| Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / મિલિન્દપઞ્હપાળિ • Milindapañhapāḷi |
૫. સન્થવવગ્ગો
5. Santhavavaggo
૧. સન્થવપઞ્હો
1. Santhavapañho
૧. ‘‘ભન્તે નાગસેન, ભાસિતમ્પેતં ભગવતા –
1. ‘‘Bhante nāgasena, bhāsitampetaṃ bhagavatā –
‘‘‘સન્થવતો ભયં જાતં, નિકેતા જાયતે રજો;
‘‘‘Santhavato bhayaṃ jātaṃ, niketā jāyate rajo;
અનિકેતમસન્થવં, એતં વે મુનિદસ્સન’ન્તિ.
Aniketamasanthavaṃ, etaṃ ve munidassana’nti.
‘‘પુન ચ ભગવતા ભણિતં ‘વિહારે કારયે રમ્મે, વાસયેત્થ બહુસ્સુતે’તિ. યદિ, ભન્તે નાગસેન, તથાગતેન ભણિતં ‘સન્થવતો ભયં જાતં, નિકેતા જાયતે રજો. અનિકેતમસન્થવં, એતં વે મુનિદસ્સન’ન્તિ, તેન હિ ‘વિહારે કારયે રમ્મે, વાસયેત્થ બહુસ્સુતે’તિ યં વચનં, તં મિચ્છા. યદિ તથાગતેન ભણિતં ‘વિહારે કારયે રમ્મે, વાસયેત્થ બહુસ્સુતે’તિ, તેન હિ ‘સન્થવતો ભયં જાતં, નિકેતા જાયતે રજો. અનિકેતમસન્થવં, એતં વે મુનિદસ્સન’ન્તિ તમ્પિ વચનં મિચ્છા. અયમ્પિ ઉભતો કોટિકો પઞ્હો તવાનુપ્પત્તો, સો તયા નિબ્બાહિતબ્બો’’તિ.
‘‘Puna ca bhagavatā bhaṇitaṃ ‘vihāre kāraye ramme, vāsayettha bahussute’ti. Yadi, bhante nāgasena, tathāgatena bhaṇitaṃ ‘santhavato bhayaṃ jātaṃ, niketā jāyate rajo. Aniketamasanthavaṃ, etaṃ ve munidassana’nti, tena hi ‘vihāre kāraye ramme, vāsayettha bahussute’ti yaṃ vacanaṃ, taṃ micchā. Yadi tathāgatena bhaṇitaṃ ‘vihāre kāraye ramme, vāsayettha bahussute’ti, tena hi ‘santhavato bhayaṃ jātaṃ, niketā jāyate rajo. Aniketamasanthavaṃ, etaṃ ve munidassana’nti tampi vacanaṃ micchā. Ayampi ubhato koṭiko pañho tavānuppatto, so tayā nibbāhitabbo’’ti.
‘‘ભાસિતમ્પેતં , મહારાજ, ભગવતા ‘સન્થવતો ભયં જાતં, નિકેતા જાયતે રજો. અનિકેતમસન્થવં, એતં વે મુનિદસ્સન’ન્તિ. ભણિતઞ્ચ ‘વિહારે કારયે રમ્મે, વાસયેત્થ બહુસ્સુતે’તિ. યં, મહારાજ, ભગવતા ભણિતં ‘સન્થવતો ભયં જાતં, નિકેતા જાયતે રજો. અનિકેતમસન્થવં, એતં વે મુનિદસ્સન’ન્તિ, તં સભાવવચનં અસેસવચનં નિસ્સેસવચનં નિપ્પરિયાયવચનં સમણાનુચ્છવં સમણસારુપ્પં સમણપ્પતિરૂપં સમણારહં સમણગોચરં સમણપ્પટિપદા સમણપ્પટિપત્તિ. યથા, મહારાજ, આરઞ્ઞકો મિગો અરઞ્ઞે પવને ચરમાનો નિરાલયો અનિકેતો યથિચ્છકં સયતિ, એવમેવ ખો, મહારાજ, ભિક્ખુના ‘સન્થવતો ભયં જાતં, નિકેતા જાયતે રજો. અનિકેતમસન્થવં, એતં વે મુનિદસ્સન’ન્તિ ચિન્તેતબ્બં.
