| Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / સારત્થદીપની-ટીકા • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
પટિસ્સવદુક્કટાપત્તિકથાવણ્ણના
Paṭissavadukkaṭāpattikathāvaṇṇanā
૨૦૭. યસ્મા નાનાસીમાયં દ્વીસુ આવાસેસુ વસ્સં વસન્તસ્સ દુતિયે ‘‘વસામી’’તિ ચિત્તે ઉપ્પન્ને પઠમસેનાસનગ્ગાહો પટિપ્પસ્સમ્ભતિ, પુન પઠમેયેવ ‘‘વસામી’’તિ ચિત્તે ઉપ્પન્ને દુતિયો પટિપ્પસ્સમ્ભતિ, તસ્મા ‘‘તસ્સ, ભિક્ખવે, ભિક્ખુનો પુરિમિકા ચ ન પઞ્ઞાયતી’’તિ વુત્તં. પટિસ્સવસ્સ વિસંવાદનપચ્ચયા હોન્તમ્પિ દુક્કટં સતિયેવ પટિસ્સવે હોતીતિ આહ ‘‘તસ્સ તસ્સ પટિસ્સવે દુક્કટ’’ન્તિ. તેનેવાહ ‘‘તઞ્ચ ખો…પે॰… પચ્છા વિસંવાદનપચ્ચયા’’તિ.
207. Yasmā nānāsīmāyaṃ dvīsu āvāsesu vassaṃ vasantassa dutiye ‘‘vasāmī’’ti citte uppanne paṭhamasenāsanaggāho paṭippassambhati, puna paṭhameyeva ‘‘vasāmī’’ti citte uppanne dutiyo paṭippassambhati, tasmā ‘‘tassa, bhikkhave, bhikkhuno purimikā ca na paññāyatī’’ti vuttaṃ. Paṭissavassa visaṃvādanapaccayā hontampi dukkaṭaṃ satiyeva paṭissave hotīti āha ‘‘tassa tassa paṭissave dukkaṭa’’nti. Tenevāha ‘‘tañca kho…pe… pacchā visaṃvādanapaccayā’’ti.
અકરણીયોતિ સત્તાહકરણીયેન અકરણીયો. સકરણીયોતિ સત્તાહકરણીયેનેવ સકરણીયો. યદિ એવં ‘‘સત્તાહકરણીયેન અકરણીયો સકરણીયો’’તિ ચ કસ્મા ન વુત્તન્તિ? ‘‘અકરણીયો’’તિ વુત્તેપિ સત્તાહકરણીયેન સકરણીયાકરણીયતા વિઞ્ઞાયતીતિ કત્વા ન વુત્તં. યદિ એવં પરતો ‘‘સત્તાહકરણીયેન પક્કમતી’’તિ વારદ્વયેપિ ‘‘સકરણીયો પક્કમતી’’તિ એત્તકમેવ કસ્મા ન વુત્તન્તિ? વુચ્ચતે – તત્થ ‘‘સત્તાહકરણીયેના’’તિ અવત્વા ‘‘સકરણીયો પક્કમતી’’તિ વુત્તે સો તં સત્તાહં બહિદ્ધા વીતિનામેતીતિ ન સક્કા વત્તુન્તિ ‘‘સત્તાહકરણીયેન પક્કમતી’’તિ વુત્તં. એવઞ્હિ વુત્તે સત્તાહસ્સ અધિકતત્તા સો તં સત્તાહં બહિ વીતિનામેતીતિ સક્કા વત્તું.
Akaraṇīyoti sattāhakaraṇīyena akaraṇīyo. Sakaraṇīyoti sattāhakaraṇīyeneva sakaraṇīyo. Yadi evaṃ ‘‘sattāhakaraṇīyena akaraṇīyo sakaraṇīyo’’ti ca kasmā na vuttanti? ‘‘Akaraṇīyo’’ti vuttepi sattāhakaraṇīyena sakaraṇīyākaraṇīyatā viññāyatīti katvā na vuttaṃ. Yadi evaṃ parato ‘‘sattāhakaraṇīyena pakkamatī’’ti vāradvayepi ‘‘sakaraṇīyo pakkamatī’’ti ettakameva kasmā na vuttanti? Vuccate – tattha ‘‘sattāhakaraṇīyenā’’ti avatvā ‘‘sakaraṇīyo pakkamatī’’ti vutte so taṃ sattāhaṃ bahiddhā vītināmetīti na sakkā vattunti ‘‘sattāhakaraṇīyena pakkamatī’’ti vuttaṃ. Evañhi vutte sattāhassa adhikatattā so taṃ sattāhaṃ bahi vītināmetīti sakkā vattuṃ.
