Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / પટિસમ્ભિદામગ્ગ-અટ્ઠકથા • Paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathā

    સચ્છિકાતબ્બનિદ્દેસવણ્ણના

    Sacchikātabbaniddesavaṇṇanā

    ૨૯. સચ્છિકાતબ્બનિદ્દેસે દસ એકુત્તરવિસ્સજ્જનાનિ પટિલાભસચ્છિકિરિયાવસેન વુત્તાનિ. તત્થ અકુપ્પા ચેતોવિમુત્તીતિ અરહત્તફલવિમુત્તિ. સા હિ ન કુપ્પતિ ન ચલતિ ન પરિહાયતીતિ અકુપ્પા, સબ્બકિલેસેહિ ચિત્તસ્સ વિમુત્તત્તા ચેતોવિમુત્તીતિ વુચ્ચતિ. વિજ્જાતિ તિસ્સો વિજ્જા. વિમુત્તીતિ દસુત્તરપરિયાયેન અરહત્તફલં વુત્તં, સઙ્ગીતિપરિયાયેન પન ‘‘વિમુત્તીતિ દ્વે વિમુત્તિયો ચિત્તસ્સ ચ અધિમુત્તિ નિબ્બાનઞ્ચા’’તિ (દી॰ નિ॰ અટ્ઠ॰ ૩.૩૦૪) વુત્તં. એત્થ ચ અટ્ઠ સમાપત્તિયો નીવરણાદીહિ સુટ્ઠુ વિમુત્તત્તા વિમુત્તિ નામ, નિબ્બાનં સબ્બસઙ્ખતતો વિમુત્તત્તા વિમુત્તિ નામ. તિસ્સો વિજ્જાતિ પુબ્બેનિવાસાનુસ્સતિઞાણં વિજ્જા સત્તાનં ચુતૂપપાતે ઞાણં વિજ્જા આસવાનં ખયે ઞાણં વિજ્જા. તમવિજ્ઝનટ્ઠેન વિજ્જા, વિદિતકરણટ્ઠેનાપિ વિજ્જા. પુબ્બેનિવાસાનુસ્સતિઞાણઞ્હિ ઉપ્પજ્જમાનં પુબ્બેનિવાસં છાદેત્વા ઠિતં તમં વિજ્ઝતિ, પુબ્બેનિવાસઞ્ચ વિદિતં કરોતીતિ વિજ્જા. ચુતૂપપાતે ઞાણં ચુતિપટિસન્ધિચ્છાદકં તમં વિજ્ઝતિ, ચુતૂપપાતઞ્ચ વિદિતં કરોતીતિ વિજ્જા. આસવાનં ખયે ઞાણં ચતુસચ્ચચ્છાદકં તમં વિજ્ઝતિ, ચતુસચ્ચધમ્મે ચ વિદિતં કરોતીતિ વિજ્જા. ચત્તારિ સામઞ્ઞફલાનીતિ સોતાપત્તિફલં, સકદાગામિફલં, અનાગામિફલં, અરહત્તફલં. પાપધમ્મે સમેતિ વિનાસેતીતિ સમણો, સમણસ્સ ભાવો સામઞ્ઞં. ચતુન્નં અરિયમગ્ગાનમેતં નામં. સામઞ્ઞસ્સ ફલાનિ સામઞ્ઞફલાનિ.

