘વત્તબ્બો’’તિપદે કમ્મં, ‘‘વદતી’’તિઆદીસુ પદેસુ કત્તા. આરદ્ધન્તિ સઙ્ઘેન આરદ્ધં. ઠપેત્વાતિ ધમ્મસવનં ઠપેત્વા. ઓસારેત્વાતિ પઠમં સુત્તં ઓસારેત્વા. પુન કથેન્તેનાતિ પચ્છા અત્થં કથેન્તેન. અટ્ઠપેત્વાયેવ વાતિ સુત્તસ્સ ચ અત્થસ્સ ચ અન્તરા અટ્ઠત્વા એવ વા. કથેતબ્બન્તિ અત્થજાતં કથેતબ્બં. કથેન્તસ્સ…પે॰… નયોતિ પઠમં અત્થં કથેત્વા પુન સુત્તઞ્ચ અત્થઞ્ચ સરેન ભણન્તસ્સ પુન આગતેપિ એસેવ નયોતિ અત્થો.
Nissitaketi saddhivihārikādayo. Soti saṅghatthero, ‘‘vattabbo’’tipade kammaṃ, ‘‘vadatī’’tiādīsu padesu kattā. Āraddhanti saṅghena āraddhaṃ. Ṭhapetvāti dhammasavanaṃ ṭhapetvā. Osāretvāti paṭhamaṃ suttaṃ osāretvā. Puna kathentenāti pacchā atthaṃ kathentena. Aṭṭhapetvāyeva vāti suttassa ca atthassa ca antarā aṭṭhatvā eva vā. Kathetabbanti atthajātaṃ kathetabbaṃ. Kathentassa…pe… nayoti paṭhamaṃ atthaṃ kathetvā puna suttañca atthañca sarena bhaṇantassa puna āgatepi eseva nayoti attho.
ઉપનિસિન્નકથાયપીતિ સમીપે નિસિન્નેન કથાયપિ. તેનાતિ સઙ્ઘત્થેરેન. વત્તું વટ્ટતીતિ વિસેસેત્વા વત્તું વટ્ટતિ. તેનાતિ મનુસ્સેહિ જાનનભિક્ખુના. સઙ્ઘત્થેરો ભણતિ, તુણ્હી વા હોતીતિ સમ્બન્ધો. ‘‘પુચ્છન્તી’’તિ વુત્તેતિ યોજના. અનુમોદનાદીસુપીતિઆદિસદ્દેન ધમ્મકથાદયો સઙ્ગણ્હાતિ. સઙ્ઘત્થેરો અનુજાનાતીતિ સમ્બન્ધો. સબ્બત્થાતિ સબ્બેસુ વિહારઅન્તરઘરેસુ.
Upanisinnakathāyapīti samīpe nisinnena kathāyapi. Tenāti saṅghattherena. Vattuṃ vaṭṭatīti visesetvā vattuṃ vaṭṭati. Tenāti manussehi jānanabhikkhunā. Saṅghatthero bhaṇati, tuṇhī vā hotīti sambandho. ‘‘Pucchantī’’ti vutteti yojanā. Anumodanādīsupītiādisaddena dhammakathādayo saṅgaṇhāti. Saṅghatthero anujānātīti sambandho. Sabbatthāti sabbesu vihāraantaragharesu.