એત્થ ચ આદિમ્હિ ચત્તારો વારા નિરપેક્ખગમનં સન્ધાય વુત્તા, તત્થાપિ પુરિમા દ્વે વારા વસ્સં અનુપગતસ્સ વસેન વુત્તા, પચ્છિમા પન દ્વે વારા વસ્સં ઉપગતસ્સ વસેન, તતો પરં દ્વે વારા સાપેક્ખગમનં સન્ધાય વુત્તા, તત્થાપિ પઠમવારો સાપેક્ખસ્સપિ સત્તાહકરણીયેન ગન્ત્વા તં સત્તાહં બહિદ્ધા વીતિનામેન્તસ્સ વસ્સચ્છેદદસ્સનત્થં વુત્તો, ઇતરો વુત્તનયેનેવ ગન્ત્વા અન્તોસત્તાહે નિવત્તન્તસ્સ વસ્સચ્છેદાભાવદસ્સનત્થં. ‘‘સો સત્તાહં અનાગતાય પવારણાય સકરણીયો પક્કમતી’’તિ અયં પન વારો નવમિતો પટ્ઠાય ગન્ત્વા સત્તાહં બહિદ્ધા વીતિનામેન્તસ્સપિ વસ્સચ્છેદાભાવદસ્સનત્થં વુત્તો. એત્થ ચ ‘‘અકરણીયો પક્કમતી’’તિ દુતિયવારસ્સ અનાગતત્તા નવમિતો પટ્ઠાય ગચ્છન્તેનપિ સતિયેવ કરણીયે ગન્તબ્બં, નાસતીતિ દટ્ઠબ્બં. ઇમે ચ સત્ત વારા બહિદ્ધા કતઉપોસથિકસ્સ વસેન આગતા, અપરે સત્ત અન્તોવિહારં ગન્ત્વા કતઉપોસથસ્સ વસેનાતિ એવં પુરિમિકાય વસેન ચુદ્દસ વારા વુત્તા, તતો પરં પચ્છિમિકાય વસેન તેયેવ ચુદ્દસ વારા વુત્તાતિ એવમેતેસં નાનાકરણં વેદિતબ્બં.
Ettha ca ādimhi cattāro vārā nirapekkhagamanaṃ sandhāya vuttā, tatthāpi purimā dve vārā vassaṃ anupagatassa vasena vuttā, pacchimā pana dve vārā vassaṃ upagatassa vasena, tato paraṃ dve vārā sāpekkhagamanaṃ sandhāya vuttā, tatthāpi paṭhamavāro sāpekkhassapi sattāhakaraṇīyena gantvā taṃ sattāhaṃ bahiddhā vītināmentassa vassacchedadassanatthaṃ vutto, itaro vuttanayeneva gantvā antosattāhe nivattantassa vassacchedābhāvadassanatthaṃ. ‘‘So sattāhaṃ anāgatāya pavāraṇāya sakaraṇīyo pakkamatī’’ti ayaṃ pana vāro navamito paṭṭhāya gantvā sattāhaṃ bahiddhā vītināmentassapi vassacchedābhāvadassanatthaṃ vutto. Ettha ca ‘‘akaraṇīyo pakkamatī’’ti dutiyavārassa anāgatattā navamito paṭṭhāya gacchantenapi satiyeva karaṇīye gantabbaṃ, nāsatīti daṭṭhabbaṃ. Ime ca satta vārā bahiddhā katauposathikassa vasena āgatā, apare satta antovihāraṃ gantvā katauposathassa vasenāti evaṃ purimikāya vasena cuddasa vārā vuttā, tato paraṃ pacchimikāya vasena teyeva cuddasa vārā vuttāti evametesaṃ nānākaraṇaṃ veditabbaṃ.