    29. Sacchikātabbaniddese dasa ekuttaravissajjanāni paṭilābhasacchikiriyāvasena vuttāni. Tattha akuppā cetovimuttīti arahattaphalavimutti. Sā hi na kuppati na calati na parihāyatīti akuppā, sabbakilesehi cittassa vimuttattā cetovimuttīti vuccati. Vijjāti tisso vijjā. Vimuttīti dasuttarapariyāyena arahattaphalaṃ vuttaṃ, saṅgītipariyāyena pana ‘‘vimuttīti dve vimuttiyo cittassa ca adhimutti nibbānañcā’’ti (dī. ni. aṭṭha. 3.304) vuttaṃ. Ettha ca aṭṭha samāpattiyo nīvaraṇādīhi suṭṭhu vimuttattā vimutti nāma, nibbānaṃ sabbasaṅkhatato vimuttattā vimutti nāma. Tisso vijjāti pubbenivāsānussatiñāṇaṃ vijjā sattānaṃ cutūpapāte ñāṇaṃ vijjā āsavānaṃ khaye ñāṇaṃ vijjā. Tamavijjhanaṭṭhena vijjā, viditakaraṇaṭṭhenāpi vijjā. Pubbenivāsānussatiñāṇañhi uppajjamānaṃ pubbenivāsaṃ chādetvā ṭhitaṃ tamaṃ vijjhati, pubbenivāsañca viditaṃ karotīti vijjā. Cutūpapāte ñāṇaṃ cutipaṭisandhicchādakaṃ tamaṃ vijjhati, cutūpapātañca viditaṃ karotīti vijjā. Āsavānaṃ khaye ñāṇaṃ catusaccacchādakaṃ tamaṃ vijjhati, catusaccadhamme ca viditaṃ karotīti vijjā. Cattāri sāmaññaphalānīti sotāpattiphalaṃ, sakadāgāmiphalaṃ, anāgāmiphalaṃ, arahattaphalaṃ. Pāpadhamme sameti vināsetīti samaṇo, samaṇassa bhāvo sāmaññaṃ. Catunnaṃ ariyamaggānametaṃ nāmaṃ. Sāmaññassa phalāni sāmaññaphalāni.

    પઞ્ચ ધમ્મક્ખન્ધાતિ સીલક્ખન્ધો, સમાધિક્ખન્ધો, પઞ્ઞાક્ખન્ધો, વિમુત્તિક્ખન્ધો, વિમુત્તિઞાણદસ્સનક્ખન્ધો. ધમ્મક્ખન્ધાતિ ધમ્મવિભાગા ધમ્મકોટ્ઠાસા. સીલક્ખન્ધાદીસુપિ એસેવ નયો. લોકિયલોકુત્તરા સીલસમાધિપઞ્ઞા એવ સીલસમાધિપઞ્ઞાક્ખન્ધા . સમુચ્છેદપટિપ્પસ્સદ્ધિનિસ્સરણવિમુત્તિયો એવ વિમુત્તિક્ખન્ધો. તિવિધા વિમુત્તિપચ્ચવેક્ખણા એવ વિમુત્તિઞાણદસ્સનક્ખન્ધો. સો લોકિયો એવ. જાનનટ્ઠેન ઞાણમેવ દસ્સનટ્ઠેન દસ્સનન્તિ ઞાણદસ્સનં, વિમુત્તીનં ઞાણદસ્સનં વિમુત્તિઞાણદસ્સનન્તિ વુચ્ચતિ. વિક્ખમ્ભનતદઙ્ગવિમુત્તિયો પન સમાધિપઞ્ઞાક્ખન્ધેહેવ સઙ્ગહિતા. ઇમે પઞ્ચ ધમ્મક્ખન્ધા સેક્ખાનં સેક્ખા, અસેક્ખાનં અસેક્ખાતિ વુત્તા. એતેસુ હિ લોકિયા ચ નિસ્સરણવિમુત્તિ ચ નેવસેક્ખાનાસેક્ખા. સેક્ખા હોન્તાપિ સેક્ખાનં ઇમે ઇતિ સેક્ખા, અસેક્ખાનં ઇમે ઇતિ અસેક્ખાતિ વુચ્ચન્તિ. ‘‘સેક્ખેન વિમુત્તિક્ખન્ધેન સમન્નાગતો હોતી’’તિ એત્થ પન નિસ્સરણવિમુત્તિયા આરમ્મણકરણવસેન સમન્નાગતોતિ વેદિતબ્બો. છ અભિઞ્ઞાતિ છ અધિકાનિ ઞાણાનિ. કતમા છ? ઇદ્ધિવિધઞાણં , દિબ્બસોતધાતુઞાણં, પુબ્બેનિવાસાનુસ્સતિઞાણં, ચેતોપરિયઞાણં, દિબ્બચક્ખુઞાણં, આસવાનં ખયે ઞાણન્તિ ઇમા છ.

