Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / મહાવગ્ગપાળિ • Mahāvaggapāḷi |
૧૬૭. સત્થકમ્મપટિક્ખેપકથા
167. Satthakammapaṭikkhepakathā
૨૭૯. અથ ખો ભગવા સાવત્થિયં યથાભિરન્તં વિહરિત્વા યેન રાજગહં તેન ચારિકં પક્કામિ. અનુપુબ્બેન ચારિકં ચરમાનો યેન રાજગહં તદવસરિ. તત્ર સુદં ભગવા રાજગહે વિહરતિ વેળુવને કલન્દકનિવાપે. તેન ખો પન સમયેન અઞ્ઞતરસ્સ ભિક્ખુનો ભગન્દલાબાધો હોતિ. આકાસગોત્તો વેજ્જો સત્થકમ્મં કરોતિ. અથ ખો ભગવા સેનાસનચારિકં આહિણ્ડન્તો યેન તસ્સ ભિક્ખુનો વિહારો તેનુપસઙ્કમિ. અદ્દસા ખો આકાસગોત્તો વેજ્જો ભગવન્તં દૂરતોવ આગચ્છન્તં, દિસ્વાન ભગવન્તં એતદવોચ – ‘‘આગચ્છતુ ભવં ગોતમો, ઇમસ્સ ભિક્ખુનો વચ્ચમગ્ગં પસ્સતુ, સેય્યથાપિ ગોધામુખ’’ન્તિ . અથ ખો ભગવા – ‘‘સો મં ખ્વાયં મોઘપુરિસો ઉપ્પણ્ડેતી’’તિ – તતોવ પટિનિવત્તિત્વા, એતસ્મિં નિદાને એતસ્મિં પકરણે ભિક્ખુસઙ્ઘં સન્નિપાતાપેત્વા, ભિક્ખૂ પટિપુચ્છિ – ‘‘અત્થિ કિર, ભિક્ખવે, અમુકસ્મિં વિહારે ભિક્ખુ ગિલાનો’’તિ? ‘‘અત્થિ ભગવા’’તિ. ‘‘કિં તસ્સ, ભિક્ખવે, ભિક્ખુનો આબાધો’’તિ? ‘‘તસ્સ, ભન્તે, આયસ્મતો ભગન્દલાબાધો, આકાસગોત્તો વેજ્જો સત્થકમ્મં કરોતી’’તિ. વિગરહિ બુદ્ધો ભગવા – ‘‘અનનુચ્છવિકં, ભિક્ખવે, તસ્સ મોઘપુરિસસ્સ, અનનુલોમિકં, અપ્પતિરૂપં, અસ્સામણકં, અકપ્પિયં, અકરણીયં. કથઞ્હિ નામ સો, ભિક્ખવે, મોઘપુરિસો સમ્બાધે સત્થકમ્મં કારાપેસ્સતિ. સમ્બાધે, ભિક્ખવે, સુખુમા છવિ, દુરોપયો વણો , દુપ્પરિહારં સત્થં. નેતં, ભિક્ખવે, અપ્પસન્નાનં વા પસાદાય…પે॰… વિગરહિત્વા…પે॰… ધમ્મિં કથં કત્વા ભિક્ખૂ આમન્તેસિ – ‘‘ન, ભિક્ખવે, સમ્બાધે સત્થકમ્મં કારાપેતબ્બં. યો કારાપેય્ય, આપત્તિ થુલ્લચ્ચયસ્સા’’તિ.
279. Atha kho bhagavā sāvatthiyaṃ yathābhirantaṃ viharitvā yena rājagahaṃ tena cārikaṃ pakkāmi. Anupubbena cārikaṃ caramāno yena rājagahaṃ tadavasari. Tatra sudaṃ bhagavā rājagahe viharati veḷuvane kalandakanivāpe. Tena kho pana samayena aññatarassa bhikkhuno bhagandalābādho hoti. Ākāsagotto vejjo satthakammaṃ karoti. Atha kho bhagavā senāsanacārikaṃ āhiṇḍanto yena tassa bhikkhuno vihāro tenupasaṅkami. Addasā kho ākāsagotto vejjo bhagavantaṃ dūratova āgacchantaṃ, disvāna bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘āgacchatu bhavaṃ gotamo, imassa bhikkhuno vaccamaggaṃ passatu, seyyathāpi godhāmukha’’nti . Atha kho bhagavā – ‘‘so maṃ khvāyaṃ moghapuriso uppaṇḍetī’’ti – tatova paṭinivattitvā, etasmiṃ nidāne etasmiṃ pakaraṇe bhikkhusaṅghaṃ sannipātāpetvā, bhikkhū paṭipucchi – ‘‘atthi kira, bhikkhave, amukasmiṃ vihāre bhikkhu gilāno’’ti? ‘‘Atthi bhagavā’’ti. ‘‘Kiṃ tassa, bhikkhave, bhikkhuno ābādho’’ti? ‘‘Tassa, bhante, āyasmato bhagandalābādho, ākāsagotto vejjo satthakammaṃ karotī’’ti. Vigarahi buddho bhagavā – ‘‘ananucchavikaṃ, bhikkhave, tassa moghapurisassa, ananulomikaṃ, appatirūpaṃ, assāmaṇakaṃ, akappiyaṃ, akaraṇīyaṃ. Kathañhi nāma so, bhikkhave, moghapuriso sambādhe satthakammaṃ kārāpessati. Sambādhe, bhikkhave, sukhumā chavi, duropayo vaṇo , dupparihāraṃ satthaṃ. Netaṃ, bhikkhave, appasannānaṃ vā pasādāya…pe… vigarahitvā…pe… dhammiṃ kathaṃ katvā bhikkhū āmantesi – ‘‘na, bhikkhave, sambādhe satthakammaṃ kārāpetabbaṃ. Yo kārāpeyya, āpatti thullaccayassā’’ti.