ઇમેહિ પન સબ્બવારેહિ વુત્તમત્થં સમ્પિણ્ડેત્વા દસ્સેતું ‘‘સો તદહેવ અકરણીયોતિઆદીસૂ’’તિઆદિ આરદ્ધં. કો પન વાદો દ્વીહતીહં વસિત્વા અન્તોસત્તાહે નિવત્તન્તસ્સાતિ વસ્સં ઉપગન્ત્વા દ્વીહતીહં વસિત્વા સત્તાહકરણીયેન ગન્ત્વા અન્તોસત્તાહે નિવત્તન્તસ્સ કો પન વાદો, કથા એવ નત્થીતિ અધિપ્પાયો. અસતિયા પન વસ્સં ન ઉપેતીતિ ‘‘ઇમસ્મિં વિહારે ઇમં તેમાસં વસ્સં ઉપેમી’’તિ વચીભેદં કત્વા ન ઉપેતિ.
Imehi pana sabbavārehi vuttamatthaṃ sampiṇḍetvā dassetuṃ ‘‘so tadaheva akaraṇīyotiādīsū’’tiādi āraddhaṃ. Ko pana vādo dvīhatīhaṃ vasitvā antosattāhe nivattantassāti vassaṃ upagantvā dvīhatīhaṃ vasitvā sattāhakaraṇīyena gantvā antosattāhe nivattantassa ko pana vādo, kathā eva natthīti adhippāyo. Asatiyā pana vassaṃ na upetīti ‘‘imasmiṃ vihāre imaṃ temāsaṃ vassaṃ upemī’’ti vacībhedaṃ katvā na upeti.
કોમુદિયા ચાતુમાસિનિયાતિ પચ્છિમકત્તિકપુણ્ણમાયં. સા હિ કુમુદાનં અત્થિતાય કોમુદી, ચતુન્નં વસ્સિકાનં માસાનં પરિયોસાનત્તા ‘‘ચાતુમાસિની’’તિ વુચ્ચતિ. તદા હિ કુમુદાનિ સુપુપ્ફિતાનિ હોન્તિ, તસ્મા કુમુદાનં સમૂહો, કુમુદાનિ એવ વા કોમુદા, તે એત્થ અત્થીતિ ‘‘કોમુદી’’તિ વુચ્ચતિ, કુમુદવતીતિ વુત્તં હોતિ. સેસમેત્થ ઉત્તાનમેવ.
Komudiyā cātumāsiniyāti pacchimakattikapuṇṇamāyaṃ. Sā hi kumudānaṃ atthitāya komudī, catunnaṃ vassikānaṃ māsānaṃ pariyosānattā ‘‘cātumāsinī’’ti vuccati. Tadā hi kumudāni supupphitāni honti, tasmā kumudānaṃ samūho, kumudāni eva vā komudā, te ettha atthīti ‘‘komudī’’ti vuccati, kumudavatīti vuttaṃ hoti. Sesamettha uttānameva.
પટિસ્સવદુક્કટાપત્તિકથાવણ્ણના નિટ્ઠિતા.
Paṭissavadukkaṭāpattikathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
વસ્સૂપનાયિકક્ખન્ધકવણ્ણના નિટ્ઠિતા.
Vassūpanāyikakkhandhakavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / વિનયપિટક • Vinayapiṭaka / મહાવગ્ગપાળિ • Mahāvaggapāḷi / ૧૧૮. પટિસ્સવદુક્કટાપત્તિ • 118. Paṭissavadukkaṭāpatti
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / વિનયપિટક (અટ્ઠકથા) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / મહાવગ્ગ-અટ્ઠકથા • Mahāvagga-aṭṭhakathā / અધમ્મિકકતિકાદિકથા • Adhammikakatikādikathā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વજિરબુદ્ધિ-ટીકા • Vajirabuddhi-ṭīkā / અધમ્મિકકતિકાદિકથાવણ્ણના • Adhammikakatikādikathāvaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વિમતિવિનોદની-ટીકા • Vimativinodanī-ṭīkā / અધમ્મિકકતિકાદિકથાવણ્ણના • Adhammikakatikādikathāvaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / પાચિત્યાદિયોજનાપાળિ • Pācityādiyojanāpāḷi / ૧૧૮. પટિસ્સવદુક્કટાપત્તિકથા • 118. Paṭissavadukkaṭāpattikathā