    Pañca dhammakkhandhāti sīlakkhandho, samādhikkhandho, paññākkhandho, vimuttikkhandho, vimuttiñāṇadassanakkhandho. Dhammakkhandhāti dhammavibhāgā dhammakoṭṭhāsā. Sīlakkhandhādīsupi eseva nayo. Lokiyalokuttarā sīlasamādhipaññā eva sīlasamādhipaññākkhandhā . Samucchedapaṭippassaddhinissaraṇavimuttiyo eva vimuttikkhandho. Tividhā vimuttipaccavekkhaṇā eva vimuttiñāṇadassanakkhandho. So lokiyo eva. Jānanaṭṭhena ñāṇameva dassanaṭṭhena dassananti ñāṇadassanaṃ, vimuttīnaṃ ñāṇadassanaṃ vimuttiñāṇadassananti vuccati. Vikkhambhanatadaṅgavimuttiyo pana samādhipaññākkhandheheva saṅgahitā. Ime pañca dhammakkhandhā sekkhānaṃ sekkhā, asekkhānaṃ asekkhāti vuttā. Etesu hi lokiyā ca nissaraṇavimutti ca nevasekkhānāsekkhā. Sekkhā hontāpi sekkhānaṃ ime iti sekkhā, asekkhānaṃ ime iti asekkhāti vuccanti. ‘‘Sekkhena vimuttikkhandhena samannāgato hotī’’ti ettha pana nissaraṇavimuttiyā ārammaṇakaraṇavasena samannāgatoti veditabbo. Cha abhiññāti cha adhikāni ñāṇāni. Katamā cha? Iddhividhañāṇaṃ , dibbasotadhātuñāṇaṃ, pubbenivāsānussatiñāṇaṃ, cetopariyañāṇaṃ, dibbacakkhuñāṇaṃ, āsavānaṃ khaye ñāṇanti imā cha.

    સત્ત ખીણાસવબલાનીતિ ખીણા આસવા અસ્સાતિ ખીણાસવો, ખીણાસવસ્સ બલાનિ ખીણાસવબલાનિ. કતમાનિ સત્ત? વુત્તાનિ ભગવતા –

    Satta khīṇāsavabalānīti khīṇā āsavā assāti khīṇāsavo, khīṇāsavassa balāni khīṇāsavabalāni. Katamāni satta? Vuttāni bhagavatā –

    ‘‘ઇધ, ભિક્ખવે, ખીણાસવસ્સ ભિક્ખુનો અનિચ્ચતો સબ્બે સઙ્ખારા યથાભૂતં સમ્મપ્પઞ્ઞાય સુદિટ્ઠા હોન્તિ. યમ્પિ, ભિક્ખવે, ખીણાસવસ્સ ભિક્ખુનો અનિચ્ચતો સબ્બે સઙ્ખારા યથાભૂતં સમ્મપ્પઞ્ઞાય સુદિટ્ઠા હોન્તિ, ઇદમ્પિ, ભિક્ખવે, ખીણાસવસ્સ ભિક્ખુનો બલં હોતિ, યં બલં આગમ્મ ખીણાસવો ભિક્ખુ આસવાનં ખયં પટિજાનાતિ ‘ખીણા મે આસવા’તિ.

    ‘‘Idha, bhikkhave, khīṇāsavassa bhikkhuno aniccato sabbe saṅkhārā yathābhūtaṃ sammappaññāya sudiṭṭhā honti. Yampi, bhikkhave, khīṇāsavassa bhikkhuno aniccato sabbe saṅkhārā yathābhūtaṃ sammappaññāya sudiṭṭhā honti, idampi, bhikkhave, khīṇāsavassa bhikkhuno balaṃ hoti, yaṃ balaṃ āgamma khīṇāsavo bhikkhu āsavānaṃ khayaṃ paṭijānāti ‘khīṇā me āsavā’ti.

    ‘‘પુન ચપરં, ભિક્ખવે, ખીણાસવસ્સ ભિક્ખુનો અઙ્ગારકાસૂપમા કામાતિ યથાભૂતં સમ્મપ્પઞ્ઞાય સુદિટ્ઠા હોન્તિ. યમ્પિ, ભિક્ખવે…પે॰… ઇદમ્પિ ખીણાસવસ્સ ભિક્ખુનો બલં હોતિ…પે॰….

    ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, khīṇāsavassa bhikkhuno aṅgārakāsūpamā kāmāti yathābhūtaṃ sammappaññāya sudiṭṭhā honti. Yampi, bhikkhave…pe… idampi khīṇāsavassa bhikkhuno balaṃ hoti…pe….