‘‘Bhāsitampetaṃ , mahārāja, bhagavatā ‘santhavato bhayaṃ jātaṃ, niketā jāyate rajo. Aniketamasanthavaṃ, etaṃ ve munidassana’nti. Bhaṇitañca ‘vihāre kāraye ramme, vāsayettha bahussute’ti. Yaṃ, mahārāja, bhagavatā bhaṇitaṃ ‘santhavato bhayaṃ jātaṃ, niketā jāyate rajo. Aniketamasanthavaṃ, etaṃ ve munidassana’nti, taṃ sabhāvavacanaṃ asesavacanaṃ nissesavacanaṃ nippariyāyavacanaṃ samaṇānucchavaṃ samaṇasāruppaṃ samaṇappatirūpaṃ samaṇārahaṃ samaṇagocaraṃ samaṇappaṭipadā samaṇappaṭipatti. Yathā, mahārāja, āraññako migo araññe pavane caramāno nirālayo aniketo yathicchakaṃ sayati, evameva kho, mahārāja, bhikkhunā ‘santhavato bhayaṃ jātaṃ, niketā jāyate rajo. Aniketamasanthavaṃ, etaṃ ve munidassana’nti cintetabbaṃ.
‘‘યં પન, મહારાજ, ભગવતા ભણિતં ‘વિહારે કારયે રમ્મે, વાસયેત્થ બહુસ્સુતે’તિ, તં દ્વે અત્થવસે સમ્પસ્સમાનેન ભગવતા ભણિતં. કતમે દ્વે? વિહારદાનં નામ સબ્બબુદ્ધેહિ વણ્ણિતં અનુમતં થોમિતં પસત્થં, તં તે વિહારદાનં દત્વા જાતિજરામરણા પરિમુચ્ચિસ્સન્તીતિ. અયં તાવ પઠમો આનિસંસો વિહારદાને.
‘‘Yaṃ pana, mahārāja, bhagavatā bhaṇitaṃ ‘vihāre kāraye ramme, vāsayettha bahussute’ti, taṃ dve atthavase sampassamānena bhagavatā bhaṇitaṃ. Katame dve? Vihāradānaṃ nāma sabbabuddhehi vaṇṇitaṃ anumataṃ thomitaṃ pasatthaṃ, taṃ te vihāradānaṃ datvā jātijarāmaraṇā parimuccissantīti. Ayaṃ tāva paṭhamo ānisaṃso vihāradāne.
‘‘પુન ચપરં વિહારે વિજ્જમાને ભિક્ખુનિયો બ્યત્તસઙ્કેતા ભવિસ્સન્તિ, સુલભં દસ્સનં દસ્સનકામાનં, અનિકેતે દુદ્દસ્સના ભવિસ્સન્તીતિ. અયં દુતિયો આનિસંસો વિહારદાને. ઇમે દ્વે અત્થવસે સમ્પસ્સમાનેન ભગવતા ભણિતં ‘વિહારે કારયે રમ્મે, વાસયેત્થ બહુસ્સુતે’તિ, ન તત્થ બુદ્ધપુત્તેન આલયો કરણીયો નિકેતે’’તિ. ‘‘સાધુ, ભન્તે નાગસેન, એવમેતં તથા સમ્પટિચ્છામી’’તિ.
‘‘Puna caparaṃ vihāre vijjamāne bhikkhuniyo byattasaṅketā bhavissanti, sulabhaṃ dassanaṃ dassanakāmānaṃ, anikete duddassanā bhavissantīti. Ayaṃ dutiyo ānisaṃso vihāradāne. Ime dve atthavase sampassamānena bhagavatā bhaṇitaṃ ‘vihāre kāraye ramme, vāsayettha bahussute’ti, na tattha buddhaputtena ālayo karaṇīyo nikete’’ti. ‘‘Sādhu, bhante nāgasena, evametaṃ tathā sampaṭicchāmī’’ti.
સન્થવપઞ્હો પઠમો.
Santhavapañho paṭhamo.
