| Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / સારત્થદીપની-ટીકા • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
ઉદકટ્ઠકથાવણ્ણના
Udakaṭṭhakathāvaṇṇanā
૯૮. ઉદકટ્ઠકથાયં સન્દમાનઉદકે નિક્ખિત્તં ન તિટ્ઠતીતિ આહ ‘‘અસન્દનકે ઉદકે’’તિ. અનાપત્તીતિ હત્થવારપદવારેસુ દુક્કટાપત્તિયા અભાવં સન્ધાય વુત્તં. કડ્ઢતીતિ હેટ્ઠતો ઓસારેતિ. ઉપ્પલાદીસૂતિ આદિ-સદ્દેન પદુમપુણ્ડરીકાદિં સઙ્ગણ્હાતિ. રત્તં પદુમં, સેતં પુણ્ડરીકં. સેતં વા પદુમં, રત્તં પુણ્ડરીકં. અથ વા રત્તં વા હોતુ સેતં વા સતપત્તં પદુમં, ઊનસતપત્તં પુણ્ડરીકં. વત્થુ પૂરતીતિ પારાજિકવત્થુ પહોતિ. તસ્મિં છિન્નમત્તે પારાજિકન્તિ ઉદકતો અચ્ચુગ્ગતસ્સ ઉદકવિનિમુત્તટ્ઠાનતો છેદનં સન્ધાય વુત્તં. યં વત્થું પૂરેતીતિ યં પુપ્ફં પારાજિકવત્થું પૂરેતિ. દસહિ પુપ્ફેહિ કતકલાપો હત્થકો, મહન્તં કલાપં કત્વા બદ્ધં ભારબદ્ધં. રજ્જુકેસુ તિણાનિ સન્થરિત્વાતિ એત્થ ‘‘દ્વે રજ્જુકાનિ ઉદકપિટ્ઠે ઠપેત્વા તેસં ઉપરિ તિરિયતો તિણાનિ સન્થરિત્વા તેસં ઉપરિ બન્ધિત્વા વા અબન્ધિત્વા વા તિરિયતોયેવ પુપ્ફાનિ ઠપેત્વા હેટ્ઠતો ગતાનિ દ્વે રજ્જુકાનિ ઉક્ખિપિત્વા પુપ્ફમત્થકે ઠપેન્તી’’તિ વદન્તિ.
98. Udakaṭṭhakathāyaṃ sandamānaudake nikkhittaṃ na tiṭṭhatīti āha ‘‘asandanake udake’’ti. Anāpattīti hatthavārapadavāresu dukkaṭāpattiyā abhāvaṃ sandhāya vuttaṃ. Kaḍḍhatīti heṭṭhato osāreti. Uppalādīsūti ādi-saddena padumapuṇḍarīkādiṃ saṅgaṇhāti. Rattaṃ padumaṃ, setaṃ puṇḍarīkaṃ. Setaṃ vā padumaṃ, rattaṃ puṇḍarīkaṃ. Atha vā rattaṃ vā hotu setaṃ vā satapattaṃ padumaṃ, ūnasatapattaṃ puṇḍarīkaṃ. Vatthu pūratīti pārājikavatthu pahoti. Tasmiṃ chinnamatte pārājikanti udakato accuggatassa udakavinimuttaṭṭhānato chedanaṃ sandhāya vuttaṃ. Yaṃ vatthuṃ pūretīti yaṃ pupphaṃ pārājikavatthuṃ pūreti. Dasahi pupphehi katakalāpo hatthako, mahantaṃ kalāpaṃ katvā baddhaṃ bhārabaddhaṃ. Rajjukesu tiṇāni santharitvāti ettha ‘‘dve rajjukāni udakapiṭṭhe ṭhapetvā tesaṃ upari tiriyato tiṇāni santharitvā tesaṃ upari bandhitvā vā abandhitvā vā tiriyatoyeva pupphāni ṭhapetvā heṭṭhato gatāni dve rajjukāni ukkhipitvā pupphamatthake ṭhapentī’’ti vadanti.
કેસગ્ગમત્તમ્પિ યથાઠિતટ્ઠાનતો ચાવેતીતિ પારિમન્તેન ફુટ્ઠોકાસં, ઓરિમન્તેન કેસગ્ગમત્તં ચાવેતિ. સકલમુદકન્તિ દણ્ડેન ફુટ્ઠોકાસગતં સકલમુદકં. ન ઉદકં ઠાનન્તિ અત્તના કતટ્ઠાનસ્સ અટ્ઠાનત્તા. ઇદં ઉભયન્તિ એત્થ ‘‘બન્ધનં અમોચેત્વા…પે॰… પારાજિક’’ન્તિ ઇદમેવેકં, ‘‘પઠમં બન્ધનં…પે॰… ઠાનપરિચ્છેદો’’તિ ઇદં દુતિયં. પદુમિનિયન્તિ પદુમગચ્છે. ઉપ્પાટિતાયાતિ પરેહિ અત્તનો અત્થાય ઉપ્પાટિતાય.