    ‘‘પુન ચપરં, ભિક્ખવે, ખીણાસવસ્સ ભિક્ખુનો વિવેકનિન્નં ચિત્તં હોતિ વિવેકપોણં વિવેકપબ્ભારં વિવેકટ્ઠં નેક્ખમ્માભિરતં બ્યન્તીભૂતં સબ્બસો આસવટ્ઠાનિયેહિ ધમ્મેહિ. યમ્પિ, ભિક્ખવે…પે॰… ઇદમ્પિ ખીણાસવસ્સ ભિક્ખુનો બલં હોતિ…પે॰….

    ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, khīṇāsavassa bhikkhuno vivekaninnaṃ cittaṃ hoti vivekapoṇaṃ vivekapabbhāraṃ vivekaṭṭhaṃ nekkhammābhirataṃ byantībhūtaṃ sabbaso āsavaṭṭhāniyehi dhammehi. Yampi, bhikkhave…pe… idampi khīṇāsavassa bhikkhuno balaṃ hoti…pe….

    ‘‘પુન ચપરં, ભિક્ખવે, ખીણાસવસ્સ ભિક્ખુનો ચત્તારો સતિપટ્ઠાના ભાવિતા હોન્તિ સુભાવિતા. પઞ્ચિન્દ્રિયાનિ ભાવિતાનિ હોન્તિ સુભાવિતાનિ. સત્ત બોજ્ઝઙ્ગા ભાવિતા હોન્તિ સુભાવિતા. અરિયો અટ્ઠઙ્ગિકો મગ્ગો ભાવિતો હોતિ સુભાવિતો. યમ્પિ, ભિક્ખવે, ખીણાસવસ્સ ભિક્ખુનો અરિયો અટ્ઠઙ્ગિકો મગ્ગો ભાવિતો હોતિ સુભાવિતો, ઇદમ્પિ ખીણાસવસ્સ ભિક્ખુનો બલં હોતિ, યં બલં આગમ્મ ખીણાસવો ભિક્ખુ આસવાનં ખયં પટિજાનાતિ ‘ખીણા મે આસવા’’’તિ (અ॰ નિ॰ ૧૦.૯૦; દી॰ નિ॰ ૩.૩૫૭; પટિ॰ મ॰ ૨.૪૪).

    ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, khīṇāsavassa bhikkhuno cattāro satipaṭṭhānā bhāvitā honti subhāvitā. Pañcindriyāni bhāvitāni honti subhāvitāni. Satta bojjhaṅgā bhāvitā honti subhāvitā. Ariyo aṭṭhaṅgiko maggo bhāvito hoti subhāvito. Yampi, bhikkhave, khīṇāsavassa bhikkhuno ariyo aṭṭhaṅgiko maggo bhāvito hoti subhāvito, idampi khīṇāsavassa bhikkhuno balaṃ hoti, yaṃ balaṃ āgamma khīṇāsavo bhikkhu āsavānaṃ khayaṃ paṭijānāti ‘khīṇā me āsavā’’’ti (a. ni. 10.90; dī. ni. 3.357; paṭi. ma. 2.44).

    તત્થ પઠમેન બલેન દુક્ખસચ્ચપટિવેધો, દુતિયેન સમુદયસચ્ચપટિવેધો, તતિયેન નિરોધસચ્ચપટિવેધો, ચતૂહિ મગ્ગસચ્ચપટિવેધો પકાસિતો હોતિ.

    Tattha paṭhamena balena dukkhasaccapaṭivedho, dutiyena samudayasaccapaṭivedho, tatiyena nirodhasaccapaṭivedho, catūhi maggasaccapaṭivedho pakāsito hoti.

