Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / સારત્થદીપની-ટીકા • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
૮. ઉપસ્સુતિસિક્ખાપદવણ્ણના
8. Upassutisikkhāpadavaṇṇanā
૪૭૧. અટ્ઠમે સુતિસમીપન્તિ સદ્દસમીપં. સુય્યતીતિ હિ સુતિ, સદ્દસ્સેતં અધિવચનં. તસ્સ સમીપં ઉપસ્સુતિ, સદ્દસમીપન્તિ વુત્તં હોતિ. ગણ્ઠિપદેસુ ચ સુય્યતીતિ સુતીતિ સદ્દોવ વુત્તો. યત્થ પન ઠિતેન સક્કા હોતિ સદ્દં સોતું, તત્થ તિટ્ઠન્તો સદ્દસમીપે ઠિતો નામ હોતીતિ આહ ‘‘યત્થ ઠત્વા’’તિઆદિ. કેચિ પન ‘‘સુણાતિ એત્થાતિ સુતિ. યત્થ ઠિતો સુણાતિ, તસ્સ ઠાનસ્સેતં નામં. તસ્સ સમીપં ઉપસ્સુતી’’તિ વદન્તિ, એવં પન ગય્હમાને યસ્મિં ઠાને ઠિતો સુણાતિ, તસ્સ આસન્ને અઞ્ઞસ્મિં પદેસે તિટ્ઠતીતિ આપજ્જતિ. અટ્ઠકથાયઞ્ચ ઉપસ્સુતિ-સદ્દસ્સેવ અત્થં દસ્સેતું ‘‘યત્થ ઠત્વા સક્કા હોતિ, તેસં વચનં સોતુ’’ન્તિ વુત્તં, ન સુતિ-સદ્દસ્સ. તસ્મા પુબ્બનયોવેત્થ પસત્થતરો. અથ વા ઉપેચ્ચ સુય્યતિ એત્થાતિ ઉપસ્સુતિ, ઠાનં. યં ઠાનં ઉપગતેન સક્કા હોતિ કથેન્તાનં સદ્દં સોતું, તત્થાતિ એવમત્થો ગહેતબ્બો. મન્તેન્તન્તિ ભુમ્મત્થે ઉપયોગવચનન્તિ આહ ‘‘મન્તયમાને’’તિ.
471. Aṭṭhame sutisamīpanti saddasamīpaṃ. Suyyatīti hi suti, saddassetaṃ adhivacanaṃ. Tassa samīpaṃ upassuti, saddasamīpanti vuttaṃ hoti. Gaṇṭhipadesu ca suyyatīti sutīti saddova vutto. Yattha pana ṭhitena sakkā hoti saddaṃ sotuṃ, tattha tiṭṭhanto saddasamīpe ṭhito nāma hotīti āha ‘‘yattha ṭhatvā’’tiādi. Keci pana ‘‘suṇāti etthāti suti. Yattha ṭhito suṇāti, tassa ṭhānassetaṃ nāmaṃ. Tassa samīpaṃ upassutī’’ti vadanti, evaṃ pana gayhamāne yasmiṃ ṭhāne ṭhito suṇāti, tassa āsanne aññasmiṃ padese tiṭṭhatīti āpajjati. Aṭṭhakathāyañca upassuti-saddasseva atthaṃ dassetuṃ ‘‘yattha ṭhatvā sakkā hoti, tesaṃ vacanaṃ sotu’’nti vuttaṃ, na suti-saddassa. Tasmā pubbanayovettha pasatthataro. Atha vā upecca suyyati etthāti upassuti, ṭhānaṃ. Yaṃ ṭhānaṃ upagatena sakkā hoti kathentānaṃ saddaṃ sotuṃ, tatthāti evamattho gahetabbo. Mantentanti bhummatthe upayogavacananti āha ‘‘mantayamāne’’ti.
૪૭૩. એકપરિચ્છેદાનીતિ ‘‘સિયા કિરિયં, સિયા અકિરિય’’ન્તિ ઇમિના નયેન એકપરિચ્છેદાનિ. ઇમાનિ હિ તીણિ સિક્ખાપદાનિ કદાચિ કિરિયતો સમુટ્ઠહન્તિ, કદાચિ અકિરિયતો, ન એકક્ખણેયેવ કિરિયાકિરિયતો સમુટ્ઠહન્તિ. સેસમેત્થ ઉત્તાનમેવ. ઉપસમ્પન્નતા, ચોદનાધિપ્પાયો, સવનન્તિ ઇમાનિ પનેત્થ તીણિ અઙ્ગાનિ.
473.Ekaparicchedānīti ‘‘siyā kiriyaṃ, siyā akiriya’’nti iminā nayena ekaparicchedāni. Imāni hi tīṇi sikkhāpadāni kadāci kiriyato samuṭṭhahanti, kadāci akiriyato, na ekakkhaṇeyeva kiriyākiriyato samuṭṭhahanti. Sesamettha uttānameva. Upasampannatā, codanādhippāyo, savananti imāni panettha tīṇi aṅgāni.
ઉપસ્સુતિસિક્ખાપદવણ્ણના નિટ્ઠિતા.
Upassutisikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / વિનયપિટક • Vinayapiṭaka / મહાવિભઙ્ગ • Mahāvibhaṅga / ૮. સહધમ્મિકવગ્ગો • 8. Sahadhammikavaggo
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / વિનયપિટક (અટ્ઠકથા) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / મહાવિભઙ્ગ-અટ્ઠકથા • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ૮. ઉપસ્સુતિસિક્ખાપદવણ્ણના • 8. Upassutisikkhāpadavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વજિરબુદ્ધિ-ટીકા • Vajirabuddhi-ṭīkā / ૮. ઉપસ્સુતિસિક્ખાપદવણ્ણના • 8. Upassutisikkhāpadavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વિમતિવિનોદની-ટીકા • Vimativinodanī-ṭīkā / ૮. ઉપસ્સુતિસિક્ખાપદવણ્ણના • 8. Upassutisikkhāpadavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / પાચિત્યાદિયોજનાપાળિ • Pācityādiyojanāpāḷi / ૮. ઉપસ્સુતિસિક્ખાપદં • 8. Upassutisikkhāpadaṃ