સજ્ઝાયન્તિ સયં ઇસ્સરેન અયનં ઉચ્ચારણં, કેનચિ અનજ્ઝિટ્ઠો સયં અધિઇસ્સરેન અયનં ઉચ્ચારણન્તિ અત્થો. થેરોતિ સદ્ધિવિહારો થેરો. વિસ્સમિસ્સામીતિ ખેદવિરહિતં ગમિસ્સામિ. આપુચ્છિતબ્બન્તિ પઠમથેરમ્પિ પુન આગતત્થેરમ્પિ આપુચ્છિતબ્બં. એકેન સઙ્ઘત્થેરેન અનુઞ્ઞાતેનાતિ સમ્બન્ધો. અઞ્ઞસ્મીન્તિ અનુઞ્ઞાતત્થેરતો અઞ્ઞસ્મિં થેરેતિ સમ્બન્ધો. તન્તિ પુન આગતં થેરં. અત્તાનં સમ્મનિતબ્બન્તિ એત્થ પચ્ચત્તે ઉપયોગવચનન્તિ આહ ‘‘અત્તા સમ્મનિતબ્બો’’તિ . કિં સમ્મતેન પરિસં અનોલોકેત્વા પુચ્છિતબ્બોતિ આહ ‘‘પુચ્છન્તેન પના’’તિઆદિ.
Sajjhāyanti sayaṃ issarena ayanaṃ uccāraṇaṃ, kenaci anajjhiṭṭho sayaṃ adhiissarena ayanaṃ uccāraṇanti attho. Theroti saddhivihāro thero. Vissamissāmīti khedavirahitaṃ gamissāmi. Āpucchitabbanti paṭhamatherampi puna āgatattherampi āpucchitabbaṃ. Ekena saṅghattherena anuññātenāti sambandho. Aññasmīnti anuññātattherato aññasmiṃ thereti sambandho. Tanti puna āgataṃ theraṃ. Attānaṃsammanitabbanti ettha paccatte upayogavacananti āha ‘‘attā sammanitabbo’’ti . Kiṃ sammatena parisaṃ anoloketvā pucchitabboti āha ‘‘pucchantena panā’’tiādi.
૧૫૩. મેતિ મય્હં. ઇતોતિ પુગ્ગલતો, ઉપ્પન્નોતિ સમ્બન્ધો. પુરમ્હાકન્તિ પદસ્સ પુરે અમ્હાકન્તિ પદચ્છેદં કત્વા પુરેસદ્દો પઠમત્થોતિ આહ ‘‘પઠમં અમ્હાક’’ન્તિ. પટિકચ્ચેવસદ્દો પગેવપરિયાયો, ‘‘પઠમતરમેવા’’તિ ઇમિના તસ્સ અત્થં દસ્સેતિ. ભૂતમેવાતિ વિજ્જમાનમેવ, તથમેવ વા.
153.Meti mayhaṃ. Itoti puggalato, uppannoti sambandho. Puramhākanti padassa pure amhākanti padacchedaṃ katvā puresaddo paṭhamatthoti āha ‘‘paṭhamaṃ amhāka’’nti. Paṭikaccevasaddo pagevapariyāyo, ‘‘paṭhamataramevā’’ti iminā tassa atthaṃ dasseti. Bhūtamevāti vijjamānameva, tathameva vā.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / વિનયપિટક • Vinayapiṭaka / મહાવગ્ગપાળિ • Mahāvaggapāḷi
૭૮. સંખિત્તેન પાતિમોક્ખુદ્દેસાદિ • 78. Saṃkhittena pātimokkhuddesādi
૮૧. ચોદનાકથા • 81. Codanākathā
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / વિનયપિટક (અટ્ઠકથા) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / મહાવગ્ગ-અટ્ઠકથા • Mahāvagga-aṭṭhakathā / પાતિમોક્ખુદ્દેસકથા • Pātimokkhuddesakathā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / સારત્થદીપની-ટીકા • Sāratthadīpanī-ṭīkā / પાતિમોક્ખુદ્દેસકથાવણ્ણના • Pātimokkhuddesakathāvaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વજિરબુદ્ધિ-ટીકા • Vajirabuddhi-ṭīkā / પાતિમોક્ખુદ્દેસકથાવણ્ણના • Pātimokkhuddesakathāvaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વિમતિવિનોદની-ટીકા • Vimativinodanī-ṭīkā / પાતિમોક્ખુદ્દેસકથાવણ્ણના • Pātimokkhuddesakathāvaṇṇanā