    અટ્ઠ વિમોક્ખાતિ આરમ્મણે અધિમુચ્ચનટ્ઠેન પચ્ચનીકધમ્મેહિ ચ સુટ્ઠુ મુચ્ચનટ્ઠેન વિમોક્ખા. ‘‘કતમે અટ્ઠ? રૂપી રૂપાનિ પસ્સતિ, અયં પઠમો વિમોક્ખો. અજ્ઝત્તં અરૂપસઞ્ઞી બહિદ્ધા રૂપાનિ પસ્સતિ, અયં દુતિયો વિમોક્ખો. ‘સુભ’ન્તેવ અધિમુત્તો હોતિ, અયં તતિયો વિમોક્ખો. સબ્બસો રૂપસઞ્ઞાનં સમતિક્કમા પટિઘસઞ્ઞાનં અત્થઙ્ગમા નાનત્તસઞ્ઞાનં અમનસિકારા ‘અનન્તો આકાસો’તિ આકાસાનઞ્ચાયતનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ, અયં ચતુત્થો વિમોક્ખો. સબ્બસો આકાસાનઞ્ચાયતનં સમતિક્કમ્મ ‘અનન્તં વિઞ્ઞાણ’ન્તિ વિઞ્ઞાણઞ્ચાયતનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ, અયં પઞ્ચમો વિમોક્ખો. સબ્બસો વિઞ્ઞાણઞ્ચાયતનં સમતિક્કમ્મ ‘નત્થિ કિઞ્ચી’તિ આકિઞ્ચઞ્ઞાયતનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ, અયં છટ્ઠો વિમોક્ખો. સબ્બસો આકિઞ્ચઞ્ઞાયતનં સમતિક્કમ્મ નેવસઞ્ઞાનાસઞ્ઞાયતનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ, અયં સત્તમો વિમોક્ખો. સબ્બસો નેવસઞ્ઞાનાસઞ્ઞાયતનં સમતિક્કમ્મ સઞ્ઞાવેદયિતનિરોધં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ, અયં અટ્ઠમો વિમોક્ખો’’તિ (દી॰ નિ॰ ૨.૧૭૪; ૩.૩૫૮; અ॰ નિ॰ ૮.૬૬).

    Aṭṭha vimokkhāti ārammaṇe adhimuccanaṭṭhena paccanīkadhammehi ca suṭṭhu muccanaṭṭhena vimokkhā. ‘‘Katame aṭṭha? Rūpī rūpāni passati, ayaṃ paṭhamo vimokkho. Ajjhattaṃ arūpasaññī bahiddhā rūpāni passati, ayaṃ dutiyo vimokkho. ‘Subha’nteva adhimutto hoti, ayaṃ tatiyo vimokkho. Sabbaso rūpasaññānaṃ samatikkamā paṭighasaññānaṃ atthaṅgamā nānattasaññānaṃ amanasikārā ‘ananto ākāso’ti ākāsānañcāyatanaṃ upasampajja viharati, ayaṃ catuttho vimokkho. Sabbaso ākāsānañcāyatanaṃ samatikkamma ‘anantaṃ viññāṇa’nti viññāṇañcāyatanaṃ upasampajja viharati, ayaṃ pañcamo vimokkho. Sabbaso viññāṇañcāyatanaṃ samatikkamma ‘natthi kiñcī’ti ākiñcaññāyatanaṃ upasampajja viharati, ayaṃ chaṭṭho vimokkho. Sabbaso ākiñcaññāyatanaṃ samatikkamma nevasaññānāsaññāyatanaṃ upasampajja viharati, ayaṃ sattamo vimokkho. Sabbaso nevasaññānāsaññāyatanaṃ samatikkamma saññāvedayitanirodhaṃ upasampajja viharati, ayaṃ aṭṭhamo vimokkho’’ti (dī. ni. 2.174; 3.358; a. ni. 8.66).

    નવ અનુપુબ્બનિરોધાતિ નવ અનુપટિપાટિયા નિરોધા. ‘‘કતમે નવ? પઠમં ઝાનં સમાપન્નસ્સ કામસઞ્ઞા નિરુદ્ધા હોતિ, દુતિયં ઝાનં સમાપન્નસ્સ વિતક્કવિચારા નિરુદ્ધા હોન્તિ, તતિયં ઝાનં સમાપન્નસ્સ પીતિ નિરુદ્ધા હોતિ, ચતુત્થં ઝાનં સમાપન્નસ્સ અસ્સાસપસ્સાસા નિરુદ્ધા હોન્તિ, આકાસાનઞ્ચાયતનં સમાપન્નસ્સ રૂપસઞ્ઞા નિરુદ્ધા હોતિ, વિઞ્ઞાણઞ્ચાયતનં સમાપન્નસ્સ આકાસાનઞ્ચાયતનસઞ્ઞા નિરુદ્ધા હોતિ, આકિઞ્ચઞ્ઞાયતનં સમાપન્નસ્સ વિઞ્ઞાણઞ્ચાયતનસઞ્ઞા નિરુદ્ધા હોતિ, નેવસઞ્ઞાનાસઞ્ઞાયતનં સમાપન્નસ્સ આકિઞ્ચઞ્ઞાયતનસઞ્ઞા નિરુદ્ધા હોતિ, સઞ્ઞાવેદયિતનિરોધં સમાપન્નસ્સ સઞ્ઞા ચ વેદના ચ નિરુદ્ધા હોન્તી’’તિ (અ॰ નિ॰ ૯.૩૧; દી॰ નિ॰ ૩.૩૪૪, ૩૫૯).