Kesaggamattampi yathāṭhitaṭṭhānato cāvetīti pārimantena phuṭṭhokāsaṃ, orimantena kesaggamattaṃ cāveti. Sakalamudakanti daṇḍena phuṭṭhokāsagataṃ sakalamudakaṃ. Na udakaṃ ṭhānanti attanā kataṭṭhānassa aṭṭhānattā. Idaṃ ubhayanti ettha ‘‘bandhanaṃ amocetvā…pe… pārājika’’nti idamevekaṃ, ‘‘paṭhamaṃ bandhanaṃ…pe… ṭhānaparicchedo’’ti idaṃ dutiyaṃ. Paduminiyanti padumagacche. Uppāṭitāyāti parehi attano atthāya uppāṭitāya.
બહિ ઠપિતેતિ ઉદકતો બહિ ઠપિતે. હત્થકવસેન ખુદ્દકં કત્વા
Bahiṭhapiteti udakato bahi ṭhapite. Hatthakavasena khuddakaṃ katvā
બદ્ધં કલાપબદ્ધં. મુળાલન્તિ કન્દં. પત્તં વા પુપ્ફં વાતિ ઇદં કદ્દમસ્સ અન્તો પવિસિત્વા ઠિતં સન્ધાય વુત્તં. સકલમુદકન્તિ વાપિઆદીસુ પરિયાપન્નં સકલમુદકં. નિદ્ધમનતુમ્બન્તિ વાપિયા ઉદકસ્સ નિક્ખમનમગ્ગં. ઉદકવાહકન્તિ મહામાતિકં. ન અવહારોતિ ઇદં પુબ્બસદિસં ન હોતીતિ આહ – ‘‘કસ્મા…પે॰… એવરૂપા હિ તત્થ કતિકા’’તિ. અવહારો નત્થીતિ સબ્બસાધારણે અપરિગ્ગહટ્ઠાને ગહિતત્તા. માતિકં આરોપેત્વાતિ ખુદ્દકમાતિકં આરોપેત્વા. મરિત્વા…પે॰… તિટ્ઠન્તીતિ એત્થ ‘‘મતમચ્છાનંયેવ તેસં સન્તકત્તા અમતે ગણ્હન્તસ્સ નત્થિ અવહારો’’તિ વદન્તિ.
Baddhaṃ kalāpabaddhaṃ. Muḷālanti kandaṃ. Pattaṃ vā pupphaṃ vāti idaṃ kaddamassa anto pavisitvā ṭhitaṃ sandhāya vuttaṃ. Sakalamudakanti vāpiādīsu pariyāpannaṃ sakalamudakaṃ. Niddhamanatumbanti vāpiyā udakassa nikkhamanamaggaṃ. Udakavāhakanti mahāmātikaṃ. Na avahāroti idaṃ pubbasadisaṃ na hotīti āha – ‘‘kasmā…pe… evarūpā hi tattha katikā’’ti. Avahāro natthīti sabbasādhāraṇe apariggahaṭṭhāne gahitattā. Mātikaṃ āropetvāti khuddakamātikaṃ āropetvā. Maritvā…pe… tiṭṭhantīti ettha ‘‘matamacchānaṃyeva tesaṃ santakattā amate gaṇhantassa natthi avahāro’’ti vadanti.
ઉદકટ્ઠકથાવણ્ણના નિટ્ઠિતા.
Udakaṭṭhakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / વિનયપિટક • Vinayapiṭaka / મહાવિભઙ્ગ • Mahāvibhaṅga / ૨. દુતિયપારાજિકં • 2. Dutiyapārājikaṃ
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / વિનયપિટક (અટ્ઠકથા) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / મહાવિભઙ્ગ-અટ્ઠકથા • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ૨. દુતિયપારાજિકં • 2. Dutiyapārājikaṃ
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વજિરબુદ્ધિ-ટીકા • Vajirabuddhi-ṭīkā / ભૂમટ્ઠકથાદિવણ્ણના • Bhūmaṭṭhakathādivaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વિમતિવિનોદની-ટીકા • Vimativinodanī-ṭīkā / ઉદકટ્ઠકથાવણ્ણના • Udakaṭṭhakathāvaṇṇanā