તેન ખો પન સમયેન છબ્બગ્ગિયા ભિક્ખૂ – ભગવતા સત્થકમ્મં પટિક્ખિત્તન્તિ – વત્થિકમ્મં કારાપેન્તિ. યે તે ભિક્ખૂ અપ્પિચ્છા, તે ઉજ્ઝાયન્તિ ખિય્યન્તિ વિપાચેન્તિ – ‘‘કથઞ્હિ નામ છબ્બગ્ગિયા ભિક્ખૂ વત્થિકમ્મં કારાપેસ્સન્તી’’તિ. અથ ખો તે ભિક્ખૂ ભગવતો એતમત્થં આરોચેસું. ‘‘સચ્ચં કિર, ભિક્ખવે, છબ્બગ્ગિયા ભિક્ખૂ વત્થિકમ્મં કારાપેન્તી’’તિ? ‘‘સચ્ચં ભગવા’’તિ…પે॰… વિગરહિત્વા ધમ્મિં કથં કત્વા ભિક્ખૂ આમન્તેસિ – ‘‘ન, ભિક્ખવે, સમ્બાધસ્સ સામન્તા દ્વઙ્ગુલા સત્થકમ્મં વા વત્થિકમ્મં વા કારાપેતબ્બં. યો કારાપેય્ય, આપત્તિ થુલ્લચ્ચયસ્સા’’તિ.
Tena kho pana samayena chabbaggiyā bhikkhū – bhagavatā satthakammaṃ paṭikkhittanti – vatthikammaṃ kārāpenti. Ye te bhikkhū appicchā, te ujjhāyanti khiyyanti vipācenti – ‘‘kathañhi nāma chabbaggiyā bhikkhū vatthikammaṃ kārāpessantī’’ti. Atha kho te bhikkhū bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ. ‘‘Saccaṃ kira, bhikkhave, chabbaggiyā bhikkhū vatthikammaṃ kārāpentī’’ti? ‘‘Saccaṃ bhagavā’’ti…pe… vigarahitvā dhammiṃ kathaṃ katvā bhikkhū āmantesi – ‘‘na, bhikkhave, sambādhassa sāmantā dvaṅgulā satthakammaṃ vā vatthikammaṃ vā kārāpetabbaṃ. Yo kārāpeyya, āpatti thullaccayassā’’ti.
સત્થકમ્મપટિક્ખેપકથા નિટ્ઠિતા.
Satthakammapaṭikkhepakathā niṭṭhitā.
Related texts:
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / વિનયપિટક (અટ્ઠકથા) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / મહાવગ્ગ-અટ્ઠકથા • Mahāvagga-aṭṭhakathā / ગુળાદિઅનુજાનનકથા • Guḷādianujānanakathā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / સારત્થદીપની-ટીકા • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ગુળાદિઅનુજાનનકથાવણ્ણના • Guḷādianujānanakathāvaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વજિરબુદ્ધિ-ટીકા • Vajirabuddhi-ṭīkā / ગુળાદિઅનુજાનનકથાવણ્ણના • Guḷādianujānanakathāvaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વિમતિવિનોદની-ટીકા • Vimativinodanī-ṭīkā / ગુળાદિઅનુજાનનકથાવણ્ણના • Guḷādianujānanakathāvaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / પાચિત્યાદિયોજનાપાળિ • Pācityādiyojanāpāḷi / ૧૬૭. સત્થકમ્મપટિક્ખેપકથા • 167. Satthakammapaṭikkhepakathā