    Nava anupubbanirodhāti nava anupaṭipāṭiyā nirodhā. ‘‘Katame nava? Paṭhamaṃ jhānaṃ samāpannassa kāmasaññā niruddhā hoti, dutiyaṃ jhānaṃ samāpannassa vitakkavicārā niruddhā honti, tatiyaṃ jhānaṃ samāpannassa pīti niruddhā hoti, catutthaṃ jhānaṃ samāpannassa assāsapassāsā niruddhā honti, ākāsānañcāyatanaṃ samāpannassa rūpasaññā niruddhā hoti, viññāṇañcāyatanaṃ samāpannassa ākāsānañcāyatanasaññā niruddhā hoti, ākiñcaññāyatanaṃ samāpannassa viññāṇañcāyatanasaññā niruddhā hoti, nevasaññānāsaññāyatanaṃ samāpannassa ākiñcaññāyatanasaññā niruddhā hoti, saññāvedayitanirodhaṃ samāpannassa saññā ca vedanā ca niruddhā hontī’’ti (a. ni. 9.31; dī. ni. 3.344, 359).

    દસ અસેક્ખા ધમ્માતિ ઉપરિ સિક્ખિતબ્બાભાવતો ન સિક્ખન્તીતિ અસેક્ખા. અથ વા તીસુ સિક્ખાસુ સિક્ખન્તીતિ સેક્ખા, વુદ્ધિપ્પત્તા સેક્ખાતિ અસેક્ખા, અરહન્તો. અસેક્ખાનં ઇમે ઇતિ અસેક્ખા. ‘‘કતમે દસ? અસેક્ખા સમ્માદિટ્ઠિ, અસેક્ખો સમ્માસઙ્કપ્પો, અસેક્ખા સમ્માવાચા, અસેક્ખો સમ્માકમ્મન્તો, અસેક્ખો સમ્માઆજીવો, અસેક્ખો સમ્માવાયામો, અસેક્ખા સમ્માસતિ, અસેક્ખો સમ્માસમાધિ, અસેક્ખં સમ્માઞાણં, અસેક્ખા સમ્માવિમુત્તી’’તિ (દી॰ નિ॰ ૩.૩૪૮, ૩૬૦). અસેક્ખં સમ્માઞાણન્તિ અરહત્તફલપઞ્ઞં ઠપેત્વા સેસલોકિયપઞ્ઞા. સમ્માવિમુત્તીતિ અરહત્તફલવિમુત્તિ. અટ્ઠકથાયં (દી॰ નિ॰ અટ્ઠ॰ ૩.૩૪૮) પન વુત્તં –

    Dasa asekkhā dhammāti upari sikkhitabbābhāvato na sikkhantīti asekkhā. Atha vā tīsu sikkhāsu sikkhantīti sekkhā, vuddhippattā sekkhāti asekkhā, arahanto. Asekkhānaṃ ime iti asekkhā. ‘‘Katame dasa? Asekkhā sammādiṭṭhi, asekkho sammāsaṅkappo, asekkhā sammāvācā, asekkho sammākammanto, asekkho sammāājīvo, asekkho sammāvāyāmo, asekkhā sammāsati, asekkho sammāsamādhi, asekkhaṃ sammāñāṇaṃ, asekkhā sammāvimuttī’’ti (dī. ni. 3.348, 360). Asekkhaṃ sammāñāṇanti arahattaphalapaññaṃ ṭhapetvā sesalokiyapaññā. Sammāvimuttīti arahattaphalavimutti. Aṭṭhakathāyaṃ (dī. ni. aṭṭha. 3.348) pana vuttaṃ –

    ‘‘અસેક્ખા સમ્માદિટ્ઠીતિઆદયો સબ્બેપિ ફલસમ્પયુત્તધમ્મા એવ. એત્થ ચ સમ્માદિટ્ઠિ સમ્માઞાણન્તિ દ્વીસુ ઠાનેસુ પઞ્ઞાવ કથિતા. સમ્માવિમુત્તીતિ ઇમિના પન પદેન વુત્તાવસેસા ફલસમાપત્તિધમ્મા સઙ્ગહિતા’’તિ.

    ‘‘Asekkhā sammādiṭṭhītiādayo sabbepi phalasampayuttadhammā eva. Ettha ca sammādiṭṭhi sammāñāṇanti dvīsu ṭhānesu paññāva kathitā. Sammāvimuttīti iminā pana padena vuttāvasesā phalasamāpattidhammā saṅgahitā’’ti.

    સબ્બં, ભિક્ખવે, સચ્છિકાતબ્બન્તિઆદીસુ આરમ્મણસચ્છિકિરિયા વેદિતબ્બા. રૂપં પસ્સન્તો સચ્છિકરોતીતિઆદીસુ રૂપાદીનિ લોકિયાનિ પસ્સિતબ્બાકારેન પસ્સન્તો તાનેવ રૂપાદીનિ આરમ્મણસચ્છિકિરિયાય સચ્છિકરોતિ, રૂપાદીનિ વા પસ્સિતબ્બાકારેન પસ્સન્તો તેન હેતુના સચ્છિકાતબ્બં નિબ્બાનં સચ્છિકરોતિ. પસ્સન્તોતિ હિ પદં હેતુઅત્થેપિ અક્ખરચિન્તકા ઇચ્છન્તિ. અનઞ્ઞાતઞ્ઞસ્સામીતિન્દ્રિયાદીનિ પન લોકુત્તરાનિ પચ્ચવેક્ખણવસેન પસ્સન્તો તાનેવ આરમ્મણસચ્છિકિરિયાય સચ્છિકરોતિ. ‘‘અમતોગધં નિબ્બાનં પરિયોસાનટ્ઠેન સચ્છિકરોતી’’તિ ઇદં પરિઞ્ઞેય્યપહાતબ્બસચ્છિકાતબ્બભાવેતબ્બેસુ સચ્છિકાતબ્બત્તા ઉજુકમેવ. યે યે ધમ્મા સચ્છિકતા હોન્તિ, તે તે ધમ્મા ફસ્સિતા હોન્તીતિ આરમ્મણસચ્છિકિરિયાય સચ્છિકતા આરમ્મણફસ્સેન ફુટ્ઠા હોન્તિ, પટિલાભસચ્છિકિરિયાય સચ્છિકતા પટિલાભફસ્સેન ફુટ્ઠા હોન્તીતિ.

    Sabbaṃ, bhikkhave, sacchikātabbantiādīsu ārammaṇasacchikiriyā veditabbā. Rūpaṃ passanto sacchikarotītiādīsu rūpādīni lokiyāni passitabbākārena passanto tāneva rūpādīni ārammaṇasacchikiriyāya sacchikaroti, rūpādīni vā passitabbākārena passanto tena hetunā sacchikātabbaṃ nibbānaṃ sacchikaroti. Passantoti hi padaṃ hetuatthepi akkharacintakā icchanti. Anaññātaññassāmītindriyādīni pana lokuttarāni paccavekkhaṇavasena passanto tāneva ārammaṇasacchikiriyāya sacchikaroti. ‘‘Amatogadhaṃ nibbānaṃ pariyosānaṭṭhena sacchikarotī’’ti idaṃ pariññeyyapahātabbasacchikātabbabhāvetabbesu sacchikātabbattā ujukameva. Ye ye dhammā sacchikatā honti, te te dhammā phassitā hontīti ārammaṇasacchikiriyāya sacchikatā ārammaṇaphassena phuṭṭhā honti, paṭilābhasacchikiriyāya sacchikatā paṭilābhaphassena phuṭṭhā hontīti.

    સચ્છિકાતબ્બનિદ્દેસવણ્ણના નિટ્ઠિતા.

    Sacchikātabbaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / સુત્તપિટક • Suttapiṭaka / ખુદ્દકનિકાય • Khuddakanikāya / પટિસમ્ભિદામગ્ગપાળિ • Paṭisambhidāmaggapāḷi / ૧. સુતમયઞાણનિદ્દેસો • 1. Sutamayañāṇaniddeso


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact